Is de Russische journalist Maxim Borodin om politieke redenen vermoord? Waarom horen we daar in het Westen zo weinig over?

Cenk Uygur besteedt aandacht aan de Russische onderzoeksjournalist Maxim Borodin die in Jekaterinburg om het leven kwam na een val van zijn balkon op 5 hoog. De autoriteiten beweren dat hij uitgegleden is, maar de omstandigheden wijzen erop dat hij vermoord is. Dit geval staat niet alleen. Tussen 1990 en 2015 zijn 346 Russische journalisten om het leven gekomen. Dat maakt dit land tot het gevaarlijkste voor journalisten om te werken. Ook Russische oligarchen en voormalige medewerkers van president Putin komen onder verdachte omstandigheden om het leven. Niet alleen in de Russische Federatie, maar ook in de VS of het Verenigd Koninkrijk. Het is opvallend dat tot nu toe Westerse regeringen er weinig werk van hebben gemaakt om dat op te helderen. Deze moorden geven perfect het ware karakter van het huidige bewind in de Russische Federatie aan. Dat betreft niet een open samenleving waar in een democratie de rechtsstaat is gegarandeerd, maar om het omgekeerde. Blijft de vraag waarom westerse, gevestigde media hier niet meer aandacht aan besteden.

Advertenties

Wat is de reden en timing van een onthulling van Nieuwsuur en De Volkskrant over de AIVD die Russische hackers VS zag aanvallen?

Hoewel het een onthulling van de eerste orde lijkt, heeft Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov gelijk dat de bewijsvoering van Nieuwsuur en De Volkskrant flinterdun is en de toets der kritiek niet kan doorstaan. Hoewel het buitensporig van hem is om er het etiket ‘anti-Russische hysterie’ op te plakken. Iets te veel Pavlov van Peskov. Wie zich wil baseren op harde, concrete feiten vindt niks. De logica van het scenario en het optreden van de feiten in een unieke, dwingende samenhang moeten het doen. Precies dat is wat westerse media het Kremlin verwijten als dat weer eens met scenario’s over de Donbas, MH17 of de Krim komt. Het kan kloppen, maar harde bewijzen ontbreken. Uiteraard heeft dat met de sector van de inlichtingendiensten te maken waar data geheim zijn en geheim moeten blijven om de tegenstander niet in de kaart te laten kijken over wat men weet en hoe men werkt. Het lijkt erop dat de AIVD en de MIVD onder regie van respectievelijk het ministerie van Binnenlandse Zaken en Defensie op eigen voorwaarden en naar eigen goeddunken en zonder veel inzicht te geven in de achtergronden dit nieuws selectief en mondjesmaat hebben gelekt. Wat is het doel ervan?

Het item van Nieuwsuur over dit onderwerp was ongelijkmatig en rommelig, niet optimaal vormgegeven en redactioneel verkeerd afgeperkt. Het was gekoppeld aan de actualiteit van de dag over het Mueller-onderzoek in Washington. Dat had niets met dit aspect te maken omdat zich dat in een recent verleden afspeelt. Het leek of de redactie van Nieuwsuur over de Nederlandse inlichtingendiensten onvoldoende kennis naar boven had gehaald om er een robuust item van te kunnen maken. Huib Modderkolk van De Volkskrant deed het beter, maar ook hij kwam niet verder dan aannames en het onderstrepen van de geloofwaardigheid van een scenario. Daarbij komt nog de vraag waarom Nieuwsuur en De Volkskrant dit naar buiten konden brengen omdat ze er de positie van AIVD en MIVD mee hebben verslechterd. Wat velen zien als een finest hour van de Nederlandse onderzoeksjournalistiek, kan daarom ook negatiever opgevat worden.

Dit soort onthullingen is bijna nooit gevolg van autonoom journalistiek spitwerk, maar bijna altijd gevolg van een lek bij een overheidsdienst die er zelf iets mee wil bereiken. Bijvoorbeeld om er de publieke opinie mee te beïnvloeden. Op 21 maart 2018 vinden gemeenteraadsverkiezingen plaats en is er een referendum over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv). Door tegenstanders ervan ook wel de sleepwet genoemd. Het is vanuit de wetmatigheid van dit soort onthullingen daarom verstandig om er rekening mee te houden dat wat via Nieuwsuur en De Volkskrant wordt onthuld of gelekt op zijn minst een hogere hand van de overheid bevat. Een onzichtbare hand die een eigen doel nastreeft en in de onthulling met stilzwijgen van de media buiten beeld blijft. Mogelijk lopen de belangen van de media en de lekkende overheid deels gelijk op.

