Rijksmuseum Twenthe is boos op Facebook vanwege naaktverbod. Waarom heeft het zich voor de publiciteit zo afhankelijk gemaakt?

Tubantia meldt in een bericht dat het Rijksmuseum Twenthe in Enschede problemen heeft met de publiciteit vanwege een naaktverbod van Facebook. Gevolg is dat het beeldmateriaal afgelopen maanden herhaaldelijk werd geweigerd omdat er teveel bloot op te zien was en het museum zich zo niet met publiciteitscampagnes kan profileren op sociale media. Woordvoerder Karin Jongenelen zegt: ‘De censuur van Facebook heeft absurde vormen aangenomen. Het is nu eenmaal een gegeven dat op veel historische schilderijen bloot te zien is. Juist de mooiste werken uit onze collecties kunnen we nu niet meer gebruiken in onze promotie.’

Eerder dit jaar ageerde Toerisme Vlaanderen in een ludieke actie tegen Facebook (FB) omdat oude kunst in Vlaamse musea te naakt werd gevonden en werd gecensureerd. Ik concludeerde in een commentaar dat de macht van de Amerikaanse techbedrijven erg groot is geworden, dat de censuur duidt op het opkomen van een nieuwe preutsheid en dat ‘kunstmusea zich als ‘tentoonstellingsfabrieken’ afhankelijk hebben gemaakt voor hun publieksbereik’. Aan de eerste twee redenen kunnen de kunstmusea weinig veranderen. De macht van Facebook is iets wat de politiek bij voorkeur in grensoverschrijdend overleg (bijvoorbeeld EU of UNICEF) moet aanpakken en het terugdringen van de nieuwe preutsheid is een maatschappelijk proces. Maar die afhankelijkheid van sociale media valt de kunstmusea of overheden te verwijten. Daar kunnen ze zelf iets aan veranderen. Ze hadden het nooit zover moeten laten komen. Nu worden ze verschrikt wakker en beseffen ze ineens hoe afhankelijk ze zich voor hun publiciteit van Facebook en soortgelijke bedrijven hebben gemaakt.

Welke signalen hebben ze afgelopen jaren gemist? Hoe merkwaardig is het dat een woordvoerder van een Nederlands rijksmuseum zegt geen kant meer op te kunnen? Dat is een brevet van eigen onvermogen. Het gepaste antwoord erop is ‘eigen schuld, dikke bult’. De preutsheid is niets nieuws. De voorbeelden zijn talrijk.

In 2014 censureerde FB weliswaar niet de naaktfoto’s van de Australische kankerpatiënte Beth Whaanga die op haar FB-pagina verslag deed van haar ziekte, maar zeiden meer dan 100 ‘vrienden’ hun vriendschap met haar op omdat haar verslagen te onthullend zouden zijn. Dat is de werkelijkheid waarin Facebook opereert. Een commercieel bedrijf dat het om winstgevendheid te doen is en goed oplet hoe die winst geoptimaliseerd kan worden. Als daar censuur bij past en af en toe een slappe, ontwijkende schuldbekentenis in een hoorzitting om de politiek te pacificeren, dan moet dat maar. In 2013 sloot FB de pagina’s van de topless opererende activistes van het vrouwencollectief FEMEN. In 2015 zei FB nee tegen het naakte realisme van kunstenaar Jans Muskee. In 2016 verwijderde FB de iconische foto van het ‘napalmmeisje’ in Vietnam vanwege naaktheid.

