Poetins repressie in Russische Federatie nadert niveau van Stalin

De onderdrukking in de Russische Federatie neemt toe. Kritiek wordt onmogelijk gemaakt. De media zijn allang gelijkgeschakeld, politieke oppositie is allang uitgeschakeld en mag al sinds jaren niet meer deelnemen aan de politiek.

Op talkshows op de Russische staatstelevisie spreken propagandisten als Vladimir Solovyov over de vernietiging van Oekraïne, de inzet van kernwapens en de denazificatie van Duitsland.

Met harde, onverzoenlijke taal en optreden heeft het Kremlin zichzelf in de hoek gebokst. De Russische Federatie heeft geen bondgenoten, maar alleen ‘vrienden’ als China die langzaam de Russische bodemschatten overnemen. De Russische Federatie verkoopt zichzelf uit.

Dat is allemaal geen verrassing. Dat is het sinds de Russische inval in Oekraïne in 2014 niet meer. En zelfs toen deden de Amerikaanse president Obama en de Britse premier Cameron niets toen de Russische Federatie door de bezetting van de Krim voor het zicht van de hele wereld de territoriale integriteit van Oekraïne schond. Die inactie was niet in de geest van het Boedapest Memorandum. Het gaf Poetin het idee dat hij straffeloos zijn eigen bevolking kon onderdrukken. En vrij spel had in buurlanden als Oekraïne.

De ontmaskering is dat de West-Europese landen als Duitsland en Nederland lange tijd ziende blind waren en handel met het Kremlin bleven drijven, terwijl hun inlichtingendiensten voor Russische spionage, ondermijning, desinformatie, hacking en een Russische greep naar de macht in Europa waarschuwden.

Ondanks de waarschuwingen van Oost-Europese landen en de VS om afstand te houden tot het Kremlin wisten Duitsland en Nederland het beter. Wat hadden ze ongelijk. Niet alleen met de kennis van nu, maar ook met de kennis van toen.

Waarom dat zo was en of er sprake was van corruptie, spionage tot op hoog niveau en verregaande naïviteit is in betreffende landen nog steeds niet onderzocht. Waarom niet? Zijn er in de top van de Nederlandse politiek en het bedrijfsleven te veel lijken in de kast die zo’n politiek onderzoek blokkeren?

NRC omschrijft dat gebrek aan realiteitszin van premiers als Balkenende en Rutte in een overzichtsartikel van 28 april 2023 zo: Hoe Balkenende en Rutte de deuren openzetten voor Russische spionage. Het economisch belang van Shell en Gasunie woog zwaarder dan de nationale veiligheid van Nederland. Dat was roekeloze berekening en opportunisme, en geen argeloosheid van Balkenende en Rutte. Ze namen het risico dat een behoedzame premier nooit had mogen nemen. Laat ze daar publiekelijk verantwoording voor afleggen.

Nederland heeft door miljardeninvesteringen in Russische projecten het de Russische inlichtingendiensten in Europa makkelijk gemaakt en is behulpzaam geweest bij de onderdrukking van de Russische bevolking. Laten we dat nooit vergeten. De Nederlandse politiek en bedrijfsleven hebben Russisch bloed aan hun handen.

Het is begrijpelijk om vreselijke gebeurtenissen van zo’n 80 jaar terug te blijven herdenken, maar het is onbegrijpelijk om gebeurtenissen van de laatste 20 jaar in de relatie van Nederland met de Russische Federatie te vergeten. Met een invloed die nog steeds sterk doorwerkt te vergeten. Het is meer dan raadselachtig, het is verraderlijk.

Poetins onderdrukking van de eigen bevolking en zijn roekeloze oorlog tegen Oekraïne zijn niet uit de lucht komen vallen. Ze hebben een voorgeschiedenis in landen als Nederland en Duitsland die nog steeds onvoldoende in kaart is gebracht. Waar is het wachten op?

Hypothese van Ben de Jong én Nieuwsuur in item over Nord Stream-aanslag

Schermafbeelding van artikel ‘Nord Stream-aanslag ‘krijgt steeds hoger James Bond-gehalte’, maar veel onduidelijk‘ van NOS, 9 maart 2023.

