Lui denken van NRC over de Russisch-Oekraïense oorlog. Wake up!

In Oekraïne is het oorlog. Russische militairen opereren op Oekraïense bodem. Dat erkennen de Russische autoriteiten. Het is te omvangrijk om dat te verbergen. Of het toegestaan is dat het ene land met militaire middelen een buurland binnenvalt, daarover kan men verschillend denken. Maar een constante stroom militairen en militair materiaal stroomt vanuit Rusland Oekraïne binnen. Het is dus oorlog tussen Oekraïne en de Russische Federatie. Oorlog is oorlog. Geen conflict, burgeroorlog of iets wat geen naam mag hebben.

Westerse media hebben het er moeilijk mee om de juiste bewoordingen te vinden. Vanaf maart 2014 spraken ze over het neutrale begrip separatisten en daarna rebellen als ze de pro-Russische strijders bedoelden. Gaandeweg de strijd hebben deze ‘separatisten’ of ‘rebellen’ hun autonomie verloren en zijn ze met geweld ondergeschikt gemaakt aan de Russen die in Oekraïne opereren. Opnieuw, geen waardeoordeel of dat goed of slechts is. Er staan twee legers tegenover elkaar in Oost-Oekraïne: het Russische leger dat Oekraïne binnenvalt met duizenden manschappen en zwaar materiaal en het Oekraïense leger en vrijwilligersbataljons.

Waarom praten media nog steeds over separatisten? Terwijl ze weten dat het oorlog is tussen Rusland en Oekraïne? Er is geen ruimte meer voor een aparte groep die zelfstandig opereert met eigen doelstellingen. Al het materiaal wordt vanuit Rusland geleverd en daar zit het commando. Laten we afspreken, NRC, om het voortaan over de Russisch-Oekraïense oorlog te hebben. Al moeilijk genoeg om dat precies te duiden. Het gebruik van de begrippen ‘rebellen’ of ‘separatisten’ leidt af van waar het om gaat. Da’s lui -en laf- denken.

Foto: Schermafbeelding van ‘Overleg tussen Oekraïne en rebellen levert niks op’ met de begrippen ‘rebellen’ en ‘separatisten’ in nrc.nl van 31 januari 2015.

PVV’er woedend over kunstaankoop Gelderland. Koolen antwoordt

De Gelderse PVV’er en lid van de Eerste Kamer Alexander Kops heeft het niet zo op gesubsidieerde kunst. De Gelderlander kopte vorige week het ongenoegen van Kops binnen met de titel: ‘PVV’er woedend over kunstwerken in Provinciehuis Arnhem’. Kops was in de hal van het provinciehuis te Arnhem tegen twee werken van Lieven Hendriks aangelopen die voor 6.300 euro elk aan de provinciale kunstcollectie waren toegevoegd. Hendriks wordt vertegenwoordigd door galerie Francis Boeske Projects in Amsterdam-Noord.

Dat beviel de 30-jarige Kops niet. Als de woorden ‘PVV‘ en ‘woede’ in dezelfde zin staan, dan is de kans groot dat de woede van een PVV’er zich op kunstsubsidie richt. Of de publieke omroep. Zelden op subsidies voor landbouw, defensie, industrie, zorg, onderwijs of sport die veel omvangrijker zijn dan dat de kleine subsidies voor kunst. Kops maakt in de Eerste Kamer deel uit van de commissies Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking, Europese Zaken en Infrastructuur, Milieu en Ruimtelijke Ordening. Hij zit niet in de commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Uit zijn cv blijkt geen bijzondere expertise, ervaring of betrokkenheid met beeldende kunst. Alexander Kops is geen lid van de Provinciale Staten van Gelderland.

