Posts Tagged ‘Censuur’
Facebook verwijdert iconische foto van 9-jarig napalmmeisje vanwege naaktheid. Machtsmisbruik of preutsheid?
Dit is de iconische foto van het ‘napalmmeisje’ in Vietnam. Een foto van Nick Ut met onder meer centraal in beeld de 9-jarige Phan Thị Kim Phúc met napalm op haar lichaam. Ze was naakt omdat haar kleren door de napalm waren verbrand. Haar dorp Trang Bang was op 8 juni 1972 gebombardeerd door de Zuid-Vietnamese luchtmacht omdat vermoed werd dat er strijders van de Vietcong aanwezig waren. Ut won er de World Press Photo en Pulitzerprijs mee. De foto hielp er aan mee om de publieke opinie te beïnvloeden en te doen kantelen. Vanaf 1973 trokken de Amerikaanse troepen zich geleidelijk terug uit Vietnam.
De foto is niet te zien op Facebook, zo bericht nu.nl in een bericht. Het napalmmeisje zou te naakt zijn en mogelijk zelfs kinderporno zijn. Aanleiding was de Noorse krant Aftenposten die de foto plaatste bij een artikel op Facebook, waarna het sociale netwerk die verwijderde. Nu’nl: ‘Facebook zegt vrijdag dat het bij beelden van naakte kinderen moeilijk is onderscheid te maken tussen geoorloofde nieuwsfoto’s en kinderporno.’ Opmerkelijk is dat niet het geweld van een oorlog, maar de naaktheid van een 9-jarig meisje door Facebook als reden voor verwijdering wordt aangevoerd. Ik plaats dit commentaar met foto op Facebook.
Wat gaat er verkeerd als een foto die in het historische geheugen van generaties is gegrift, prestigieuze prijzen won en eraan meehielp om de publieke opinie te beïnvloeden door Facebook wordt verwijderd? Is hier sprake van nieuwe truttigheid of machtsmisbruik van internetbedrijven die onder een hoedje met regeringen spelen? Kinderporno wordt door politici vaak aangevoerd om maatregelen te nemen die neerkomen op de inperking van de internetvrijheid. Pornografie als excuus voor staatscensuur. Het is absurd dat Facebook meent een historisch belangrijke foto te moeten censureren vanwege de naaktheid van een 9-jarig meisje. Ook nog eens ‘functioneel naakt’ omdat het de verbranding van haar kleren en lichaam accentueert.
Deze ingreep door Facebook zegt dat dit bedrijf te veel macht heeft en er niet weet mee om te gaan. Er is onderhand een catalogus van fouten van Facebook te maken over de bizarre en preutse omgang met naakt. Zoals kankerpatiënte Beth Whaanga, de activistische feministes van FEMEN die hun blote borsten gebruiken als politiek wapen of kunstenaars als Jans Muskee van wie een tekening leidde tot de tijdelijke afsluiting van zijn Facebook-account. Het is de hoogste tijd dat Facebook door de gebruikers tot de orde wordt geroepen.
Foto: Nick Ut, Napalm Girl. Vietnam, 1972.
Symbolische bestrijding van racisme werkt averechts. En leidt tot geschiedvervalsing, censuur en maatschappelijke verdeeldheid
Vaak zijn maatschappelijke verschijnselen veelkantig. En niet uitsluitend pro-dit of anti-dat. In Nederland heeft sinds enkele jaren het Zwarte Piet-debat aan snelheid gewonnen. Iedereen lijkt zich er mee te willen bemoeien. Maar men doet het tekort door het verschijnsel Zwarte Piet terug te brengen tot racisme. Het is er voor sommigen wel degelijk een uitingsvorm van die ingrijpt in het dagelijks leven, maar het is tevens meer dan dat. Zodat de vraag ontstaat hoe men origineel, schaduw en echo met respect voor alledrie behouden kan. Omdat het altijd iets of iemand tekortdoet lijkt dat onmogelijk. De oplossing die alle kanten verzoent ligt voor de hand: de fundamentele aanpak van het probleem, zonder zich nog te concentreren op de symboliek.
Dit naar aanleiding van een petitie die oproept om de ‘zware mannetjes’ op een verkeersbord een andere kleur te geven. Het kan opgevat worden als een grap die zoals uit de reacties blijkt ontregelt. Het valt niet goed te duiden waar het de petitionaris exact om te doen is. Het lijkt gericht tegen het hedendaags anti-racisme dat velen te snel en te simplistisch gaat. Door dat uit te vergroten en tot in het absurde door te trekken houdt het het hedendaags debat over racisme en slavernij de maatschappij een spiegel voor.
