Nederlandse politiek? Ik ben er helemaal klaar mee!

Schermafbeelding van deel artikel ‘Doorbraak in formatie: D66 wil over oude coalitie met VVD, CDA en CU onderhandelen‘ op Nu.nl, 30 september 2021.

Om me te voegen in hedendaags jargon: ‘Ik ben er helemaal klaar mee‘. Natuurlijk niet echt, maar het klinkt stoer om dat te kunnen zeggen. COVID-19? ‘Ik ben er helemaal klaar mee‘. De woningnood? ‘Ik ben er helemaal klaar mee‘. Stijgende gasprijzen? ‘Ik ben er helemaal klaar mee‘. Iemand zal nou nooit eens zeggen: ‘Mezelf? Ik ben er helemaal klaar mee‘. Masochisten en pathologische leugenaars uitgezonderd.

Net als vele Nederlanders ben ik oprecht klaar met de huidige generatie politici. Ze gedragen zich als kleuters die niet verder kunnen kijken dan het eind van hun eigen zandbak. Sommigen zeggen nu dat ze zich schamen, maar nog steeds handelen ze daar niet naar. Deze generatie politici zou uit de politiek verbannen moeten worden wegens wanprestatie. Ze hebben contractbreuk gepleegd. Maar zo’n rigoureuze ingreep is onhaalbaar en onwerkbaar.

Nu richt het zichtbare ongenoegen zich op D66 dat op het oog onbegrijpelijk heeft gehandeld. Eerst de CU blokkeren om die vervolgens te deblokkeren. Als dat nog op te vatten viel als een methode om de eigen positie in de onderhandelingen te versterken viel dat nog te billijken. Maar D66 heeft publicitair alleen maar schade geleden en is hier verzwakt uitgekomen.

Op de onzichtbare achtergrond is het niet minder onbegrijpelijk waarom CDA en VVD elkaar tot nu toe hebben weten vast te houden en PvdA en GroenLinks samen hebben weten te blokkeren. CDA-leider Hoekstra excelleerde in de publieke opinie maandenlang in nietszeggendheid terwijl zijn partij uit elkaar viel en aan invloed verloor. Het is het wonder van deze informatie waarom premier Rutte hierin tot aan het einde meeging en waarom zowel D66 als PvdA en GroenLinks die eenheid van CDA en VVD niet hebben weten te doorbreken.

Nu richt het ongenoegen zich op D66. Dat heeft ook wel wat uit te leggen. Is het de onervarenheid van partijleider Kaag en haar team dat bij tijd en wijle onhandig opereerde in een vreemde combinatie van overschreeuwen zonder een aansluitende nabehandeling of is het de tragiek van de tweede partij die te groot is voor een servet, maar te klein voor een tafellaken?

Strategisch was het voor D66 logischer geweest en beter uit te leggen aan de kiezers als het zich vanaf het begin had verbonden met PvdA en GroenLinks. Nu gaf D66 een dubbel signaal af. Enerzijds zat het als junior partner aan tafel met de VVD en schreef mee aan een concept regeerakkoord, anderzijds maakte het zich sterk voor deelname van de PvdA en GroenLinks aan een kabinet. Dat kon niet allebei.

Net als nu de Groenen en de FDP in Duitsland had D66 het moeten omdraaien door eerst een progressief akkoord met de PvdA en GroenLinks te formuleren om pas daarna met de VVD en het CDA aan tafel te gaan zitten. Dat had in elk geval iedereen begrepen omdat het eenduidig was. Als D66 niet zover had willen gaan, dan had het zich niet zo ferm moeten identificeren met beide linkse partijen. Het beeld dat nu blijft hangen is wispelturige halfslachtigheid van D66. Met als gevolg dat niemand tevreden is en iedereen D66 deels ten onrechte een gebrek aan standvastigheid verwijt.

In een reactie bij een artikel op nu.nl verwoordde ik mijn reactie zo:

Er hangt voortzetting van het huidige kabinet in de lucht. Dat roept dat de vraag op naar het opereren van de partijleiding van D66. Want de blokkade door de rechtse partijen CDA en VVD van de linkse partijen PvdA/GroenLinks is niet doorbroken en de CU zit weer aan tafel.

Als Rutte IV een voortzetting wordt van Rutte III, dan zijn de onderhandelingen terug bij af.

Had D66 slechte kaarten of heeft het de kaarten die het had slecht uitgespeeld? Als dat laatste het geval is, waar het op lijkt, dan is er introspectie in de partijleiding van D66 nodig.

Misschien had de partij enkele maanden geleden uit de onderhandelingen moeten stappen. Zodat het zich in een sterke positie gemanoeuvreerd had om teruggevraagd te worden.

Nu laat D66 zich intimideren door een VVD-informateur en het instabiele CDA dat doet alsof het nog machtig is zonder daar goed op te kunnen antwoorden.

De vlucht vooruit is nog het enige dat D66’s geloofwaardigheid kan redden. Dus een claim op het premierschap.

