Leon de Winter zet lezers en verdedigers op het verkeerde been over Russische Federatie. Met als gevolg verwarring en vaagheid

In een opinie-artikel voor DDS doet hoofdredacteur Michael van der Galien aan politiek witwassen van de meningen van Leon de Winter. Het gaat om diens wekelijkse Telegraaf-column met de titel ‘De sluwe schakers van het Kremlin’. Maar zoals de sterkste schakers allang niet meer uit de voormalige Sovjet-Unie komen zoals blijkt uit de later dit jaar plaatsvindende strijd om het wereldkampioenschap tussen de Noor Magnus Carlsen en de Italiaanse Amerikaan Fabiano Caruana, zo zijn de overwinningen die aan president Putin toegeschreven worden bij nader inzien strategische blunders. Arnout Brouwers zet dat in een artikel op een rijtje. Leon de Winter grossiert in misverstanden en allang weerlegde meningen die verwarring zaaien. Het is een raadsel wat De Winter en Van der Galien menen toe te voegen aan het Rusland-debat. Mijn reactie bij het artikel:

Het is inderdaad juist dat het Westen niet goed weet te reageren op de buitenlandse politieke van de Russische Federatie. En zelfs bewust verkeerd reageert. Dat kan beter.

Een zinvolle reactie zou eruit bestaan om de leiders in het Kremlin en hun zakenvrienden direct in hun portemonnee te treffen. Naar verluidt is president Putin een van de rijkste individuen ter wereld. Dat heeft hij niet op een eerlijke manier verdient, maar uit de kas van zijn land geroofd. Omdat de Russische Federatie geen rechtsstaat is en geen rechtszekerheid biedt stallen rijke oligarchen en pseudo-zakenmensen uit de kring van Putin hun geld in het Westen. Bijvoorbeeld op Zwitserse banken of in onroerend goed in London. Het is onwil en luiheid van westerse regeringen om het Russische leiderschap en hun kring daarmee weg te laten komen.

Het heeft voor het Westen weinig zin om generieke maatregelen te nemen die de gewone Russen treffen, maar die de zelfverrijkende leiders in het Kremlin buiten schot laat. Maar dat gebeurt nu. Met als gevolg dat er twee kansen worden gemist. Namelijk het inspelen op de behoeften van de gewone Russen naar welzijn, vrijheid en goed bestuur en het aanpakken van de leiders in het Kremlin.

Het is zoals president Reagan tijdens de wapenbeheersing-onderhandelingen midden jaren ’80 met secretaris-generaal Gorbatsjov ingefluisterd kreeg door zijn adviseurs. Namelijk dat de bevolking van de toenmalige Sovjet-Unie vijandig stond tegenover de toenmalige communistische leiders. Nu is dat niet anders. Zoals de woede na de brand in het winkelcentrum in Kemerovo aantoont. Gewone Russen zijn hun falende autoriteiten beu. Maar omdat de Russische Federatie een gesloten land is en de publieke opinie er niet vrij is en wordt gemanipuleerd dringt dat onvoldoende door tot het Westen.

De paradox is dat het Westen economisch, militair en politiek vele malen sterker is dan de Russische Federatie, maar zich sinds 2008 telkens de kaas van het brood laat eten. En achter de feiten aanloopt. Het hoogst bereikbare is halfslachtigheid, zoals de waarschuwing van een aanval met kruisraketten van het Russische invasieleger om in 2008 niet op te rukken naar de Georgische hoofdstad. Het Westen houdt zich zelfs niet aan de gegeven garanties over veiligheid en soevereiniteit waar het vanwege internationale verdragen aan gehouden is. Zoals bij de bezetting van de Krim in 2014 door troepen van de Russische Federatie de VS en het Verenigd Koninkrijk de garanties aan Oekraïne uit het Boedapester Memorandum van 1994 niet nakwamen.

Het Westen moet het initiatief terugpakken, zoals president Reagan dat in 1981 ook deed. Daar is geen hogere raketwetenschap voor nodig, maar iets heel simpels. Namelijk de wil om de leiders in het Kremlin aan te pakken en de gewone Russen die worden gegijzeld te bevrijden.