De uitzending van Nieuwsuur van 8 maart 2023 besteedde aandacht aan de aanslag van 26 september 2022 op de twee Russische Nord Stream-gaspijplijnen in de Oostzee. Er zouden nieuwe ontwikkelingen zijn, hoewel bij nader inzien de vraag niet kan worden beantwoord of dat werkelijk zo is. Berichten uit Duitsland waren voor Nieuwsuur aanleiding voor een item hierover.

Wie er achter de aanslag zit is nog steeds niet aangetoond. Eerst werd gedacht dat de al buiten gebruik zijnde pijplijnen door de Russische Federatie waren opgeblazen. Het Kremlin verwees vervolgens naar de VS als de dader. Nu worden er berichten in de media verspreid dat een ‘pro-Oekraïense‘ groep de aanslag heeft gepleegd. Wat is het waarheidsgehalte van de aantijgingen?

In een bericht van de NOS van 12 uur na de uitzending van Nieuwsuur wordt gezegd dat het voor conclusies nog te vroeg is, zo ‘waarschuwen onderzoekers en deskundigen‘. Het bericht houdt slagen om de arm en noemt wat er ‘zou‘ zijn gebeurd. Of het echt zo is gebeurd is onduidelijk. Toch citeert de NOS ondanks de voorzichtigheid een hypothese van Ben de Jong. Daarover later meer.

Het aantonen óf aanwijzen wie de dader is heeft een politiek belang. Want zo’n dader wordt in de verdediging gedrongen en moet publiekelijk uitleggen waarom het de aanslag heeft gepleegd. Dat zorgt voor negatieve publiciteit voor de betreffende dader. Hoewel de aanslag niet voor belang was voor de oplopende energieprijzen, wordt ook de associatie met stijgende prijzen gelegd.

De propagandadiensten van de betrokken landen hebben er dus belang bij dat de aanslag de vijand in de schoenen wordt geschoven. Los van het feit wie het gedaan heeft. Dat kan door het planten van materiaal dat media en onderzoekers de indruk geeft dat een bepaald land het heeft gedaan. Dat zijn operaties van land A die zo zijn ontworpen dat het lijkt alsof ze worden uitgevoerd door land B. Een zogenaamde valse vlag-operatie.

In het spanningsveld van operaties van geheime diensten, de Russisch-Oekraïense oorlog en de strijd om de informatieruimte door misleiding en propaganda, moeten media, onderzoekers en deskundigen terughoudend zijn. Zeker als duidelijkheid ontbreekt. Ze moeten voorzichtig zijn met veronderstellingen die kleuring geven aan de vraag over de dader. Zo’n hypothese is niet neutraal, maar deel van de strijd om de informatieruimte.

Ben de Jong is gastonderzoeker bij de Universiteit Leiden. Hij liet zich in betreffende uitzending van Nieuwsuur verleiden tot de volgende als-dan uitspraak: ‘Als er een connectie is met de Oekraïense regering, hebben Zelensky en zijn bondgenoten een ernstig probleem.‘ Dat is ondoordacht en onverstandig van deze onderzoeker naar inlichtingendiensten.

Met het in de openbaarheid uitspreken van zo’n hypothese die een specifiek land beschuldigt betreedt De Jong willens en wetens het domein van de propaganda en de fantasie. Daar moet een onderzoeker van weg blijven. Met zijn hypothese beschadigt De Jong niet alleen Oekraïne, maar vooral zijn status als bekwaam onderzoeker.

Nieuwsuur valt journalistiek evenmin vrij te pleiten. Het had De Jongs hypothese in de montage moeten laten sneuvelen. Want de hypothese is niet in lijn met de aanpak die Nieuwsuur in het item koos. Het weet dat vermoedens onderdeel van de propagandastrijd zijn en er met nodige slagen om de arm verslag van moet worden gedaan. Met plaatsing aan het eind van De Jongs hypothese wordt een schreeuwerig uitroepteken achter een verder ingetogen en terughoudend item gezet.

Verzoek aan Belgisch archief om term ‘Russisch’ te vervangen door ‘Sovjet’. Het is misleidend en dient de propaganda van het Kremlin. Deel 2

Detail of Eternal Russia (1988) by Ilya Glazunov. Photo courtesy Wikimedia/Mos.ru. In: Joy Neumeyer, The discontent of Russia; Lenin envisioned Soviet unity. Stalin called Russia ‘first among equals’. Yet Russian nationalism never went away.

