Directeur Van Gogh Museum reageert onhandig met verwijzing naar cultureel relativisme op vraag naar naakt van Degas

De nieuwe directeur van het Van Gogh Museum Emilie Gordenker werd vandaag geïnterviewd in Buitenhof en kwam daar niet geheel ongeschonden uit toen haar gevraagd wordt naar de aankoop van een vrouwelijk naakt van Degas. Ze praat zichzelf vast. Met onderstaande tweet van Buitenhof tot gevolg. Het merkwaardige is dat Gordenker in het gesprek op allerlei aspecten zoals politieke stellingname van musea doordachte, goed verdedigbare standpunten innam (niet doen zegt ze in tegenstelling tot directeur Rein Wolfs van het Stedelijk), maar over het naakt van Degas ongelukkig formuleert. Je krijgt meerdere blikken op zo’n kunstwerk door de reacties van meerdere mensen met meerdere achtergronden, zegt ze in andere bewoordingen. Ze meent dat we daar allemaal beter van worden. Dat betwijfel ik en volgens mij gaat ze daar de fout in. Een reactionaire, betuttelende, moralistische blik valt moeilijk als positief te zien. Want waar laat dat de voorbeeldfunctie van een museum? Zo laat het museum zich onnodig vermaatschappelijken en in de verdediging drukken. Uiteraard moeten musea rekening houden met de achtergrond van de bezoekers, maar zonder te wijken voor radicale activisten en fatsoensrakkers die hun perspectief van identiteit ofwel moraal aan het museum willen opleggen.

Foto: Tweet van Buitenhof, 9 februari 2020.

Waarom blijven we zaken doen met autoritaire landen die grof, aantoonbaar en grootschalig de mensenrechten schenden?

Staten en individuen leven niet naar hun eigen standaard. Mensen eten vlees, terwijl ze tegen het industrieel slachten van dieren zeggen te zijn. Mensen gaan meermalen per jaar met een vliegtuig op vakantie, terwijl ze tegen de opwarming van de aarde en de uitstoot van CO2 zeggen te zijn. Op individueel niveau verdringen mensen hun tegenstrijdigheid om in harmonie te leven met hun innerlijke zwakte. Staten handelen hetzelfde. Ook als het niet noodzakelijk is om zaken te doen met autoritaire landen die de mensenrechten schenden. Landen als de Russische Federatie, China, Saoedi-Arabië, Iran of Azerbeidzjan vallen buiten de norm, maar dat verdringen we. Martijn van Helvert van het CDA wilde zelfs zaken doen met Syrië. Hoon was zijn deel.

Verdient een staat als Nederland niet collectief spot en afkeur omdat het met beroep op een eigen ethische standaard met autoritaire landen samenwerkt? Dat is niet alleen verwerpelijk, maar vooral schijnheilig. Het is de onethische ruil die pijn doet. We kijken weg voor onze eigen zwakte, terwijl we weten dat ons profijt alleen kan bestaan door de onderdrukking van de ander. Of dat nu op individueel de dieren en het klimaat zijn, of op collectief niveau de Oeigoeren, minderheden van Saoedi-Arabië of de bevolking van de Russische Federatie.

Kritiek op Ollongren. FVD onttrekt zich niet aan eigen schaduw en blijft hangen in complotdenken en in zichzelf gekeerdheid

In de verklaring ‘FVD stelt Kamervragen aan Ollongren (D66) over inperking publiek debat en vrije internet’ heeft Forum voor Democratie kritiek op het beleid van minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren inzake de bestrijding van nepnieuws. Kritiek op dit dossier is niet onterecht, maar Forum voor Democratie gaat zo over de top dat het vooral aandacht vestigt op het eigen onvermogen om een solide argumentatie op te bouwen en het gebrek aan degelijkheid om normale politiek te bedrijven. Zo stort de proefballon van Forum neer voordat die het luchtruim heeft gekozen. Bij het artikel ‘FVD zet aanval in op “Orwelliaanse” D66-minister Ollongren: “Ze geeft gevolg aan haar totalitaire impulsen!”’ op DDS plaatste ik onderstaande reactie:

Het is cynisme ten top. Forum voor Democratie dat zich overvloedig en herhaaldelijk bedient van nepnieuws beschuldigt een minister ervan … zich te bedienen van nepnieuws.

