Waarom gebruikt NOS in bericht over aanval Belgorod het woord ‘vergelding’?

Schermafbeelding van kop van artikel ‘Russische vergelding voor aanval Belgorod, drones afgevuurd op Charkiv’ van de NOS, 31 december 2023.

De Rusland-desk van de NOS komt met bovenstaande kop. Het praat op twee manieren het Kremlin na. Dat is niet wat Nederlanders onder kwaliteitsjournalistiek zouden moeten verstaan. De Rusland-desk van de NOS levert broddelwerk. De NOS lijkt te weinig te beseffen dat woorden ertoe doen

Er bestaat geen vergelding door een vijandige indringer. Rusland bombardeert al bijna twee jaar burgerdoelen in Oekraïne. Het is onnozel om deze terroristische aanslagen te framen als een lopende Q&A waar twee partijen schuld aan hebben.

Daarnaast is het niet onomstotelijk bewezen dat de Oekraïense krijgsmacht verantwoordelijk is voor de recente aanval op Belgorod. Die aanval toeschrijven aan Oekraïne is speculatie. Dus hoe kan er dan sprake zijn van vergelding als de NOS de onderliggende feiten (nog) niet kent?

De NOS breit in kop en tekst een verhaal aan elkaar met aannames, veronderstellingen en simplificaties. De NOS zou afstand moeten nemen tot wat het Kremlin claimt en uitsluitend verslag moeten doen van de feiten. En Russische claims duidelijk aangeven als claims. Dat doet de NOS niet in dit bericht.

Feiten, Russische claims en meningen lopen in het bericht door elkaar heen. Het meest kwalijk is zoals gezegd dat het in de kop spreekt van een Russische vergelding, terwijl dat niet meer is dan een claim van het Russische Ministerie van Defensie. Dat het een Russische claim is wordt uit de kop niet duidelijk. Er had kunnen staan: ‘Rusland praat over vergelding voor aanval Belgorod’, maar dat staat er niet. De NOS brengt als feit dat het een vergelding is.

Dit zonder slag om de arm als nieuws brengen is van de NOS extra onzorgvuldig omdat het moet weten dat de claims van het Russische ministerie van Defensie vaak niet overeenkomen met de waarheid. De NOS weet dat er een propaganda-oorlog woedt en het moet vermijden zich daar eenzijdig in te laten trekken. Maar daar leent de NOS zich juist wel toe.

Het woord ‘vergelding‘ in de kop is fout. De Rusland-desk van de NOS moet zich schamen voor dit journalistieke prutswerk. Het artikel roept de vraag op aan welke kant de NOS staat. Aan de kant van onafhankelijke journalistiek, aan de kant van het Kremlin of aan de kant van bureauredacteuren die niet wakker zijn en nog slapen?

Evaluatie 2023

Stephen Shore, Home of Rakhil Rusakovskaya, Kiev, Kyivska Province, Ukraine, July 28, 2012. Collectie: MoMA.

Wat was in mijn ogen de belangrijkste politieke ontwikkeling in 2023? Zonder twijfel was dat de voortdurende aanval van de Russische Federatie op Oekraïne en de afnemende steun van het Westen om Oekraïne te steunen.

Dat laatste is om vele redenen onbegrijpelijk omdat een verslagen Oekraïne Europa kwetsbaar maakt en het het terugdringen van de Russische Federatie dat uiteindelijk toch nodig zal zijn extra kostbaar. Oekraïne is niet meer zozeer het grensland, de bufferstaat van de Russische Federatie, maar een bufferstaat van de EU. De nationale veiligheid van Europa staat op het spel.

De verkiezingsoverwinning van Geert Wilders en de oorlog in Gaza tussen Hamas en Israël zijn vergelijken bij Oekraïne voor Europa van een mindere orde.

