Frankrijk verkoopt ‘Mistral’-schepen aan Rusland. Sans gêne

Wat zijn principes waard in de buitenlandse politiek? Zo goed als niets. Landen zetten tegenwoordig het eigen gewin voorop. Nederland heeft de mensenrechten ingewisseld voor economische politiek. Niks nieuws. In elke oorlog verkopen partijen wapens aan de andere partij. Als het maar geld oplevert. Oorlog is een hefboom voor winst. Van sommigen ten koste van velen. Vaak verhuld met een ethisch sausje van politieke praatjes die niks kosten, maar mooi tonen. Het verschil met de verkoop van twee Franse helicopterschepen Mistral aan Rusland is dat het zo ongegeneerd gaat. De Franse regering zoekt geen excuses om 1,4 miljoen euro te cashen en Rusland bruuskeert Frankrijk door te verklaren dat een van de schepen gestationeerd zal worden op de Krim. Dat door Rusland eerder dit jaar eenzijdig geannexeerd werd. Deze inlijving wordt door Frankrijk niet erkend.

Demonstratie in Den Haag over ISIS: moslims tegen moslims

Zo’n 250 voornamelijk sjiietische moslims demonstreerden vandaag in Den Haag tegen het terrorisme. Niet dat van de ETA, de Molukkers, de IRA, de FARC, de RAF, de Rode Brigades, het Japanse Rode Leger of Lichtend Pad, maar het terrorisme van de soennitische moslims van ISIS. Dat was de directe aanleiding. Dus mensen die zich beroepen op de islam demonstreerden tegen mensen die zich beroepen op de islam. Moslims tegen moslims. Demonstranten spraken zich uit tegen ‘de zieke ideologie van terreur’ en riepen het Nederlandse parlement op om sympathiebetuigingen aan ISIS en Al Qaida strafbaar te stellen. Ze lieten op spandoelen weten dat ‘Terrorisme geen geloof kent’ en dat ‘Mens(elijk)heid tegen terrorisme’ is.  Gelijk hebben ze, maar hun demonstratie was minder verhullend en hoogdravend geweest als ze gewoon hadden gezegd waarvoor ze de straat waren opgegaan: ‘Sjiieten tegen Soennieten’. Zo eerlijk en rechtdoorzee kan protest ook zijn.

Foto: Demonstratie tegen terrorisme, Den Haag, 29 juni 2014. Credits: Jade van Doornik

Shavit hoopt op vrede Israël. Dankzij chaos Arabische landen?

Twee berichten. In Irak is meer dan 90% van de 40.000 inwoners van Qaraqosh op de vlucht geslagen, aldus het Katholiek Nieuwsblad. Inwoners van deze merendeels katholieke stad bij Mosoel vrezen de jihadisten van ISIS met hun reputatie van meedogenloosheid. De linkse Israëlische journalist Ari Shavit zegt in NRC in een interview met Hendrik Spiering: ‘Ik heb Arabische vrienden die zeer kritisch staan tegenover Israël, maar als ze om zich heen kijken weten ze: het is voor hen beter in Nazareth te leven onder een zionistisch regime dan in Damascus onder de Arabische nationalisten. Het wordt niet hardop gezegd, het is een taboe. En hun politieke leiders en radicale intelligentsia verzwijgen het. Maar het heeft een kalmerend effect.‘

Deze commentator voor het links-liberale Haaretz meent dat Israël helemaal niet zo rechts is. Shavit hoopt dat als gematigd links aan de macht komt er een realistische vrede kan worden gesloten met ‘een echte acceptatie van het tweestaten-principe: Israël en Palestina’. Hij ziet ook bij de Palestijnen meer realisme. Is de chaos en ellende van Syrië en Irak vol sektarisme de kans voor Israël om zich aan het recente beleid van stuurloosheid en gebrek aan perspectief te ontworstelen? Het valt te hopen dat Israël moreel kan herleven door aansluiting te zoeken bij Europa. Leed van de recente geschiedenis is relatief. Daar ligt het perspectief van Israël op een doorstart. Wel wennen voor de hardliners aan Joods- en Arabisch-nationalistische kant.

Foto: Strijders van het aan Al Qaida gelieerde ISIS marcheren door Raqqa in Syrië, januari 2014. In: Haaretz. Credits: AP.