Het spreekwoord zegt dat de aanval de beste verdediging is, maar in het geval van Forum voor Democratie gaat dat niet op omdat het verschil tussen de eigen claim en de werkelijkheid te groot is. Forum gedraagt zich potsierlijk en heeft moeite een feitelijke basis te vinden die de eigen kritiek geloofwaardigheid geeft. Forum voor Democratie voert opnieuw de klucht van de miskenning op. Feitelijk de uiting van een negatief zelfbeeld. Want Forum probeert niet eens meer anderen te bereiken en een belangwekkend politiek onderwerp echt te agenderen. De partij praat liever in zichzelf.

Dat begint al in de verklaring van deze politieke partij met de allang weerlegde complottheorie die suggereert dat George Soros met zijn ‘machtige imperium’ onze verkiezingen beïnvloedt. Hiermee zet Forum voor Democratie gelijk al twijfels bij de eigen bedoelingen.

Dat is jammer omdat het over een belangrijk onderwerp gaat, namelijk het verschijnsel nepnieuws, de bestrijding ervan en de reactie daarop van de overheid. Maar in de handen van Forum verliest dit onderwerp elk gewicht, zodat de partij het tegenovergestelde bereikt van wat het nastreeft. Namelijk de legitimatie van de overheid. Want Forum maakt door overdrijvingen en onwaarheden dit onderwerp onschadelijk.

Forum voor Democratie maakt het er nog potsierlijker op door een techbedrijf als Facebook direct te associëren met ‘met linkse, EU- en immigratiegezinde regeringen’. Dat soort regeringen bestaat uitsluitend in de fantasie van Forum. Wat de partij zegt is klinkklare onzin. Facebook is een beursgenoteerd bedrijf dat het vooral om het behalen van winst gaat en tot nu toe zeer terughoudend is opgetreden in het bestrijden van nepnieuws. Recent heeft directeur Mark Zuckerberg gezegd dat Facebook niet op zal treden tegen politieke advertenties die aantoonbare onwaarheden bevatten. Daarop heeft hij van vele kanten kritiek gekregen.

Zo hobbelt de verklaring van Forum voor Democratie van onwaarheid langs aanname naar leugen. Met zo’n op voorhand lekgeschoten verklaring van Forum voor Democratie die elk gewicht mist heeft minister Ollongren geen verdediging nodig. Dat is jammer, want zij heeft heel wat uit te leggen. Want haar beleid inzake nepnieuws lijkt zoekend en onzeker.

Het valt Forum voor Democratie te verwijten dat het van een principieel en belangrijk onderwerp als nepnieuws en de rol van de overheid daarin een parodie maakt en het zo onschadelijk maakt. Terwijl de kwestie juist een serieus debat verlangt.

Zoals vaker blijft Forum voor Democratie hangen in eigen jargon, complotdenken en het bedienen van de eigen doelgroep en is niet in staat om boven zichzelf uit te stijgen en dit onderwerp voor velen interessant te maken. Forum voor Democratie gaat vanuit electoraal denken voor de eigen profilering ten koste van een zinvol debat. De partij toont als geen ander de eigen overbodigheid aan. Electoraal zal Forum voor Democratie vermoedelijk succesvol zijn in het behalen van meer dan twee zetels bij komende landelijke verkiezingen, maar tegelijk snijdt het de weg naar andere partijen af door deze opstelling van dagdromerij, complotdenken en in zichzelf gekeerdheid.

Foto: Schermafbeelding van deel verklaring ‘FVD stelt Kamervragen aan Ollongren (D66) over inperking publiek debat en vrije internet’ van Forum voor Democratie, 24 oktober 2019.

Apple verwijdert app onder druk van China die demonstranten in Hong Kong de beweging van de politie kon laten volgen

Het is moeilijk om niet cynisch te zijn over het gedrag van de Amerikaanse techgiganten, zoals Apple, Google, Facebook of Twitter. Uiteindelijk buigen deze commerciële ondernemingen voor de macht als hun economisch belang in het geding komt. Ze staan niet aan de kant van de machtelozen die de macht ter discussie stellen, maar volgen hun portemonnee. Facebook en Twitter maakten de ondermijning van de presidentsverkiezingen van 2016 in de VS door de Russische Federatie mogelijk. Apple heeft onder druk van de Chinese overheid nu een app verwijderd die de demonstranten in Hong Kong hielp om de bewegingen van de politie te volgen. Vraag is of deze demonstranten met een alternatieve app komen of op andere manieren de bewegingen van de politie kunnen volgen. De conclusie kan echter geen andere zijn dan deze, namelijk dat als het erop aankomt, dan kiezen Amerikaanse techgiganten voor winstgevendheid en laten ze demonstranten stikken. Dat geldt ook voor andere bedrijven. Laat daar geen enkele illusie over bestaan. Zie ook mijn commentaar van juni 2013 waarin ik constateerde dat autoritaire regimes hun naïviteit voorbij zijn en allang weten dat sociale media als katalysator van rebellie geblokkeerd kunnen worden door de techgiganten onder druk te zetten.