Wilders moet nog maar zien of hij een kabinet kan smeden. Als VVD en NSC meedoen, ook in een gedoogrol, dan zullen ze vanwege dat feit bij komende verkenningen electoraal verliezen. Met dat in hun achterhoofd zouden ze wel idioot zijn om in een radicaal-rechts PVV kabinet te gaan zitten. Risico voor VVD en NSC is dat de samenwerking met Wilders beide partijen zal splijten.

De oorlog tussen Hamas en Israël is het gevolg van een onoplosbaar conflict dat al 20 eeuwen speelt. De Joods-Romeinse oorlog van 70 jaar na Chr. is daarvan een beginpunt en niet 1948 of een andere 20ste eeuwse datum. Triest is dat de burgerbevolkingen door hun corrupte en niet-democratische leiders worden opgeofferd.

Dat zijn drie politieke ontwikkelingen die op dit moment in Nederland in de publieke opinie spelen. Ze vallen voor elk individu in het niet bij zaken van ziekte, werk, ontslag, pensioen, liefde, leven en dood. Dat is niet zozeer te persoonlijk om publiekelijk te bespreken, maar niet interessant genoeg voor anderen.

Dan zijn er nog zaken waar men zich extra mee identificeert. Dat was voor mij de sluiting van het Afrika Museum en de harde inzet van het NMvW in het contact met de eigenaar van dat museum dat elke samenwerking blokkeert. Het openbaar bestuur speelt geen enkele rol om te bemiddelen tussen de twee partijen. Half december kwam daar nog het bericht bij van de sluiting van Buitenplaats Doornburgh in Maarssen. Wat zal daar in 2024 de toekomst brengen?

Van der Galien (DDS) maakt zich niet sterk voor de verdediging van Nederland, maar probeert die af te zwakken

Schermafbeelding van deel artikel ‘Commandant Landstrijdkrachten Martin Wijnen wil verplichte militaire slavernij: ‘Moeten vrezen voor oorlog‘ op DDS, 28 december 2023.

Het is altijd een afweging om wel of niet te reageren op desinformatie. Want een reactie vestigt er aandacht op. Af en toe reageren op de praatjes van DDS-hoofdredacteur Michael van der Galien die raken aan het absurde is het compromis. Hieronder mijn reactie bij bovenstaand artikel op DDS:

Dit stuk is weer een voorbeeld van excellente desinformatie van Van der Galien. Is hij werkelijk zo slecht geïnformeerd of doet hij net alsof? De vraag is wat kwalijker is.

De Russische president Poetin heeft meermalen gedreigd om NATO-lidstaten binnen te vallen. Zoals Finland, de Baltische staten, Polen, Roemenië of zelfs Duitsland.

De Russische Federatie is overgeschakeld op een oorlogseconomie en zet alles op alles om de oorlog met Oekraïne niet te verliezen. De retoriek vanuit het Kremlin richting Europa is dreigend.

Volgens Poetin kan de oorlog nog tot 2028 duren. In welke richting wordt de opgebouwde Russische oorlogsmachine daarna dan ingezet? Richting China, India of Europa? Driemaal raden wat Poetin als de vetste buit ziet.

Europese leiders achten daarom aan het eind van dit decennium een oorlog met de Russische Federatie waarschijnlijk. Als Europa niet onder de voet wil worden gelopen, dan moet het zich daar nu op voorbereiden. Verdediging van het eigen territorium is een kerntaak van een regering.

Na het einde van de Koude Oorlog werd in Nederland de dienstplicht afgeschaft. Nu de Koude Oorlog weer oplaait door een agressieve Russische Federatie past het in het patroon om die dienstplicht weer in te voeren. Ofschoon niet massaal, maar in aangepaste vorm.

Van der Galien doet zich beter geïnformeerd voor dan hij is. Hoe kan hij de geheime plannen van het Kremlin kennen? Die kent hij niet. Hij weet niet of Poetin plannen heeft om Europa binnen 10 jaar binnen te vallen. Alle Europese landen die aan de Russische Federatie grenzen zijn trouwens NAVO-staten.