Twee gemeenschappen op één kussen, daar slapen de Rode Duivels tussen

Voetbal, opnieuw voetbal. Deze keer niet over de verspilling van Braziliaans overheidsgeld en corruptie bij de FIFA of de beet van Luis Suarez, maar over België. Waarvan gezegd wordt dat het eenheid in verscheidenheid biedt. Een manier van zeggen dat bedoelt dat er meer verscheidenheid dan eenheid is. Blijkbaar stromen de Belgische supporters mee in de gekte zoals Nederland dat met Oranje al decennia lang kent. Zeker sinds de verloren WK-finales van ’74 en ’78 en de gewonnen EK-finale van 1988. In andere landen is dat niet anders.

Ggggooooaaaaaallllll … dat geschreeuw klinkt door open ramen. Media in landen die deelnemen gaan uit hun bol en geven achtergrondinformatie die even spannend en nieuwswaardig is als een Andy Warhol-film, politici proberen op het succes van het nationale team mee te surfen en supporters worden in het format van een dwangbuis gewrongen. Dat valt de Belgen met hun Rode Duivels niet mee. Ze moeten wennen aan hun rol.

Foto: Pieter Bruegel, Dulle Griet, 1562. Collectie Museum Mayer van den Bergh, Antwerpen.

Prabowo en hofhouding, Queen en Azië. Verleden als glamour

Queen met Freddy Mercury en Brian May zong in 1977 ‘We Will Rock You’. Een song die veelvuldig gecoverd, geremixed, gesampeld en geparodieerd is, aldus Wikipedia. Ook in Indonesië waar supporters van presidentskandidaat Prabowo Subianto in nazi-uniform Queen postuum rechts passeren. Journalist Allan Nairn doet voor Democracy Now! een boekje open over Prabowo die tegen hem in 2001 verklaarde dat Indonesië nog niet rijp was voor democratie. Dat verklaart alles. De supporters denken er zo te zien nog zo over.

Zo’n 70 jaar na de ineenstorting van de Nazi-dictatuur wordt buiten West-Europa losser omgegaan met de symboliek van het nazisme. Daar ligt het uiteraard minder beladen dan in Europa waar oude wonden nog schrijnen. Teruggrijpen naar de recente geschiedenis en er uit fascinatie onderdelen van ’lenen’ om zich af te zetten tegen het verleden of het Westen komt in Azië veel voor. In Indonesië is de reenactment populair, zelfs van de koloniale geschiedenis. Anoek Steketee had er in 2013 in het Tropenmuseum een mooie presentatie mee. Maar bij Prabowo Subianto en de video lijkt iets anders aan de hand. Zonder het terdege te begrijpen verheerlijken de supporters Probowo die in de startblokken staat als fascistische dictator.

Foto: Nazi-meisjes in Thailand.

Opnieuw vragen in Tweede Kamer over asielaanvraag Snowden

SP-kamerlid Ronald van Raak stelt kamervragen aan minister Ivo Opstelten over de asielaanvraag van Edward Snowden. Hij wil weten waarom klokkenluider Snowden geen antwoord gekregen heeft op zijn verzoek tot asiel in Nederland. En vooral wil Van Raak weten waarom de minister de Tweede Kamer over dat asielverzoek niet heeft ingelicht. De SP’er vraagt Opstelten alsnog het asielverzoek in behandeling te nemen.

De kamervragen van Van Raak zijn de zoveelste poging om Snowden asiel te verlenen in een Europees land. Een tamelijk hopeloze zaak. Zoals dat eerder ook voor Julian Assange gold. Eerder stemden in een commissie van het Europarlement conservatieven, christendemocraten en een deel van de sociaaldemocraten en liberalen tegen een voorstel om Snowden asiel te verlenen. In Nederland is het niet anders. De gevestigde politieke partijen met de ultieme vertegenwoordiger van het establishment Opstelten kunnen niet onafhankelijk van de VS een besluit nemen. Zolang de regering van de VS niet het groene licht geeft aan VVD, PvdA of CDA om Snowden asiel te verlenen zal het Nederlandse kabinet Snowden dan ook geen asiel verlenen. Zelfs de kamer negeren over dit onderwerp. De ministers Opstelten, Timmermans en Rutte kunnen dat als geen ander.

Het wachten is op een omslag in het denken van de VS. Als het daar tot de gangen van de macht doordringt dat het in het Amerikaans belang is dat Snowden in Nederland of een ander Europees land en niet in de Rusland verblijft kan Snowden asiel krijgen. Dan pas, niet eerder. De vragen van Ronald van Raak gaan feitelijk over het gebrek aan autonomie en de onderhorigheid van de Nederlandse politiek aan de VS. Tamelijk wrang.