Kunstenaar Kate Kretz van Facebook verbannen vanwege haar ‘MAGA Hat series’

Hoe kan Facebook het verschil tussen haatspraak en commentaar op haatspraak zien? Ook als dat laatste van een kunstenaar komt? De Amerikaanse beeldend kunstenaar Kate Kretz (1963) is van Facebook verbannen vanwege de MAGA Hat series (onderdeel van #bullyculture) waarvan ze afbeeldingen had gepost. Ze zouden de ‘community standards’ van Facebook geschonden hebben. In een verklaring van 20 mei 2019 zet Kretz haar beroepspraktijk als worstelende kunstenaar centraal en licht ze toe dat voor haar het gebruik van sociale media van belang is. Ze tekende eerst protest aan tegen de verwijdering van de afbeeldingen uit de MAGA Hat series en voegde er een commentaar aan toe waarin ze onder meer betoogde dat het kunstwerken betrof en net als politieke cartoons ‘het aanstootgevende symbool om erover te praten omvatte’. Uiteindelijk werd haar volledige account op Facebook op 9 mei 2019 geblokkeerd. Op Instagram wordt ze niet geblokkeerd.

Kate Kretz liep aan tegen de ondoorzichtige procedure van Facebook waar vele kunstenaars of journalisten de afgelopen jaren al tegenaan hebben gelopen. Ze werden bijvoorbeeld verbannen voor afbeeldingen van naakt. Zie hier, hier, hier en hier. Kretz heeft kritiek op de procedure van Facebook en is daar tamelijk laatdunkend over (‘It’s disconcerting to think that a 20-something person sitting in a big room in a far corner of the earth (being paid to process yays & nays as expediently as possible) gets to decide with a quick look and the click of a cursor if my work is art and whether it will be allowed to reach my carefully cultivated audience’).

Kretz is tot het inzicht gekomen dat afhankelijkheid van Facebook geen goede zaak is en voorkomen moet worden. Tegelijk vindt ze dat de blokkade van haar Facebook account wat haar onder meer de toegang tot haar mailing list kostte verder gaat dan de censuur van kunstwerken. Dit gaat om de macht van Facebook waar burgers en overheden geen invloed op hebben. Kretz’ pleidooi is een pleidooi om Facebook terug te brengen tot een nutsvoorziening in handen van de overheid met transparant en gecontroleerd toezicht.

Foto 1: Kate Kretz, Instagram. Uit de serie MAGA Hat series, 2019.

Foto 2: Kate Kretz, Instagram. Uit de serie MAGA Hat series met commentaar, 2019.

Saatchi Gallery bedekt twee kunstwerken na klachten van moslims

Identiteitspolitiek en kunst, het bestaat en is nooit ver weg. Zoals identiteitspolitiek in de samenleving bestaat en groepen de kans biedt om zich op een tamelijk simpele wijze te profileren door sociaal protest. Het is een zee om te drinken. Deze keer zijn het moslims die zich onrecht aangedaan voelen door de presentatie van twee schilderijen van kunstenaar SKU in de Londense Saatchi Gallery. Hoeveel moslims hebben geprotesteerd is onduidelijk. Beide schilderijen zouden in de visie van deze bezoekers godslasterlijk zijn. The Guardian geeft de details in een artikel. De twee schilderijen op de tentoonstelling Rainbow Scenes in de Saatchi Gallery zijn nu op initiatief van SKU met een doek toegedekt. Alsof het om kunst gaat die het daglicht niet mag zien, maar er tegelijk een debat kan ontstaan over de grenzen aan de vrijheid van expressie. De presentatie is overigens afgelopen zondag geëindigd, zodat het ook de vraag is wie op welke manier eigenlijk de publiciteit bespeelt.

