Referendum als excuus en stootkussen om de politiek terzijde te schuiven

 

Business Insider Nederland biedt wekelijks een debat tussen aankomend politicus Thierry Baudet (FvD) en kamerlid Stientje van Veldhoven (D66) over een specifiek onderwerp. Deze week het referendum.
Dat vraagt om commentaar:

Het debat over wel of geen referendum is een schijndebat. Waarom Stientje van Veldhoven zich in een debat laat lokken met Baudet is ook de vraag. Ze zou beter moeten weten.

De sinds zomer 2015 nieuwe voorstanders van het referendum lieten zich immers eerder leiden door de politieke en commerciële (Geen Stijl) kansen die het op 1 juli 2015 ingevoerde Wet Raadgevend Referendum bood dan door hun democratische gezindheid. Dat laatste wordt gebruikt als voorwendsel voor het eerste. Dus daarom is het krom om een debat aan te gaan met iemand van wie de democratische gezindheid in zijn politieke functioneren niet vooropstaat, maar die wel anderen op dit aspect de maat meent te kunnen nemen.

Het antwoord op de vraag die een meerderheid van de Nederlandse bevolking bezighoudt is hoe de politiek dichter bij de burger gebracht kan worden. Dus hoe de machtsdeling met de burger vergroot en de macht van de politieke partijen verminderd kan worden. Of dat via vormen van directe of representatieve democratie gerealiseerd kan worden is secundair.

De vraag over het referendum wordt zo in praktische zin een afleiding voor echte veranderingen van het politieke bestel. Die verder gaan dan lippendienst. De populistische splinterpartijen gebruiken de roep om het referendum om zich ermee te profileren en in te vechten in de gevestigde politieke orde waar ze tot toe willen treden door aan te schoppen tegen die gevestigde politiek. Ook een generatieconflict en een gebruikelijke carrièrestap voor aspirant politici. Sommige behoudende traditionele politieke partijen gebruiken het referendum als excuus en stootkussen om geen fundamentele maatschappelijke veranderingen door te voeren. Progressieve politieke partijen willen die veranderingen wel, maar laten zich afleiden door een eindeloos debat over de vormgeving ervan.

Wat te doen? De oplossing zit ‘m niet in het referendum, maar in de druk op de gevestigde politiek om de macht met de burger te delen. Geen enkele organisatie levert ooit zonder tegenprestatie een deel van de macht in. Met het Nederlandse veelpartijenstelstel is de representatie rvan de burgers redelijk verzekerd. Het echte debat gaat over sociaal-economische onderwerpen, zoals inkomensgelijkheid, belastingdruk en belastingontwijking, huisvesting, onderwijs, werk en gezondheid, klimaat en gezondheid.

Een partij als D66 moet niet bang zijn om kritiek te hebben op het referendum. Niet om het af te schaffen, maar door het belang ervan niet te overschatten. Maar wat D66 vooral niet moet doen is zich door een andere partij tot een schijndebat laten verleiden waarin beide kanten weten dat het een schijnvertoning is. Maar wat ze om uiteenlopende redenen de kiezer niet kunnen bekennen omdat ze eigen, specifieke electorale redenen hebben om het debat over het referendum in de lucht te houden. Als luchtkasteel.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Stientje van Veldhoven: ‘Thierry Baudet gebruikt referenda om de politiek terzijde te schuiven’ op Business Insider Nederland, 31 januari 2017.

Ondraaglijke lichtheid van Amnesty Nederland directeur Nazarski

Eduard Nazarski van Amnesty International Nederland geeft een interview aan RTL Nieuws en trekt fel van leer. Hij geeft dit nieuwsmedium aanleiding om bovenstaande kop te maken. Die schadelijk is voor Rutte. Het is een citaat dus aangenomen kan worden dat Nazarski dit zo gezegd heeft. Het kan best dat Wilders en Rutte de rechtsstaat ondermijnen, maar in elk geval doen ze dat niet op dezelfde manier en met identieke grofheid.

Iedereen met een klein beetje politiek inzicht zal de verschillen tussen Wilders en Rutte ten aanzien van de rechtsstaat op kunnen noemen, zoals de vrijheid van godsdienst of de positie van minderheden. Het lijkt er sterk op dat Nazarski dat inzicht mist of de indruk wil wekken dat hij dat inzicht mist. Dat lukt hem goed. Nazarski is te grof in zijn kritiek op Rutte die hij ook nog met het beleid van Trump verbindt, terwijl het kabinet Trump juist veroordeelt met betrekking tot onder meer het inreisverbod voor moslims.

