Posts Tagged ‘Censuur’
Kunstenaar Kate Kretz van Facebook verbannen vanwege haar ‘MAGA Hat series’
Hoe kan Facebook het verschil tussen haatspraak en commentaar op haatspraak zien? Ook als dat laatste van een kunstenaar komt? De Amerikaanse beeldend kunstenaar Kate Kretz (1963) is van Facebook verbannen vanwege de MAGA Hat series (onderdeel van #bullyculture) waarvan ze afbeeldingen had gepost. Ze zouden de ‘community standards’ van Facebook geschonden hebben. In een verklaring van 20 mei 2019 zet Kretz haar beroepspraktijk als worstelende kunstenaar centraal en licht ze toe dat voor haar het gebruik van sociale media van belang is. Ze tekende eerst protest aan tegen de verwijdering van de afbeeldingen uit de MAGA Hat series en voegde er een commentaar aan toe waarin ze onder meer betoogde dat het kunstwerken betrof en net als politieke cartoons ‘het aanstootgevende symbool om erover te praten omvatte’. Uiteindelijk werd haar volledige account op Facebook op 9 mei 2019 geblokkeerd. Op Instagram wordt ze niet geblokkeerd.
Kate Kretz liep aan tegen de ondoorzichtige procedure van Facebook waar vele kunstenaars of journalisten de afgelopen jaren al tegenaan hebben gelopen. Ze werden bijvoorbeeld verbannen voor afbeeldingen van naakt. Zie hier, hier, hier en hier. Kretz heeft kritiek op de procedure van Facebook en is daar tamelijk laatdunkend over (‘It’s disconcerting to think that a 20-something person sitting in a big room in a far corner of the earth (being paid to process yays & nays as expediently as possible) gets to decide with a quick look and the click of a cursor if my work is art and whether it will be allowed to reach my carefully cultivated audience’).
Kretz is tot het inzicht gekomen dat afhankelijkheid van Facebook geen goede zaak is en voorkomen moet worden. Tegelijk vindt ze dat de blokkade van haar Facebook account wat haar onder meer de toegang tot haar mailing list kostte verder gaat dan de censuur van kunstwerken. Dit gaat om de macht van Facebook waar burgers en overheden geen invloed op hebben. Kretz’ pleidooi is een pleidooi om Facebook terug te brengen tot een nutsvoorziening in handen van de overheid met transparant en gecontroleerd toezicht.
Foto 1: Kate Kretz, Instagram. Uit de serie MAGA Hat series, 2019.
Foto 2: Kate Kretz, Instagram. Uit de serie MAGA Hat series met commentaar, 2019.
Saatchi Gallery bedekt twee kunstwerken na klachten van moslims
Identiteitspolitiek en kunst, het bestaat en is nooit ver weg. Zoals identiteitspolitiek in de samenleving bestaat en groepen de kans biedt om zich op een tamelijk simpele wijze te profileren door sociaal protest. Het is een zee om te drinken. Deze keer zijn het moslims die zich onrecht aangedaan voelen door de presentatie van twee schilderijen van kunstenaar SKU in de Londense Saatchi Gallery. Hoeveel moslims hebben geprotesteerd is onduidelijk. Beide schilderijen zouden in de visie van deze bezoekers godslasterlijk zijn. The Guardian geeft de details in een artikel. De twee schilderijen op de tentoonstelling Rainbow Scenes in de Saatchi Gallery zijn nu op initiatief van SKU met een doek toegedekt. Alsof het om kunst gaat die het daglicht niet mag zien, maar er tegelijk een debat kan ontstaan over de grenzen aan de vrijheid van expressie. De presentatie is overigens afgelopen zondag geëindigd, zodat het ook de vraag is wie op welke manier eigenlijk de publiciteit bespeelt.
Het is mogelijk dat het protest terugslaat op de protesterende moslims die dit weliswaar welgemeend bedoelen vanuit hun religieuze perspectief, maar zich toch van een onbuigzame kant laten zien door zich deze presentatie in een half-besloten kunstgalerie die ze links kunnen laten liggen toe te willen eigenen.
Foto 1: Toelichting van de Saatchi Gallery bij de tentoonstelling ‘Rainbow Scenes by SKU’ met een afbeelding van een van de twee gewraakte schilderijen.
Foto 2: Schermafbeelding van deel artikel ‘Saatchi Gallery covers up SKU artworks after complaints by Muslims’ in The Sunday Times, 5 mei 2019 (betaalmuur).