Van der Galien keert de werkelijkheid om. De Russische Federatie is in 2014 Oekraïne binnengevallen. Niet andersom. De VS, het VK en de EU-lidstaten hebben zich terughoudend opgesteld en niet geïntervenieerd. Terwijl VS en VK dat volgens het Boedapest Memorandum 1994 wel verplicht waren. Maar het Westen bleef afwachtend en is dat nog steeds.

Wat is de logica dat het Westen na negen jaar Russisch-Oekraïense oorlog alsnog zou interveniëren? Die logica bestaat alleen in de fantasie van radicaal-rechts dat het Kremlin graag naar de mond praat.

In zekere zin is zo’n opstelling een teken van landverraad. Iemand als Van der Galien maakt zich niet sterk voor de verdediging van Nederland, maar probeert die af te zwakken. Met zulke vaderlanders heb je geen vijanden nodig.

Kwestie Gérard Depardieu: ongelikte beer of slachtoffer van cancel cultuur?

‘When you are targeting Depardieu, you are attacking art‘, zo vat FRANCE 24 verslaggever Clovis Casali een ondersteunende open brief ofwel ene tribune en soutien van 56 personen uit de Franse film- en amusementswereld in Le Figaro samen.

Het is om meerdere opzichten onzin dat wanneer men Gérard Depardieu op de korrel neemt, men de kunst aanvalt. Het valt te bezien of podiumkunst of acteren kunst of ambacht is. Het schrijven en regissereren van een film raakt aan kunst, maar acteren in een film nauwelijks. Dat is een methodiek, uitvoerend werk. Een waardevol ambacht, maar nauwelijks kunst te noemen.

Daarnaast is het te beperkt om de identiteit van Depardieu terug te brengen tot zijn acteren alleen. Hij is ook een publiek figuur die zich manifesteert in de publieke opinie en daar opmerkelijke uitspraken doet. Die niet vrouwvriendelijk zijn. Men kan hem daar op aanspreken, zonder zijn acteren aan te vallen.

Maar in Frankrijk houdt de oude garde van de film- en amusementswereld blijkbaar graag grote woorden in de mond als de rijen gesloten moeten worden. Of juist om de rijen te sluiten. Dan wordt verwezen naar ‘de kunst‘ en de grote Franse cultuur. Wat dat in hun visie ook mag zijn. Het wordt er nog potsierlijker op als de president en de cultuurminister zich in de kwestie mengen.

Verdient het werk van een uitvoerende kunstenaar als Depardieu het om te worden geannuleerd vanwege gedrag of politieke overtuiging? De associatie met Woody Allen die door de rechter nooit veroordeeld is voor kindermisbruik, maar door de media wel, tekent de dubbelzinnigheid van media die in dit debat altijd meer deelnemer dan scheidsrechter zijn en daarom zelf legitimiteit missen. Ook Depardieu is niet veroordeeld door een rechter. Er lopen wel twee zaken tegen hem.

Is een publieke figuur als Gérard Depardieu pas controversieel als de media dat bepalen en er verslag van doen? Media zijn per definitie de brengers van het slechte nieuws, maar hoeven daarmee nog niet beschuldigd te worden van een heksenjacht. Het lijkt er sterk op dat Depardieu in zijn overmoed zichzelf heeft opgeknoopt op weg naar naar de galg van de publieke opinie.

Het gaat om de context. Is Depardieu een slachtoffer van cancel cultuur waar men zich slecht tegen verdedigen kan? Of is hij een ongelikte beer die zich meent te kunnen veroorloven om publiekelijk de meest grove opmerkingen te maken en door zijn oude vrienden gesteund wordt?