Verschillen benoemt Nazarski niet. Wat hij beoogt is onduidelijk. Behalve publiciteit voor zijn eigen organisatie genereren. Zeker was ‘de brief van Mark’ ongelukkig en had vanwege de selectieve hufterigheid beter niet geschreven kunnen worden. Ook hier was er kritiek op. Het was een valse start van de campagne. Dat leidt echter niet tot het beeld dat Nazarski schetst dat Wilders en Rutte van hetzelfde laken een pak zijn. Dat zijn ze niet. Door ze als het over rechtsgelijkheid en de rechtsstaat gaat in dezelfde adem te noemen bereikt hij het omgekeerde van wat hij wil bereiken. Namelijk het bevorderen van partijen die zich sterk maken voor de mensenrechten. Nazarski doet het omgekeerde door Rutte onnodig naar het niveau van Wilders te trekken. Ook nog eens in campagnetijd waarin een inmenging als dit al snel als partijpolitiek kan worden opgevat.

Nazarski komt over als een beroerde politieke strateeg die in algemeenheden praat en in verontwaardiging de nuance verliest. Of hij een goede directeur van Amnesty Nederland is valt te bezien. Men kan twijfels hebben over een directeur die onvoldoende kan onderscheiden en slecht afweegt wat het effect van zijn woorden is.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ”Wilders én Rutte ondergraven onze rechtsstaat’’ van RTL Nieuws, 31 januari 2017.

Trump politiseert Nationale Veiligheidsraad. En gebruikt tijdelijke stop op immigratie van moslims als afleiding. Met volop schade

Voor het Trump niet onwelgevallige Fox News legt de reporter uit waarom de benoeming van Steve Bannon in de Nationale Veiligheidsraad ongewenst is. En een breuk betekent met hoe het tot nu toe geregeld was. Het politiseert de Raad en bemoeilijkt objectieve weging van feiten. Dit brengt de veiligheid van de VS in gevaar. Er tekent zich zo een tweedeling af tussen de extreem-rechtse kring ideologische vertrouwelingen rond Trump van wie Bannon er een is en de deskundigen, zoals minister Mattis van Defensie. Als deze laatsten op afstand worden gezet, dan neemt hun macht en matigende invloed op Trump af. Als ze het straks voor gezien houden dan weten we hoezeer Trump geradicaliseerd is. Met zijn kring vertrouwelingen voert hij een extreme koers.

De theorie van veiligheidsexpert John Schindler dat Trump het decreet op de tijdelijke immigratiestop van moslims uit zeven moslimlanden gebruikte als afleiding voor deze wijzingen in de Nationale Veiligheidsraad klinkt aannemelijk. Schindler omschrijft het als een coup. We moeten wat Trump en zijn publiciteit betreft nog leren de hoofd- van de bijzaken te onderscheiden. Afgelopen weekend was de reconstructie van de Nationale Veiligheidsraad de hoofdzaak en niet de tijdelijk stop op immigratie van moslims die zoveel publiciteit kreeg.

Raad van Toezicht en directeur zitten elkaar in de weg bij Museum Het Valkhof. Met een interim-directeur ertussen

Belangrijk nieuws lijkt te ontbreken in dit filmpje van Omroep Gelderland, maar zeker is het niet. Het staat wel in een toelichtende tekst. Namelijk dat er een tijdelijke Raad van Toezicht is aangesteld of aangetreden die de opdracht heeft een nieuwe Raad van Toezicht samen te stellen. Of er vertegenwoordigers van de oude Raad van Toezicht in de tijdelijke Raad van Toezicht zitting hebben om een nieuwe Raad van Toezicht samen te stellen blijkt niet uit de berichtgeving. Bij Museum Het Valkhof in Nijmegen is een conflict ontstaat tussen directeur Arend-Jan Weijsters en het personeel aan de ene kant en de Raad van Toezicht aan de andere kant.