Jens Haaning is gewoon onderdeel van tentoonstelling ‘Work It Out’ van het Kunsten Museum of Modern Art Aalborg

Publieksinformatie over Jens Haaning bij tentoonstelling ‘Work It Out’ van het Kunsten Museum of Modern Art Aalborg

De leukste berichten zijn de berichten die niet volledig te plaatsen zijn en een element van mystificatie bevatten. Neem het vermeende geschil tussen de Deense conceptuele kunstenaar Jens Haaning en directeur Lasse Andersson van het Kunsten Museum of Modern Art Aalborg. Het lijkt echter eerder een een-tweetje tussen kunstenaar en directeur, dan diefstal of contractbreuk door de kunstenaar.

De kunstenaar zou van het museum bankbiljetten ter waarde van 72.000 euro (534.000 Deense kronen) geleend hebben om op twee doeken te verwerken voor de tentoonstelling ‘Work It Out‘ die op 24 september 2021 opende en tot 16 januari 2022 loopt. Haaning wordt genoemd in de publiciteit en het museum sluit de kunstenaar niet uit. Volgens de overeenkomst moet het geld worden teruggegeven aan het einde van de tentoonstelling, aldus een bericht van het Noorse Dagbladet.

Haaning ontkent desgevraagd dat dit zal gebeuren. Maar omdat dit pas over vier maanden aan de orde is kan nu nog niet worden vastgesteld of Haaning bij dit voornemen blijft. Daarom kan er nu formeel nog geen sprake zijn van diefstal. Dat kan pas na afloop van de tentoonstelling worden vastgesteld.

Directeur Lasse Andersson houdt zich op de vlakte of hij Haaning bij de politie wil aangeven wegens diefstal als deze het geld niet teruggeeft als de tentoonstelling op 14 januari 2022 afloopt.

Haaning noemen het overigens geen diefstal, maar contractbreuk. Volgens hem hoort dat bij het werk. Contractbreuk betekent dat Haaning zijn verplichtingen niet of slechts gedeeltelijk nakomt. De logische actie in dit geval is dat het museum aan Haaning vraagt om de tussen beide partijen gesloten overeenkomst alsnog na te komen. Zoals gezegd, er is nog een periode van vier maanden waarin dit kan worden geregeld tussen kunstenaar en museum.

De reden die Haaning voor zijn actie aanvoert is dat de vergoeding voor kunstenaars te laag is. Maar het valt te bezien of de voorwaarden zo slecht zijn als hij zegt. Haaning zou een kijkvergoeding van de staat krijgen van 10.000 Deense kronen (1350 euro) voor het maken van de twee schilderijen en de onkosten zouden tot 6.000 euro gedekt zijn.

De titel van de twee schilderijen is losjes gebaseerd op een film van Woody Allen: ‘Take the Money and Run‘. Dat sluit waarschijnlijk niet toevallig aan bij populaire cultuur die voor een breed publiek herkenbaar is. Jens Haaning is een conceptueel kunstenaar die reflecteert op de samenleving, machtsverhoudingen en inkomensverschillen. Zijn werk voor het Kunsten Museum of Modern Art Aalborg past binnen dat profiel en is daar geen afwijking van. Haaning thematiseert de waarde van kunst en de vergoeding voor de kunstenaar.

Ook in Nederland wordt dit opgepikt. Een bericht van RTL Nieuws laat zien wanneer algemene media geïnteresseerd zijn in kunst. Namelijk wanneer het over geld gaat. Vaak bij veilingen, maar in dit geval over de vermeende diefstal van 72.000 euro. Dan pas tonen deze media zijdelingse belangstelling voor kunst. RTL Nieuws maakt het er voor zichzelf nog pijnlijker op door het eigen onbegrip over kunst te benadrukken als het in de kop het woord kunst tussen aanhalingstekens plaatst. Waarom is het werk van Haaning geen kunst, maar ‘kunst’?

Het is daarnaast onwaarschijnlijk dat Haaning zijn werk kunst noemt. Een kunstenaars maakt kunst zonder dat als zodanig te benoemen. Los van de vraag of het om diefstal, contractbreuk of een een-tweetje tussen kunstenaar en museum gaat. RTL Nieuws trapt hoe dan ook in een slim opgezette publicitaire val zonder dit te begrijpen.

Schermafbeelding van deel artikel ‘Deense kunstenaar levert leeg doek op, pakt 70.000 euro en noemt het ‘kunst‘ van RTL Nieuws, 29 september 2021.

Gedachte bij de foto [Hochzeit des Prinzen Louis Ferdinand von Preußen mit Kira von Russland am 4. Mai 1938: Hochzeitsdiner (in der Mitte Kronprinzessin Juliane der Niederlande)]

Hochzeit des Prinzen Louis Ferdinand von Preußen mit Kira von Russland am 4. Mai 1938: Hochzeitsdiner (in der Mitte Kronprinzessin Juliane der Niederlande). Collectie: Staatliche Museen zu Berlin.