Waar eindigt anti-racisme? In de volkomen gelijkschakeling? Dat moet een samenleving niet willen. Een onheilspellend bericht eergisteren over een Deens museum (Statens Museum for Kunst) dat vermeend beledigende titels met verwijzingen naar het woord ‘neger’ gaat aanpassen. Zo wordt Negerkop (Negerhoved) van Karel van Mander voortaan ‘Hoofd van een Afrikaan’ genoemd. In 2012 wilde het Stockholmse Kulturhuset uit de jeugdbibliotheek albums van Kuifje verwijderen omdat ze racistisch zouden zijn. Na protest ging dat voornemen niet door. Is dat een politiek correcte actie of overgevoeligheid die leidt tot geschiedvervalsing, censuur en bevoogdend gedrag die migranten in bescherming meent te nemen? Ik vermoed het laatste.
Aanpassen van iets dat niet aangepast hoeft te worden is als de anti-rook lobby die scènes met rokers uit films zo wil aanpassen dat ze geen sigaret meer in handen hebben. Het achterliggende idee is dat jongeren niet meer op de gedachte gebracht worden om te gaan roken. Dit is onzinnig omdat het niet aantoonbaar is dat dit het roken bestrijdt. In Turkije moest hetzelfde om religieuze redenen gebeuren met alcohol. Een geblurd glas in de hand van Humphrey Bogart. Dit is geen wetenschap, maar doorgeslagen politieke actie.
Bestrijding van racisme is hard nodig. Maar is de beste aanpak het herschrijven van de geschiedenis of de ontmanteling in snel tempo van een kinderfeest? Richt de energie op de arbeids- of huizenmarkt waar racisme welig tiert. Omdat daar de schaduw en echo niet optreden ontstaat er geen onverkwikkelijk debat zodat bestrijding veel doelmatiger kan zijn. Het symbolisme van racismebestrijding op sociale media en media mag wellicht voor sommigen richtinggevend lijken, maar roept weerstand op die de bestrijding ervan juist remt.
Kwaadwillenden kunnen het zelfs nog anders zien: door het debat te beperken of vooral te richten op die symbolische bestrijding ontstaat een idee van urgentie dat er aan bestrijding gewerkt wordt, maar dient dit vooral als afleiding voor echte bestrijding. Die symbolische bestrijding die dient als maatschappelijk ventiel staat het de macht toe om de machtsstructuren die tot racisme leiden ongemoeid te laten. Of minder aan te passen dan bij een normale ontwikkeling zou gebeuren. In die opvatting staan anti-racisten en degenen die zich verzetten tegen de symbolische aanpak van racisme aan dezelfde kant zonder dat ze het beseffen.
Foto: Karel van Mander, ‘Hoofd van een Afrikaan’, olieverf op koper, 1609-1670.
Rechter verbiedt passages uit satire Jan Böhmermann. Zwarte dag voor Duitse democratie
Het is een zwarte dag voor de Duitse democratie. Volgens een bericht van Der Spiegel heeft het Landgericht Hamburg bijna alle passages uit het smaadgedicht over de Turkse president Erdogan van Jan Böhmermann verboden. Ze zouden volgens de rechter ontoelaatbaar zijn. Böhmermanns advocaat zegt in beroep te gaan.
Het is een merkwaardig om sommige delen van een satire toe te staan en andere niet. Het is alsof van een schilderij delen moeten worden afgeplakt, maar andere zichtbaar mogen blijven. Of dat van een film van 100 minuten 95 minuten op zwart moeten. Doorgaans wordt dan het hele schilderij of de hele film verboden. Maar de Hamburgse rechter kiest voor een compromis wat geen compromis is, maar een beschamende vertoning.