Overheden en semi-overheidsinstellingen als Rijksmuseum Twenthe zijn jarenlang de fuik ingezwommen en deden alsof dat zonder gevolgen zou blijven en straffeloos kon. Hoe naïef men na talloze waarschuwingen kan zijn maakt de woordvoerder van Rijksmuseum Twenthe inzichtelijk. Zij kan dan wel zeggen dat ze boos is op FB, maar eigenlijk zou ze vooral boos op het eigen mediabeleid moeten zijn. Ze heeft gelijk ‘hoezeer we zijn doorgeslagen’. Maar ze heeft anders gelijk dan ze denkt. Overheden en semi-overheidsinstellingen hebben zich jarenlang afhankelijk gemaakt van techbedrijven en dachten op kosten van FB gratis publiciteit te kunnen maken. Op de commerciële markt bestaat zoiets echter niet. Rijksmuseum Twenthe en soortgelijke instellingen zouden er verstandig aan doen om zich los te maken van FB en op internet hun eigen media op te bouwen waarover ze volledige zeggenschap hebben. Gezien alle signalen en incidenten hadden ze daar vijf jaar geleden al mee kunnen beginnen. Volgzaamheid, onderworpenheid en afhankelijkheid lonen niet.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Rijksmuseum Twenthe boos op Facebook: kunst met blote borsten verwijderd’ van Herman Haverkate op Tubantia, 28 september 2018.

Facebook verwijdert iconische foto van 9-jarig napalmmeisje vanwege naaktheid. Machtsmisbruik of preutsheid?

Dit is de iconische foto van het ‘napalmmeisje’ in Vietnam. Een foto van Nick Ut met onder meer centraal in beeld de 9-jarige Phan Thị Kim Phúc met napalm op haar lichaam. Ze was naakt omdat haar kleren door de napalm waren verbrand. Haar dorp Trang Bang was op 8 juni 1972 gebombardeerd door de Zuid-Vietnamese luchtmacht omdat vermoed werd dat er strijders van de Vietcong aanwezig waren. Ut won er de World Press Photo en Pulitzerprijs mee. De foto hielp er aan mee om de publieke opinie te beïnvloeden en te doen kantelen. Vanaf 1973 trokken de Amerikaanse troepen zich geleidelijk terug uit Vietnam.

De foto is niet te zien op Facebook, zo bericht nu.nl in een bericht. Het napalmmeisje zou te naakt zijn en mogelijk zelfs kinderporno zijn. Aanleiding was de Noorse krant Aftenposten die de foto plaatste bij een artikel op Facebook, waarna het sociale netwerk die verwijderde. Nu’nl: ‘Facebook zegt vrijdag dat het bij beelden van naakte kinderen moeilijk is onderscheid te maken tussen geoorloofde nieuwsfoto’s en kinderporno.’ Opmerkelijk is dat niet het geweld van een oorlog, maar de naaktheid van een 9-jarig meisje door Facebook als reden voor verwijdering wordt aangevoerd. Ik plaats dit commentaar met foto op Facebook.

Wat gaat er verkeerd als een foto die in het historische geheugen van generaties is gegrift, prestigieuze prijzen won en eraan meehielp om de publieke opinie te beïnvloeden door Facebook wordt verwijderd? Is hier sprake van nieuwe truttigheid of machtsmisbruik van internetbedrijven die onder een hoedje met regeringen spelen? Kinderporno wordt door politici vaak aangevoerd om maatregelen te nemen die neerkomen op de inperking van de internetvrijheid. Pornografie als excuus voor staatscensuur. Het is absurd dat Facebook meent een historisch belangrijke foto te moeten censureren vanwege de naaktheid van een 9-jarig meisje. Ook nog eens ‘functioneel naakt’ omdat het de verbranding van haar kleren en lichaam accentueert.

Deze ingreep door Facebook zegt dat dit bedrijf te veel macht heeft en er niet weet mee om te gaan. Er is onderhand een catalogus van fouten van Facebook te maken over de bizarre en preutse omgang met naakt. Zoals kankerpatiënte Beth Whaanga, de activistische feministes van FEMEN die hun blote borsten gebruiken als politiek wapen of kunstenaars als Jans Muskee van wie een tekening leidde tot de tijdelijke afsluiting van zijn Facebook-account. Het is de hoogste tijd dat Facebook door de gebruikers tot de orde wordt geroepen.

Foto: Nick Ut, Napalm Girl. Vietnam, 1972.

