Vandaag kreeg ik onderstaand bericht per email van WordPress waarin het aangeeft dat op last van de Pakistaanse overheid een blogpost in Pakistan wordt geblokkeerd wegens blasfemie en het kwetsen van de gevoelens van moslims ‘rond Pakistan’. Het gaat om het commentaar ‘Humoristische tekeningen zonder humor in de islam’ van 31 juli 2012 met bovenstaande cartoon. De actie van de Pakistaanse overheidsdienst Pakistan Telecommunication Authority (PTA) bevestigt het vermoeden dat er binnen de islam weinig gevoel voor humor en tolerantie voor satire bestaat. Zie hier voor een verslag van eerdere meldingen van de PTA en de blokkade in Pakistan van delen van dit blog.
Foto: Cartoon van Adam Zyglis in Commentaar ‘Humoristische tekeningen zonder humor in de islam’ van 31 juli 2012.
De Canadees-Pakistaanse schrijver Tarak Fatah is een islamitische hervormer en mensenrechtenactivist. Hij komt op voor zijn geloof, maar heeft het niet zo op regimes en geestelijken die volgens hem zijn geloof kapen en een slechte naam bezorgen. Als progressieve denker heeft hij evenmin een goed woord over voor politici die de islam in bescherming nemen en de hervorming ervan helpen blokkeren. Legendarisch is zijn terechtwijzing van de liberale senator Grant Mitchell in 2014 in een hoorzitting in de Canadese senaat. Ook een woordenwisseling uit lijfsbehoud omdat hervormingsgezinde moslims die te ver van de hoofdstroom afdwalen dat met hun leven kunnen bekopen. Schrijnend dat een liberale senator daar de aanstichter van was.
Volgens Tarek Fatah is in de kern de islam een religie als alle andere geloven, maar is het wel diepgaand gecorrumpeerd. En dat al meer dan 1400 jaar lang. Zo wordt voor aanvang van het vrijdaggebed wereldwijd opgeroepen om de ongelovigen te verslaan. Dat is geen oproep die past bij een geloof dat over zichzelf verkondigt vredelievend en tolerant te zijn. Want op die manier is het dat niet. De islam volgt een merkwaardige agenda en heeft raakvlakken met het (pseudo-)populisme van Wilders, Trump of Le Pen. ‘De islamisten en de populisten zitten in hetzelfde schuitje: ze vinden die moderne, open wereld maar moeilijk te vatten’, zo zei de Duitse neoconservatieve historicus Paul Nolte in 2016 een interview met Trouw. Zie hier mijn commentaar over populisten en islamisten die de moderniteit niet bij kunnen benen.
Interessant aan hervormers als Fatah die de moderne wereld omarmd hebben -en pleiten voor het secularisme waar een hervormde islam een plek kan vinden- maar ook Ziauddin Sardar, Salim Mansur of de in 2010 overleden Nasr Abu Zayd is dat ze een middenweg vinden tussen het actieve islamisme of de afwachtende islam, en het populisme dat de islam en migratie gebruikt om zich tegen af te zetten. Tien jaar geleden werd de Turkse president Erdogan door progressieve knuffelaars als Frans Timmermans op het schild gehesen als iemand die in Turkije bezig was een soort islam-democratie te ontwikkelen. Dat idee is pijnlijk doorgeprikt.
Voor iedereen die niet mee wil gaan in de naïviteit -of het politieke opportunisme- van Timmermans of Grant Mitchell en de islamhaat van Wilders, Trump, Marine Le Pen en Oost-Europese leiders is het goed om te weten dat er een derde weg is: de hervormingsgezinde islam die zich zonder politieke en gecorrumpeerde agenda als geloof probleemloos kan voegen in het secularisme. Dus de nationale rechtsstaat. Westerse overheden zouden hervormers als Tarik Fatah meer moeten steunen dan ze nu doen. Trouwens niet te verwarren met valse profeten als Tariq Ramadan die de moderniteit naar de islam willen brengen, maar niet de islam naar de moderniteit en het secularisme. Als overheden de financiële en politieke steun die nu naar islamistische landen als Saoedie-Arabië stroomt om zouden leiden naar vertegenwoordigers van de hervormingsgezinde islam, dan zou dat iedereen enorm van dienst zijn. Op de islamisten en de populisten na. Dat er niet gekozen wordt voor zo’n voor de hand liggende oplossing geeft te denken over het inzicht van westerse overheden.