Foto: Amerikaanse affiche ‘Are you doing all you can?‘, 1942.

Wie betaalt straks de rekening van de strijd in Oost-Oekraine?

In Oost-Oekraïne vechten vele soorten opstandelingen tegen het centrale gezag van Kiev. Sommige blijven buiten beeld, zoals reguliere Russische inlichtingenofficieren die de opstand coördineren. Het Kremlin ontkent publiekelijk betrokkenheid, maar op regeringsniveau is vastgesteld dat Russische militairen betrokken zijn. Huurlingen uit de Russische Federatie komen iets makkelijker in beeld. Tsjetsjenen, Tadzjieken, Kozakken en etnische Russen zijn voor geld geronseld of door hun leiders om politieke redenen naar Oekraïne gestuurd. Dan zijn er lokale strijders die graag in beeld komen. Maar het zijn geen professionele militairen. Ze klooien wat aan en hebben meer moed dan militaire vaardigheid. In hun onzorgvuldigheid maken ze veel kapot. Met materiële schade en doden onder de burgerbevolking tot gevolg. De baboesjka’s en dorpelingen van het eerste uur die vooral meer zelfbestuur wilden zijn definitief opzij gezet door het vernietigende oorlogsgeweld.

Wat is het nut? Waar leidt het toe? Geweld maakt delen van Oost-Oekraïne kapot. Wie bouwt het straks weer op en betaalt de rekening? Is het nu gratis schieten voor de avontuurlijke macho’s op kosten van de EU?

Avontuur in Aleppo: verwondering, vlaggen en volwassenwording

De PVV ergert zich aan de video ‘Oh Oh Aleppo; De Spookstad’ van ‘Fighting Journalists’ en stelde over wat ze als ronselfilm ziet vandaag kamervragen aan de ministers Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie en Lodewijk Asscher van Sociale Zaken. Ze roepen op de mensen achter de film op te sporen en te berechten. Waarom? Wie voorbij het genre van de jihadfilm met islamitische retoriek kijkt waar sjiieten ongelovigen worden genoemd ziet personages die aandoenlijk als Kuifjes in Barbarije door het kapotgeschoten Aleppo lopen. Hun avontuur. En betere beelden schieten dan andere jongeren die het laten bij vakantiekiekjes in Benidorm of Salou. Ze verbazen zich bij elke stap die ze zetten over de vernietiging van oorlog. ‘Kijk, de borden liggen nog netjes in de kast’, kan het Nederlandser? Deze jongens moeten als ze terug in Nederland komen niet berecht, maar opgevangen worden. Laat ze hun verhaal vertellen en in debat gaan met 17 miljoen Nederlandse ongelovigen.

Foto: Derdeklasrijtuig in Syrië, 1908.

Komst collectiegebouw Boijmans: opstapeling bezwaren en bezwaartjes

Het nog te bouwen collectiegebouw van Boijmans zorgt in Rotterdam al sinds 2008 voor weerstand. Ook bij directeur Jelle Reumer van het Natuurhistorisch Museum die voorbijgaat aan de publieksfunctie ervan. Van je collega’s moet je het maar hebben. Wat het echte bezwaar is wordt niet helder. Angst voor de macht van Boijmans dat een een-tweetje met de gemeente aangaat? De onderlinge verhoudingen lijken bol te staan van naijver en kinnesinne. Het Museumpark is nog niet volmaakt en kan flink verbeterd worden. Onder meer door de Museumparkweg te bevorderen tot groene zone zoals Boijmans-directeur Sjarel Ex en projectdirecteur Petra Verspui eensluidend voorstellen. Eerder liep de aanbesteding vertraging op toen Ex Winnie Maas van MVDRV een kennisvoorsprong gegeven zou hebben. Door koudwatervrees schrapte de gemeente toen MVDRV uit de aanbesteding. Dat spande een kort geding aan dat het won. Hoge gebouwen vangen veel wind.

Foto: Bouwput voor het Museum Boijmans aan de Mathenesserlaan, 1929-1933. Met op de achtergrond de Remonstrantse kerk. Collectie Stadsarchief Rotterdam.