Het terugtreden van de Raad van Toezicht zou vooruitlopen op de rechtszaak tussen directeur en Raad van Toezicht die Weijsters naar huis stuurde. Het is daarom niet logisch omdat er geen nieuw feit is dat voorzitter Ronald Migo tot vrijwillig aftreden lijkt te bewegen. De directeur vecht het ontslag aan. Jan van Laarhoven is de door de Raad van Toezicht benoemde interim-directeur. Niet alleen in het museum lijkt chaos troef, maar ook bij de bestuurlijke aansturing waar een oude, tijdelijke en nieuwe Raad van Toezicht elkaar opvolgen als een duveltje uit een doosje. En een interim-directeur in opdracht van de Raad van Toezicht met plannen komt terwijl de gedwongen thuiszittende directeur de autoriteit van dezelfde Raad van Toezicht betwist. Radertjes passen niet in elkaar. Van Laarhoven die meent de positie van onpartijdigheid te moeten claimen om de boel vlot te trekken staat niet boven de partijen, maar is deel van de chaos. Dat maakt het nog onoverzichtelijker.

‘Zicht op actieve cultuurparticipatie’: Gemeentelijke centra kunst en muziekscholen zwaar getroffen door cultuurbezuinigingen

Het gaat vanwege de bezuinigingen op cultuur niet goed met de gemeentelijke centra voor kunst en muziekscholen. Dat concluderen de auteurs van het boek ‘Zicht op actieve cultuurparticipatie 2016’ van het LKCA en het Fonds voor Cultuurparticipatie. Binnenlands Bestuur besteedt er aandacht aan in een bericht. De bezuinigingen die vanaf 2010 onder leiding van staatssecretaris Halbe Zijlstra (VVD) in gang gezet werden en daarna doorsijpelden naar lokaal niveau werken langzaam door. Nu pas wordt de schade zichtbaar van die cultuurbezuinigingen die snel, hard en buitenproportioneel waren en daarom meer schade aan de culturele infrastructuur hebben aangericht dan bij verstandig beleid nodig was geweest. Het boek constateert dat de ambities van gemeentes op cultuurbeleid toenemen, maar ze dat in de praktijk niet waar kunnen maken.

Een reactie van ‘gemeenteambtenaar’ ‘Broadcaster’ zette me aan tot een reactie. Zie hieronder. Hopelijk staat het niet voor een breed geluid dat binnen de overheid leeft. ‘Broadcaster‘ is werkzaam bij een gemeente als ambtenaar. Hopelijk niet als cultuurambtenaar. ‘Broadcaster‘ zegt dat mensen de overheid helemaal niet nodig hebben om creatief te zijn. Dat is een misverstand. Professionele kunst vraagt om talentontwikkeling en is iets compleet anders dan amateurkunst. Zoals het zingen in een koor, schmieren tussen de schuifdeuren van het amateurtoneel, schrijven van versjes of rammen op een gitaar in een bandje. Docenten die de de creativiteit van amateurs op een hoger plan helpen tillen zijn onmisbare professionals. Het is vooral dit soort gemeenteambtenaren met achterhaalde ideeën als ‘Broadcaster‘ dat de mensen helemaal niet nodig hebben.

Foto’s: Schermafbeeldingen van artikel en reacties ‘NOODKLOK KUNSTEN EN MUZIEK’ van Margot Limburg voor Binnenlands Bestuur, 30 januari 2017.

Kiezers twijfelen. Amsterdams onderzoek bevestigt dat PvdA afstevent op slecht verkiezingsresultaat

In Amsterdam zweven nog veel kiezers, zo blijkt uit onderzoek van de afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek van de gemeente. Zeven weken voor de verkiezingen van 15 maart weet 76% van de kiezers nog niet op welke partij te gaan stemmen. Dat is slecht nieuws voor de PvdA die van oudsher een machtsbasis had in de grote steden. De stemmers op die partij twijfelen, ze lopen over naar een andere partij of blijven thuis. Gemotiveerd om op de PvdA te stemmen lijken ze niet. Dat bevestigt het beeld in de peilingen van een slecht presterende PvdA die in het kabinet Rutte II vermalen is door de VVD. Hoewel dat niet eens realiteit hoeft te zijn. Waar die stemmen terechtkomen is onduidelijk. Opvallend is dat Groenlinks en D66 het betrekkelijk goed doen in Amsterdam. Maar in zeven weken kan nog veel veranderen. De campagne moet nog op stoom komen.