Dat is nog geen reden om hem uit te sluiten en zijn onderscheidingen af te nemen. Hij heeft publiekelijk denigrerende uitspraken over vrouwen gedaan die het voor producenten lastig maken om hem nog te contracteren. De uitkomst van de rechtszaken zal hem naar verwachting verder in het nauw brengen als het vonnis in zijn nadeel uitpakt. Tot die tijd moeten we geduld hebben en ons oordeel opschorten.

Wybren van Haga gelooft niet in kabinet met PVV en waarschuwt voor kabinet Timmermans

Geert Wilders en Pieter Omtzigt in de Tweede Kamer, december 2023.

Voormalig lid van de Tweede Kamer Wybren van Haga werd door Nieuwe Revu geïnterviewd. Online geeft het er enkele uitspraken uit weer. Zie hieronder. Hij gelooft niet in een kabinet met de PVV omdat de weerstand om met Wilders in zee te gaan bij andere partijen te groot is.

Schermafbeelding van deel artikel ‘Wybren van Haga gelooft niet in een kabinet mét de PVV‘ op Nieuwe Revu, 26 december 2023.

Van Haga doelt op weerstand bij NSC, maar ook bij de VVD die onder leiderschap van Dilan Yesilgöz die enkele strategische blunders (niet uitsluiten PVV, motie spreidingswet) wordt aangewreven steeds meer in crisis lijkt te verkeren. De VVD moet tijd winnen. Dat kan in langslepende onderhandelingen die niet van hun plaats komen.

Van Haga schetst de onmogelijkheid van Pieter Omtzigts NSC om vanwege de rechtsstatelijkheid van deze partij met de PVV in zee te gaan. Als Omtzigt toetreedt tot een kabinet met de PVV, dan is NSC ‘voor altijd afgeschreven‘, aldus Van Haga.

Waarom zegt Van Haga dit? Kinnesinne op rechts? De aap komt uit de mouw als hij een kabinet Timmermans met GroenLinks/PvdA, VVD, NSC en BBB voor ogen ziet. Dat is voor hem en rechts een schrikbeeld. Wie denkt hij hiermee te waarschuwen?

Als het een kabinet met GroenLinks-PvdA wordt, dan zal Timmermans naar verwachting op z’n minst nog één progressieve partij in het kabinet wensen. Met drie rechtse partijen zal GroenLinks/PvdA niet in een kabinet gaan zitten. Getalsmatig is D66 dan de meest waarschijnlijke partner.

Het kabinet dat Van Haga voor ogen ziet zal er daarom waarschijnlijk anders uitzien: GroenLinks/PvdA, VVD, NSC en D66. Ze hebben in de Tweede Kamer samen 78 zetels. Dat deze partijen in de Eerste Kamer negen zetels te weinig hebben voor een meerderheid is geen probleem, zoals het kabinet Rutte IV leerde. CDA en CU kunnen bijspringen.

Gedachte bij een schaduw op een foto (1947)

Gertrude Hoffmann, [Black and white photo of male and 2 females, identified on reverse as “Cole, Maryanne, Ann”.Reverse also includes in type: ” “Xmas Day-1947 | Las Vegas, Nevada.”, ]25 december 1947. Collectie: Special Collections & Archives van de Wake Forest University.

Dit is een foto uit het subgenre ‘schaduw van de fotograaf’. De persoon achter de schermen is de alwetende verteller die het perspectief bepaalt. Vergelijkbaar met het standpunt van de blogger.

De schaduw toont hoe het verhaal in elkaar wordt gezet. De sluier waait even op. Onbedoeld.

Schaduw is gemis aan beeld en een schim uit een andere wereld. Rechtstreeks uit het universum van de illusie. Ook nog eens in Las Vegas. De plek van fantasie en droombeelden.

De begoocheling dat het verhaal zichzelf vertelt wordt doorbroken. Dat mag voor even. Want anders wordt het te zwaar. Zonder nadenken werkt identificatie beter, Zo werkt afleiding.

Gedachte bij de foto ‘Snapshots [blue] “Xmas 1950″‘

Snapshots [blue] “Xmas 1950”, 1950. Collectie: Center for Sacramento History.