Facebook, Beth Whaanga, kanker, naaktheid en vriendschap

Facebook kent strenge regels over naakt. Zoals geen blote borsten. De activistes van FEMEN die hun lichaam inzetten om topless te protesteren kunnen zo op Facebook geen volledig verslag van hun acties doen. Verschillende pagina’s van nationale afdelingen werden vorig jaar zelfs tijdelijk afgesloten door Facebook. Onvrijwillig. Die sluiting leverde nieuw protest op als een eeuwig vliegwiel van tegenstand. Nu worden door Facebook de tepels van de feministes geblurd. Vaag gemaakt. Wat de vrouwen schimmiger maakt dan ze zijn.

Facebook neemt als commercieel bedrijf dat allerlei doelgroepen bedient het zekere voor het onzekere. Het maakt geen onderscheid tussen naakt als politiek protest, illustratie van een ziekte, kunst of pornografie. Facebook kenmerkt op voorhand elke naaktheid als pornografie. Toch kan het dat niet in alle gevallen volhouden, zoals het verhaal van de Australische Beth Whaanga verduidelijkt. De Vrouw Onder de Rode Jurk.

Beth Whaanga is kankerpatiënte, moeder van vier kinderen, heeft een FB-pagina, maatschappelijke steun en de behoefte om verslag van haar ziekte te doen. Door de littekens van de operaties te laten zien wil ze aantonen wat kanker kan aanrichten. Als een Sophie Ristelhueber-project dat het lichaam als oorlogstoneel toont. Met als doel om te laten zien hoe belangrijk preventie is en regelmatige lichaamscontrole noodzaak is.

Hoe moet Facebook daarmee omgaan? Het zou bot zijn om het oprechte verslag dat Beth Whaanga van haar lichaam geeft te blurren. Facebook heeft dat dan ook niet aangedurfd. Maar meer dan 100 ‘vrienden’ zeiden de vriendschap op, zo gaat het verhaal. De naaktheid zou te onthullend zijn. Wat Beths zus Emma Rayner tot de opmerking bracht dat deze vrienden geen ruggengraat hebben. Het roept de vraag op wat vrienden op Facebook waard zijn en hoe diep een vriendschap op Facebook gaat als vrienden zo gemakkelijk afhaken.

Foto: Beth Whaanga toont haar lichaam na operaties.

Vlemmix gaat ‘out of the box’ in de Eindhovense politiek

Johan Vlemmix denkt met z’n Partij van de Toekomst ‘out of the box‘. Zulk denken vraagt volgens de mode van internationalisering uiteraard om een niet-Nederlandstalige uitdrukking. Juist om te onderstrepen dat de politieke entrepreneur Vlemmix z’n huiswerk kent, niet van dat benauwde houdt, hij de ramen openzet om de spruitjeslucht te verdrijven en totaal van de wereld is. Vrouwen -en mannen- mogen topless door de stad. De ultieme consequentie van out of the box. Om aan te geven dat discrimineren op basis van geslacht niet kan.

De stad is Eindhoven waar de PvdT meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart. Vlemmix heeft kunst als speerpunt. Da’s weer eens wat anders dan die PVV, VVD, CDA, D66, SGP, PvdA en hoe al die partijen ook heten die korten op kunst. Het als het ware maar al te graag terug in de box doen. En in hun wijsheid de kunst daarbij liefst nog een trap na geven. Dan Vlemmix die buiten alle dozen denkt. Als een hedendaagse dadaïst die de politiek serieus neemt door er de humor van in te zien. En door net naast de politiek te kijken er een diepte aan geeft die andere partijen in hun ernst missen. Hoe dan ook is het woord aan de toekomst.

Foto 1: Openbare zeden. Vijf topless meisjes, met een kort broekje aan, en een verpleegster in een haven. Plaats onbekend, 1939. Credits: Spaarnestad Photo.

Foto 2: Schermafbeelding van paragraaf ‘Eindhoven en Kunst‘ uit het programma van de Partij van de Toekomst, 19 januari 2014.

Aliaa: De vrouw is groter dan God. Belediging van een geloof?