Op 4 mei 1938 trouwt prins Louis Ferdinand van Pruisen met prinses of groothertogin Kira Kirillovna van Rusland. Na een Russisch-orthodoxe plechtigheid in Potsdam op 2 mei (Schloss Cecilienhof) vindt in Doorn de protestante, Lutherse plechtigheid plaats. Met daarna een diner. Louis Ferdinand was de tweede zoon van de oudste zoon van de voormalige Duitse keizer Wilhelm II die sinds 1918 noodgedwongen in ballingschap in Doorn woonde.

In de collectie van de Staatliche Museen zu Berlin bevindt zich een bruiloftsreportage van de Duitse fotografe Brigitte von Klitzing (1914 – 2008). Op bovenstaande foto is de toenmalige Nederlandse kroonprinses Juliana op het bruiloftsdiner te zien. Ze werd in 1948 de Nederlandse koningin toen ze haar moeder Wilhelmina opvolgde.

Waarom Brigitte von Klitzing de opdracht kreeg om de bruiloft van de kleinzoon van de voormalige keizer te fotograferen is gissen. Ze werkte in de Berlijnse fotostudio Sandau die gespecialiseerd was in mode- portret en dansfotografie en tot 1938 door Suse Byk werd geleid. Voorganger Ernst Sandau fotografeerde veel adel en koninklijke hoofden. Het waren ongetwijfeld de glamour en de reputatie van Sandau die op Von Klitzing afstraalden.

De reportage heeft iets triest en melancholisch. Het legt de verloren macht van dynastieën vast die zich vastklampen aan decorum en uiterlijkheden. De trouwpartij van een Duitse prins en een Russische prinses toont als de uitstalkast van een voorbije tijd. Dat is des te pijnlijker en de val wordt er nog dieper op omdat de Europese vorstenhuizen die na de Eerste Wereldoorlog hun macht hadden verloren zich sterk identificeerden met het fascisme. Dat werd opgevat als de tegenmacht van het communisme en een mogelijkheid om de verloren macht terug te winnen. Vergeefs uiteraard. Er waren weinig Europese troonpretendenten die zich actief verzetten tegen het fascisme.

Vanuit hedendaags perspectief toont de uitstalkast van een besmette en opportunistische monarchistische biotoop als een pijnlijke poppenkast. In 1938, tijdens de hoogtijdagen van het Duitse fascisme.

Kerk van het Vliegend Spaghettimonster wijst in bestrijding van COVID-19 uitzondering voor kerk, moskee, synagoge of ander gebedshuis af

Schermafbeelding van deel informatie ‘Naar de kerk, moskee, synagoge of ander gebedshuis‘ van de rijksoverheid

De rijksoverheid erkent uitzonderingen voor gelovigen om zich niet te laten vaccineren. Merkwaardig is dat als iemand naar een gebedshuis gaat voor een dienst van een religieuze organisatie daar een coronatoegangsbewijs niet wettelijk voor verplicht is, terwijl voor een cultureel evenement in hetzelfde gebedshuis een coronatoegangsbewijs wel wettelijk verplicht is. Terwijl de kans op besmetting hetzelfde is. Het is zelfs zo dat de kans op besmetting in kerkdiensten waar gezongen wordt groter is dan bij een concert waar de toeschouwers niet zingen.

De logica van deze maatregel is verre te zoeken en roept onbegrip op. Dat vermindert het draagvlak voor de acceptatie van de maatregel. Daarom is de uitzondering voor religieuze organisaties ongewenst.

In de praktijk blijkt dat het percentage PKN-protestanten en rooms-katholieken dat gevaccineerd is rond het landelijk gemiddelde ligt. Orthodoxe-christenen blijven echter ver achter, zo is op Urk slechts 23% van de bevolking gevaccineerd. Deze groep vormt een gevaar voor de volksgezondheid. Ook voor anderen buiten de eigen kring. Ook binnen de antroposofische beweging is veel tegenstand tegen vaccinatie. Net als sommige orthodoxe-christenen dwarrelen ze richting complotdenken en extreem-rechts.

Overigens is die tegenstand geen toeval, maar een van buitenaf georkestreerde actie die verdeeldheid probeert te zaaien binnen samenlevingen en anti-vaxxers mobiliseert die zelf niet doorhebben dat ze pionnen in een politieke strijd zijn.

De overheid worstelt met de vrijheid van godsdienst en interpreteert die ruim, terwijl er wel degelijk juridische middelen zijn om de uitzondering voor religie af te schaffen. In betreffend artikel 6, lid 1 wordt de voorwaarde genoemd: ‘behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet‘. Dat biedt de overheid de mogelijkheid om voorwaarden te stellen aan religieuze bijeenkomsten binnen gebedshuizen, zoals hoogleraar Aalt Willem Heringa stelt in een commentaar. Maar het huidige kabinet heeft dat niet aangedurfd. Mogelijk omdat in dat kabinet twee christelijke partijen vertegenwoordigd zijn die opkomen voor christenen en zich daarom hard maken voor de uitzonderingssituatie voor religieuze organisatie in de bestrijding van de pandemie.