Zie hier de werken van SKU volgens opgave van de Saatchi Gallery voor de tentoonstelling ‘Rainbow Scenes’.
Koepel van Turkse moskeeën helpt Wilders met de eis dat hij van Twitter wordt verbannen
Advocaat Ejder Köse eist namens de koepel van Turkse moskeeën Turks-Islamitische Culturele Federatie (TICF) dat Twitter het account van PVV-politicus Geert Wilders opheft. Zo niet, dan stapt de koepel naar de rechter, aldus een bericht van het AD. Opmerkelijk is dat Köse daarnaast aangifte wil doen tegen Twitter in Turkije, Marokko, Pakistan en Indonesië, want volgens hem zijn daar ‘veel van Wilders’ uitspraken strafbaar’. Deze landen met een islamitische meerderheid blinken niet uit in rechtsstatelijkheid en zijn geen voorbeeld van een goed functionerende rechtsstaat. Op de jaarlijkse index 2017-2018 van het World Justice Project staat Turkije op plek 101, Marokko op 67, Pakistan op 105 en Indonesië op 63 van 113 landen wereldwijd. Het is verbijsterend dat Köse meent zijn gelijk te moeten halen in landen die rechtsstatelijk zo slecht scoren omdat Wilders’ uitspraken daar strafbaar zouden zijn. Die strafbaarheid is weinig waard en heeft meer met politieke intimidatie door islamistische minderheden te maken, dan met een afgewogen juridisch oordeel.
Deze landen zijn overigens van geen tot weinig belang voor Wilders functioneren in Nederland, Europa en de VS. Vraag is wat deze actie van de TICF daarom waard is en waarom Köse zich niet richt op de thuishaven van Twitter, namelijk de VS. De vraag die deze actie van de Turkse moskeeën in Nederland oproept is dan ook wat er precies mee beoogd wordt. Het lijkt erop dat deze koepel zich ten koste van Wilders wil profileren en in de gunst wil komen van de Turkse president Erdogan. Want als het echt wil dat Wilders op Twitter tot zwijgen wordt gebracht, dan zou het beter niet de omslachtige omweg via de vier islamitische landen openhouden.
Geert Wilders profiteert van de actie van de TICF die zich van haar intolerante kant laat kennen. De intolerante Wilders en de intolerante TICF zijn inwisselbaar en komen er uitsluitend relatief gunstig uit in de vergelijking met deze zelfgekozen tegenstander die feitelijk hetzelfde nastreeft: ondergeschiktheid en kneveling van de rechtspraak, een einde aan de scheiding der machten en inperking van de vrijheid van meningsuiting. Hoe overtuigend is het trouwens dat een koepel van Turkse moskeeën die verwant is aan Diyanet, het Turkse directoraat voor godsdienstzaken zich hierover uitspreekt? Want het steunt de politiek van de regering Erdogan die journalisten zonder eerlijk proces in de gevangenis laat verdwijnen en Twitter blokkeert als het hem om politieke redenen uitkomt om zijn tegenstanders de voet dwars te zetten. Dat in een land dat op de 101ste van de 113 landen staat wat rechtsstaat betreft en een voorbeeld voor Geert Wilders moet zijn die er door Köse van beschuldigd wordt de grens van de wet te overschrijden. Men zou Geert Wilders een meer geloofwaardige tegenstander toewensen. De tragiek is dat ze beide vanuit hun gemeenschappelijk belang de rechtsstaat ondermijnen. Ze hebben elkaar nodig om hun eigen ongelijk te kunnen relativeren aan de ander.
Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Moskeeën eisen dat Wilders van Twitter wordt verbannen: ‘Hij is doorgeslagen’’ van Peter Groenendijk in het AD, 5 november 2018.
Rijksmuseum Twenthe is boos op Facebook vanwege naaktverbod. Waarom heeft het zich voor de publiciteit zo afhankelijk gemaakt?
Tubantia meldt in een bericht dat het Rijksmuseum Twenthe in Enschede problemen heeft met de publiciteit vanwege een naaktverbod van Facebook. Gevolg is dat het beeldmateriaal afgelopen maanden herhaaldelijk werd geweigerd omdat er teveel bloot op te zien was en het museum zich zo niet met publiciteitscampagnes kan profileren op sociale media. Woordvoerder Karin Jongenelen zegt: ‘De censuur van Facebook heeft absurde vormen aangenomen. Het is nu eenmaal een gegeven dat op veel historische schilderijen bloot te zien is. Juist de mooiste werken uit onze collecties kunnen we nu niet meer gebruiken in onze promotie.’