Het gonst in Nederlandse media: Geert Wilders staat prominent afgebeeld in de 9de aflevering van DABIQ. In zekere zin de voortzetting van Inspire (met de befaamde ‘dodenlijst’). Nationale trots als een Nederlander weer eens prominent het buitenlandse nieuws haalt. Wat de reden ervoor ook is. Een land dat niet genoemd wordt bestaat niet. DABIQ is het online magazine van IS dat dient voor propaganda en werving. Onderschrift bij Wilders foto luidt ‘een kruisvaarder die de profeet bespot’ (A crusader who mocked the Prophet).
DABIQ is een mannentijdschrift. Voor, door en met mannen. Gezellig onder elkaar voor de jihad. Op tientallen foto’s is geen enkele vrouw te zien, op wat meisjes in de marge na. Dat is geen toeval, maar een bewuste keuze van de eindredactie. Sommige mannen dragen overigens jurkachtige kleding, maar dat kan vrouwen toch niet vervangen. Dus Geert Wilders was zeker niet afgebeeld als hij een vrouw was geweest. DABIQ moet het hebben van vijandbeelden, en Wilders ook. In DABIQ vinden ze elkaar. Haantjes zonder kippen, die gozers.
Foto: Schermafbeelding uit DABIQ #9 met foto van Geert Wilders (met twee vrouwen half achter zijn schouder).
Wij vragen, nee eisen op hoge toon dat de moslims de extremisten in eigen gelederen aanpakken. Of liever gezegd, degenen die zich in de islam verschuilen. Een logisch verzoek omdat ze hoe dan ook in dezelfde kringen verkeren. Die roep klinkt sterker als zich weer eens een incident voordoet met moslims die problemen hebben met de vrijheid van meningsuiting. Zoals bij de bedreiging van Salman Rushdie, de moord op Theo van Gogh, het tentoonstellen van controversiële kunst (Sooreh Hera of Lars Vilks), de moordaanslag op en bedreiging van Kurt Westergaard of de aanslag bij Charlie Hebdo. Onze politici demonstreren solidariteit en gaan over tot de orde van de dag om handig het recht nog verder in te perken. Maar wat doen wij zelf behalve eisen aan anderen stellen? Hoe pal staan wij voor de vrijheid van meningsuiting als het erop aankomt?
Het Museum Hergé in het Waalse Louvain-la-Neuve annuleert vanwege de veiligheid een tentoonstelling die komende donderdag zou openen als eerbetoon aan de auteurs van Charlie Hebdo die voor de vrijheid van meningsuiting zijn gestorven, zo zegt Le Soir. De burgemeester Jean-Luc Roland heeft samen met de korpschef Maurice Leveque en de politiecommissaris Vinciane Bertrand het museum geïnformeerd dat personeel en de bevolking van Louvain-la-Neuve gevaar zouden lopen als de tentoonstelling door zou gaan. Gedelegeerde Nick Rodwell zag zich genoodzaakt om gevolg te geven aan het verzoek van het gemeentebestuur. Democratie komt niet vanzelf, maar vereist moed en stalen zenuwen. Geen zelfcensuur.
Aliaa Magda Elmahdy is niet populair bij de Egyptische islamitische geestelijken. Ze stelt zich onafhankelijk op. Eind 2012 ging ze met feministes van FEMEN voor de Egyptische ambassade in Stockholm uit de kleren. Nu zegt Aliaa in een gebed ‘De vrouw is groter‘ in plaats van ‘God (Allah) is groter‘. Dat bevalt de hardliners van het islamitisch bedrijf niks. Stel je voor dat burgers erachter komen dat ze zonder religie kunnen. Of dat ze ontdekken dat geestelijken daar niet meer echt bij nodig zijn. Stel je voor dat burgers zelf gaan denken. Stel je voor, straks worden geestelijken brodeloos omdat ze niet meer nodig zijn om de weg te wijzen.
Het gebed luidt in Engelse vertaling: Woman is greater
Woman is greater
There is no God, ruler, or father
Human rights are above God
Long live sin
Long live rebellion
Freedom is better than kneeling
My vagina is greater
No God, ruler, or father
In Egypte is zo’n gebed opzienbarend omdat het varieert op het bestaande. Maar van een afstandje bekeken draait het perspectief en wordt dat bestaande opzienbarend. Wie is er gek, de feministe of de islamitische prediker? Afwijzing of acceptatie van islam of islamkritiek is een kwestie van invalshoek. Meer is het niet.