Maar het gebeurt niet. De wil ontbreekt. Dat is deels eigenbelang vanwege deelbelangen van westerse landen (bijvoorbeeld Nederland: Gazprom – Gasunie – Shell – Nord Stream II). Zo bepaalt de economie de politiek. Of liever gezegd wordt het leiderschap in het Kremlin niet hard aangepakt en komt het weg met schurkenstreken en worden de Russische onderwereld en de westerse bovenwereld steeds verder vermengt. Om dat te verhullen en een beeld van daadkracht te tonen worden spionnen en diplomaten uitgezet in een vaag toneelspel dat niet gaat over waar het over zou moeten gaan. Beide kanten zorgen voor misleiding.

Leon de Winter mist de essentie. Het gaat niet om het oprukken van de NAVO naar de oostgrens van de Russische Federatie. Overigens is dat gebeurd op nadrukkelijk verzoek van de Centraal-Europese landen die na een ruim 40-jarige bezetting door de Sovjet-Unie vanaf 1991 een herhaling wilden voorkomen en bescherming zochten. En de beloften in 1991 aan de toenmalige Sovjet-Unie dat de NAVO niet zou uitbreiden richting oost zijn nooit gedaan. Trouwens wie overziet wat er in Hongarije, Slowakije, Bulgarije en op de Balkan gebeurt zal zien dat het wel meevalt met het oprukken van westerse invloedssferen naar het oosten. Dat ligt genuanceerder dan De Winter veronderstelt.

De essentie is dat de Russische Federatie geen democratisch land is, maar afglijdt in de richting van een autoritaire staat waar het leiderschap zich niks gelegen laat liggen aan de eigen bevolking en aan de buren.

Als onder de Russische visie op het Westen de visie van het leiderschap wordt verstaan dan hebben De Winter en Van der Galien gelijk. Maar als daar de behoefte van de bevolking van de Russische Federatie onder wordt verstaan om hetzelfde welvaartspeil, bestaanszekerheid en bescherming te hebben als de bevolking van de EU-lidstaten dan hebben beide heren ongelijk.

Wie het verschil niet ziet tussen de schurken in het Kremlin en de bevolking van de Russische Federatie die daar het slachtoffer van is doet aan lui denken. Wellicht gemengd met een portie ophitserij en politiek opportunisme.

Een degelijke analyse begint met het maken van onderscheid. Aan het op een grote hoop gooien en door elkaar husselen van de recente Europese geschiedenis zoals De Winter doet heeft niemand iets. Behalve de apologeten die verwarring willen zaaien om de hoofdzaak aan het zicht te onttrekken. Succes ermee, Leon de Winter.

Foto’s: Schermafbeeldingen van passages uit artikel ‘Leon de Winter noemt het Kremlin “sluw,” Poetin-haters gaan meteen los’ van Michael van der Galien op DDS, 28 maart 2018.

Gevraagd: publiek debat over de houdbaarheidsdatum van de traditionele godsdiensten

Het is met dominante godsdiensten net als met autoritaire leiders. Het begint veelbelovend, maar na verloop van tijd komt de klad erin. Interne tegenspraak wordt uitgeschakeld en pluriformiteit verdwijnt achter de horizon. De doelmatigheid neemt af en de oorspronkelijke doelstelling om een land te ontwikkelen, de macht te delen en het welzijn van de bevolking te verbeteren wordt losgelaten. Alles wordt gericht op het plezieren en dienen van de leider. Zo gaat het ook met godsdiensten die in een continue machtsstrijd zijn gewikkeld met concurrerende godsdiensten en levensovertuigingen. De buitenkant (macht) verdringt de binnenkant (zingeving) en de gelovigen moeten de religieuze organisaties dienen zonder dat zij bediend worden.

Net zoals aan een autoritaire leider die zich richting dictatuur ontwikkelt (Vladimir Poetin, Recep Erdogan, Xi Jinping) een houdbaarheidsdatum of regeringstermijn van maximaal 8 jaar gesteld zou moeten worden om inteelt, corruptie, toe-eigening van overheidsgeld en vestiging van een alternatief privé machtscentrum tegen te gaan, zou ook een beperking moeten gelden voor autoritaire godsdiensten die zich richting monopolie of alleenheerschappij ontwikkelen (christendom, jodendom, boeddhisme, islam, hindoeïsme).