Twijfels in de publiciteit over Trumps emotionele stabiliteit

De wittebroodsweken van Donald Trump hebben een week geduurd. Zijn krediet bij de gevestigde orde lijkt op. Volgens de in Washington goed ingevoerde reporter en commentator voor CNN Carl Bernstein hebben ook Republikeinse wetgevers openlijk twijfels over de ‘emotionele volwassenheid’ of stabiliteit van Trump. Een niet zo bedekte manier om de krankzinnigheid van de nieuwe president bovenaan de publicitaire agenda te zetten.

Trump gedraagt zich kinderachtig, impulsief, wraakzuchtig, leugenachtig en niet zoals het een Amerikaanse president betaamt. Maar de heetgebakerde en snel afgeleide Trump zit wel met de vinger aan de knop van de kernwapens. Dat is een onaanvaardbaar risico, zoals hij hoe dan ook een risico vormt voor de Amerikaanse nationale veiligheid. Het is te hopen dat er een geheim mechanisme binnen de strijdkrachten bestaat dat de grillen en luimen van Trump neutraliseert en zijn druk op de nucleaire knop kan blokkeren. De aandacht voor Trumps emotionele stabiliteit is slecht nieuws voor hem en zijn team. Ze worden in het defensief gedrongen. Met mogelijk gevolg dat Trump nog gekker, aangebrander en onvoorspelbaarder om zich heen gaat slaan.

Kunst van Joseph Klibansky is marketing. Waarom geeft Museum de Fundatie hem een tentoonstelling?

Het is moeilijk om niet cynisch te zijn over de kunst van Joseph Klibansky. Maar het is onmogelijk om geen kritiek te hebben op directeur Ralph Keuning van Museum de Fundatie in Zwolle die hem een tentoonstelling geeft of op talkshow Pauw die in september 2016 kopte ‘Joseph Klibansky komt met zijn speciale Ferrari naar Pauw’. Nepnieuws over nepkunst. De kunst van Klibansky is marketing. Daar houdt het op. Dat hij een plaats geboden wordt in museum of media heeft twee effecten. Het verdringt kunstenaars die het om de kunst te doen is en zet mensen die niet zoveel zicht hebben op beeldende kunst op het verkeerde been. Kunst is toch al zo’n reservaat dat buiten de samenleving staat. Als museumdirecteur of talkshow zich immers achter kunst stellen die bestaat uit pretentie, gebakken lucht, navolging, verkooppraatjes en een flinterdun laagje vernis dat een inhoud moet dekken, dan wordt de positie van de beeldende kunst er eerder slechter dan beter op.

Terechtwijzing van Deelder bij Jinek. Waar gaat dit echt over?

Een storm in een glas jenever. In talkshow Jinek riep gastvrouw Eva Jinek in de uitzending van 25 januari de Rotterdamse dichter Jules Deelder tot de orde. De reden die zij gaf was dat hij zich bemoeide met gesprekken van anderen. Een verwijt dat het failliet van de formule aangeeft. Hoewel goede talkhosts gasten spontaan met elkaar weten te verbinden. Zes gasten moeten bijna een uur lang hun beurt afwachten en zwijgen. Ook als Amsterdam het centrum van Nederland wordt genoemd. In dit geval door Limburgse vrouwen die daarheen verhuisd of erop georiënteerd zijn. Maar het spreekwoord zegt ‘wie zwijgt, stemt toe’. Dus dat Deelder voor zijn beurt spreekt is normaler dan de geregisseerde televisiewerkelijkheid die als normaal wordt voorgesteld.

Bij Jinek en dit soort praatprogramma’s worden om twee redenen de werkelijkheid en de spontaniteit beperkt. De talkhost moet het kunnen bevatten en sturen, en de anarchie moet op afstand worden gehouden. Uit voorgesprekken van de redactie met gasten worden de onderwerpen op voorhand ingeperkt en getemd. Zodat een voorspelbaar en bloedeloos programma resteert waar de scherpe kantjes zijn weggevijld. Dat wordt vervolgens opgevuld met waarschijnlijkheid (‘vraisemblance’) om het het uiterlijk van de waarheid te geven.