Als kerken voor zichzelf een uitzondering bedingen, dan valt het te verwachten dat er een kerkgenootschap is die daar een uitzondering op maakt door die af te willen schaffen onder het motto: Gelijke monniken, gelijke kappen.

De Kerk van het Vliegend Spaghettimonster (waar ik sinds oktober 2015 lid van ben) draait het om en corrigeert de uitzondering voor religieuze instellingen die het huidige kabinet toestaat. De Kerk wil voor zichzelf en andere religieuze organisaties geen uitzondering en komt op voor de volksgezondheid én het belang van de eigen leden. De Kerk geeft vrijstellingsverklaringen uit die inhouden dat de leden volgens hun geloof niet blootgesteld worden aan ongevaccineerden en niet in de nabijheid van ongevaccineerden kunnen werken. De Kerk geeft hiermee het kabinet indirect een tik op de vingers voor haar afwachtende houding.

Schermafbeelding van Officiële vrijstellingsverklaring omtrent vaccinaties van de Kerk van het Vliegend Spaghettimonster.

Het belasten van rijken is simpel, de uitvoering is weerbarstig

Schermafbeelding van deel artikel ”Belast de rijken’, is het zo simpel?‘ van Caroline de Ronde voor BNNVARA, september 2021.

Er zijn weinig zekerheden meer. Van sociaal-democraten of media die zijn uitstaan uit de sociaal-democratie zou je verwachten dat ze ondubbelzinnig opkomen voor de zwakkeren en het ontwijken van belasting door vermogende individuen en multinationals willen corrigeren. Weten sociaal-democraten nog hoe ze het sociaal-democratische gedachtengoed moeten koesteren? Of zwijmelen ze weg in een lifestyle-achtige houding waarachter de sociaal-democratie verdwijnt en vervangen wordt door een relativerende riedel waaruit geen enkele overtuiging meer blijkt?

Online redacteur van BBN/VARA Caroline de Ronde geeft commentaar op de tekst op een jurk van het Democratisch congreslid Alexandria Ocasio-Cortez (AOC). De tekst luidt ‘Tax the Rich‘. AOC droeg die jurk eerder deze maand op het Met Gala, een jaarlijks benefiet voor het New Yorkse Metropolitan Museum of Art’s Costume Institute. Toegang 35.000 USD.

Rep. Alexandria Ocasio-Cortez (D-N.Y.) attends the 2021 Met Gala in New York City on Monday.
(Kevin Mazur / MG21 / Getty Images). LA Times, 14/15 september 2021.

De Ronde geeft haar mening in de kop: ‘‘Belast de rijken’, is het zo simpel?‘. Ja, Caroline, zo simpel is het. In elk geval het idee om dat te doen. Het is een uiting van politieke wil om de rijken te belasten, zoals het ook een uiting van politieke wil is om de rijken allerlei belastingfaciliteiten te gunnen die de middenklasse en reguliere werknemers ontberen.

Inzichtelijk is het verrekenen van verliezen waar Donald Trump gebruik van maakte. Hij betaalde in 15 jaar minder belasting dan reguliere werknemers. Deels was dat fraude, maar deels was dat een normale legitieme constructie.

In de rechtse Amerikaanse pers werden in reactie op AOC’s statement op haar jurk onderzoeken genoemd die voorbijgaan aan de kern van AOC’s kritiek. Namelijk dat vermogende individuen en bedrijven relatief weinig belasting betalen. Een redactioneel van de Washington Examiner zegt dat de VS het meest progressieve belastingregime ter wereld heeft. Dat is de theorie, het Potemkin-schema dat voorbijgaat aan fiscale constructies en offshore ontsnappingsmogelijkheden om vermogens nergens te laten landen en uit handen van de nationale belastingdienst te houden.

Ook Bill Maher liet zich in zijn Real Time show verleiden door dat standpunt, maar werd door zijn gasten op de vingers getikt. Net als rechtse media legt hij AOC’s woorden verkeerd uit en suggereert hij dat zij zegt dat de rijken geen belasting betalen. Het progressieve Salon zegt daar onder verwijzing naar de gasten Dan Savage en Gillian Tett in een commentaar over dat de rijken in de VS sinds 50 jaar steeds minder belasting zijn gaan betalen. Dat stelt AOC aan de orde om de verzorgingsstaat overeind te houden.

Als AOC zegt ‘Tax the Rich‘ dan kan het niet anders dan dat ze bedoelt dat rijke individuen en bedrijven naar ratio belast moeten worden omdat ze steeds minder belasting zijn gaan betalen. Dat moet weer in evenwicht worden gebracht. Maar rechtse Democraten en de Republikeinen houden dat tegen.

De Ronde somt het allemaal netjes op in haar artikel en geeft aan te weten waarover ze praat door de juiste deskundigen te raadplegen, maar bouwt haar betoog desondanks merkwaardig op.