Het past Kops om te praten als willekeurige burger zonder veel affiniteit met beeldende kunst. Het kan goed dat hij gelijk heeft dat het bestaan van de provinciale kunstcollectie onzin is. Voor jaarlijk 50.000 euro wordt er aangekocht. Veel burgers vinden allerlei subsidies, steunmaatregelen en toeslagen onzin. Maar ze beseffen dat de pluriforme samenleving met talloze belangen zo reilt en zeilt. Politiek dient om gemeenschapsgeld evenwichtig over de verschillende beleidsterreinen te verdelen. Kops zet zijn woede in voor iets betrekkelijk kleins en offert zijn politiek onderscheidingsvermogen op. Hij vindt dat ‘de ongevraagde, ongewenste verspilling van belastinggeld moet stoppen‘. Hoezo ‘ongevraagd’? Kops is gewoon deel van de politiek die vanuit vragen uit de samenleving publiek geld verdeelt. Kops is een medeplichtige die meedraait in het circuit. Gelukkig  voor wereld en kunstwereld bestaat de wereld niet alleen uit de woede van Alexander Kops en PVV.

Kunstenaar Frank Koolen antwoordt Kops in een open brief op Platform BK. Hij merkt op dat het budget van 50.000 euro zo’n 0,0042 % van het totale budget van de provincie Gelderland uitmaakt. Met beheer- en opslagkosten komt dat wellicht een fractie hoger uit. Maar het is een verwaarloosbaar bedrag. Koolen verwijt Kops zich ten koste van Lieven Hendriks te profileren: ‘Wat mij het meest stoort is dat u van deze twee schilderijen een symbool maakt voor uw eigen programma. U misbruikt het werk van een voor velen zeer bijzondere kunstenaar.’ Koolen vraagt zich af waarom de PVV niets met de hedendaagse Nederlandse cultuur heeft: ‘Paradoxaal genoeg heeft de PVV de Nederlandse cultuur hoog zitten maar wenst het niet te investeren in de cultuur die vandaag de dag gemaakt wordt.’ Het is het raadsel van de PVV die de mond vol heeft over nationale identiteit, maar die niet wenst te erkennen. De PVV verdringt door woede het besef van de eigen tijd.

Foto: De twee werken van Lieven Hendriks in het Provinciehuis te Arnhem die aangekocht zijn voor de provinciale kunstcollectie van Gelderland. Credits: Erik van ’t Hullenaar.

Griekenland op ramkoers. Gaat Nederland rekening meebetalen?

De pas aangetreden Griekse regering is vooral tegen. Dat belooft weinig goeds. Voor de EU, maar vooral voor Griekenland. Het land is met 3% van het aandeel in de Europese economie te klein om een vuist te maken. Het blaast besprekingen over nieuwe leningen op, maar moet oude schulden terugbetalen. Zoals 18 miljard euro aan Nederland. Griekenland staat al onder curatele van de EU om salarissen te betalen en zet dat op het spel.

Het is te simpel om daar de Nederlandse belastingbetaler voor op te laten draaien. In 2011 schreef toenmalig minister De Jager: ‘En wat anderen ook zeggen, ik zal altijd kiezen voor het scenario dat volgens ons en onze experts de minste risico’s en negatieve consequenties voor de Nederlandse burger met zich meebrengt.’  Het doet denken aan minister Bos die in 2008 over de steun van 30 miljard euro aan de ABN en Fortis zei dat de bank na een paar jaar ‘met winst voor de belastingbetaler’ terugbetaald zou worden. Het verwachte verlies is 15 miljard euro. Dat soort onwaarheden van politici doet het draagvlak voor politiek, euro en EU afnemen.

Daarmee is de EU of de euro nog geen mislukt project. Niet opgewassen tegen de problemen maakten politici er in hun onwaarachtigheid, onmacht en onkunde een mislukking van. Ze hebben nooit de banken durven aanpakken. De links-radicale partij Syriza en de rechts-radicale Onafhankelijke Grieken moeten gewoon betalen. Wellicht krijgen ze wat uitstel en een lagere rente, maar het draagvlak in Nederland of Duitsland voor de euro en een hopeloos verdeelde EU zonder geloofwaardige buitenlandse of economische politiek is te ver geslonken om met terugwerkende kracht de oude leugens tot een te kostbare waarheid te laten worden.

‘Oekraïne vecht indrukwekkend tegen Russen’. Erkent Europa dat?