Aliaa Magda Elmahdy is niet populair bij de Egyptische islamitische geestelijken. Ze stelt zich onafhankelijk op. Eind 2012 ging ze met feministes van FEMEN voor de Egyptische ambassade in Stockholm uit de kleren. Nu zegt Aliaa in een gebed ‘De vrouw is groter‘ in plaats van ‘God (Allah) is groter‘. Dat bevalt de hardliners van het islamitisch bedrijf niks. Stel je voor dat burgers erachter komen dat ze zonder religie kunnen. Of dat ze ontdekken dat geestelijken daar niet meer echt bij nodig zijn. Stel je voor dat burgers zelf gaan denken. Stel je voor, straks worden geestelijken brodeloos omdat ze niet meer nodig zijn om de weg te wijzen.

Het gebed luidt in Engelse vertaling:
Woman is greater
Woman is greater
There is no God, ruler, or father
Human rights are above God
Long live sin
Long live rebellion
Freedom is better than kneeling
My vagina is greater
No God, ruler, or father

In Egypte is zo’n gebed opzienbarend omdat het varieert op het bestaande. Maar van een afstandje bekeken draait het perspectief en wordt dat bestaande opzienbarend. Wie is er gek, de feministe of de islamitische prediker? Afwijzing of acceptatie van islam of islamkritiek is een kwestie van invalshoek. Meer is het niet.

Ik blijf zitten met de vraag waarom ik me druk zou maken over de bedreigingen van Aliaa Elmahdy als het Nederlandse parlement niet bij machte is om zakelijk met geloof en gelovigen om te gaan. In Nederland worstelen de VVD en PvdA met het schrappen van de smalende godslastering. Het maakt een einde aan de onderdrukking door de confessionele politiek waarmee Nederland sinds 1932 kampt. Tragiek is dat een deel van de vrijzinnige politici niet vrij durft denken. Dat geeft confessionelen kans hun standpunten te realiseren. Wat ze knap doen. Nu bestaat het plan om het artikel 147 van het Wetboek van Strafrecht te schrappen, maar tegelijk artikel 137 op te tuigen. De Eerste Kamer meent dat burgers ‘genoegzaam beschermd‘ moeten blijven tegen ernstige belediging van hun geloof. Maar wat is dat ‘ernstige belediging van een geloof‘? Misschien kan de Senaat Aliaa Magda Elmahdy uitnodigen voor een hoorzitting om de consequenties daarvan te doordenken.

Foto: Aliaa Magda Elmahdy en haar gebed. Op haar Facebook-pagina.

Controverse in campagne van Diesel. Burka en bisschopsmantel

Twee plaatjes van het Italiaanse kledingmerk Diesel. Onderdeel van de #DieselReboot campagne. De een neemt met geleende beelden uit een specifieke traditie katholieken op de korrel, de andere moslims. Op de laatste komt kritiek op MTVDesi.com van Shruti Parekh: ‘Putting a white, non-Muslim woman in a burqa in our current global context is one level of disrespect, but making her topless takes it to a level that is hard for me to comprehend’. Maar Ameena Meer die aan de campagne meewerkte kan het drie dagen op MTVDesi.com best begrijpen, want we zijn allen vechters met meerdere identiteiten:  ‘The idea behind the #DieselReboot campaign is that today we are all slashers  – Accountant/Musician, Coffee shop worker/Instagram star, Bank teller/Director, Insurance salesperson/travel writer – we have multiple identities and multiple lives. (..), but social media has freed us to express and explore our talents in ways we never realized were possible.’