Hoe dat in de praktijk zou moeten gebeuren en welke voorwaarden aan godsdiensten gesteld zouden moeten om gecertificeerd te zijn is onduidelijk. Maar met het debat erover alleen al zou duidelijk worden gemaakt dat godsdiensten tijdgebonden zijn als constructies die politiek, cultureel en economisch afgebakend zijn. Net zoals autoritaire leiders de doorstroom in hun land blokkeren, geldt dat ook voor de dominante godsdiensten. Ze blokkeren het ontstaan van nieuwe godsdiensten die beter in hun tijd passen en er aansluiting bij vinden, en gelovigen onbevangener inspiratie kunnen bieden. Het eeuwenlange bestaan van traditionele godsdiensten die tot in de kern gewapend zijn voor de machts- en overlevingsstrijd vanwege de continuïteit is het blok aan het been voor de wereld geworden. Vernieuwing van godsdienst is nodig om het idee ‘godsdienst’ te redden.

Foto 1: Schermafbeelding van FB-post van Bart Fm Droog, 30 maart 2018.

Foto 2: De Katharen op de brandstapel: ‘Hij [Professor Raphaël De Keyser] vertelt ons de boeiende geschiedenis van Carcasonne, Montségur, les parfaits, les bonhommes… ‘Deus lo Vult!’, ‘God wil het’… een kruistocht tegen medechristenen die compleet strijdig was met het kerkelijke decreet van het concilie van Narbonne in 1054.’

DDS doet aan erg vrije nieuwsgaring: ‘Russische Federatie zet twee Nederlandse ambassadeurs uit’. Met nog meer alternatieve analyse

Lars Benthin van DDS weet meer dan wie dan ook. Hij stelt in een artikel dat de Russische Federatie in reactie op de Nederlandse uitwijzing van Russische spionnen twee ambassadeurs heeft uitgezet. Dat was weer een reactie op de aanslag met zenuwgas in het Britse Salisbury op de Russische ex-spion Sergei Skripal en zijn dochter dat volgens de regering May door het Kremlin is georkestreerd. Maar naar verluidt heeft Nederland slechts één ambassadeur in Moskou, Renée Jones-Bos. Het is overigens tamelijk normaal dat een land in een ander land slechts een ambassadeur heeft. De alternatieve feiten van DDS bereiken nieuwe hoogten.

Lars Benthin meent dat we ‘gelukkig nog niet’ in een nieuwe Koude Oorlog zijn aanbeland. Maar ook dat is nog maar helemaal de vraag. De relatie tussen de VS en de Russische Federatie is op dit moment slechter dan die tijdens de regering Bush of Obama ooit was. Verschil is dat president Trump wel actie onderneemt zoals het leveren van dodelijke verdedigingwapens (Javelin) aan Oekraïne of het aanscherpen van de sancties, maar dat in de publiciteit klein houdt. Om welke reden dan ook. Wie dat verschil niet ziet laat zich misleiden.

Bij Benthins constatering dat het Westen een harde confrontatie met de Russische Federatie niet uit de weg gaat en ‘zo veel mogelijk doet om weer ruzie te krijgen met de supermacht’ vallen ook de nodige vraagtekens te zetten. Of de economisch zwakke Russische Federatie trouwens een supermacht genoemd kan worden valt te betwijfelen. Het is eerder een ‘Opper-Volta met raketten’, zoals Sergei Aleksasjenko zegt. Of het uitzetten van spionnen een ‘harde confrontatie’ is valt ook niet zo makkelijk in te zien. Het is een tamelijk normale maatregel met in dit geval alleen een vreemde aanleiding. Om het een harde confrontatie te mogen noemen lijkt meer nodig, zoals economische of militaire maatregelen die hout snijden en echt pijn doen. Dat is nu niet het geval. De reacties van Trump op het buitenlands beleid van de Russische Federatie wijzen erop dat hij er alles aan doet om geen ruzie met Putin te krijgen. Dus ook deze constatering van Benthin is twijfelachtig.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Rusland betaalt met gelijke prijs terug: zet twee Nederlandse ambassadeurs uit’ van Lars Benthin voor DDS, 30 maart 2018.

Uit de tijd. Petitie ‘Stop de roze zaterdag kerkdienst in de Goudse Sint-Jan Kerk’ redeneert vanuit een achterhaald wereldbeeld

De petitie ‘Stop de roze zaterdag kerkdienst in de Goudse Sint-Jan Kerk’ is gebaseerd op een misverstand. Niet omdat het de datum verkeerd weergeeft. Roze Zaterdag is niet op 23 juli, maar op 23 juni in Gouda. Een onderdeel is de ‘Geloofsviering | 11.00-12.00 | Sint-Janskerk’. Daar verzet petitionaris Marc Alterna zich tegen. Maar hij richt zijn verzoek aan het verkeerde adres. ‘De raad van kerken te Gouda’ gaat er niet over.