Als antwoord op mijn verzoek aan erfgoedplus.be om de naam ‘Russisch‘ in de toelichting bij items te veranderen in ‘Sovjet‘ kreeg ik vandaag antwoord van een vertegenwoordiger van die instelling.

Ik plaatste mijn kritiek op 6 maart 2023 in het commentaar ‘Verzoek aan Belgisch archief om term ‘Russisch’ te vervangen door ‘Sovjet’. Het is misleidend en dient de propaganda van het Kremlin‘.

Hieronder mijn antwoord op de afwijzende reactie van erfgoedplus.be. Het beweert dat deze benamingen met ‘Russisch‘ erin gevestigd en historisch zijn en er geen noodzaak bestaat om ze te veranderen. Daar denk ik anders over:

Ik ben het oneens met uw standpunt dat de omschrijvingen  en benamingen geen betrekking hebben op het huidige conflict tussen de Russische Federatie, Oekraïne en het Westen. Ik neem aan dat de Belgische erfgoedsector ermee geen politieke agenda volgt, maar indirect is het wel van toepassing op dat conflict. De benaming ‘Russisch’ of andere benamingen zijn als historische term niet neutraal. Dat dient in mijn ogen de erfgoedsector te beseffen. 

Er is vooral sinds 2014 bewustwording ontstaan over die ‘Russische’ namen die bij nader inzien niet Russisch waren. Dat gaat om historische zorgvuldigheid en nauwkeurigheid van de beschrijving en de toelichting. 

Het gaat trouwens niet alleen om de benaming van het kamp, maar vooral over de etniciteit van de krijgsgevangen en bewoners van het kamp. In de items is sprake van ‘Russische krijgsgevangenen‘ en ‘de Russen’ waar expliciet sprake is van andere etniciteiten dan de Russische. De Russische Federatie is overigens een veelvolkerenstaat met vele etniciteiten. Dus de benaming ‘Russisch’ is om meerdere redenen problematisch, zelfs als het alleen om de huidige Russische Federatie gaat. 

U zult toch toegeven dat het wonderlijk is dat bewoners van een voormalig Oekraïens kamp in de toelichting van 2023 nog ‘Russen’ worden genoemd.

Er is in Europa bewustwording ontstaan over ‘Russische’ namen die bij nader inzien niet Russisch zijn. Dat kan gecorrigeerd worden. Ook historische termen zijn niet onveranderlijk, maar kunnen aangepast worden. Geschiedschrijving staat niet stil, maar verandert. 

Daar komt nog bij dat het niet zozeer gaat om de benaming van gevestigde benamingen, maar om de toelichting bij de items. Die kunnen tamelijk makkelijk aangepast worden. Daar richt mijn kritiek zich op. Juist in een toelichting kan de achtergrond verduidelijkt worden en namen aangepast zonder dat dit gevolgen heeft voor maatschappelijk gevestigde namen.. Nu gebeurt naar mijn idee het omgekeerde, in de toelichting worden entiteiten verwart. Dat zorgt naar mijn idee voor onnodige onduidelijkheid. 

Je kunt deze kwestie vergelijken en op een lijn stellen met het debat over dekolonisatie en het huidige schrappen van koloniale namen omdat die niet meer ‘kunnen‘. Ook in het geval van de Sovjet-Unie en Rusland is sprake van dekolonisatie. De voormalige republieken van de Sovjet-Unie hebben zich sinds 1991 losgemaakt van de centrale macht in Moskou.  

Maar Moskou doet moeite om de macht te behouden of te herstellen. Dat is de strijd die zich vertaalt in de benamingen. Dat is de ‘soft power‘ van de strijd om de informatieruimte waar ook West-Europese archieven en erfgoedinstellingen indirect deel van uitmaken. 

Het gebruik van het adjectief ‘Russisch’ als benaming duidt op Russisch imperialisme of expansionisme die niet meer door alle voormalige Sovjet-republieken als vanzelfsprekend wordt aanvaard. 

Wat ooit verkeerd is benoemd, hoeft niet eeuwig verkeerd te worden benoemd. Dat betekent dat omschrijvingen en benamingen na verloop van tijd hernoemd kunnen worden. Dat geldt ook voor andere historische benamingen die door de jaren heen zijn aangepast omdat het denken erover is veranderd.