Belegering van kunst door politiek vraagt om zelfbewuste reactie

Als het over de ondersteuning van de kunstensector door de overheid  gaat, dan zijn er velen die daar niks van moeten hebben. Het is hun goed recht. Zoals ik niks van ondersteuning aan topsport, defensie of indirecte subsidies via de ANBI-regeling aan kerken moet hebben. Maar ik gun de voetballers, generaals en christenen hun geldelijke en morele steun door de overheid. Betrokken burgers weten dat het algemeen belang het zwaarst weegt. Men zou hopen dat critici die de steun aan de kunstensector onder het mom van ‘Ga op eigen benen staan’ afwijzen met dezelfde ruime blik naar de kunsten zouden kijken. Een antwoord lijkt gepast. Trouwens, onderzoeken wijzen voortdurend uit dat werken in de kunstensector geen vetpot is.

De overheid besteedt taken uit en houdt met geldstromen een voorzieningenniveau in stand. Dat moet allen dienen en is zo divers als de samenleving complex is. Dat totaalpakket aan voorzieningen wordt via politieke koehandel bepaald. Lobbyisten, zoals de machtige werkgevers van VNO wenden hun invloed aan om te zorgen dat geld hun kant opkomt. Of de lasten voor hun sector zoals de ondernemingswinst beperkt blijven. Het gaat dus om zorg voor ouderen, onderwijs voor jongeren, miljardensteun aan banken en financiële instellingen, subsidies aan boerenbedrijven, R&D-ondersteuning voor bedrijven, en voor allen defensie, openbaar vervoer en snelwegen, openbaar bestuur en honderden begrotingsposten. Ook de publieke omroep, sport en kunsten.

Het is van tweeën een. Of de overheid beperkt zich tot kerntaken, treedt op ‘overbodige’ terreinen terug, zet in op marktwerking, verlaagt lasten en belastingen en stopt onnodige subsidies en geldstromen. Of de overheid houdt een voorzieningenniveau in stand dat bij de pluriforme samenleving en verzorgingsstaat past.

Voor beide opties valt iets te zeggen. Als ze consequent worden uitgevoerd. Kritiek op de bovenproportionele bezuinigingen op de kunstsector van de laatste jaren door de nationale overheid is dat beide opties werden vermengd in een ongrijpbaar hybride systeem vol willekeur. Den Haag beperkt de totale uitgaven niet en geeft nog steeds meer geld uit dan het ontvangt. Het kiest in de uitvoering niet voor een terugtredende overheid. Maar waar het de kunstensector betreft doet het alsof het voor een terugtredende overheid en marktwerking kiest. Da’s volksmennerij en een verkeerde voorstelling van zaken. In 2011 sprak toenmalig staatssecretaris Zijlstra van een benodigde cultuuromslag voor de sector. Nogmaals, principieel is dat geen foute keuze, als dat ingebed wordt in het actuele politieke beleid. Dat ontbrak. Anders gezegd, Zijlstra en de VVD hadden eerst een cultuuromslag van de politiek moeten maken voordat ze dat de kunsten op hadden kunnen leggen.

Talentontwikkeling is de riolering van de kunstensector. Het zit in de pijplijn en het onderhoud ervan kan uitgesteld worden zonder dat het nu zichtbaar opvalt en gevolgen heeft. Die blijken pas op de lange termijn. Als de aanwas van onderop stokt. Maar dan is het te laat. Dus als er minder schrijvers, schilders, ontwerpers, dansers, componisten, toneelmakers of filmregisseurs zijn dan een dynamische Europese samenleving past. Dan verschraalt het aanbod en moeten Japanners, Belgen, Duitsers, Britten en andere buitenlanders in het gat springen. Dus het toptalent bieden dat Nederland zelf onvoldoende heeft opgeleid. Vooral de taalafhankelijke disciplines (literatuur, toneel, film) moeten dan een flinke stap terug doen. Waarom VVD en PVV niet trots zijn op hun taal en nationale cultuur is weer een andere raadselachtige tegenstrijdigheid van de Haagse politiek.

Foto 1: Tentoonstelling Project & Object, Galerie Mickery, Loenersloot, 1969. Links de pindakaasvloer van Wim T. Schippers. Rechts daarvan (de kratten) en aan de wand (tekeningen, horen bij de kratten) ‘Site – Non Site’ van Robert Smithson. Fotograaf onbekend. Collectie Theater Instituut Nederland, Archief Mickery.

Foto 2: Fire, 1968. Mickery, Bread & Puppet Theatre. Regie: Peter Schumann. Met: Margot Sherman, Bob Ernsthal, Bruno Eckhardt, Maurice Blanc en Peter Schumann.