Tekenend is dat sleepwet voorstaander Ronald Prins (ex-Fox-IT, ex-AIVD) als gast de onthulling duidde bij Nieuwsuur. Zoals blijkt uit een brief aan minister Ollongren is hij onlangs door de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken wegens ‘concrete praktische deskundigheid’ voorgedragen voor de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) die toezicht moet houden op de sleepwet. Onder meer naast het lid van Forum voor Democratie Jan Louis Burggraaf. Dat Nieuwsuur Prins aan het woord liet en niet een deskundige als Bart Jacobs, Dirk Poot of een onderzoeker van Bits of Freedom die kritischer staan tegenover het verlenen van meer bevoegdheden aan AIVD of MIVD en privacy boven veiligheid stellen vanwege het belang van de digitale burgerrechten gaf een gouvernementeel tintje dat dit item onnodig politiek kleurde. De conclusie kan bijna  niet anders zijn dan dat met deze onthulling een binnenlands politiek doel wordt nagestreefd.

Zo heeft deze onthulling bij nader inzien merkwaardige aspecten. Het lijkt er sterk op dat het ingebed wordt in een campagne van de overheid. Maar of zo’n WC-Eend keurt WC-Eend verhaal werkt bij het brede publiek valt te bezien. Er zit aan deze publiciteit ook een gevaar voor de regering zoals kamerlid Ronald van Raak (SP) dat in een reactie verwoordde. Als AIVD en MIVD in dit geval zo succesvol konden zijn, dan is het de vraag of ze meer bevoegdheden nodig hebben. Want een verwijzing naar kabelknooppunten van Prins zal de bevolking niet overtuigend in de oren klinken. Een andere vraag is waarom AIVD en MIVD om publicitaire of politieke redenen inzicht in hun werkwijze zouden geven -al is het van een afgesloten project- en of ze hiermee hun eigen beroepsrichtlijnen of code over geheimhouding en terughoudende politieke opstelling overtreden. Wat dat laatste betreft, hebben AIVD en het ministerie van Binnenlandse Zaken de schijn tegen. Zo zou deze onthulling zich wel eens tegen AIVD, MIVD, minister Ollongren en het sleepwet-referendum kunnen keren.

Het lijkt erop dat met de onthulling het ‘merk’ AIVD emotioneel moet worden gepromoot. Naast het Cozy Bear-project en de sleepwet. Zo wordt de AIVD gepolitiseerd, wat een doodzonde is. Deze keer gebeurt dat niet door de oppositie, maar door de coalitie. De afweging om op 21 maart voor of tegen de sleepwet te stemmen en de AIVD meer bevoegdheden te geven volgt mede uit de inschatting of de overheid vanuit een eigen agenda -zo niet: ivoren toren- praat en weigert digitale burgerrechtenactivisten of onafhankelijke deskundigen een kernpositie in het debat of in het toezicht te geven of dat het eigen tegenkrachten durft te mobiliseren. Prins is onbedoeld de getuige die bewijs aandraagt tegen de overheid. Met dank aan Nieuwsuur.

Arrestatie uit 2016 van FSB-kolonel Mikhailov direct gerelateerd aan Russische inmenging in Amerikaanse presidentsverkiezingen

Rachel Maddow besteedt aandacht aan de arrestatie van FSB-kolonel Sergei Mikhailov op 5 december 2016. Hij werd een jaar geleden gearresteeerd samen met drie vermeende handlangers: zijn assistent Dmitri Dokuchayev, voormalige medewerker Ruslan Stoyanov van het Russische softwarebedrijf Kaspersky Lab en internetondernemer Georgi Fomchenkov. The Moscow Times geeft de details in een bericht van 5 december 2017. De arrestatie zou in verband staan met de hack van de Democratische partij (DNC) in 2016 door Russische hackers die gelieerd waren met twee concurrerende Russische inlichtingendiensten, respectievelijk de FSB en de GRU. De eerste hack zou ongemerkt zijn verlopen, maar die door de GRU zou slapende honden hebben wakker gemaakt. De vier verdachten worden al een jaar in geïsoleerde hechtenis gehouden.

De Russische inmenging bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 wordt doorgaans vanuit het Amerikaanse perspectief beredeneerd. Dat speelt dan op het niveau van wie deed wat, wie wist wanneer wat en wie communiceerde met wie. Er lopen onderzoeken van diverse commissies van het Congres en speciale aanklager Robert Mueller zit het Team Trump dicht op de hielen in het ontrafelen van wat voor, tijdens en na de campagne is gebeurd. Maar ook van het in kaart brengen van de obstructie vanuit Trumps Witte Huis om het onderzoek tegen te werken. Tegen de grondwet in. Met de arrestatie en detentie van Sergei Mikhailov is het perspectief omgedraaid en wordt de vraag geactualiseerd over de details van de Russische betrokkenheid.