Tevens lijkt ze mee te gaan in het misleidende idee over het belang van bedrijven dat het artikel aanstipt en waarvan het onduidelijk is wat ze daar van vindt. De Ronde citeert auteur Sander Heijne die zegt dat bedrijven zorgen voor werkgelegenheid en welvaart, maar dat tegelijk weer relativeert. Dat is niet alleen door het recente grootschalige ingrijpen van overheden (2008, 2020/2021) achterhaald, maar gaat ook voorbij aan de rol van de overheid wat betreft innovatie en spin-off, en het scheppen van voorwaarden zonder welke bedrijven niet kunnen functioneren (onderwijs, transport, glasvezelnetwerk, veiligheid).

Het wordt er raadselachtig op als De Ronde in de slotalinea Heijne parafraseert: ‘Welvaart kan niet langer dienen als graadmeter voor welzijn’. Ze citeert Heijne: ‘In het maatschappelijk debat is er wel steeds meer aandacht voor welzijn, maar je ziet dat we in beleid nog heel eenzijdig op de economische groei zitten‘. Wat heeft dat direct met belastbaarheid en de wildgroei van fiscale constructies te maken waar de rijken van profiteren? De economische groei komt immers niet terecht bij degenen die weinig verdienen of bij degenen uit de middenklasse die relatief zwaar belast worden omdat vermogende individuen en bedrijven belasting ontwijken.

Door Heijne het laatste woord te geven relativeert De Ronde met dit citaat verregaand het belang van sociaal-economische aspecten. Natuurlijk is welvaart meer dan welzijn, maar zo’n relativering geeft nog steeds geen antwoord op de vraag of de welvaart maatschappelijk gelijk verdeeld is. Karl Marx noemde het gangbare economische systeem, de onderbouw. Daar zijn belastingdruk en een belastingsysteem waarin rijke individuen en bedrijven hun eerlijke deel betalen onderdeel van. Nu doen ze dat niet en dat stelt AOC ter discussie. Zo simpel is het.

Amerikaanse democratie is in gevaar. Steve Schmidt over de radicalisering van Trump en de Republikeinse partij

Steve Schmidt is een voormalig Republikeinse strateeg, nu een Never Trumper. In 2018 verliet hij de Republikeinse partij (GOP). Hij gaf als reden de volgende verklaring: ‘De Republikeinse Partij is een georganiseerde samenzwering met als doel de macht te behouden voor eigenbelang en het eigenbelang van haar donorklasse … Het is niet langer toegewijd aan de Amerikaanse democratie’. Schmidt liet zich eerst registreren als onafhankelijk en sinds eind 2020 als Democraat. Want hij meent dat de enige partij die nog tussen de GOP en het fascisme staat de Democratische partij is. Hoe onvolmaakt deze partij ook is.

Schmidt toont aan hoe snel de GOP in het afgelopen jaar is geradicaliseerd. De partij is volledig door Donald Trump overgenomen en leeft in een eigen realiteit waar feiten niet tellen. Schmidt toont ook aan wat de werkwijze van deze nieuwe Amerikaanse fascisten is. Ze gooien zand in de motor van de Amerikaanse democratie en de Republiek, erkennen het presidentschap van Joe Biden niet hoewel hij met een ruime meerderheid is gekozen, werken de Democraten op alle manieren en alle niveau’s tegen en beloven voor de toekomst orde in plaats van de chaos die ze zelf helpen creëeren.

De opstand van 6 januari 2021 die op een haartje na slaagde wordt algemeen opgevat als een generale repetitie voor de volgende opstand die een grote kans maakt om te slagen doordat de GOP heeft geleerd van gemaakte fouten. Dat is een onheilspellend vooruitzicht voor een land dat langzaam in de richting van een situatie koerst waar de Republiek, de democratie en de rechtsstaat buiten werking zijn gesteld.

De enige hoop om zo’n afloop te voorkomen is dat de Democraten het anti-democratische gedrag van voormalig president Trump en zijn medestanders tijdig en overtuigend bewijzen, publiekelijk naar buiten brengen en zo de fascistische tendenzen binnen de GOP terugdringen.

Zowel Democraten in Huis en Senaat als de regering Biden opereren tot nu toe behoedzaam en volgens velen te terughoudend. Hoewel de Huiscommissie die de opstand van 6 januari 2021 onderzoekt op stoom komt en mensen die Trump bij die opstand hielpen in het vizier heeft en afgelopen week heeft gedagvaard. Maar vraag is of dat snel genoeg tot resultaten leidt. Alles valt plat als de Democraten het niet hard genoeg durven spelen.

Daarnaast zijn er op lokaal niveau rechtszaken tegen Trump die aantonen dat zijn bedrijf een maffia-achtige criminele structuur heeft. Maar ook daarvan is het de vraag of ze ruim voor de tussentijdse verkiezingen van november 2022 hun invloed op de publiciteit hebben door aan te tonen hoe crimineel en opportunistisch Trump en zijn bedrijf in de afgelopen decennia hebben geopereerd.