De Hervormde Gemeente Gouda is weliswaar de eigenaar van de Sint-Jan, maar de Stichting Goudse Sint-Jan beheert en exploiteert sinds 2010 gebouw en collectie. De Stichting heeft niet als hoofddoel om de christelijke leer te verkondigen zoals de petitie suggereert, maar heeft een historisch en cultureel karakter. De Stichting werd in 1938 opgericht om het cultureel erfgoed in de monumentale kerk (gebrandschilderde glazen) te bevorderen. De Stichting onderschrijft de definitie van een museum zoals opgesteld door ICOM. De museale functies worden in de doelstelling van het beleidsplan 2015-2018 verder benadrukt. Volgens de Stichting is ‘de Sint Jan (..) een levend monument met een belangrijke kerkelijke en culturele functie.’

Door de ontkerkelijking zijn kerkgebouwen gesloten of hebben ze een andere functie gekregen. Gewoonweg omdat het gebouw te duur werd en de lokale religieuze organisaties de exploitatie niet meer rond konden krijgen door oplopende kosten en afnemende inkomsten wegens een slinkende achterban. Ze zaten te ruim in hun jasje en daarom moest de kerk afgestoten worden. De Goudse Sint-Jan heeft een museale bestemming gekregen. Het is een cultureel en historisch museum waar een veelheid van activiteiten plaatsvindt. In 2015 kwam 70% van de omzet van €200.000 uit de museale functie. De rest van de omzet kwam uit zaalverhuur.

Bij de ‘geloofsviering’ op Roze Zaterdag gaat het om zaalhuur. De Stichting Goudse Sint-Jan verhuurt de zaal op 23 juni aan de Stichting Roze Zaterdag 2018 Gouda. Zoals dat ook voor een vergadering, huwelijk, congres of diner kan zijn. Er blijkt uit de voorwaarden niet dat er beperkingen zijn aan verhuur en de achtergrond van de huurder door de Stichting Goudse Sint-Jan wordt getoetst. Stichting Roze Zaterdag 2018 Gouda is een Gouds initiatief dat binnen de doelstelling van de Stichting Goudse Sint-Jan past. Er kan in overleg met ‘een van de wijkkerkenraden of via het Kerkelijk Bureau‘ in de Sint-Jan ook een kerkelijke huwelijksinzegening worden aangevraagd. Maar de lokale protestante gemeente is niet direct betrokken bij de verhuur aan de Stichting Roze Zaterdag 2018 Gouda en lijkt er daarom ook geen invloed op uit te kunnen oefenen.

Toch past Marc Alterna begrip voor zijn onbegrip. Het is voor traditionele kerkgangers lastig om de gevolgen van de ontkerkelijking te beseffen. Verwarrend is het om een kerk die een nieuwe bestemming als museum heeft gekregen, maar nog alle uiterlijkheden van een traditionele kerk vertoont, anders dan als gewijde kerk te zien. Des te meer als een lokale religieuze gemeenschap er ruimte huurt en erediensten houdt. Maar dan nog is een lokale kerkenraad niet meer dan een van de vele huurders. Bij de Utrechtse Willibrordkerk zorgde in 2014 deze verwarring voor een conflict tussen theatermaker Dries Verhoeven en het aan de RK-Kerk verbonden apostolaat dat er onder meer missen hield. De bestuurlijke constructie en het eigendom waren anders, maar evenals in Gouda werd de beheersstichting die er culturele evenementen coördineert op aangesproken door traditionele christenen. Dat resulteerde er in 2017 in dat de ultraconservatieve Priesterbroederschap Sint Pius X de met overheidsgeld gerestaureerde kerk kocht en het beheer overnam.

Foto 1: Schermafbeelding van deel petitie ‘Stop de roze zaterdag kerkdienst in de Goudse Sint-Jan Kerk’ op Petities.nl.

Foto 2: Schermafbeelding van presentatie zaalhuur ‘Uw evenement in de Sint Jan’ van de Stichting Goudse Sint-Jan. 