Ik blijf zitten met de vraag waarom ik me druk zou maken over de bedreigingen van Aliaa Elmahdy als het Nederlandse parlement niet bij machte is om zakelijk met geloof en gelovigen om te gaan. In Nederland worstelen de VVD en PvdA met het schrappen van de smalende godslastering. Het maakt een einde aan de onderdrukking door de confessionele politiek waarmee Nederland sinds 1932 kampt. Tragiek is dat een deel van de vrijzinnige politici niet vrij durft denken. Dat geeft confessionelen kans hun standpunten te realiseren. Wat ze knap doen. Nu bestaat het plan om het artikel 147 van het Wetboek van Strafrecht te schrappen, maar tegelijk artikel 137 op te tuigen. De Eerste Kamer meent dat burgers ‘genoegzaam beschermd‘ moeten blijven tegen ernstige belediging van hun geloof. Maar wat is dat ‘ernstige belediging van een geloof‘? Misschien kan de Senaat Aliaa Magda Elmahdy uitnodigen voor een hoorzitting om de consequenties daarvan te doordenken.
Foto: Aliaa Magda Elmahdy en haar gebed. Op haar Facebook-pagina.
Vorig jaar besteedde ik aandacht aan de Saoedische blogger Hamza Kashghari. Dat land vol foute moslims dat erger dan erg is en nu met oliegeld een atoombom van Pakistan dreigt te kopen. Zo gaat het verhaal. Hamza Kashgari werd beschuldigd van godslastering, probeerde naar Nieuw-Zeeland te vluchten maar kwam niet verder dan Maleisië. Nu is Hamza vrij. Hij spreekt hoop uit op beter. Het is beroerd gesteld met de vrijheid van meningsuiting in Saoedi-Arabië. Waarom is Hamza nu pas vrijgelaten? Stel je voor dat ik 19 maanden in een Nederlandse cel gestopt zou worden omdat ik God een druiloor vond of niet zou bidden voor Mohammed. Wat is dan het probleem? De gedachtenpolitie van Saoedi-Arabië staat een tikkeltje te scherp afgesteld. Waarom kunnen andere landen zo’n land in hemelsnaam serieus nemen? In hemelsnaam. Waarom wil de God van Nederland die zo van handel houdt die repressie billijken? Het verstand staat stil als religie aan het woord is.
Femen.org plaatst bovenstaande foto bij twee berichten De eerste zegt: ‘Amina calls Tunis for antiislamists revolution!‘ en de volgende ‘Islamist censorship‘. Het tonen van een topless foto van Amina Tyler is een protest tegen ‘het fake Islamistische model van de ‘democratie’ van de Tunesische autoriteiten’ en een voortgaand geschil met Facebook dat telkens afbeeldingen van borsten laat vervagen of ‘blurt‘. Tamelijk betuttelend voor wie het eigen lichaam als wapen wil inzetten. Dat protest wordt buiten de orde geplaatst. Politiek-religieus in Tunesië en economisch bij Facebook. Vrouwen van FEMEN hebben geen goed woord over voor de censuur door zowel de islamisten als Facebook en de behandeling van de klachten. Ze zeggen: ‘Fuck Your Morals!‘ Hebben ze gelijk? In elke geval maakt FEMEN het lichaam tot een levende muurkrant vol protest.
De Saoedische prins Khaled Bin Farhan Al-Saud heeft genoeg van de corruptie en de schendingen van de burgerrechten in zijn land. Hij spreekt zich kritisch uit over de Saoedische monarchie die elke criticus met geweld tot zwijgen wil brengen. Afgelopen weken is die harde aanpak verder aangescherpt. De prins ziet in zijn land geen onafhankelijke rechtspraak of zelfs het begin van vrije meningsuiting. Hij verklaart de aanpak door de overheid uit de angst van de heersende klasse voor de opstanden van de Arabische lente.
Khaled Bin Farhan spreekt in voorzichtige abstracties en noemt de rol van de islamitische geestelijkheid in de onderdrukking niet. Toch iets dat niet ongenoemd kan blijven in een analyse over de stand van de democratie in Saoedi-Arabië. Da’s opvallend en roept de vraag op of Khaled Bin Farhan namens anderen gestuurd wordt en vanuit Duitsland als een verkenner zijn teen in het water van de verandering houdt. Maar is een Saoedische hervormingspolitiek nog mogelijk in een regio vol oorlog, instabiliteit en stagnatie? Waar zijn de burgers die de democratie moeten schragen? Of eindigt dat zoals de perestrojka van de Soviet-Unie. Met ineenstorting?