Het snel en duidelijk een halt toeroepen aan het Trumpiaanse facisme binnen de GOP en het ontmantelen ervan is ook voor Europa belangrijk. Van de VS gaat toch nog steeds een voorbeeldfunctie uit. Ook in negatieve zin. In Nederland zit Thierry Baudet op de lijn van Trump. Ook hij is steeds meer losgezongen van de realiteit, erkent nauwelijks nog feiten en leeft in zijn eigen fantasiewereld. Hoewel Baudet geen direct gevaar meer lijkt voor de Nederlandse democratie omdat hij een beroerd politicus is die mensen niet kan overtuigen en mobiliseren. Maar het gaat om de structuur die er ligt om aan te wenden voor een volgende volksmenner. Zoals een slimme versie van Trump kans maakt om straks succesvol de Amerikaanse democratie om zeep te helpen, zou een politiek handige versie van Baudet dat in de toekomst in Nederland kunnen realiseren.

Moeten we positief zijn over de toekomst van de Amerikaanse democratie? Tot nu toe hebben de instituties het nog net gehouden dankzij moedige individuen. Maar dat is te hachelijk. Er moeten twee dingen gebeuren om te zorgen dat Trump in 2024 of een Trump 2.0 in de toekomst met ondemocratische middelen de macht grijpt.

De instituties moeten juridisch en politiek verstevigd worden zodat kwaadwillenden er geen misbruik van kunnen maken. En Donald Trump moet ruim voor november 2022 publiekelijk en overtuigend aangeklaagd worden voor zijn crimineel en ondemocratisch handelen dat leidde tot de opstand van 6 januari 2021 waar hij enkel en alleen verantwoordelijk voor moet worden gehouden. Het is op zich merkwaardig dat Trump nog steeds vrij rondloopt en niet in de gevangenis zit.

De Democraten moeten aan de bak om de Amerikaanse Republiek te redden. Ze dienen meedogenlozer en harder op te treden dan ze nu doen. Of ze dat in zich hebben en zichzelf kunnen overtreffen in standvastigheid en hardheid zal van invloed zijn op de afloop van een ontketende GOP die in een chicken race met de Amerikaanse democratie richting afgrond dendert.

Over Nederlandsheid

Mijn reactie bij bovenstaande video ‘Over Nederlanderschap en Wij/Zij denken‘ uit 2016. Zihni Ozdil in gesprek met RTL Z. De reactie kon echter niet geplaatst worden, zodat hij hier staat:

Wat is Nederlandsheid? Zihni, je weet wellicht dat George Orwell in zijn latere jaren voortdurend in conflict was met zowel de conservatieven die hem wilden claimen als met de socialisten die hem niet begrepen. Jij lijkt ook in zo’n onbegrepen tussenpositie te verkeren.

Orwell die zich in zijn persoonlijk leven als een bourgeois Engelsman gedroeg benoemde de Englishness concreet: het groene plattelandsleven, vissen, tuinieren, de Engelse taal, een lekkere kop thee en vriendelijke mensen. 

Wat is de Nederlandse evenknie daarvan? Wat is Nederlandsheid? Ik gebruik niet het woord ‘Nederlanderschap’ want dat klinkt te juridisch, te politiek en te weinig cultureel. Nederlanderschap is een uitgekauwd begrip waar geen eer meer aan valt te behalen.

Zoals het voorbeeld van Orwell verduidelijkt kan het koesteren van Nederlandsheid niet per definitie gebonden worden aan links of rechts, conservatief of progressief. Nederlandsheid onttrekt zich daar juist aan. Maar in het publiek debat van de afgelopen jaren is het omgekeerde waar. Het begrip is herverkaveld en eenzijdig geclaimd. Zodat het debat erover niet van de grond komt omdat het politiek besmet is en op slot zit.

Nederlandsheid speelt op cultureel vlak. Wellicht op dat van de nostalgie. Met het verlangen naar een deels verdwenen verleden. Dat is evenmin partijgebonden, hoewel rechtse partijen via hun retoriek over nationalisme en een roemrijk verleden (Gouden Eeuw, VOC-mentaliteit, Wilhelmus) het alleenrecht op Nederlandsheid claimen.

Het is de fout van links als het dat niet begrijpt, zelfs afwijst en heeft ingewisseld voor begrippen als multiculturalisme of sociale identiteit van doelgroepen. Dat is een vlucht vooruit in vaagheid. Het is de fout van rechts als het dat gebruikt om mensen uit te sluiten. Dat is een vlucht in wraak en vergelding. Zowel links als rechts weten zich niet te verhouden tot het begrip Nederlandsheid.

Maxima zei ingefluisterd door een adviserende PvdA’ster in 2007 dat de Nederlandse identiteit niet bestaat, maar is daarmee ook gezegd dat Nederlandsheid niet bestaat? Enige variatie moet in de Nederlandsheid inbegrepen worden om het werkbaar te houden. Tussen de Amsterdammer en de Zeeuw, de Fries en de Tukker bestaan verschillen. Het is gratuit om te beweren dat de Nederlandse identiteit niet bestaat omdat het eerder een commentaar is op de bandbreedte van het eigen perspectief. Over het begrip Nederlandsheid zegt het niks.