Duitsland geeft het groene licht aan Nord Stream II. Relatie van het Westen met Kremlin is achter de schermen beter dan ervoor

Politiek is het één zeggen en het ander doen. Neem de gaspijplijn Nord Stream II waarvoor het Duitse Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie (BSH) op dinsdag 27 maart het groene licht gaf. Een dag na de actie van Europese solidariteit in reactie op de aanslag met zenuwgas op de Russische ex-spion Sergei Skripal en zijn dochter in het Britse Salisbury. Euobserver noemt het in een bericht een overwinning voor het Kremlin.

Opvallend is de Duitse ongevoeligheid om dit besluit nu naar buiten te brengen. Wie de nieuwsberichten moet geloven denkt dat de spanning tussen de Russische Federatie en het Westen oploopt. De Duitse regering gaat steevast haar eigen verantwoordelijkheid uit de weg door het project ‘puur economisch’ te noemen. Dat is het niet omdat het politieke belangen dient. Ook is de aanleg van Nord Stream II in strijd met de energiepolitiek van de EU die in theorie zegt te gaan voor onafhankelijkheid en diversiteit, maar zich intussen steeds afhankelijker maakt van Russische energie. Dat wringt als een leugen, het één zeggen en het ander doen.

Het is beschamende symboolpolitiek, bedriegende beeldvorming en slechte journalistiek die niet verder kijkt. Als sanctie worden als teken van daadkracht voor de bühne spionnen uitgewezen, maar achter de schermen gaat in Londen en Berlijn de samenwerking met het Kremlin op de oude voet door. Datzelfde geldt ook voor het leiderschap in het Kremlin dat zich verbindt met Europa en zich er economisch afhankelijk van maakt, maar in de eigen propaganda het tegendeel beweert en net doet alsof de Russische Federatie een belegerde vesting is die het op z’n eentje moet rooien. Niets is minder waar. Wie de harde feiten volgt, ziet een ander beeld. We kunnen alleen maar hopen dat hier een structuur en kiem voor een betere toekomst wordt gelegd.

Ewald Engelen ziet parlementaire journalistiek propaganda voor de bestaande orde maken. Partij voor de Dieren past daar niet in

Ewald Engelen heeft in zijn column van 27 maart 2018 over Economie in de Groene Amsterdammer kritiek op de parlementaire journalisten van de NOS tijdens de verkiezingsuitzending Nederland Kiest van 21 maart. Aanleiding voor zijn kritiek is de manier waarop ze aandacht besteden aan de Partij voor de Dieren. Of liever gezegd, nauwelijks aandacht aan die partij besteden en met die weinige aandacht die partij ook nog eens kleineren en verkeerd interpreteren. Is dat moedwil of misverstand? In elk geval getuigt het van onvermogen.

Engelen: ‘Het is om meerdere redenen een onthutsend toneelstukje dat hier werd opgevoerd. Dat veel zegt over de lamentabele staat van de parlementaire journalistiek. Ten eerste de naïviteit over de eigen rol in het maken en breken van politieke bewegingen. Het pendant van het onthutsende gebrek aan zelfkritiek van de journalistiek bij het grootschrijven en grootpraten van rellerige neo-nationalistische partijen als PVV en FvD is het retoucheren van die rol bij het kleinhouden van systeemkritische partijen als de Partij voor de Dieren. Dat Van der Wulp het bestaat om de partij te omschrijven als ‘een partij die altijd een beetje onder de radar blijft’, illustreert dat hij zich er niet van bewust lijkt te zijn dat hij onderdeel van het probleem is dat hij zelf signaleert. Die ‘radar’ waarop hij zich beroept om zijn eigen onverschillige ondeskundigheid mee te legitimeren is hij namelijk mede zelf.’

Het panel van Nederland Kiest was hoe dan ook onthutsend slecht en kreeg voorspelbare input van de presentator waardoor het op op een studentikoze, lacherige wijze van onderwerp naar onderwerp stuiterde. Zonder urgentie, zonder pretentie van representativiteit en zonder intellectuele diepte. Het is wat Engelen zegt, namelijk dat deze abnegatio (= zelfverloochening, ontkenning, tegenspraak) vooral duidelijk maakt waar deze parlementaire journalisten voor staan en waar ze zich mee associëren: ‘Niet met de uitdagers, de non-conformisten, de systeemcritici, maar met het pluche, het establishment, de elite en de machtspartijen.  Journalistiek als propagandamachine van het bestaande. We moesten maar niet meer kijken.’