Een momentopname tijdens Kerstmis 1950 in Sacramento, Californië. De familie Mondine zit rond tafel. De fotograaf die rechts zit is opgestaan om het kiekje te nemen. De stoel staat schuin.

Het tafereel oogt ijl. Alsof de realiteit desintegreert en het bovenaardse even is neergedaald om de vluchtigheid van het leven te beamen. In twee hoeken is de afdruk leeg. Om aan te zeggen dat niemand ontkomt aan het omhoogstralen. Of is dat een te naargeestige verklaring?

De sfeer oogt gereserveerd en zwaarmoedig. Blauw. Verschraald en teneergeslagen. Is er sprake van een viering of een herdenking? Dat is het raadsel.

Wat wordt er in familiekring gevierd? Dat weten we niet. Het zal wel te maken hebben met samenzijn, terugkijken en vooruitkijken. Bij een momentopname liggen verleden en toekomst buiten het frame. Dat is maar goed ook. Dit snapshot is al raadselachtig genoeg.

Kerstkaart als zelfpromotie

Alligator Xmas postcard – Stanley Pattison, Kenya – Europeana 1914-1918, Europe – CC BY-SA, 1915. Met onderschrift: ‘… these two alligators were shot by a party of five of us … We are keeping our eye in for the time when we shall meet the German brute. … With love and best wishes for Xmas. From Stanley.’

De kerstkaart kent vele varianten. De meest groteske is een afbeelding die verwijst naar eigen heldendaden. Of huzarenstukjes die de opzet hebben om te imponeren. Hiermee wordt de geadresseerde overdonderd. De kerstkaart biedt brede marges voor zelfpromotie.

In 1915 kon dat een foto zijn van Britse militairen in woestijnuniform in Kenia met twee dode alligators aan hun voeten. Het is propaganda voor het thuisfront. Inclusief de beste wensen. Het moet menselijk ogen.

Hedendaagse bureau avonturiers moeten hun toevlucht nemen tot eigentijdse huzarenstukjes. Zoals foto’s van vakanties naar verre landen die gecomponeerd worden tot kerstkaart. Liefst middenin de jungle of aan de rand van een steile kust. Exotisch uitzicht maakt aanspraak op zelfinzicht.

‘Kijk mij eens’, zegt de afzender. ‘Ik besta en ben buitengewoon zonder vliegschaamte’. Dat heeft iets ontwapenend omdat het met het nieuwe wapen van de vakantie aanschouwelijk de ziel van de afzender aan het licht brengt.

Ofschoon vakantie iets voor de werkende klasse is en de afzender daar niet mee geassocieerd wil worden, maar zich er evenmin totaal aan kan onttrekken. Het roept een beeld van bedrog op dat de afzender zelf nog niet doorheeft. Dat maakt zo’n kerstkaart vertederend.

Niet altijd dwingt zo’n kerstkaart de indruk af die bedoeld is. Soms spot of het vermoeden van te vroeg ingetreden infantiliteit van de afzender. Het is uiteraard niet gebruikelijk om daar tegen de afzender ooit iets kritisch over op te merken. Een krijgshaftig voorgesteld uitstapje is een verre echo van de drie martiale Britse militairen. Het past in hetzelfde patroon.

Het verhaal van de kerstkaart is nog niet geschreven. Er komen steeds nieuwe varianten bij. Ze geven de ontwikkeling van culturele verschijnselen weer. Oorlog, geloof, genotzucht, romantiek, zelfontplooiing, zelfonderzoek, onverschilligheid of wensdenken.

Hoe de Russisch-Oekraïese oorlog de Japanse en westerse defensiestrategie hervormt

Japan bouwt in reactie op bedreigingen van China en Noord-Korea zijn militaire macht op. Het land gaat van pacifisme en zelfbescherming naar een flexibele defensiemacht. Dat wordt nodig geacht om in de toekomst militair staande te blijven. Het opwaarderen van Japans militaire macht is van belang in het evenwicht tussen het Westen en andere landen.