Ik pleit voor een positieve benadering van het begrip Nederlandsheid. Zonder dat de woorden identiteit, nationalisme en Wij/Zij-denken in de verklaring worden aangewend. Want die geven vooral onduidelijkheid. Dat is van het niveau: fiets = rijwiel en rijwiel = fiets. Dat is de doodlopende weg van de invuloefening.

Wat is Nederlandsheid in culturele, niet-politieke zin? Laten we een poging doen, daarover nadenken en komen tot een formulering. Het heeft met de Nederlandse taal, geschiedenis, wetenschap, cultuur en kunst te maken. Dat zijn precies die sectoren waar geen enkele politieke partij zich eigenaar van voelt en verantwoordelijk voor wil zijn. Komt dat omdat het begrip Nederlandsheid door de voltallige politiek verkeerd begrepen wordt? 

Gedachte bij de foto [The lighthouse, Neufahrwasser, West Prussia, Germany (i.e., Gdańsk, Poland)], 1890-1900

[The lighthouse, Neufahrwasser, West Prussia, Germany (i.e., Gdańsk, Poland)], 1890-1900. Collectie: Library of Congress.

Na 1890 zwermden Amerikaanse uitgevers uit over Europa. Ze maakten foto’s voor een thuispubliek, maar ook voor de Europeanen. Vuurtorens aan wilde en minder wilde kusten waren een gewild onderwerp. Bovenstaande foto is om drie redenen bijzonder.

Het gaat om een vuurtoren in Neufahrwasser in West-Pruisen. Dat was een deel van het toenmalig Duitse Danzig dat nu Gdańsk heet. Polen dus. Danzig was sinds het Verdrag van Versailles (1919) formeel een vrije stad.

Aan de horizon is een vloot schepen te zien. Het kan geen sterke Duitse oorlogsvloot zijn die passeert omdat het Duitse keizerrijk in dat laatste decennium van de 19de eeuw geen vloot van betekenis had. Maar is het de B-vloot? Pas in 1900 werd door de Rijksdag de vlootwet van Tirpitz aangenomen en vanaf dat jaar begon de snelle opbouw van de Hochseeflotte. Die Duitse vlootbouw bracht de confrontatie met de Britten en de Eerste Wereldoorlog dichterbij. Oorlogsschepen zijn prima symbolen voor gelovigen in het nationalisme.

De mensen op de pier zijn uitgelopen. Het is opvallend druk. Wat doen ze? Wachten ze net als in Fellini’s film E la nave va (1983) op een oceaanstomer die passeert? Dat valt niet te zeggen. Het is een momentopname. We missen de verhaallijn. Velen kijken in de richting van de zee en verwachten iets. Maar wat? Het zullen toch de schepen aan de horizon zijn. Ze passeren in de verte of zetten koers richting Danzig. Dat laatste rechtvaardigt een grote massa. Het verhaal is niet af. We weten het niet.

Hypocrisie van kunstmanifestatie sonsbeek20→24. Het is niet gedekoloniseerd en kent veel kritiek, maar geen zelfkritiek

Deel artikel ‘REKENING VOOR KOLONIALE DWANGARBEID: 9,5 MILJOEN‘. One World, 23 augustus 2021.

Wie kritiek op de ander heeft en die beschuldigt van onmaatschappelijk handelen loopt de kans ongeloofwaardig te zijn door samenwerking met iemand die precies dat is waarvan men de ander beschuldigt. Namelijk een fraudeur of profiteur die onmaatschappelijk handelt. Het woord dat zo’n dubbele standaard karakteriseert is hypocrisie.

De critici zijn in dit geval Mitchell Esajas (The Black Archives) en co-curator Amal Alhaag van kunstmanifestatie sonsbeek20→24 die in het artikel ‘REKENING VOOR KOLONIALE DWANGARBEID: 9,5 MILJOEN’ dat op 23 augustus 2021 werd gepubliceerd op One World de aanval openen op de Arnhemse regentenfamilie Brantsen. Door de ondertekening van artistiek directeur Bonaventure Soh Bejeng Ndikung die expliciet verwijst naar sonsbeek20→24 valt dit artikel op te vatten als deel van de manifestatie. Dus de kritiek komt van sonsbeek20→24 als instelling.

Ze vragen 9,5 miljoen euro voor ‘de onbetaalde arbeid door hun voorouders in de periode 1727 – 1780‘. Het is geen serieuze juridische claim die bij een rechtbank enige kans op succes maakt. Het is een politiek pamflet dat de activisten gebruiken om hun politieke doelen onder een breed publiek te verspreiden.

De site van sonsbeek20→24 zegt bij de beschrijving van Amal Alhaag het volgende: ‘Haar projecten bevinden zich op de snijvlakken muziek en hedendaagse kunst, (post)kolonialisme en antropologie om ‘oncomfortabele’ zaken te onderzoeken, te agenderen en te bekritiseren‘.