In Nederland bestond tot voor kort een ‘Russisch Ereveld‘ in Leusden met 865 begraven militairen dat in 1948 onder die naam werd geopend. Er liggen ook militairen uit Oezbekistan begraven. Dat was een ingeburgerde naam. Maar dat ereveld is om historische redenen twee jaar geleden hernoemd tot ’Sovjet Ereveld’ omdat die benaming de lading beter dekt. Dat geeft aan dat historische omschrijvingen en benamingen niet onveranderlijk hoeven te zijn en gewijzigd kunnen worden als het denken daarover wijzigt. Of als er nieuwe informatie beschikbaar komt. 

Onveranderlijkheid en immobiliteit van historische omschrijvingen en benamingen is niet in alle gevallen de passende houding en mentaliteit om met geschiedschrijving om te gaan. Omdat die de geschiedschrijving op het slot houdt. 

Verzoek aan Belgisch archief om term ‘Russisch’ te vervangen door ‘Sovjet’. Het is misleidend en dient de propaganda van het Kremlin

‘Het Kamp van Eisden, 1942-1944‘. Collectie: Archief- en Documentatiecentrum Stichting Erfgoed Eisden.

Zojuist stuurde ik de Archief- en Documentatiecentrum Stichting Erfgoed Eisden onderstaande reactie. Ik vraag om in dit en andere items de term ‘Russisch‘ door ‘Sovjet‘ te vervangen, ook als notabene Oekraïens wordt bedoeld. ‘Sovjet‘ is de historisch juiste term is. Die terminologie is tot op de dag inzet in de propagandaslag van de Russisch-Oekraïense oorlog. Mijn reactie:

U spreekt in de beschrijving over een ‘Russisch kamp‘, ‘Russische krijgsgevangenen‘ en ‘de Russen‘. Tevens hint u erop dat de eerste Ostarbeiter vooral uit Oekraïne kwamen en ondergebracht waren in dat ‘Russische kamp‘.

Welnu, dat kan niet allebei waar zijn.

U zult weten dat Oekraïners nu en ook in de Tweede Wereldoorlog geen Russen zijn. Oekraïners zijn Oekraïners, en geen Russen.

De huidige president van de Russische Federatie Vladimir Poetin claimt dat Oekraïne en de Oekraïners niet bestaan. Hij vervalst historische feiten om zijn betoog rond te maken. Dat is geschiedvervalsing. U volgt in uw taalgebruik Poetins redenering. Dit geeft aan dat een juiste beschrijving van de geschiedenis belangrijk is.

Het is ongelukkig dat een Belgisch archief die misleiding overneemt en Oekraïners hun eigenheid ontzegt en ze tot ‘Russen‘ maakt. Notabene in een item over een ‘Ukranisch Kamp‘.

Uw taalgebruik in de beschrijving zorgt voor verwarring die nog tot op de dag van vandaag politieke implicaties heeft. Waarschijnlijk is dat geen opzet, maar onwetendheid van degene die de beschrijving heeft gemaakt.

Historicus Timothy Snyder heeft in boeken en lezingen meermalen gezegd dat de relatief meeste slachtoffers die vochten tegen de naziterreur tijdens de Tweede Wereldoorlog Wit-Russen en Oekraïners waren. Simpelweg omdat hun landen in het westen lagen en als eerste werden aangevallen door de Duitsers.

Het was tot voor kort het grote misverstand in de Ostpolitik van de huidige Duitse politiek dat ‘de Russen‘ de grootste slachtoffers van de naziterreur waren en daarom nog steeds gecompenseerd moeten worden. Vanwege een Duits schuldcomplex.

Dat is dezelfde verwisseling van begrippen die u parten speelt. ‘Russisch‘ wordt gebruikt, waar ‘Sovjet‘ wordt bedoeld.

Die Duitse visie heeft tientallen jaren lang de Duitse politiek gegijzeld en op het verkeerde been gezet. Oekraïners waren grotere slachtoffers, maar bestonden jarenlang voor Berlijn niet als politiek factor. Dat is pas sinds kort veranderd.

Uiteraard bedoelt u met ‘Russisch‘ niet de inwoners van de toenmalige Russische Sovjetrepubliek, maar alle inwoners van de Sovjet-Unie. In dat geval is het historisch correct als u niet spreekt over ‘Russische krijgsgevangen‘, een ‘Russisch kamp‘ of ‘de Russen’, maar over ‘Sovjet krijgsgevangenen‘, een ‘Sovjet kamp‘ en ‘de Sovjets‘.