Net als de EU beseft Japan dat een VS vanaf 2025 onder president Trump niet meer de bescherming biedt die het decennialang bood. Ook een Republikeins congres kan op de rem staan van buitenlandse militaire uitgaven. Japan en andere landen beseffen dat ze militair straks meer op zichzelf aangewezen zijn.

Interessant is dat in de VS, Oekraïne, het Verenigd Koninkrijk en de EU nu al met die toekomst van een meer isonationalistische VS rekening wordt gehouden. De Monroe-doctrine die zegt dat Amerika voor de Amerikanen is, lijkt hoe dan ook in Washington opnieuw te worden opgepoetst. Of Trump wel of niet in 2024 tot president wordt gekozen.

Een en ander is goed te zien af te lezen aan de Oekraïne-politiek van het Westen. Naar verwachting gaat de Russisch-Oekraïense oorlog die in een patstelling lijkt beland nog jaren duren.

Er zijn drie aanwijzingen voor het streven naar autarkie van Oekraïne. Ofwel, dat het economisch, politiek en militair zelfvoorzienend is om oorlog te voeren tegen de Russische Federatie van Poetin.

Met hulp van vooral Britten en Duitsers werkt Oekraïne aan het opbouwen van een eigen defensie-industrie. Met als doel om eigen militair materieel en munitie te produceren zodat het niet langer afhankelijk is van de import uit andere landen. Sinds Sovjet-tijden had Oekraïne een belangrijke defensie-industrie. Onder meer vliegtuigen en raketten. Daar kan het bij aanhaken.

Bondgenoten van de VS zijn Japan en Zuid-Korea die nu of in de nabije toekomst Oekraïne van militair materiaal kunnen voorzien. Nu al zou Zuid-Korea meer 155-mm artilleriegranaten aan Oekraïne leveren dan de EU. Ook in reactie op de levering van militair materiaal van Noord-Korea aan de Russische Federatie. Seoul ontkent directe levering die in een artikel van de Washington Post begin december 2023 werd genoemd, maar indirect lijken via Polen of de VS genoemde granaten bij Oekraïne terecht te komen.

Tenslotte is er de toenadering tot de EU van een Oekraïense bevolking die in grote meerderheid afstand wil nemen van de Russische Federatie die met de invasie en de bewuste vernietiging van burgerdoelen de gunst van de Oekraïense bevolking voor jaren heeft verspeeld. De wrok jegens Poetin is in Oekraïne groot. Zelfs als kandidaat-EU lid is Oekraïne ingebed in Europa. Dat schetst de randvoorwaarden voor de strategie van Oekraïne en het Westen voor de tweede helft van de jaren 2020.

Met vallen en opstaan, improvisatie en pragmatisme onder leiding van president Joe Biden kondigt zich een vernieuwd westers veiligheidspact aan waar het gewicht van Aziatische landen is vergroot en Europese landen is afgeschaald. Oekraïne dat voor het voortbestaan vecht is focus van de nieuwe veiligheidspolitiek. Maar ook een reden voor landen als de VS, Zuid-Korea, Japan, Canada, Australië, het Verenigd Koninkrijk en EU-lidstaten om de eigen defensiestrategie door te lichten en bestedingen op te waarderen.

Een moslim en een Jood komen elkaar tegen in een krantenartikel. Waar laat dat de meerderheid van Nederlanders die zich niet laat inspireren door godsdienst?

Schermafbeelding van deel artikel ‘Islamitisch en Joods raadslid bezoeken samen Anne Frank Huis: ‘Het zou veel logischer zijn als we meer samen zouden optrekken’ in Het Parool, 21 december 2023.