Waar gaat het uiteindelijk om? Om het verkopen van zoveel mogelijk kleding door een Italiaans bedrijf. Zelfs kritiek helpt hier bij en kan een vorm van reclame zijn. Want het vestigt de aandacht. Hele boekenkasten worden leeggeschud om met mooie woorden aan te kleden hoe vrouwen aangekleed kunnen worden. Sociale media bevrijden ons. Echt? Niemand is wat-ie blijkt te zijn moet de verantwoording van de campagne zijn. Van vechters uit de creatieve klasse die het voorbeeld stellen. Een blanke vrouw in een burka mag. Een Oost-Aziatische vrouw in een bisschopsmantel mag. Maar de veroordeling van een blanke vrouw in een burka mag ook, of die van een Oost-Aziatische vrouw in een bisschopsmantel. Terloops zorgt de relativering ervoor dat culturele grenzen vervagen. De scherpslijpers verliezen hun zeggenschap over het beeld. Als het maar past.

Foto: Beelden uit de Diesel-campagne #DieselReboot.

FEMEN protesteert in Den Haag. Iets van gemerkt?

Vrouwelijk naakt dat bedekt wordt, geschreeuw, een ambassade en politie, dat moet een protest van de sextremistes van FEMEN zijn. Gisteren in Den Haag was het weer zo ver voor de Oekraïense ambassade op Zeestraat 78. Met een drieledig doel. Aandacht voor het vrouwelijk lichaam als wapen. Aandacht voor de inval van Oekraïense speciale troepen eerder deze week in de vestiging van FEMEN in Kiev. En het vermoedelijk door de politie plaatsen van wapens als reden voor de sluiting. En het afleiden van de aandacht voor de Tunesische Amina Tyler die wegens meningsverschillen over de strategie in de Arabische landen uit de beweging stapte. Nu gebeurt er wat te verwachten was. Het protest wordt op de koop toe genomen en haalt nog nauwelijks de media. De vrouwelijke activistes van FEMEN moeten iets anders verzinnen om op te vallen.

Foto: Na en voor. Protest van twee activistes van FEMEN voor de Oekraïense ambassade in Den Haag, 29 augustus 2013. Credits: Michael Kooren.

Femen: lak aan de schijndemocratie van Facebook en Tunesië. Stoer

Femen.org plaatst bovenstaande foto bij twee berichten De eerste zegt: ‘Amina calls Tunis for antiislamists revolution!‘ en de volgende ‘Islamist censorship‘. Het tonen van een topless foto van Amina Tyler is een protest tegen ‘het fake Islamistische model van de ‘democratie’ van de Tunesische autoriteiten’ en een voortgaand geschil met Facebook dat telkens afbeeldingen van borsten laat vervagen of ‘blurt‘. Tamelijk betuttelend voor wie het eigen lichaam als wapen wil inzetten.  Dat protest wordt buiten de orde geplaatst. Politiek-religieus in Tunesië en economisch bij Facebook. Vrouwen van FEMEN hebben geen goed woord over voor de censuur door zowel de islamisten als Facebook en de behandeling van de klachten. Ze zeggen: ‘Fuck Your Morals!‘ Hebben ze gelijk? In elke geval maakt FEMEN het lichaam tot een levende muurkrant vol protest.

Strijd over postzegels, Marianne, Inna en FEMEN

In Frankrijk won een postzegel dat de nieuwe feministes van FEMEN zou verbeelden de competitie voor een nieuwe Marianne. Zo licht ontwerper Olivier Ciappa toe. Elke president mag een eigen Marianne kiezen en kan zich met deze keuze profileren. Deze moederfiguur vertegenwoordigt de Franse republiek en is een tijdje het gezicht van Frankrijk. Onder meer Brigitte Bardot (1969), Mireille Mathieu (1978) en Catherine Deneuve (1985) gingen FEMEN-voorvrouw Inna Shevchenko voor. Zij inspireerde ontwerper Ciappa. De keuze voor iconen uit de populaire cultuur is begrijpelijk vanwege de veilige keuze. Elke Fransman moet zich erin kunnen vinden.

Omdat Marianne het symbool van de Republiek is ligt de keuze gevoelig. De kritiek barstte los. FEMEN vergrootte dat uit door critici te reduceren tot nationalisten, reactionairen, homohaters en ander fascistisch tuig. FEMEN ziet op haar website in de keuze voor het ontwerp van Ciappa een bevestiging van de eigen strijd. Die het verbindt met de Franse Revolutie en het streven naar gelijkheid. De keuze voor FEMEN is opvallend. Deze keer dus geen icoon uit de populaire cultuur, maar een uit Oekraïne afkomstige politieke activiste.