In het fragment maakt de Rotterdamse lijsttrekker van de Partij voor de Dieren Ruud van der Velden in een stadsdebat duidelijk waar de partij voor staat. Of men het wel of niet eens is met wat hij zegt, dit geeft wel duidelijk aan dat het ergens over gaat. Dit is niet de identiteitspolitiek van de ‘rellerige’ PVV en FvD die niet over het oplossen van de kernproblemen gaat, maar een afleiding daarvan is. En waar we ‘dankzij’ de parlementaire journalisten met hun beperkte visie, horizon en aandachtscyclus mee overvoerd worden. Ze reduceren parlementaire journalistiek tot het volgen van de agenda van de dominante politieke partijen.

Ik woon in Utrecht, maar als ik in Rotterdam had gewoond had ik op Van der Velden gestemd. Vanwege zijn inzet voor het klimaat en het dierenwelzijn, maar ook voor zijn betrokkenheid met de kunst. De politieke antennes van links en rechts staat hierover doorgaans verkeerd afgesteld. Tekenend is dat hij namens zijn partij als enige raadsvragen over het Gergiev Festival in de Rotterdamse Doelen stelde waar het Rotterdamse establishment collectief wegkijkt voor de politieke betekenis van kunst en dat smoort in bitterballen, witte wijn en gezelligheid. Ik schreef er in 2016 over: ‘Wie Gergiev binnenhaalt, haalt ook zijn politieke voorkeuren binnen. Rotterdam biedt ook die een podium en een stempel van goedkeuring. Dat dient het Rotterdamse culturele, economische en politieke establishment terdege te beseffen. Het kan zichzelf wel voor de gek houden door net te doen alsof Gergiev geen propagandistisch uithangbord is voor het regime van president Putin, maar diep in het hart weet het dat hij dat wel is’. Van der Velden doorziet dat en probeert het debat open te breken. Dat deed hij als enige ook bij het Wereldmuseum. Maar zelfs dat debat wordt hem en critici van het huidige cultuurbeleid niet gegund. Zoals Engelen dat constateert over het klimaatprobleem en het dierenwelzijn. Met dank aan (parlementaire)  journalisten die de status quo verdedigen en suggereren dat dat een neutrale positie is. Daarin vergissen ze zich deerlijk. Hun automatische piloot staat verkeerd afgesteld.

Foto: Schermafbeelding van deel column ‘Propaganda’ van Ewald Engelen in De Groene Amsterdammer, 27 maart 2018.

Kunst en Economie en de sfeer van HKU Utrecht

De 23-jarige Sophie Sitters vond de door haar onlangs voltooide opleiding Kunst en Economie (‘Als creatief ondernemer of manager leer jij denken als een kunstenaar én dat zakelijk toepassen’) aan HKU Utrecht vooral gezellig, een dorp waar je thuiskomt. Je kunt er urenlang kletsen met de docenten. Als ze tijd hebben. Dat was voor Sophie doorslaggevend. Ze zegt in de vierjarige-opleiding ook ‘het formuleren van een sterke visie en mening, het netwerken, het samenwerken op verschillende projecten, en het succesvolle evenementen produceren’ te hebben geleerd. De wereld wordt er beter van, zo claimt HKU Utrecht. Dat is niet kinderachtig.

KPMGUK verpakt zelfpromotie in gedateerd nieuws over Google en techbedrijven

Is dit serieus bedoeld of satire? De vraag is lastig te beantwoorden. Wellicht is het dat allebei tegelijk. Het vertrouwen in techbedrijven als Facebook loopt snel terug en in navolging daarvan ook in bedrijven als Google, Amazon en Apple, maar tot KPMGUK lijkt dat besef nog niet doorgedrongen. Of was dat nog niet ten tijde van het ‘Executive Exchanges Event’ in het Londense Science Museum in februari 2018. De techbedrijven hebben hun zaken niet op orde en zijn afgelopen jaren te laat en te weinig opgetreden. KMPGUK claimt bedrijven uit te dagen om zichzelf uit te dagen met als doel het doorvoeren van veranderingen. Vaag genoeg om het in een promotiefilmpje te vatten waaraan niemand zich een buil kan vallen omdat het zo nietszeggend is. Alleen, KPMGUK lukt het ondanks deze vaagheid toch om de plank mis te slaan. Dat geeft niet zozeer te denken over Facebook of Google, maar vooral over de politieke antenne van KPMG dat nieuws promoot dat achterhaald is. KPMGUK haakt aan bij techbedrijven die afgehaakt worden in de politiek en de publieke opinie. Was de mammoettanker van KPMG niet meer te stoppen? Exact de kritiek die bedrijven als Facebook en Google ook krijgen. In hun wereldvreemdheid. Zo opgevat klopt de logica van de onzin die KPMGUK beweert.