Eerder dit jaar ageerde Toerisme Vlaanderen in een ludieke actie tegen Facebook (FB) omdat oude kunst in Vlaamse musea te naakt werd gevonden en werd gecensureerd. Ik concludeerde in een commentaar dat de macht van de Amerikaanse techbedrijven erg groot is geworden, dat de censuur duidt op het opkomen van een nieuwe preutsheid en dat ‘kunstmusea zich als ‘tentoonstellingsfabrieken’ afhankelijk hebben gemaakt voor hun publieksbereik’. Aan de eerste twee redenen kunnen de kunstmusea weinig veranderen. De macht van Facebook is iets wat de politiek bij voorkeur in grensoverschrijdend overleg (bijvoorbeeld EU of UNICEF) moet aanpakken en het terugdringen van de nieuwe preutsheid is een maatschappelijk proces. Maar die afhankelijkheid van sociale media valt de kunstmusea of overheden te verwijten. Daar kunnen ze zelf iets aan veranderen. Ze hadden het nooit zover moeten laten komen. Nu worden ze verschrikt wakker en beseffen ze ineens hoe afhankelijk ze zich voor hun publiciteit van Facebook en soortgelijke bedrijven hebben gemaakt.
Welke signalen hebben ze afgelopen jaren gemist? Hoe merkwaardig is het dat een woordvoerder van een Nederlands rijksmuseum zegt geen kant meer op te kunnen? Dat is een brevet van eigen onvermogen. Het gepaste antwoord erop is ‘eigen schuld, dikke bult’. De preutsheid is niets nieuws. De voorbeelden zijn talrijk.
In 2014 censureerde FB weliswaar niet de naaktfoto’s van de Australische kankerpatiënte Beth Whaanga die op haar FB-pagina verslag deed van haar ziekte, maar zeiden meer dan 100 ‘vrienden’ hun vriendschap met haar op omdat haar verslagen te onthullend zouden zijn. Dat is de werkelijkheid waarin Facebook opereert. Een commercieel bedrijf dat het om winstgevendheid te doen is en goed oplet hoe die winst geoptimaliseerd kan worden. Als daar censuur bij past en af en toe een slappe, ontwijkende schuldbekentenis in een hoorzitting om de politiek te pacificeren, dan moet dat maar. In 2013 sloot FB de pagina’s van de topless opererende activistes van het vrouwencollectief FEMEN. In 2015 zei FB nee tegen het naakte realisme van kunstenaar Jans Muskee. In 2016 verwijderde FB de iconische foto van het ‘napalmmeisje’ in Vietnam vanwege naaktheid.
Overheden en semi-overheidsinstellingen als Rijksmuseum Twenthe zijn jarenlang de fuik ingezwommen en deden alsof dat zonder gevolgen zou blijven en straffeloos kon. Hoe naïef men na talloze waarschuwingen kan zijn maakt de woordvoerder van Rijksmuseum Twenthe inzichtelijk. Zij kan dan wel zeggen dat ze boos is op FB, maar eigenlijk zou ze vooral boos op het eigen mediabeleid moeten zijn. Ze heeft gelijk ‘hoezeer we zijn doorgeslagen’. Maar ze heeft anders gelijk dan ze denkt. Overheden en semi-overheidsinstellingen hebben zich jarenlang afhankelijk gemaakt van techbedrijven en dachten op kosten van FB gratis publiciteit te kunnen maken. Op de commerciële markt bestaat zoiets echter niet. Rijksmuseum Twenthe en soortgelijke instellingen zouden er verstandig aan doen om zich los te maken van FB en op internet hun eigen media op te bouwen waarover ze volledige zeggenschap hebben. Gezien alle signalen en incidenten hadden ze daar vijf jaar geleden al mee kunnen beginnen. Volgzaamheid, onderworpenheid en afhankelijkheid lonen niet.
Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Rijksmuseum Twenthe boos op Facebook: kunst met blote borsten verwijderd’ van Herman Haverkate op Tubantia, 28 september 2018.