Dat omvat ook de Oekraïners in het ‘Ukranisch Kamp‘ die Sovjets waren, maar geen Russen.

Graag correctie van dit item en alle items over het Kamp Eisden waar dezelfde begripsverwarring en foute beschrijving wordt gebruikt. Nogmaals, die begrippen zijn geen kleinigheid of semantische muggenzifterij, maar een levend onderdeel van een propagandastrijd die tot op de dag van vandaag door het Kremlin wordt gevoerd.

Een Belgisch archief moet oppassen daar tot onderdeel van te worden gemaakt en misleidende propaganda te legitimeren.

Licht en donker van Európa Áruház (1947-48)

Európa Áruház. Európa Store House in 1947-48 in the night at a corner building with glass shop windows and neon writing Európa Áruház above the entrance on both sides. Collectie: Magyar Kereskedelmi és Vendéglátóipari Múzeum – Budapest.

In Oost-Europa gaat na de Tweede Wereldoorlog het licht uit. De Sovjet-Unie heeft het voor het zeggen. Maar in 1947-48 straalt in het Hongaarse Boedapest de Europa Winkel, de Európa Áruház.

Een andere foto van dezelfde winkel bij dag die eveneens gedateerd is op 1947-48 toont een stuk minder indrukwekkend. Een alledaagse sleur die niet feeëriek aandoet. Bomen en een reclamezuil staan voor de winkel. Ze ontbreken op de bovenste foto.

Het is logisch om te veronderstellen dat die zijn verwijderd omdat ze niet passen in het sprookje van een gemoderniseerde winkel achter het IJzeren Gordijn waar consumenten terecht kunnen voor de meest uiteenlopende producten die concurreren met het Westen. Met Europa.

De twee foto’s tonen een verhaal van twee winkels. Detailhandel als politieke promotie.

Európa Áruház. Európa Store House in 1947-48 with shop windows, people waking and an advertisement column in Budapest. Collectie: Magyar Kereskedelmi és Vendéglátóipari Múzeum – Budapest.

Analyse van een grillige Poetin

CNN’s Erin Burnett besteedt in haar programma veel aandacht aan de situatie in Oost-Europa en de invloedssfeer van de voormalige Sovjet-Unie. Ze stelt de vraag wat er op het slagveld in Oekraïne en de achterkamertjes van de politiek gebeurt, wat de relatie van de Russische Federatie met het Westen is en wat de toekomst brengt.

Niemand weet wat er in 2024 gebeurt. Men kan wel de waarschijnlijkheid beredeneren van wat er kan gebeuren.

Een oorlog in Oekraïne die niet gewonnen wordt en resulteert in wekelijks duizenden doden, het verregaand afbreken van pensioenen, de burgermaatschappij, de rechtsstaat en de pers, staatspropaganda die steeds absurdere trekken aanneemt, oplopende corruptie, een tweestrijd in het leger met een Prigozjin-factie die het Kremlin uitdaagt en een economie die de welvaart van de inwoners van de Russische Federatie aantast, dat alles wijst richting afgrond.

Sovjet-burgers zijn wat gewend wat onderdrukking, slechte organisatie van het land, propaganda en schaarste betreft, maar is er voor hen een ondergrens van wat nog gepikt wordt? En weten ze zich dan te organiseren tot een geloofwaardige tegenkracht? Daar lijkt het niet op.

Wordt de Russische president Vladimir Poetin in 2024 afgezet? Als dat zo is, zal zijn vervanger dan nog extremer zijn? Wordt dat net zo’n operettestuk als in 1991 van een stelletje communistische hardliners met hun slecht georganiseerde coup?

Wat betekent een paleisrevolutie in Moskou voor wat er gebeurt, ver van de regeringsmacht in Tatarstan, de Kaukasus, Karelië, het Verre Oosten of al die deelrepublieken die hun kans grijpen? Hoe zullen China en de VS reageren? Overspoelt de Russische chaos de EU met een bevolking die alle kanten op vlucht? We weten het niet.

Het hoort bij propaganda om twijfels te zaaien over de tegenstander. Over Poetin die zou lijden aan de ziekte van Parkinson, een kapitaal van meer dan 200 miljard dollar uit de Russische staatskas gestolen heeft, sinds de Covid-pandemie terechtgekomen is in een parallelwereld en een slechte militaire strateeg is. Het zal allemaal waar zijn, maar wat maakt zo’n analyse voor verschil? Wat hebben we eraan?