Rachel Maddow refereert aan een artikel van de Russischtalige The Bell, een website die wordt geleid door Liza Osetinskaya. Het is onduidelijk door wie het wordt gefinancierd. De aanvraag voor toezending van een nieuwsbrief toont een adres in Berkeley, California. Maddow beweert in navolging van The Bell dat de vier mannen werden gearresteerd omdat ‘zij de Russische bronnen waren die Amerikaanse inlichtingendiensten vorig jaar aan bewijsmateriaal hielpen’ bij het aantonen van de Russische betrokkenheid bij de hack van de DNC. The Bell concludeerde dat uit gesprekken met mensen uit de omgeving van de vier gearresteerden. Een artikel van The New York Times van 25 januari 2017 oppert de mogelijkheid dat de arrestaties moesten verhinderen dat er nog langer informatie uit de Russische Federatie kwam over de Russische hack van de DNC.

Maar onweerlegbaar bewijs wordt niet gegeven. Niet door de journalistiek en al helemaal niet door landen die elkaar beloeren en in de gaten houden. Dat is precies het probleem bij het vaststellen van dit soort operaties die zich afspelen in de sfeer van de inlichtingendiensten. Landen willen hun informatiepositie en werkwijze niet verraden en komen niet altijd met de meest directe bewijzen naar buiten. Rapporten, zoals dat van 6 januari 2017 van het bedrijf CrowdStrike in opdracht van de Amerikaanse DNI, spelen een rol in het publieke debat met een gekuiste publieksversie waaruit de meest gevoelige en meest expliciete informatie verwijderd is. Het publieke en openbare politieke debat moet het vervolgens doen met ondersteunend, indirect bewijs. Vermoedens, waarschijnlijkheden, aannames, oordelen en de samenhang van gebeurtenissen die zo specifiek en uniek is dat die met een bepaalde logica en doelstelling uitsluitend tot een specifieke bron te herleiden is.

Rachel Maddow stelt zich twee vragen over de arrestatie van Sergei Mikhailov. Als het Kremlin zoals het steevast beweert niets met de inmenging in de Amerikaanse verkiezingen te maken zou hebben, waarom sluit het dan een FSB-kolonel op die de Amerikaanse inlichtingendiensten informatie had gegeven over de aanval van de Russische Federatie op de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016? Mikhailovs arrestatie is de rook en de Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen het vuur. De arrestatie is er de bevestiging van dat de informatie die Mikhailov aan de Amerikanen heeft gegeven juist was. Zonder dat we de details te weten komen. En Maddow vraagt zich af waarom het Kremlin wil dat deze informatie nu naar buiten komt. Wat is het belang van de Russische regering om nu informatie ‘door te laten’ waaruit blijkt dat het Trump heeft geholpen de verkiezingen te winnen? Het antwoord ligt voor de hand. Het verder vergroten van de chaos en verdeeldheid in Washington en het verder ondermijnen van de legitimiteit van Trumps presidentschap.

Trump zegt dat Putin hem zei zich niet te hebben bemoeid met de verkiezingen VS. Trump gelooft Putin, maar wie gelooft Trump?

Gaat bijna de hele mondiale journalistiek de fout in door te vermelden dat president Trump heeft gezegd dat president Putin hem vertelde dat de Russische Federatie zich niet met de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 bemoeid heeft? Het lijkt er sterk op, want de woordvoerder van het Kremlin Dmitri Peskov verklaart desgevraagd aan CNN dat Putin en Trump in de marge van een ontmoeting in Vietnam niet over dit onderwerp hebben gesproken. Intussen geven media duiding aan Trumps en Putins uitspraak die respectievelijk fantasie is of niet gedaan is. Wat Trump zegt speelt zich zoals vaker af in zijn fantasie. Hij zuigt het commentaar van Putin uit zijn duim om de Amerikaanse inlichtingendiensten die de Russische bemoeienis hebben vastgesteld en de Democraten met Hillary Clinton een veeg uit de pan te geven. Zelfs Trumps fantasie is onberekenbaar.

Don Trump Jr. publiceert e-mail die wijst op directe samenwerking van Team Trump met Russische regering. Is het een ‘smoking gun’?

Aldus een e-mail van 3 juni 2016 van muziekproducent Rob Goldstone aan Don Jr, de oudste zoon van Donald Trump. In een opeenvolging van onthullingen door de New York Times is Don Jr. de laatste dagen in het nauw gebracht. Hij maakt nu de e-mails waar afgelopen dagen zoveel over te doen openbaar in een tweet. Naar hij zegt om de transparantie te dienen. Er staat ‘The Crown prosecutor of Russia (..) offered to provide the Trump campaign with some official documents and information that would incriminate Hillary and her dealings with Russia and would be very useful to your father. This is obviously very high level and sensitive information but is part of Russia and its government’s support for Mr. Trump.’ Vooral dat laatste wordt gezien als een ‘smoking gun’ dat zou bewijzen dat het Kremlin en Team Trump hebben samengewerkt in 2016.