De Russische journalist en toneelschrijver Vladimir Golyshev neemt het op voor het Oekraïense leger dat naar zijn idee een grote prestatie verricht door weerstand te bieden aan het Russische leger dat meer middelen inzet dan afgelopen september. Dat horen de Maidanisten graag. Er bestaat geen duidelijkheid over het aantal Russische militairen in Oekraïne. Hun aanwezigheid staat vast en wordt door het Kremlin niet ontkend. Het beweert alleen dat ze als vrijwilliger vechten en niet binnen de structuur van het Russische leger. Wat Navo, EU en Oekraïne weer betwisten. Hoe dan ook vechten er duizenden Russen in Oekraïne die volop munitie en militair materiaal ter beschikking hebben. Betaald door de vrijwilligers uit eigen zak? Dat lijkt onwaarschijnlijk.

Oekraïners menen dat ze de vrijheid van Europa verdedigen tegen de Russen. Tegen een Russische Federatie die steeds geïsoleerder staat, zich in zichzelf opsluit, militair manifesteert en economisch in een recessie is beland. Niet door toedoen van sancties of dalende olieprijzen, maar door eigen beleid dat modernisering al 15 jaar uit de weg gaat. Als de Oekraïners gelijk hebben in hun opoffering voor wat ze als de goede zaak zien, dan valt niet te verwachten dat ze daarvoor spoedig de credits krijgen van Europa. Het lijkt makkelijker dat de Oekraïners de oorlog tegen de Russen winnen, dan nu door de Europeanen in de armen worden gesloten.

Foto: Schermafbeelding van ‘Russian journalist: Ukraine’s military successes are truly impressive’ op Euromaidan Press.

Open brief Access aan overheden: misbruik terrorisme niet

Ook voor overheden geldt de gemeenplaats uit het populistisch managementsdenken (is dat een pleonasme?) ‘een crisis biedt kansen’. Het chinese karakter voor crisis zou bestaan uit links ‘gevaar’ en rechts ‘kansen’. Alsof door verwijzing naar de realiteit de afstamming of vorming van een woord het begrip legitimeert waar het naar verwijst. Hoe dan ook biedt het terrorisme die als crisis wordt gepresenteerd overheden kansen om de vrijheden van burgers in te perken. Door meer massale ‘sleepnet’ spionage via kabelnetten, minder vrijheid van meningsuiting en het uitkleden van het toezicht op de inlichtingendiensten. Onder het mom van ‘veiligheid boven privacy’ als noodzakelijk kwaad dat door overheden als tegenstelling wordt gedefinieerd.

Maar voor de burger is het terugdraaien van rechten geen oplossing –ceci n’est pas une solution-. De organisatie Access die opkomt voor digitale burgerrechten stuurt overheden een open brief en roept ze op om geen misbruik te maken van de recente terroristische acties zoals bij Charlie Hebdo. Want dan wordt de burger op twee manieren gemangeld: door het terrorisme en door de overheid. Tussen het ene totalitaire systeem van bijvoorbeeld een onverdraagzame islam en het andere totalitaire systeem van een overheid die steeds meer macht naar zich toetrekt door bevoegdheden, volmachten en middelen op te eisen. Niet doen. 

Foto 1: Schermafbeelding van open brief aan overheden over surveillance ‘Open Letter to the World’s Governments in the Wake of Attack on Charlie Hebdo‘

Foto 2: Foto bij posting ‘Charlie Hebdo Tragedy Must Not Be Used by Governments to Expand Surveillance’ met tekst ‘Dit is geen oplossing’ op accessnow.org.

Enkele gedachten over verzet, emotie en gedrag dat verschil maakt

Als we beseffen dat onrecht de normale stand van zaken is, dan kunnen we vrede hebben met de wereld. Om ons er tegen te verzetten. Da’s geen overgave of een fatalistische houding, maar het omgekeerde. Verzet begint met realisme. Dat vraagt een open geest nodig die zich niet verliest in complottheorieën, verbittering of gevoelens van gemis. Nemen van afstand is voorwaarde voor engagement. Een paradox die velen ontgaat. Uit zelfbescherming moeten chaos en zelfverwijt niet verinnerlijkt worden opdat ze de eigen kop beheersen.