Weet u nog wie Ahmad Akkari is? Hij is de Deense moslimleider die namens een groep Deense imams in 2005 en 2006 de leiding nam tegen de publicatie van Mohammed-cartoons door de Deense krant Jyllands-Posten. Hij reisde met dat verhaal ook naar het Midden-Oosten om het verzet tegen de cartoons kracht bij te zetten. Nu is-ie terug in de publiciteit met een tegenovergestelde boodschap. Hij betuigt spijt over zijn eerdere actie van zeven jaar geleden. Hij verklaart dat de krant het recht heeft om cartoons over Mohammed te publiceren.
Akkari geeft nu toe dat-ie volledig fout zat, maar verklaart dat door zijn fascinatie voor de islamitische mentaliteit waardoor-ie het overzicht verloor: ‘At that time, I was so fascinated with this logical force in the Islamic mindset that I could not see the greater picture. I was convinced it was a fight for my faith, Islam‘. Hij zegt al tijdens zijn reis tot inzicht te zijn gekomen omdat-ie zag wat voor een onderdrukkende mentaliteit de moslimleiders hadden die hij ontmoette. Hij verhuisde naar Groenland en kwam daar tot inzicht.
Bijzonder is dat Akkari zijn verontschuldiging heeft aangeboden aan cartoonist Kurt Westergaard die door moslims meermalen met de dood is bedreigd. Westergaard vindt Akkari geloofwaardig. Hij ziet er een bekering van islamist tot humanist in. Intussen volgen de andere Deense imams Akkari niet. Ze vinden het nog steeds verkeerd om cartoons van Mohammed te publiceren. En de bekering van Akkari? Die doen ze af als iemand die de aandacht zoekt. Moslims sluiten met hun gevoel voor humor niet aan bij het Westen.
De Moslimbroederschap roept op tot opstand. Aanleiding is het doodschieten door het leger van pro-Morsi demonstranten die bij een kazerne protesteerden tegen het afzetten van president Mohamed Morsi. Ze eisen zijn herinstallatie. Naar verluidt zijn er 42 doden en 322 gewonden. Volgens het leger begon het incident met een aanval door een gewapende groep die probeerde door te dringen tot de kazerne van de Republikeinse Garde. Morsi zit daar vermoedelijk gevangen. Het leger zegt dat een officier gedood en 40 manschappen gewond werden. Demonstranten zouden zijn gearresteerd omdat ze in het bezit waren van wapens, munitie en Molotov-coctails. Volgens de Moslimbroederschap ging het om een vreedzame sit-in, en zijn er vrouwen en kinderen onder de doden. Feiten spreken elkaar tegen en de lezing ervan is een onderdeel van de strijd.
Als reactie op de slachtpartij van vanochtend trekt de radicaal-islamistische Nour-partij haar steun in voor een overgangsregering. De partij had eerder afstand genomen van de Moslimbroederschap en steunde de afzetting van Morsi. Maar het steunde evenmin de kandidaten voor de overgangsregering. Nu is de chaos compleet en neemt de kans op een burgeroorlog toe. Een politiek compromis lijkt verder uit zicht dan ooit.
Westerse bemoeienis gooit olie op het vuur. Zo zei de Britse oud-premier en gezant voor het Midden-Oosten Tony Blair over de afzetting van Morsi dat het Egyptische leger moest optreden om de chaos te beteugelen. Dit lijkt te zeggen dat voor Egypte andere normen gelden dan voor een westerse liberale democratie. Het commentaar van David Brooks in de New York Times was racistisch: ‘It’s not that Egypt doesn’t have a recipe for a democratic transition. It seems to lack even the basic mental ingredients.’ Dit is onzin. Mede doordat het land slecht bestuurd wordt is Egypte in een onmogelijke positie terechtgekomen, een deel van de bevolking is slecht geschoold en heeft weinig democratisch besef, het land loopt economisch, cultureel en politiek achter. Het zijn uitsluitend deze omstandigheden die de chaos, de onrust en de oproep tot een opstand verklaren.
George Knight 