Antwerps college volgt ambtenaren via tablet. Kan dat? Privacycommissie heeft kritiek

Een opmerkelijk bericht in de Gazet van Antwerpen dat de privacycommissie (CBPL) en de vakbonden in de gordijnen jaagt. Het stadsbestuur van Antwerpen heeft door de wijziging van de rechtspositie van het personeel de mogelijkheid gecreëerd om ambtenaren via de locatie van hun tablet te volgen: ‘De bedoeling is om individuele verplaatsingen van de werknemers in kaart te brengen. Technisch is dit mogelijk met de geolocatie of ‘track and trace’ die in deze toestellen is ingebouwd.‘ De tablet krijgen ze van hun werkgever.

Wethouder personeelsbeleid Ludo Van Campenhout (N-VA) suggereert dat de Antwerpse ambtenaren en hun handcomputers op dit moment via het systeem ‘track and trace‘ nog niet worden gevolgd. Dit ‘Real Time Location System‘ maakt het mogelijk om via de locatiebepaling van de tablet de locatie van de ambtenaar te bepalen. Het college zegt het te willen gebruiken ‘om misbruik van het materiaal te controleren of het tijdsgebruik van ambtenaren na te gaan’, aldus De Standaard. Op 27 september heeft het college toegezegd dat er eerst een ‘regeling‘ over voorwaarden en gebruik opgesteld moet worden. Die is er nu nog niet.

De socialistische vakbond ACOD heeft aanwijzingen dat het systeem nu al wordt gebruikt: ‘Wij hebben sterk de indruk dat het stadsbestuur nu al gebruikmaakt van deze technische mogelijkheid om het doen en laten van de ambtenaren te controleren’, aldus Gerard Van der Elst, secretaris van ACOD-Antwerpen. ’Dit maken we toch op uit enkele tuchtdossiers die we behandelen als vakbond. Mensen zouden op ‘heterdaad’ betrapt zijn op plekken waar ze niet hoorden te zitten.’

Het lijkt erop dat het Antwerpse college van Vlaamse nationalisten, christen-democraten en liberalen (N-VA, CD&V en Open VLD) het systeem ‘track and trace‘ heeft ingevoerd zonder dat betrokken ambtenaren hierover volledig zijn geïnformeerd en het gebruik ervan voldoende is uitgewerkt. Daarnaast is onduidelijk onder welke voorwaarden het Antwerpse college haar ambtenaren wil gaan volgen. Het zegt dat voldaan moet worden aan ‘principes van finaliteit, proportionaliteit en transparantie‘, maar een woordvoerder van de privacycommissie merkt op dat dit zo vaag is dat er niet mee te werken valt voordat ze uitgewerkt zijn in een arbeidsreglement.

Of soortgelijke systemen op handcomputers om de locatie van ambtenaren -of werknemers- te volgen in Nederland in gebruik zijn is mij niet bekend. Het is gewenst dat er eerst een principieel debat gevoerd wordt over de wenselijkheid en de voorwaarden van gebruik van Real Time Location Systemen in de werkomgeving.

Foto: Tablet. ‘Een beter milieu begint bij een tablet‘.

Joris Demmink: complotdenken of bureaucratie?

Nieuwe Revu keilt het op haar site aan. Wat moeten we van de zaak Demmink denken? Het blad brengt het terug tot een topambtenaar van Justitie die van pedofilie wordt beschuldigd. Maar da’s maar het halve verhaal, de aanleiding tot het vervolg. Iets anders wordt namelijk als dieper liggende kritiek opgevat en schaadt de rechtsstaat meer: Demminks invloed op de rechtsgang. Je kunt niet concluderen dat als het eerste (pedofilie) niet te bewijzen valt het tweede (frustratie rechtsgang) niet bestaat. Hoe een en ander samenhangt is echter nog nauwelijks te doorgronden. Des te meer omdat er nog steeds geen grondig onderzoek is verricht aan de hand van alle beschuldigingen aan het adres van Demmink. Dat komt er nu trouwens wel door de Hoge Raad.

Nieuwe Revu vraagt wat journalisten denken. AD-journalist Koen Voskuil en Henk Rijkers die voor het Katholiek Nieuwsblad schrijft zijn kritisch. Ze vinden dat de politiek de zaak Demmink te licht opneemt. Misdaadjournalist Hendrik Jan Korterink ziet tot nu toe onvoldoende bewijzen om Demmink aan te klagen.