Maar niemand heeft een ‘leeg’ hoofd dat technisch als een neutraal apparaat redeneert. Die koelheid hoort bij machines, niet bij mensen. Ieder draagt het eigen leven vol ervaringen met zich mee. Daarom zit verwarring al in ons hoofd, juist als we zeggen dat die er weg moet blijven. Emotie moet positief opgevat worden omdat het de voortgaande kracht is voor verzet. Of: maatschappijkritiek. Het is alleen een kwestie van maatvoering, De emotie moet functioneel zijn voor de drive en niet de gedachten en de betrokkenheid gaan overwoekeren.

Wat is optimaal haalbaar in een wereld vol onrecht en machtspolitiek? Is morrelen in de marge wel zinvol als elders de cijfers voor de komma worden verschoven? In de bestuurskamers, regeringstafels, vergaderzalen en op de slagvelden. Wat maakt het verschil van een leeghoofd dat gaat voor realisme en gedempte emotie?

Hoe het leven tegemoet moet worden getreden kan alleen omschreven worden door hoe het niet moet. Twijfel is goed, maar te veel twijfel verlamt. Tegendraadsheid is goed, maar consensus is niet verkeerd. Dwarsheid is goed, koppigheid werkt averechts. Berusting kan, maar onderwerping is fout. Met dat besef zijn we al op weg.

Foto: Nicolas Poussin, Landschap met de begrafenis van Phocion. 1648, olieverf op doek. Collectie Nationaal Museum van Wales, Cardiff.

Gewapende man blokkeert NOS-journaal. Is Nederland kwetsbaar?

Vanavond om enkele minuten voor 20.00 uur kwam een gewapende man het gebouw binnen waar het NOS-journaal wordt uitgezonden. Hij eiste zendtijd en zei namens hackers te spreken. Hij werd naar een lege studio geleid. Om ongeveer 20.10 uur werd de man door een viertal agenten overmeesterd. Hij bood geen tegenstand en gooide z’n wapen op de grond. Het gevolg van een en ander was dat de uitzending niet doorging en de mededeling ‘Even geduld a.u.b.’ werd getoond. Een uur later stond die mededeling er nog.

Wat is de procedure bij een noodsituatie? Deze gang van zaken roept vele vragen op. Nog los van de vraag of de bewaking wel deugde. Stel dat in een gecombineerde actie de NOS-studio wordt bezet, een aanslag plaatsvindt op de Tweede Kamer, een elektriciteitscentrale buiten werking wordt gesteld en het Centraal Station van Utrecht wordt geblokkeerd. Dat kan met een  klein aantal mensen. Het effect is desastreus.

Nederland kan door 20 personen ontregeld worden. Gisteren schreef ik over de maatregel van de NS om de dienstregeling met 20% te schrappen vanwege verwachte sneeuwval. Die mentaliteit. Toen was al duidelijk dat dit een onnodige maatregel was: ‘Nederland krijgt de spoorwegen die het verdient. De NS staat symbool voor een samenleving die niet meer kan leven met een niet ingecalculeerde tegenslag. De NS is een afschuwelijke karikatuur van slap Nederland.’ Nederland lijkt een land dat niets gewend is. Het dient zich te beschermen tegen het ongewone van alledag, maar praat vooral over abstracte dreigingen die zich niet voordoen.

Foto 1: Schermafbeelding van tweet Dajey Petros met reacties, 29 januari 2015.

Foto 2: Still uit de ontknoping van de NOS Gijzeling video, 29 januari omstreeks 20.10 uur.

NS vreest sneeuw en beperkt dienstregeling. Wat is de echte reden?

Als er ‘a turn in the weather’ dreigt, dan legt de NS het hoofd bij voorbaat in de schoot. In een profylactische overgave. Te koud of te warm, te glad of te nat, de NS laat de reiziger in de steek. Morgen zegt het 20% van de treinen niet te laten rijden. Met drukke treinen en vaker overstappen tot gevolg. Vriezen gaat het niet, maar er kan sneeuw vallen. De KNMI voorspelt voor 29 januari geen extreem weer. Op de wegen zal het in enkele regio’s glad zijn. De gemiste kans van de Nederlandse Spoorwegen is dat ze dat niet in een voordeel op het spoor weten om te zetten. Durft de NS nog wel met risico’s om te gaan? Of gaat het management bij voorbaat aan de veilige kant zitten om niet achteraf een verwijt te krijgen niet opgelet te hebben? Indekken boven alles.