Een en ander roept vooral vragen op. Want waarom neemt Don Jr. de verantwoordelijkheid en trekt hij alle flak naar zich toe? Vermoed wordt dat het gebeurt als afleiding voor andere betrokkenen. Don Jr. is relatief onbelangrijk en heeft geen officiële functie in het Witte Huis. Maar zijn zwager Jared Kushner wel. Deze laatste was ook aanwezig bij het gesprek met de Russische advocate Natalia Veselnitskaja in Trump Tower op 9 juni 2016. Dit laat de mogelijkheid open dat Don Jr. zich opoffert voor Kushner die dichter bij het vuur zit en als ‘Assistent van de President en Senior Advisor‘ directer met de president verbonden is. Hoe kwam deze reeks onthullingen eind vorige week op gang? Onduidelijk is vanuit welke hoek ze gelekt werden. Er worden drie opties genoemd. 1) Steve Bannon die als adviseur van Trump in het Witte Huis een machtsstrijd uitvecht met Kushner; 2) De Amerikaanse inlichtingendiensten; 3) Het Kremlin dat enig belang heeft om dit zelf te lekken.

Deze onthulling moeten gezien worden tegen de achtergrond van de onderzoeken naar de samenwerking tussen Kremlin en Team Trump tijdens de campagne van 2016 en daarna. Ze kunnen twee tegenovergestelde doelen beogen. Namelijk de druk van de ketel nemen door met pro-actieve lekken de scherpste angels uit deze onderzoeken proberen te trekken. Dat zou betekenen dat het lek uit de entourage van Trump zelf komt. Of het kan dienen om de druk op de ketel te houden en de Republikeinen die twijfelen over een harde aanpak van Trump over de streep te trekken om hem zo snel mogelijk hard ter verantwoording te roepen omdat de nationale veiligheid van de VS ernstig gevaar loopt. De crises in het Witte Huis volgen elkaar steeds sneller op.

Foto: Schermafbeelding van deel tweet van Don Trump Jr. 11 juli 2017.

Washington Post: Obama had in 2016 geen gepaste reactie op de Russische inmenging

Een interessant artikel in The Washington Post vandaag. Een bombshell zoals het zelf zegt. Een verhaal met verstrekkende gevolgen. En nog allerlei losse eindjes. Vastgelegd zou zijn dat de Russische president Putin volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten -waaronder de CIA- persoonlijk betrokken was bij de Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Toenmalig president Barack Obama was vanaf zomer 2016 op de hoogte, maar wist geen voldoende politieke steun in het congres te mobiliseren of twijfelde om hard te reageren op de Russische inmenging. Achteraf begrijpelijk en onbegrijpelijk tegelijk. Interessant is dat de Amerikaanse inlichtingendiensten in een geheime operatie van Obama groen licht kregen om in te breken in de Russische infrastructuur met als doel om een tegeninstrument te creëren. Dat kan president Trump activeren die letterlijk tot nu toe op alle binnen- en buitenlandse hoofdrolspelers kritiek heeft, op één na: de Russische Federatie en president Putin. Dat op zich geeft al te denken. De reconstructie van een gemiste kans.

Geruchten dat Trump speciale aanklager Mueller wil ontslaan

Het wordt steeds bizarder in het Witte Huis. Er heerst hoogspanning, chaos en paniek vanwege het Rusland-onderzoek. Trumps inspanningen om het in de doofpot te schuiven beschadigen hem publicitair en politiek steeds meer. Dit geeft aan hoe hoog de inzet is en hoe ernstig de overtredingen zijn die verborgen moeten blijven. Trump valt met grove middelen de onderzoekers aan. Vorige maand ontsloeg hij FBI-directeur James Comey, nu lijkt speciale aanklager Robert Mueller aan de beurt voor ontslag. Aldus de geruchten in de media die de Trump-getrouwe Newt Gingrich gisteren naar buiten bracht. Trump speculeert erop dat Republikeinen in het congres hem blijven steunen. Maar de steun van Trump in het land brokkelt steeds verder af. Ook onder zijn trouwe achterban. Het presidentschap van Trump wordt zo een ramp. Er komt geen concreet beleid uit zijn handen. En een president die zich gedraagt als een 5-jarig kind en een constitutionele analfabeet is kan het nooit winnen van de beste procureurs en onderzoekers die in Bob Muellers team verzameld zijn.