Als deze uitspraak in hoger beroep niet wordt vernietigd dreigt het einde van de argeloze omgang met de vrije kunst of satire in Duitsland. Zelfs als het artikel over majesteitsschennis waarop dit kort geding was gebaseerd uit het wetboek wordt geschrapt, dan is de vanzelfsprekende vrijheid weg. De uitspraak van de Duitse rechter steekt des te meer omdat president Erdogan de vrijheid van meningsuiting in een ander land probeert te onderdrukken. En voorlopig lijkt het hem nog gelukt ook. Het is absurd dat een autoritair leider als Erdogan zich succesvol mengt in het tot zwijgen brengen van satire in een Westerse democratie. Het is een dwaze uitspraak die de Duitse politiek, kanselier Merkel en de Duitse justitie te kijk zet en voor de hele wereld belachelijk maakt. Dit is geen toepassing van de beginselen van de rechtsstaat, maar het verwerpen ervan.
Foto: ‘The goat on the left has a short goat tail, but the Greek satyr on the right has a long horse tail, not a goat tail (Attic ceramic, 520 BC).’
Petitie vraagt om verbod vloeken en schelden op televisie. Een slecht idee
De petitie ‘Scheldwoorden en vloeken op TV verbieden en wegpiepen’ roept op om het vloeken op televisie te verbieden of door censuur weg te filteren door het weg te piepen. Ongetwijfeld een goed bedoelde maatregel, hoewel de overheid terughoudend moet zijn met censuur. Handhaving is het probleem. Het is een slecht idee.
Er kleven twee nadelen aan de petitie. Het redeneert vanuit een achterhaald idee van lineaire televisie dat nog het meest de ouderen bedient, terwijl de realiteit de vermenging van internet, sociale media en ouderwetse televisie is. Ofwel, censuur dient om consequent en doelmatig te kunnen zijn zich ook te bemoeien met de interactiviteit van internet en sociale media. Het valt eenvoudig in te zien dat dat in capaciteit en mentaliteit onhaalbaar is. Daarnaast is het in een open, pluriforme samenleving onmogelijk om overeenstemming te bereiken over wat wel of niet scheldwoorden en vloeken zijn. Wat voor sommigen een vloek of scheldwoord is, zal dat voor anderen niet zijn. Daarbij veranderen vloeken en scheldwoorden continu van betekenis.
Dat in sommige landen zoals de VS op televisie vloeken en scheldwoorden worden weggepiept wil niet zeggen dat dat verstandig is. Nog los van het feit dat hiermee mensen die lijden aan het syndroom van Gilles de la Tourette van de buis worden verbannen. Vloeken en scheldwoorden hebben een functie, zoals beledigen een functie heeft. Het is een onlosmakelijk onderdeel van creatief taalgebruik. Censuur blokkeert dat. Daarbij is het een politiek middel. Want neem het voorbeeld dat een gelovige de lof zingt van zijn of haar God of religieus voorbeeld. Dat past binnen de vrijheid van godsdienst. Maar kritiek erop is dat ook. Het wordt dan meten met twee maten als de hemelhoge lof van overheidswege wordt toegestaan en de kritische en platte afwijzing ervan niet. Innerlijke beschaving kan per definitie niet opgelegd door censuur, maar dient verinnerlijkt te worden. Een gedragscode kan dat helpen bewerkstelligen, maar een verbod werkt averechts.
Foto: Schermafbeelding petitie ‘Scheldwoorden en vloeken op TV verbieden en wegpiepen’ op petities.nl.
Facebook buigt voor Ankara en censureert in Nederland Erdogan-kritische posts
Facebook maakt zich belachelijk door bovenstaande post op de FB-pagina van cartoonist Ruben Oppenheimer te verwijderen. Die niet in strijd zou zijn met de richtlijnen van Facebook. Volgens een bericht in TPO is Oppenheimer helemaal klaar met de nieuwe censuur van Facebook. Nog vorige week werd een cartoon van hem waarin Erdogan het Twitter-logo van achteren nam verwijderd, maar daarna na excuus van een communicatiemedewerker van Facebook teruggeplaatst. Maar nu lijkt Facebook allerlei uitingen met Erdogan-kritische inhoud opnieuw te censureren. De vraag is of de lange arm van de Turkse censuur onderhand tot in de kantoren van Facebook reikt en waarom Facebook zich door de Turkse regering laat intimideren.
Het antwoord ligt voor de hand, als Facebook niet inschikt wordt het uit Turkije verbannen. De inschatting van Facebook is blijkbaar dat Turkse toegang zwaarder weegt dan censuur en negatieve publiciteit in West-Europa. Maar daar zou Facebook zich nog wel eens schromelijk in kunnen vergissen. Zegt het voort.
Foto: Schermafbeelding van tweet van Ruben Oppenheimer, 18 april 2016.