Het is de vraag of wat iemand in Israël, het VK of de VS over Poetin en de macht in het Kremlin zegt enig verschil maakt voor de gang van zaken in de Russische Federatie. Waarschijnlijk niet.

Waar we ons wel aan kunnen wagen is het inkleuren van het meest waarschijnlijke scenario voor de toekomst. Maar hoofdrolspelers, bijfiguren, thema’s en motieven, rekwisieten, tijdsverloop, locaties en afloop moeten nog geschreven worden. Dat het een tragedie wordt is zeker. Met druipend bloed.

Russische propaganda over Oekraïne en het Westen lijkt steeds meer op satire

Er wordt in oorlogen veel geprojecteerd door strijdende partijen. Eigen (wan)daden worden de ander verweten. Zoals het gezegde luidt, de waarheid is het eerste slachtoffer.

In de Russisch-Oekraïense oorlog (2014 – ..) noemt iedereen elkaar (neo)-nazi’s. Dat is gek. Met een Joodse president zou Oekraïne een broeinest van neo-nazi’s zijn. Zo’n beschuldiging doet pijn aan het gezond verstand. Maar het gaat in propaganda en desinformatie niet om feiten, maar om emoties.

Het Kremlin is sterk in projectie. Om de eigen zwakke punten te verhullen verwijt het de ander wat het zelf is. Zo verdraait het Kremlin de werkelijkheid van nu en van toen. De geschiedenis wordt er bijgesleept om de projectie verder te ondersteunen en het verhaal waarschijnlijk te maken. Dat lukt bij mensen die slecht geïnformeerd zijn en de geschiedenis slecht kennen.

De valkuil is dat iemand als minister Lavrov van de Russische Federatie zo ver van de huidige en historische werkelijkheid afdrijft dat het lijkt alsof hij satire bedrijft. Wat hij zegt is absurd en wekt vooral een lachsalvo op.

Het Kremlin verliest in het Westen de informatieoorlog van Oekraïne. Dat is ondergeschikt omdat het Kremlin alleen de meerderheid van de slecht geïnformeerde bevolking van de Russische Federatie moet misleiden om aan de macht te blijven.

Mijn reactie bij de video:

‘As usual, secretary Lavrov twists the facts. It was not all of Europe that under Napoleon or Hitler went against the Russian Empire or the Soviet Union. 

Don’t forget the US Lend-Lease Act that was necessary to defeat Hitler. Soviet Premier Nikita Khrushchev and Soviet Marshal Georgy Zhukov both stated that Lend-Lease enabled the Soviet Union to defeat Germany on the Eastern Front. 

The Soviet-Union could only defeat Hitler because president Roosevelt and the allies supported the Soviet Union with all kinds of material. Without Western support, Stalin would have lost the war against Hitler.

Lavrov makes the mistake of trading images of the enemy, even when there are none historically. He could act better in making friends in 2023.’

De hoedjes van de kinderen hangen aan het lattenwerk. Foto van een schoolreisje in Atjeh (1913)

Schoolreisje te Banda Aceh (Kutaraja), 1913. Glasnegatief. Collectie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. In bruikleen Museon.

Wat voor schoolreisje kan dat zijn geweest in Atjeh in 1913? In dat jaar woedde de Atjeh-oorlog nog. Wikipedia noemt het een koloniale oorlog. Zo vreedzaam was het niet in hoofdstad Kota Radja (nu: Banda Aceh).

Fascinerend is de toelichting bij de foto: ‘Een zwart-wit glasnegatief van een rij kinderen dat een houten gebouw verlaat. Links aan het lattenwerk hangen de hoedjes van de kinderen.‘

Wat is dat met de hoedjes? Zijn ze om te beschermen tegen de zon? Waarom hebben de kinderen die het houten gebouw verlaten en hun weg vervolgen hun hoedjes nog niet op?

Wanneer mogen ze hun hoedjes opzetten? Als de fotograaf of de begeleider dat zegt? Maar die zijn niet in beeld. Zoals op deze foto veel buiten beeld blijft.