Bij een foto in de Nieuwstraat te Terneuzen (1900-1910)

Dit is niet een oude foto van een stadje in Oostenrijk-Hongarije voor de Eerste Wereldoorlog. In de stilte voor de storm nog ongewis over het geweld dat spoedig zal losbreken. Dit is een afbeelding van de Nieuwstraat in het Zeeuws-Vlaamse Terneuzen in het eerste decennium van de 20ste eeuw. De straat ziet er inderdaad nieuw uit. Mogelijk is deze later ingekleurde zwart-wit foto genomen door een ver familielid van me. Rechts het estaminet ofwel de drankgelegenheid ‘Het Wapen van Zeeland’ van B. Heijens dat ook hier wordt genoemd.

Wat opvalt zijn de vlaggenstokken. Het kan niets anders of dat moet met de inhuldiging in 1898 van Koningin Wilhelmina te maken hebben. Door het koninkrijk werd het feest gevierd. Met de nationale driekleur en drank in het plaatselijke estaminet. Welke willekeurige straat in een klein stadje kent nou zoveel vlaggenstokken? Dit is een straat waar iets te vieren valt en men dat graag laat weten ook. In de verte loopt de straat uit op de binnenhaven, met rechts de toegang naar de Westerschelde en links naar het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Buiten beeld ligt rechts onder de bomen de bomvrije kazerne waar het plaatselijke detachement is gehuisvest.

Twee fietsers staan in een onhandige pose midden op straat. Met hun gezicht in de richting van de fotograaf. Is hun rit over de kasseien onderbroken door de fotograaf die met zijn glasplaten in de weer is gegaan en de aandacht trekt? Of zijn ze door hem besteld om dynamiek aan de straat te geven? Om de doodse stilte die uit de gesloten huizenrijen opklinkt te doorbreken met hun levendigheid. Ogenschijnlijk heeft het niet geholpen.

Foto: Nieuwstraat, Terneuzen.

MO* presenteert het secularisme als een van de krachtigste uitsluitingsmechanismen. Past daarbij overheidssubsidie?

Deze titel van een artikel van Samira Bendadi in het Vlaamse digitale magazine MO* op het gebied van ontwikkelingssamenwerking vraagt om een krachtige reactie. De titel waarvoor niet de auteur maar de eindredactie verantwoordelijk is valt op te vatten als kwaadaardig en onzinnig. De titel roept de vraag op waar de naïviteit en goedgelovigheid van MO* eindigen en waar de stemmingmakerij en kortzichtigheid beginnen. De titel is journalistiek onzorgvuldig omdat het een uitspraak  tussen aanhalingstekens zet en zo suggereert dat het om een citaat gaat, terwijl de uitspraak noch door auteur Samira Bendadi noch door Nadia Fadil zijn gedaan. De titel is ontsproten aan de fantasie van de eindredactie van MO*. Ik roep het Belgisch Federale en het Vlaamse Parlement op om hun subsidie aan MO* te heroverwegen. Mijn reactie op de FB-pagina van MO*:

De titel ‘Secularisme is een van de krachtigste uitsluitingsmechanismen’ is om twee redenen een onbegrijpelijke en fout gekozen titel. Ten eerste zegt Samira Bendadi in het artikel over Nadia Fadil: ‘Ze stelt daarin vast dat het discours over secularisme vandaag een van de krachtigste uitsluitingsmechanismen vormt’. De nuancering die de eindredactie van MO mist is dat niet het secularisme, maar het debat over het secularisme een uitsluitingsmechanisme vormt. Ofwel, het debat over het secularisme wordt door deelnemers aan het publieke debat om politieke redenen gekaapt. Dit houdt echter niet in dat het secularisme een uitsluitingsmechanisme vormt. Bendadi stipt aan en onderbouwt de stellingname die ze aan Fadil toeschrijft overigens niet, zodat het moeilijk te controleren valt hoe laatstgenoemde het precies bedoelt.

Ten tweede blijkt uit deze titel een totaal onbegrip en gebrek aan kennis van de eindredactie van MO over wat secularisme is. Het secularisme is een politieke filosofie die met de garantie van de nationale overheid en met verwijzing naar de rechtsstaat religies en levensovertuigingen een gelijkwaardige plek in de samenleving biedt. Zonder voorkeurs- en achterstandsposities.