Zien we wat we zien? Of denken we te moeten zien wat het bijschrift zegt? Ciappa zegt zich te hebben laten inspireren door allerlei voorbeelden. Inna Shevchenko was daarvan wel de belangrijkste. In de postzegel zal niet voor iedereen het gezicht van de oprichtster van FEMEN terug te vinden zijn. Eerder doemt een poezelig meisje als hoofdpersoon uit een tienerstrip op. In de postzegel is zonder voorkennis geen directe verwijzing naar FEMEN of Inna Shevchenko te herkennen. Conclusie is dat in de discussie over de nieuwe Marianne de beeldenstrijd het verliest van de woordenstrijd. In een beeldcultuur beslist zoals vaak de onderliggende tekst.

Foto 1: Franse postzegels met nieuwe Marianne. Ontwerp: Olivier Ciappa.

Foto 2: Activiste en oprichtster van FEMEN Inna Shevchenko (rechts).

Facebook sluit onvrijwillig de Femen-pagina’s. Waarom?

Onder het bericht ‘Zuckerberg! FEMEN is not pornography!‘ laten de feministes van Femen weten dat haar belangrijkste Facebook-pagina’s door Facebook onvrijwillig worden afgesloten. Waaronder FEMEN France, belangrijk voor de vanuit Parijs opererende ‘Sextremistes’. Femen betreurt deze gang van zaken omdat het via Facebook per land of taalgebied verslag kon doen van haar acties. Niet alle Facebook-pagina’s van de Femen organisaties zijn op dit moment afgesloten. Zo is FEMEN Holland nog bereikbaar. Onduidelijk is of en wanneer deze pagina’s alsnog afgesloten worden. Femen gaat in beroep tegen de sluiting van haar Facebook-pagina’s.

Volgens Femen voert Facebook ‘het verspreiden van pornografie en bevorderen van prostitutie’ als reden aan. Femen is duidelijk een politiek-feministische organisatie die opkomt voor vrouwenrechten. Als middel zet het het vrouwenlichaam in. Activistes van Femen demonstreren doorgaans met ontblote of beschilderde borsten. De verwijzing prostitutie te bevorderen is vreemd omdat Femen juist strijdt tegen prostitutie. Verder maakt Facebook de foto’s van de ontblote borsten zelf vaag (‘blur‘) zodat ook het argument dat Femen pornografie verspreidt niet geloofwaardig klinkt omdat Facebook dit door een technische ingreep verhindert.

Facebook weet dat Femen een actiegroep met politieke doeleinden is. Om te kunnen functioneren is het tegenwoordig normaal en noodzakelijk dat een actiegroep gebruik maakt van sociale media. Door sluiting van de FEMEN-pagina’s verhindert Facebook nu dat Femen zich politiek ontplooit. Femen zal niet echt een alternatief voor Facebook kunnen vinden. Door dit monopolie moet Facebook daarom extra zorgvuldig in haar argumentatie zijn. De vraag is of het die zorgvuldigheid betracht. Dat lijkt niet het geval. De beschuldiging aan het adres van Femen om pornografie te verspreiden en prostitutie te bevorderen is niet steekhoudend.

In een andere kwestie werd de Facebook-pagina van hongerstaker George Rolph ook onvrijwillig gesloten. Dit voelde voor Rolph en zijn sympathisanten praktisch als ex-communicatie uit het publieke debat. Want de gevestigde Britse media negeren hun zaak nagenoeg. Over die sluiting was geen beroep mogelijk. Facebook zou voor deze onvrijwillige afgesloten pagina’s op z’n minst een beroepsmogelijkheid in haar procedures moeten inbouwen. Ter compensatie van de machtsverhouding die nu eenzijdig bij het bedrijf Facebook ligt.

Foto: Freedom voor Femen.