Russische staatstelevisie verkettert en bewondert de Westerse cultuur

De Russische staatstelevisie pakte de afgelopen dagen uit met suikerzoete shows voor Nieuwjaar en Orthodox Kerstmis. Shows die doen denken aan de jaren 1970. Met als grondtoon de gladde, ongevaarlijke muzak van Bert Kaempfert of James Last.

Notabene tijdens een oorlog tegen Oekraïne die ook in eigen land dood en verderf zaait. Volgens de Oekraïense legerleiding sneuvelen er elke dag honderden Russische militairen in de oorlog.

De façade van gespeelde onschuld, afleiding en middel om de moraal te bolsteren doet denken aan een nazi-film als Kolberg die nog in januari 1945 in de bioscoop kwam. Hoe absurd dat ook toen was blijkt uit het feit dat 15.000 tot 20.000 echte Duitse militairen deelnamen aan de strijdscènes, zelfs toen het oostelijke en westelijke front van Duitsland op instorten stonden.

Julia Davis constateert in haar onmisbare Russian Media Monitor een tegenstrijdigheid. De Russische staatstelevisie hamert in opinieprogramma’s met types als Vladimir Solovyov continu op de vernietiging van Oekraïne en de verderfelijkheid van het Westen, en dan vooral de VS, maar leunt voor haar shows op Westerse nummers.

Zoals een Russische cover van het door Frank Sinatra bekend geworden ‘Strangers in the Night‘ (1966). Een compositie van Bert Kaempfert! Maar er is meer. Hoe zit dat, een Westerse cultuur die wordt verketterd én tegelijk wordt nagevolgd? Geeft dat geen beeld van verscheurdheid?

Tweet van Julia Davis, 7 januari 2023.

De video van de Russische 60’s band Singing Guitars is een cover van Neil Sedaka’s One Way Ticket uit 1959. En herinneren we ons Dean Reed nog, de Rode Elvis, die in de jaren 1960 en 1970 furore maakte in de Sovjet-Unie en het Oostblok met Engels- en Spaanstalige nummers die dienden als amusemen? Tegelijk werd hij politiek ingezet voor de promotie van de Baikal-Amoerspoorweg. Tweespalt is de Sovjet-sandwich-formule die nog tot op de dag van vandaag in de Russische Federatie doorwerkt.

Russische leger is van plan om twee creatieve brigades aan het Oekraïense front in te zetten om het moreel op te vijzelen

Tweet ‘Update on Ukraine’ van het Britse Ministerie van Defensie, 18 december 2022.

De legerleiding van de Russische Federatie heeft de oprichting van twee ‘front line creative brigades’ aangekondigd die moeten helpen om het moreel van het Russische leger aan het front in Oekraïne te versterken.

Het moreel is laag. Dat komt door slechte commandovoering, de povere organisatie, contracten die eenzijdig worden verbroken door de legerleiding, een onduidelijk einddoel, slecht militair materiaal en persoonlijke uitrusting, en slechte medische verzorging. Daarmee worden de militairen de oorlog in gestuurd. Velen zijn door mobilisatie tegen hun zin naar Oekraine gestuurd. Ook zijn gevangenissen leeggeplukt en gevangenen als kanonvoer naar het front gestuurd.

Of de creatieve brigades met operazangers, acteurs en circusartiesten het moreel aan het front op kunnen vijzelen valt dan ook te betwijfelen. Er is te veel dat niet klopt en het moreel ondermijnt. De oprichting van de creatieve brigades lijkt eerder een wanhoopsdaad van een op dit moment haperende krijgsmacht.

Ook is de vraag of de creatieve brigades louter zijn bedoeld om voor amusement te zorgen door verstrooiing of ingezet worden als direct verlengde van de Russische propaganda en desinformatie-campagnes om de militairen bij de ideologische les te houden.

Overigens is de uitvoering evenmin simpel. Want nu heeft het Oekraïense HIMARS  raketartilleriesysteem een bereik van 80 kilometer En zoals de aanvallen op Russische vliegvelden laten zien heeft Oekraïne drones ontwikkeld met een bereik van honderden kilometers.

Het valt dus niet in te zien dat het vanuit militair oogpunt verantwoord is om Russische operazangers, acteurs en circusartiesten aan of achter het front in te zetten. Met een publiek van tientallen of honderden Russische militairen zijn de creatieve voorstellingen een legitiem militair doelwit voor Oekraïense aanvallen.