Tegelijk snap ik alles en niks van dit soort berichten in de media. Het Parool kopt in een artikel ‘Islamitisch en Joods raadslid bezoeken samen Anne Frank Huis: ‘Het zou veel logischer zijn als we meer samen zouden optrekken’. De kerstgedachte van verzoening en bemiddeling in volle gang.

Het patroon lijkt op het begin van een witz. Een christen en moslim of een jood en christen of een christen en jood of een hindoe en boeddhist of een sikh en shintoïst komen elkaar tegen in een krantenartikel.

Waarom leggen media steeds accent op mensen met een godsdienst, terwijl volgens de gegevens uit 2022 van het CBS blijkt dat 57,2% van de Nederlanders zegt zich niet te laten inspireren door godsdienst. Ongeveer ’43 procent van de bevolking van 15 jaar of ouder zegt bij een levensbeschouwelijke groepering zoals een kerk, moskee of synagoge te horen’.

Dat percentage van 43 procent dat zich tot een levensbeschouwelijke groep rekent zal in het wereldse Amsterdam niet hoger zijn.

Over het Amsterdamse raadslid Itay Garmy die ‘Joods’ wordt genoemd wordt uit het artikel niet duidelijk of hij de joodse godsdienst belijdt. Hij heeft een Israëlisch paspoort, maar dat wil nog niet zeggen dat hij belijdend is. Het Parool reduceert Garmy tot ‘Joods’. De associatie wordt gewekt dat Volt Nederland iets met ‘Joods’ heeft. Waarom doet Het Parool dat?

Het is niet logisch dat een raadslid van Volt zich in zijn functie manifesteert als gelovig. Volt is een partij die niet wervend is over religie in de politiek. Een artikel uit 2020 van een kandidaat-kamerlid van Volt dat op de site van de partij staat eindigt zo: (..) ‘een gevolg van de aanwezigheid van religie in de politiek. Het is een restant van een onwetende samenleving die wij allang ontgroeid zijn.‘

Religie in de politiek is volgens deze vertegenwoordiger van Volt het restant van een onwetende samenleving die we ontgroeid zijn.

Waarom voeren sommige media steeds weer vertegenwoordigers van religieuze minderheden op als er verschillen overbrugd moeten worden? De rabbi en de dominee, de pastoor en de imam. Het duogesprek lijkt exclusief voorbehouden aan gelovigen. Waarom is dat?

Denken media over andersdenkenden dat ze maatschappelijks niks in de melk te brokkelen hebben hebben en moralisme missen? Het is onduidelijk waarom media in de vijver van de gelovigen vissen. Het kan ook gemakzucht zijn omdat in de Rolodex van de redacties de religieuze instellingen netjes staan genoteerd.

In dit geval is het nog ernstiger als Het Parool eerst een tegenstelling veronderstelt tussen een moslim van Denk en een ‘Jood’ van Volt die vol begrip voor elkaars standpunten tot verzoening en wederzijds begrip komen die vervolgens geen tegenstelling lijkt te zijn. QED. Maar het misverstand is gewekt. Waarom geen humanist, atheïst, agnost of nihilist als gesprekspartner?

De indruk die dit soort artikelen geeft is tweeledig. Dat de meerderheid van 57,2% van de Nederlanders die niet gebonden is aan kerk, moskee of synagoge ongeschikt is om empathisch, geloofwaardig en maatschappelijk relevant in de media over Gaza en dit soort zaken te praten en verschillen te overbruggen. En dat op redacties vanuit gemakzucht en lui denken de verzuiling van voor 1970 leidend is. Of opnieuw leidend wordt gemaakt.

Het verwijt aan media is dat ze vaak een scheef beeld van de samenleving geven. Hier lijkt hypercorrectie de oorzaak. Media doen zo hun best om maatschappelijke verschillen te helpen overbruggen dat ze niet meer weten waar de breuklijnen in de samenleving echt lopen. Maar is de kerstgedachte ook niet schijn die als camouflage dient om voor even verschillen te minimaliseren?