NRC zet de reeks onthullingen uit de NSA-documenten van Edward Snowden voort. Bezoekers van Nederlandse internetfora moeten zich zorgen maken. De AIVD breekt in op servers van internetfora en verzamelt gegevens van alle bezoekers. Ook van u en mij tegen wie helemaal geen verdenking van terrorisme bestaat of het vermoeden dat we een bedreiging voor de rechtsorde zijn. Wat de AIVD doet is tegen de wet. Een doelwit moet aan te wijzen kunnen zijn. Een sleepnet dat iedereen meeneemt is ontoelaatbaar.
Opvallend is dat alle partijen in de Tweede Kamer zich tegen deze praktijken van de AIVD uitspreken. Ook VVD en PvdA. Waar laat dat toezichthouder CTIVD en minister Plasterk die steeds meer grip op de AIVD wil krijgen? Waaruit heeft hun toezicht de afgelopen jaren eigenlijk bestaan als dit de praktijk is geworden? Hebben de CTIVD en Plasterk wel inzicht in het precies functioneren van de AIVD of worden ze door die dienst met een kluitje in het riet gestuurd, op afstand gehouden? Hoe is het mogelijk dat niet Anonymous of hackers met minder ethische doelstellingen de grootste wetsovertreders zijn maar een overheidsdienst zelf? De ongebreidelde wetsovertreding door de AIVD valt voorlopig alleen te verklaren door het devies dat wat technisch mogelijk is ook gebeurt. Of het wenselijk en wettelijk is interesseert de AIVD blijkbaar niet.
Als de roep klinkt om het hoofd van de AIVD Rob Bertholee van zijn functie te ontheffen dan kan dat een symbolisch begin zijn van een hoognodige grote schoonmaak. In 2012 verklaarde Bertholee dat de AIVD transparanter naar de burger moest zijn: ‘Mensen denken dat we ze zomaar kunnen bespieden‘. Bertholee suggereerde dat transparantie een van z’n persoonlijke doelen was, hij zei dat belangrijk te vinden. Het is niet alleen aantoonbaar onjuist wat-ie toen zei, het is ook hypocriet om zich voor te laten staan op transparantie om tegelijk stiekem de wet te overtreden door de burger te bespieden. Iemand als Rob Bertholee die liegt, bedriegt en bespiedt is in een normale democratische rechtsorde niet te handhaven.
Hoe dan ook moeten alle activiteiten van de AIVD, maar ook die van de andere veiligheidsdiensten en samenwerkingsverbanden weer onder de wet worden gebracht. De programma’s die de wet overtreden moeten per omgaande worden beëindigd. Het onvoldoende toezicht van CTIVD en minister Plasterk baart zorgen. Dat moet zo snel mogelijk op orde worden gebracht. Directeur Bert van Delden van de CTIVD is al lang niet meer geloofwaardig en kan ook beter z’n boeltje pakken. Hij heeft eerder aangetoond een te volgzame mentaliteit te hebben en de massale spionage van burgers in Nederland niet af te keuren.
Foto: Hoofdkantoor AIVD in Zoetermeer, 2007.