Opnieuw de lange tenen van de islam (3). Pakistan blokkeert sites. Vanwege ‘Godslastering’ en ‘kwetsen van gevoelens van moslims’
Vandaag kreeg ik onderstaand bericht per email van WordPress waarin het aangeeft dat op last van de Pakistaanse overheid een blogpost in Pakistan wordt geblokkeerd wegens blasfemie en het kwetsen van de gevoelens van moslims ‘rond Pakistan’. Het gaat om het commentaar ‘Humoristische tekeningen zonder humor in de islam’ van 31 juli 2012 met bovenstaande cartoon. De actie van de Pakistaanse overheidsdienst Pakistan Telecommunication Authority (PTA) bevestigt het vermoeden dat er binnen de islam weinig gevoel voor humor en tolerantie voor satire bestaat. Zie hier voor een verslag van eerdere meldingen van de PTA en de blokkade in Pakistan van delen van dit blog.
Foto: Cartoon van Adam Zyglis in Commentaar ‘Humoristische tekeningen zonder humor in de islam’ van 31 juli 2012.
De lange tenen van de islam (2). Pakistan blokkeert sites. Vanwege ‘Godslastering’ en ‘kwetsen van gevoelens van moslims’
Op 21 september 2017 kreeg ik een automatisch gegenereerd bericht van WordPress.com waar ik in het commentaar ‘De lange tenen van de islam. Pakistan blokkeert sites. Vanwege ‘Godslastering’ en ‘kwetsen van gevoelens van moslims’ verslag van deed. Het ging om twee delen van dit blog die op verzoek van een Pakistaanse overheidsdienst (‘A Pakistan government authority’) afgesloten (‘disable’) werden voor bezoekers uit Pakistan vanwege ‘extreme Godslastering’ en ‘kwetsen van gevoelens van moslims’. Vandaag kreeg ik opnieuw een bericht met als onderwerp Important legal notice regarding your WordPress.com site in Pakistan.
De twee afgesloten delen werden toen opgesomd in een lijst van 198 WordPress-URL’s. De twee geblokkeerde delen waren de tags ‘groepsdwang’ en ‘kerstmis’. Zie hier voor de lijst met vooral geblokkeerde cartoons.
Ik memoreerde toen dat de Pakistaanse grondwet de vrijheid van meningsuiting garandeert, maar ‘daar uitzonderingen op aanbrengt die inhouden dat die vrijheid is ‘onderworpen aan enige redelijke beperkingen die door de wet zijn opgelegd in het belang van de glorie van de islam of de integriteit, de veiligheid of de verdediging van Pakistan’ etc. Sectie 37 van PECA (Prevention of Electronic Crimes Act) geeft de Pakistan Telecommunication Authority (PTA) de macht om ‘onwettige inhoud’ te verwijderen of te blokkeren. In dit geval geeft de PTA ‘richtlijnen voor verwijdering of de toegang blokkeren (‘issue directions for …’) uit aan WordPress.com die van mening is dat het daar om wettelijke redenen mee moet instemmen (‘must comply’).
Mijn evaluatie van dit besluit verwoordde ik toen in een reactie: Als cartoons tot geweld oproepen, dan kan ik een verbod nog billijken. Maar in alle andere gevallen niet. Moslims of overheden die zich als islamitisch beschouwen zouden zichzelf helpen als ze hun eigen geloof niet zo serieus namen. Het zou hun leven er een stuk makkelijker en meer ontspannen op maken. Zelfspot kan daarbij behulpzaam zijn.
Eigenlijk gaat het om wat anders. Namelijk dat het het moeilijkst is om jezelf te veranderen, om te emanciperen. Krampachtig vasthouden aan het oude en jezelf buiten de eigen tijd plaatsen is een zwakte. Juist aan het streven om te emanciperen schort het bij de censuur van de Pakistaanse overheid. Die er Pakistan daardoor zwakker, minder weerbaar en flexibel maakt. Door deze islamitische dictatuur.
Positief lijkt dat uit bovenstaand bericht van de dienst Ondersteuning van WordPress blijkt dat het Web Analysis Team van de Pakistan Telecommunication Authority (PTA) nu slechts één deel van dit blog blokkeert. De tag ‘kerstmis’ zou nu formeel zijn toegestaan. Maar dat lijkt schijn en duidt waarschijnlijk op een andere tactiek van de Pakistaanse overheid. Hoewel ik het niet kan bewijzen betwijfel ik of het bericht van de afdeling Support van WordPress en de recente aanzegging van de PTA juist is dat nu slechts één deel van dit blog wordt geblokkeerd. Uit de statistiek blijkt dat dit blog in 2017 95 bezoekers uit Pakistan had en in 2018 geen enkele meer. Dat rijmt niet met het bezoek sinds 2013 met jaarlijks zo’n 20 tot 35 bezoekers uit Pakistan. Dat het bezoek uit Pakistan in 2018 is stilgevallen tot nul is afwijkend. Het is dus de vraag of bezoekers van dit blog in Pakistan weer kunnen genieten van onderstaande illustratie, de gewraakte cover van het Franse satirische blad Charlie Hebdo uit 2011 die via de door de PTA geblokkeerde tag kerstmis was te vinden :
Foto 1: Schermafbeelding van bericht ‘Important legal notice regarding your WordPress.com site in Pakistan’ per e-mail van de afdeling Support van WordPress, 30 mei 2018.