Wat hier fout is gegaan hangt af van het antwoord op de vraag wat men verwacht van dit soort programma’s. Dat kan op verschillende manieren beoordeeld worden. Duidelijk is dat Jules Deelder zich niet voegde in de stilzwijgende afspraken die de formule afdwingt. Maar interessanter is of hij zich tevens begaf buiten de grenzen van het normale gesprek zoals dat bestaat in de werkelijkheid. Dat lijkt niet het geval omdat hij wellicht dwars en tegendraads, maar wel inhoudelijk op het onderwerp reageerde. Het verwijt van Jinek is dat Deelder de televisiewerkelijkheid doorbrak en daar uitstapte. Als de zeiler die het eind van de werkelijkheid van de Truman Show bereikt. Deelder is de rebelse leerling die niet van orde houdt en Jinek de juf die geen orde kan houden. Eva Jinek mist de souplesse, de bagage en het gezag om quasi-spontaniteit te organiseren.

Geschiedenis van tweet die wijst op coup tegen Trump. Op internet veranderen berichten van betekenis als omstandigheden wijzigen

Het wereldwijdeweb verbindt het internationale met het lokale. Of dat Gasselte in Drenthe, de betwiste gebieden in Oost-Oekraïne of het Witte Huis in Washington is. Dat is er afwisselend aan. De vrijheid ervan staat trouwens onder druk. Niet alleen in ‘autoritaire regimes’ als de Russische Federatie of China, maar ook in de ‘onvolledige democratie’ de VS. Aldus de definiëring van die staten die volgt uit de Democratie-index 2016 van The Economist. Deze week gepubliceerd. Met Nederland op een 12e plek als ‘volledige democratie’.

Internetvrijheid en netneutraliteit zijn een kostbaar goed. Maar zoals de materiële opgang werd afgeremd door de schuldencrisis van 2008 -en het nooit meer als voorheen werd- dreigen 10 jaar later de immateriële verworvenheden waar we zo aan zijn gewend teruggedraaid te worden. Reden is de opkomst van autoritaire en populistische leiders. De liberale democratie ligt samen met de waarheid en de persvrijheid onder druk.

Het is van belang om ambitie en zelfvertrouwen te tonen en goed de krachten te organiseren die opkomen voor de democratie, de pluriformiteit, de mensenrechten en de vrijheid. Bij de pakken neerzetten is zinloos. Putin, Xi Jinping of Trump verslaan kan niet, maar hun beleid aan de orde stellen en de oppositie tegen hun beleid helpen organiseren kan wel. Dat is een internationale beweging. Zolang het duurt probeert dit blog z’n steentje daaraan bij te dragen. Recycling is een kenmerk van het wereldwijdeweb. Aspecten verdwijnen achter de horizon, maar kunnen weer opdoemen en nieuwe betekenis krijgen als de omstandigheden veranderen.

Neem bovenstaande tweet van 15 januari 2017 die door het Amerikaanse technologiebedrijf OpenGov op 26 januari 2017  wordt geretweet. De tweet was gebaseerd op mijn commentaar ‘Michael Hayden: Amerikaanse krijgsmacht zou Trump negeren’ van 29 februari 2016. Het bevatte een verwijzing naar een interview van generaal Michael Hayden in de show ‘Real Time with Bill Maher’ op 26 februari 2016. Hayden trok fel van leer en liet in het midden of de krijgsmacht opdrachten van Trump zou opvolgen als die volgens de krijgsmacht in strijd met de nationale veiligheid waren. De tweet vraagt of inlichtingendiensten het eind accepteren van hun internationale samenwerking indien president Trump dat onmogelijk maakt en of ze wellicht een staatsgreep tegen hem voorbereiden. Hayden probeerde in dit interview conservatieve en progressieve krachten tegen Trump te bundelen, en Trump en zijn entourage te waarschuwen. Hiertoe liet Hayden zich even in de kaarten kijken in een spel dat zich doorgaans achter de schermen afspeelt. Het is via het wereldwijdeweb weer even in herinnering gebracht bij Amerikaanse opiniemakers die zich wapenen in de strijd tegen de autoritaire Trump en veiligheidsdiensten met hun belang dat deels overeenkomstig en deels tegengesteld is aan dat van Trump.

Foto: Schermafbeelding van retweet op OpenGov, 26 januari 2017.