De eindredactie van MO vat het secularisme blijkbaar op als een anti-religieus of anti-minderheden instrument dat door rechts wordt gebruikt om die etnische minderheden en de maatschappelijke diversiteit te dwarsbomen. Zo’n titel is geen toeval en komt niet uit de lucht vallen. Zo’n foute titel groeit op de ondergrond van een sluimerend cultureel bewustzijn. Het is een onzinnig standpunt dat het secularisme een uitsluitingsmechanisme is. De titel is slecht doordacht, tendentieus en stemmingmakerij tegen het secularisme. Dit geeft zeer te denken over het intellectuele gehalte van MO.

Dit wringt des te meer omdat het secularisme juist het omgekeerde beoogt van wat MO in de titel suggereert. Het secularisme sluit niet uit, maar sluit juist in. Het secularisme beschermt minderheden die zich in kleinere organisaties rond religies of levensovertuigingen verenigen en neemt deze in bescherming door hun de garantie van een gelijke plek te geven. Het secularisme beschermt minderheden tegen de meerderheid.

In praktijk gaat deze gelijkstelling en emancipatie van minderheden ten koste van de voorkeurspositie van de maatschappelijk en politieke machtigste religies of levensovertuigingen. In België is dat de rooms-katholieke zuil. In Nederland het protestantisme. De reflex van deze religieuze organisaties die hun in eeuwen opgebouwde voorkeurspositie bedreigd zien is defensief en bedoeld om de afbraak van hun voorkeurspositie te vertragen. In hun publicitaire en politiek uitingen schilderen deze nationale religieuze organisaties het secularisme ten onrechte af als anti-religieus. Hiermee zaaien ze bewust verwarring door de politieke filosofie van het secularisme in een kwaad daglicht te stellen om de eerlijke uitvoering ervan te dwarsbomen.

De titel die zo vijandig tegenover het secularisme staat roept vragen op over het karakter van MO. Waar staat het voor en wat beoogt het? MO is naar eigen zeggen een initiatief van Wereldmediahuis en krijgt financiering door subsidies van onder meer de federale en Vlaamse overheid uit overheidsfondsen voor ontwikkelingssamenwerking. MO zegt ‘onafhankelijk’ en ‘niet verbonden aan een politieke partij, zuil of strekking’ te zijn. Dat is de theorie.

Het is de vraag of in praktijk de pretentie van een blik op de wereld met ‘een open geest‘ en ‘zonder vooroordelen’ waargemaakt wordt door redacteuren van MO die in ogenschijnlijke behoefte om radicaal-rechts te corrigeren doorschieten naar de kritiekloze presentatie van radicaal-linkse standpunten. Gastauteurs die vanuit een islamitische agenda redeneren en eveneens een religieus perspectief hebben wordt alle ruimte geboden. Zo wordt het secularisme opgeofferd in een schijntegenstelling tussen gesloten rechts en de pluriforme openheid die bij nader inzien net zo eng begrensd en gesloten is als rechts. Terwijl rechts nog het voordeel heeft dat het zich niet anders voordoet dan het is en overloopt van morele pretenties.

Zijn de redacteuren van MO echt bevrijd en vrij van geest of hangen zij collectief of voor een deel cultureel nog in een niet volledig verwerkt verleden dat hun geest gevangen houdt? Zodat ze niet vrij kunnen denken. MO zegt over voorlichting en emancipatie van de Vlaamse bevolking over ontwikkelingssamenwerking te gaan, maar lijkt iets fundamenteels vergeten. Namelijk de eigen emancipatie. Dit geeft te denken over de ware identiteit van MO. Hoe kan een journalistiek medium beweren anderen te willen voorlichten als het naar het zich laat aanzien zelf onvoldoende is voorgelicht?

De tendentieuze titel waarachter een bedenkelijke en geborneerde denkwereld schuilgaat vraagt om kamervragen in het Federale en het Vlaamse Parlement van politieke partijen over de subsidie aan MO. Waarom overheidssubsidie verlenen aan een medium dat blijkbaar zo vijandig staat tegenover het secularisme en bij wie de journalistieke zorgvuldigheid ver te zoeken is?

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Secularisme is een van de krachtigste uitsluitingsmechanismen’ van Samira Bendadi in MO*, 24 maart 2018.