Nederland krijgt de spoorwegen die het verdient. De NS staat symbool voor een samenleving die niet meer kan leven met een niet ingecalculeerde tegenslag. De NS is een afschuwelijke karikatuur van slap Nederland.

Foto: ‘Een trein baant zich een weg door een muur van sneeuw tijdens het sneeuwruimen’, 1941.

Clingendael: selectieve verontwaardiging van Ko Colijn. Waarom?

‘Politici en opiniemakers geven (bijna) nooit toe dat ze het bij het verkeerde eind hebben gehad, een dreiging hebben onderschat, of hun eigen kunnen overschat. Zo zal geen enkele politicus toegeven dat de introductie van de euro verkeerd is verlopen. En zo horen we geen mea culpa nu de dreiging van islamitisch terrorisme toeneemt.’ Aldus Peter van der Ham in de NRC van afgelopen maandag die ondertekende met ‘verbonden aan Instituut Clingendael in Den Haag’. Die ondertekening mag niet van directeur Ko Colijn van Clingendael, omdat het onderwerp buiten de focus van Clingendael zou vallen en niet aansluit bij wat Van der Ham daar doet. Zijn expertise is: Security and Terrorism, Diplomacy and Foreign Affairs, Global Issues and Asia.

Wat doet volgende zinsnede in een opinieartikel van Adriaan Schout dat twee jaar geleden in NRC verscheen: ‘Landen zijn politiek en economisch dermate gebonden aan de EU dat exitopties hooguit leuk zijn voor de borreltafel en PVV-vergaderingen.’ En wat te denken van Adriaan Schout en Arnout Mijs in hun evaluatie van verkiezingsprogramma’s van Nederlandse politieke partijen in de bundel Rijk achter de dijken? (2012): ‘Behalve de eenzijdige PVV – uit de euro en de EU – zijn de andere partijen inclusief de SP genuanceerder, maar desalniettemin met de nodige EU-kritische ondertonen.’ Kortom, publicaties van Clingendael gaan niet altijd uitsluitend over internationale betrekkingen en zien af van evaluaties en kwalificaties van Nederlandse politieke partijen. Want om Nederland te duiden is het soms nodig om in te gaan op de binnenlandse situatie vanuit een perspectief van binnenuit. Wat Peter van der Ham in genoemd opinieartikel in NRC doet.

Een specialisme van Van der Ham is veiligheid en terrorisme en dat thema werkt hij in genoemd artikel uit: ‘PVV-leider Wilders waarschuwt sinds jaar en dag voor de dreiging van het islamitisch terrorisme. En terwijl terroristen met de koran in de hand moorden, blijven alle links-liberale partijen volhouden dat dit niets met de islam te maken heeft.’ Wellicht had hij er beter aan gedaan minder accent te leggen op de Nederlandse partijpolitiek om directeur Colijn geen aanleiding te geven voor zijn terechtwijzing. Maar da’s een kwestie van maatvoering. Zijn artikel gaat wel degelijk over veiligheid en terrorisme. Het legt directe verbanden met internationale ontwikkelingen in Duitsland, Turkije, Jemen, de Golfstaten en Saoedi-Arabië.

Is het censuur van Colijn? Nee, maar hij is wel selectief in het handhaven van de regels en het naar buiten treden met een terechtwijzing. In andere gevallen ziet hij overtredingen door de vingers. Waarom Colijn in het geval van Van der Ham wel op zijn strepen staat is de vraag. Colijn had dit binnenskamers op kunnen lossen. Clingendael wordt niet beschadigd. Het laatste woord is aan Van der Ham: ‘Ten slotte moet de haat jegens de persoon Geert Wilders niet worden onderschat. Links-liberaal Nederland laat zich voorstaan op de eigen tolerantie en ruimdenkendheid, die echter abrupt ophoudt wanneer het over Wilders en de PVV gaat. Nu de PVV gelijk lijkt te krijgen over de groeiende dreiging van de islam, wordt er nog een tandje bijgedaan om Wilders te marginaliseren en demoniseren. Deze strategie dient tevens om de PVV-achterban te intimideren.‘

Foto: Schermafbeelding van verklaring ‘Reactie opiniestuk NRC Handelsblad 26 januari 2015’ van Instituut Clingendael.