Feitelijk komen het complotdenken en de bureaucratie op hetzelfde neer. Los van het feit of Joris Demmink inderdaad pedofiel is. Door toedoen van Jan Poot van Chipshol richt de site arrestdemmink.com zich op de Amerikaanse publiciteit. Met als resultaat een hoorzitting van de Helsinki Commissie (Europa) van het Amerikaanse congres. Maar tot een doorbraak leidt dat niet. De Nederlandse regering mobiliseert de Amerikaanse regering, waaronder het State Department. En de tegenstanders van Demmink mobiliseren leden van de Republikeinse partij. Hoe dan ook wordt de naam van Nederland in het buitenland beschadigd. Vooral op blogs en in kranten. Da’s de fout van de regering-Rutte en minister Opstelten. Dat hadden ze moeten voorkomen. Ze hebben onvoldoende anticiperend gewerkt. Of Joris Demmink nou wel of niet pedofiel is.

Foto: TRIK, Wie denkt Joris Demmink wel dat hij is? Nieuwe Revu, 19 oktober 2012.

Haagse rechtbank moet transparant zijn over zaak Demmink-AD

Voorzitter van de Raad voor de rechtspraak Erik van den Emster stelde eind augustus 2012 dat de rechtspraak terughoudend moet zijn in het inzetten van rechters- en raadsheren-plaatsvervanger. Doorgaans zijn dat hoogleraren, of advocaten die bij een commercieel kantoor werken. Van den Emster ziet geen zwaarwegend argument dat pleit voor het inzetten van plaatsvervangers. De nadelen zijn groter omdat met name advocaten eigen klanten en belangen hebben. Die belangen kunnen ook het bredere belang van het kantoor zijn.

Des te meer wordt het beeld van belangenverstrengeling tussen rechtspraak en advocatuur opgeroepen omdat de rechtspraak een gebrekkig openbare register voor nevenfuncties van rechters kent. Op kamervragen van D66’er Gerard Schouw in 2011 bleek uit de antwoorden van minister Opstelten van Veiligheid en Justitie een vrijblijvende discipline om dat te registreren. Sinds mei 2012 is de wet over de rechtspositie van rechterlijke ambtenaren zo gewijzigd dat nevenfuncties van de plaatsvervangers elk jaar moeten worden geactualiseerd.

Maar zelfs als advocaten terugtreden als rechter-plaatsvervanger zijn hun oude contacten op de rechtbank niet verbroken. Daarop doelt het Katholiek Nieuwsblad met het stuk ‘Demminks advocaat Harro Knijff was ook rechter‘. De hoogste ambtenaar van Justitie Joris Demmink wordt met pedofilie in verband gebracht en is een bodemprocedure begonnen tegen het AD omdat ‘Demmink de aanhoudende bechuldigingen niet over zijn kant kan laten gaan’. Die zaak dient bij de Haagse rechtbank. Ook Hans Westenberg en Pieter Kalfleisch waren daar rechter. Demminks advocaat Harro Knijff was lange tijd rechter-plaatsvervanger bij de Haagse rechtbank.

Hoe trekt de Haagse rechtbank en de rechtspraak in het algemeen zich aan de eigen haren uit het moeras? Erik van den Emster stelt zich in de publiciteit principieel op met zijn pleidooien voor openheid. Maar ook hij draagt de last van een sector met een niet zo schoon verleden en belangen tussen advocatuur en rechtspraak die verstrengeld zijn. Door de positie van Joris Demmink is de bodemprocedure tegen het AD een testcase. Na de zaak Chipshol staan opnieuw de geloofwaardigheid en het aanzien van de rechtspraak centraal. Als de Haagse rechtbank verstandig is zorgt het voor openheid zodat beschuldigingen van belangenverstrengeling tussen Harro Knijff en de Haagse rechters die over de zaak Demmink-AD oordelen geen grond vinden.

Om de schijn van belangenverstrengeling verder te beperken bestaat de optie om de zaak naar een andere rechtbank te verplaatsen of rechters uit andere arrondissementen op de zaak te zetten. Dat geeft gemengde signalen af. Het suggereert dat de Haagse rechtbank de eigen zaakjes niet op orde heeft. En dat media en politiek druk zetten zodat de rechtbank niet meer autonoom opereert. Beter is het daarom dat de Haagse rechtbank in haar opereren aantoont dat het transparantie verinnerlijkt heeft. Alleen dat doet kritiek zwijgen.

Foto: Interieur Paleis van Justitie, Den Haag. Hergebruik en renovatie door ELV Architecten.