Foto 2: Omslag van ‘Charlie Hebdo’ van 2 november 2011 met de tekst ‘100 coups de fouet si vous n’êtes pas morts de rire!‘ ofwel ‘honderd zweepslagen als je je niet dood lacht!’. Zie hier.
Kunstwerk ‘Politieke gevangenen in het hedendaagse Spanje’ van Santiago Sierra onder druk verwijderd van kunstbeurs ARCOmadrid
Opnieuw raken kunst en politiek elkaar. Een nieuwe controverse over hedendaagse kunst is geboren. Deze keer op de Spaanse kunstbeurs ARCOmadrid die van 21 tot 25 februari plaatsvindt. Het bestuur van de overkoepelende IFEMA (Institucion Ferial de Madrid) heeft de Madrileense Helga de Alvear Galerie verzocht om het werk ‘Presos políticos en la España contemporánea’ (Politieke gevangenen in het hedendaagse Spanje) van de Madrileense kunstenaar Santiago Sierra terug te trekken. De galerie heeft daar gehoor aan gegeven.
Als reden hanteert IFEMA de argumentatie dat de controverse waartoe de presentatie van Sierra’s werk in de media heeft geleid ‘schadelijk is voor de zichtbaarheid van de inhoud die ARCOmadrid 2018 samenbrengt’ (la polémica que ha provocado en los medios de comunicación la exhibición de estas piezas, está perjudicando la visibilidad del conjunto de los contenidos que reúne ARCOmadrid 2018) en daarom ziet organisator IFEMA het als haar taak om afstand te nemen van het publieke debat dat afleidt van de beurs als geheel (tratar de alejar de su desarrollo los discursos que desvíen la atención del conjunto de la feria). Volgens een bericht van de BBC probeerde het linkse stadsbestuur van Madrid de verwijdering of uitsluiting tevergeefs te voorkomen.
Santiago Sierra is een kritische kunstenaar die in zijn werk politiek stelling neemt. Op ARCOmadrid toonde hij een serie van 24 met pixels bewerkte foto’s van politieke gevangenen, onder wie separatistische politici uit Catalonië. Omdat dit in het huidige Spanje, en vooral in het centrum van de macht Madrid, politiek gevoelig ligt moest het werk van de beurs verwijderd worden. De Spaanse regering ontkent dat er in Spanje politieke gevangenen zijn. Volgens Sierra beschadigt Spanje met deze actie haar eigen reputatie en die van de beurs. Inmiddels is volgens een bericht in het Catalaanse La Vanguardia het voor 80.000 euro te koop staande werk verkocht aan een ‘Spaanse particulier’. Of het een Catalaanse koper betreft wordt niet gespecificeerd.
Het probleem met de opstelling van het bestuur van IMEFA dat zich kennelijk gedwongen voelt om onder druk van de Spaanse regering te handelen is dat er geen neutrale stellingname bestaat. Ofschoon IMEFA anders probeert te suggereren. Het tonen van Sierra’s werk op de ARCO is een politiek signaal en het verwijderen ervan is dat evenzeer. In een analyse voor La Vanguardia gaat Llucia Homs in op de rol van ARCO die meer is dan een kunstbeurs: ‘Het is geen toeval dat het het handelsgebeuren overstijgt en fungeert als forum voor debat, wat de rol die we aan beurzen en biënnales toekennen verwart.’ Homs meent dat in gevallen van artistieke censuur het effect vaak averechts is omdat het eerder meer dan minder aandacht vestigt op het gecensureerde werk. Dankzij IMEFA is Sierra’s werk ‘Presos políticos en la España contemporánea relevanter voor de Spaanse kunst en de Spaanse politieke geschiedenis dan het voor het verbod op ARCOmadrid was.
Foto: De sponsors van ARCOmadrid 2018.