Het is mogelijk dat het protest terugslaat op de protesterende moslims die dit weliswaar welgemeend bedoelen vanuit hun religieuze perspectief, maar zich toch van een onbuigzame kant laten zien door zich deze presentatie in een half-besloten kunstgalerie die ze links kunnen laten liggen toe te willen eigenen.

Foto 1: Toelichting van de Saatchi Gallery bij de tentoonstelling ‘Rainbow Scenes by SKU’ met een afbeelding van een van de twee gewraakte schilderijen.

Foto 2: Schermafbeelding van deel artikel ‘Saatchi Gallery covers up SKU artworks after complaints by Muslims’ in The Sunday Times, 5 mei 2019 (betaalmuur).

Zie hier de werken van SKU volgens opgave van de Saatchi Gallery voor de tentoonstelling ‘Rainbow Scenes’.

Koepel van Turkse moskeeën helpt Wilders met de eis dat hij van Twitter wordt verbannen

Advocaat Ejder Köse eist namens de koepel van Turkse moskeeën Turks-Islamitische Culturele Federatie (TICF) dat Twitter het account van PVV-politicus Geert Wilders opheft. Zo niet, dan stapt de koepel naar de rechter, aldus een bericht van het AD. Opmerkelijk is dat Köse daarnaast aangifte wil doen tegen Twitter in Turkije, Marokko, Pakistan en Indonesië, want volgens hem zijn daar ‘veel van Wilders’ uitspraken strafbaar’. Deze landen met een islamitische meerderheid blinken niet uit in rechtsstatelijkheid en zijn geen voorbeeld van een goed functionerende rechtsstaat. Op de jaarlijkse index 2017-2018 van het World Justice Project staat Turkije op plek 101, Marokko op 67, Pakistan op 105 en Indonesië op 63 van 113 landen wereldwijd. Het is verbijsterend dat Köse meent zijn gelijk te moeten halen in landen die rechtsstatelijk zo slecht scoren omdat Wilders’ uitspraken daar strafbaar zouden zijn. Die strafbaarheid is weinig waard en heeft meer met politieke intimidatie door islamistische minderheden te maken, dan met een afgewogen juridisch oordeel.

Deze landen zijn overigens van geen tot weinig belang voor Wilders functioneren in Nederland, Europa en de VS. Vraag is wat deze actie van de TICF daarom waard is en waarom Köse zich niet richt op de thuishaven van Twitter, namelijk de VS. De vraag die deze actie van de Turkse moskeeën in Nederland oproept is dan ook wat er precies mee beoogd wordt. Het lijkt erop dat deze koepel zich ten koste van Wilders wil profileren en in de gunst wil komen van de Turkse president Erdogan. Want als het echt wil dat Wilders op Twitter tot zwijgen wordt gebracht, dan zou het beter niet de omslachtige omweg via de vier islamitische landen openhouden.

Geert Wilders profiteert van de actie van de TICF die zich van haar intolerante kant laat kennen. De intolerante Wilders en de intolerante TICF zijn inwisselbaar en komen er uitsluitend relatief gunstig uit in de vergelijking met deze zelfgekozen tegenstander die feitelijk hetzelfde nastreeft: ondergeschiktheid en kneveling van de rechtspraak, een einde aan de scheiding der machten en inperking van de vrijheid van meningsuiting. Hoe overtuigend is het trouwens dat een koepel van Turkse moskeeën die verwant is aan Diyanet, het Turkse directoraat voor godsdienstzaken zich hierover uitspreekt? Want het steunt de politiek van de regering Erdogan die journalisten zonder eerlijk proces in de gevangenis laat verdwijnen en Twitter blokkeert als het hem om politieke redenen uitkomt om zijn tegenstanders de voet dwars te zetten. Dat in een land dat op de 101ste van de 113 landen staat wat rechtsstaat betreft en een voorbeeld voor Geert Wilders moet zijn die er door Köse van beschuldigd wordt de grens van de wet te overschrijden. Men zou Geert Wilders een meer geloofwaardige tegenstander toewensen. De tragiek is dat ze beide vanuit hun gemeenschappelijk belang de rechtsstaat ondermijnen. Ze hebben elkaar nodig om hun eigen ongelijk te kunnen relativeren aan de ander.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Moskeeën eisen dat Wilders van Twitter wordt verbannen: ‘Hij is doorgeslagen’’ van Peter Groenendijk in het AD, 5 november 2018.