Wereldmuseum: Bremer doet er verstandig aan zelf op te stappen

Museum Boijmans ‘eist per direct 445 in bruikleen gegeven kunstobjecten terug van het Wereldmuseum’ zo meldde het AD gisteren. Want de stukken zouden niet langer in veilige handen zijn bij dat museum. Lees: bij directeur Stanley Bremer. Hij zegt een schriftelijk verzoek tot teruggave van Boijmans-directeur Sjarel Ex van 2,5 maand geleden ‘simpelweg vergeten’ te zijn. Moedwil of misverstand?

Boijmans-conservator Pre-industrial Design Alexandra van Dongen schrijft: ‘Na het overlijden van Bierens de Haan ontving Museum Boijmans Van Beuningen de omvangrijke grafiekcollectie als legaat, bestaande uit circa 26.000 prenten, die nog steeds de kern van ons prentenkabinet is. Ook zijn rijke kunsthistorische bibliotheek en een bijzondere verzameling Aziatica van ruim 400 objecten, die hij eigenhandig tijdens zijn avontuurlijke leven en reizen aan het begin van de 20ste eeuw bijeenbracht werd aan Museum Boijmans overgedragen.’

Het is deze collectie die het Wereldmuseum in bruikleen had van Boijmans die nu wordt teruggevraagd. Men kan zich alleen maar afvragen waarom dat pas in november 2014 gebeurde. In september 2014 haalde de Stichting Islamitische Kunst en Cultuur haar collectie islamitische kunst weg bij het Wereldmuseum, zo meldde Sjors van Beek in De Groene. Al rond 15 oktober 2013 leidde Bremer RTV Rijnmond rond in het depot en vertelde toen meer dan 85% van de collectie af te gaan stoten. Vanwege deze ontzamelplannen die in strijd waren met de richtlijnen en door een krachtige publieksactie met kunstenaar Olphaert den Otter vanaf augustus 2014 zette wethouder Adriaan Visser (D66) namens de gemeente Rotterdam het Wereldmuseum op 26 november 2014 onder curatele. Daarnaast kwalificeerde de commissie-Laan in een eerste advies van 8 december 2014 de ontzamelprocedure ‘niet zorgvuldig, niet juist en niet transparant’.

Het wachten is op directeur Bremer die de eer aan zichzelf houdt. Hij heeft geen steun meer in de raad, het gemeentebestuur, de stad, de museumsector en onder zijn medewerkers die door hem op straat zijn gezet. Bremer kan begrijpen dat hoe langer hij wacht hoe slechter zijn onderhandelingspositie wordt. Nu kan het college hem nog iets bieden. Straks niet meer. Hoe harder de kritiek klinkt en hoe meer de werkelijkheid Bremer ontglipt hoe meer hij in zijn schulp kruipt en om die werkelijkheid heen tracht te redeneren. Vergeefs.

Er is een tijd van gaan voor museumdirecteuren. Nog versneld als ze de essentie van hun organisatie uit zicht zijn verloren. Directeuren die geen plannen meer uit hun hoge hoed kunnen toveren om tijd te winnen zijn door hun negen levens heen. Het Nieuws dat de site van het Wereldmuseum biedt gaat allang niet meer over tentoonstellingen, kunstobjecten of bedrijfsvoering, maar over lekker eten. Escapisme dat niet eens meer de schijn ophoudt dat het Wereldmuseum om kunst draait. Bremer doet er verstandig aan zelf op te stappen.

Foto: Tweet van het Rotterdamse gemeenteraadslid voor D66 Jos Verveen, 28 januari 2015.