Bij de deelnemende kunstenaars wordt ‘The Black Archives’ genoemd als een ‘fysiek en digitaal archief en cultureel platform op het snijvlak van archieven, cultureel erfgoed, kunst en onderwijs‘. De mensen achter ‘The Black Archives’ zijn geen traditionele kunstenaars met een kunstopleiding of autodidacten die op eigen kracht een artistiek niveau hebben bereikt, maar interdisciplinaire activisten die een politiek geëngageerd verhaal vertellen. ‘The Black Archives’ kan als de definitie van kunst ver opgerekt wordt een kunstinstelling worden genoemd, maar het valt eerder op te vatten als een historisch archief, een ontmoetingsplaats voor activisten of een debatcentrum.

Die politieke inzet kan waardevol zijn, maar waarom iemand als Mitchell Esajas door sonsbeek20→24 genoemd wordt als kunstenaar en niet als politieke activist is naar twee kanten verwarrend. Het rekt zoals gezegd de definitie van wat een kunstenaar is op en het schept ook verwarring over wat een politieke activist is.

www.sonsbeek20-24.org/nl/artists/the-black-archives-yinka-ilori/

In het project ‘Sound Waves of Resistance‘ van ‘The Black Archives’ en Yinka Ilori wordt ook verwezen naar Huis Zypendaal dat in het artikel van One World centraal staat. In dat artikel zegt Mitchell Esajas met Amal Alhaag: ‘Onlangs bezochten wij uw terrein, waar de tentoonstelling ‘Sound Waves of Resistance’ de verborgen ontstaansgeschiedenis van Huis Zypendaal op het landgoed zichtbaar maakt‘. Esajas verwijst naar zijn eigen project van sonsbeek20→24 zonder dat hij bekend maakt dat hij naar zichzelf verwijst. Het moet steekhoudende argumenten en legitimiteit suggereren.

Partners van sonsbeek20→24, onder wie financier en sponsor Stichting Ammodo.

Wie open is en maatschappelijk onrecht wil bestrijden doet er verstandig aan om dat naar alle kanten te doen. Een financier en sponsor van sonsbeek20→24 is de Stichting Ammodo. Daar heeft Mitchell Esajas geen kritiek op. Maar anderen wel, zoals FTM in meerdere publicaties, kunstenaar Timo Demollin in het artikel ‘De Fuik van de Filantropie‘ in Platform BK en ikzelf in een commentaar. Stichting Ammodo geeft geld aan sonsbeek20→24 dat het van havenwerkers heeft ontvreemd. Tot verbijstering van velen is het protest tegen deze opmerkelijke gang van zaken uiteindelijk gaan liggen.

Demollin zegt over de herkomst van het besmette geld van Ammodo: ‘Maar hoe is het verzuimen van een eerlijke reflectie op de herkomst van dit geld te rijmen met de huidige inspanningen van zoveel door Ammodo gesponsorde kunstinstellingen om hun organisaties te ‘dekoloniseren’, om onderdrukkende machtsstructuren te herkennen en te ontmantelen?‘

Dat is de valkuil waar Mitchel Esajas intrapt. Hoe kan hij volhouden met zijn politieke projecten de samenleving te willen dekoloniseren als hij daarvoor, al is het indirect, de steun van een stichting aanvaardt die havenwerkers heeft bedrogen? Esajas neemt besmet geld aan om besmet geld aan de orde te stellen. Hoe cynisch is dat?

Het Ammodo-dossier is van nu. Het speelt niet in de 18de, maar in de 21ste eeuw. Esajas en het curatorenteam van sonsbeek20→24 dat kritiek heeft op ‘oncomfortabele’ zaken missen zelfkritiek. Ze hadden respect verdiend als ze hadden geweigerd om bij een kunstmanifestatie betrokken te zijn die besmet geld aanvaardt.

De Code Inclusie & Diversiteit in de kunstsector zegt in theorie ruimte te maken voor nieuwe verhalen en te werken aan een gelijkwaardige sector voor iedereen. Dat is een evenwichtig streven waarbij niet de politiek meest actieven en best georganiseerden die het meest brutaal en inventief de publiciteit weten te bespelen en het beste weten politieke druk weten te zetten in media, politiek en onderwijsinstellingen telkens weer subsidie ontvangen of vanwege hun politieke overtuiging en relatieve bekendheid die buiten de kunst is gelegen worden uitgenodigd voor presentaties.

Volgens de code gaat diversiteit ook over het verschil of de achterstand in sociaaleconomische status en opleidingsniveau. Dat betreft ook de havenwerkers van Ammodo die zijn verdwenen achter een Arnhems verhaal over slavernij, historische achterstelling, sociaal onrecht en ongelijkheid. Volgens de organisatie van sonsbeek20→24 weegt blijkbaar de ene ongelijkheid zwaarder dan de andere ongelijkheid. Dat is Animal Farm anno 2021. Laten we beseffen dat maatschappelijke verontwaardiging aan mode onderhevig is en de kunstsector uit zelfbehoud een grotere afstand tot die activistische waan van de dag moet houden dan nu gebeurt.

Zijn hoge kosten voor Nederlandse monarchie verdedigbaar als de steun ervoor afbrokkelt?

Leuke video van RTL Nieuws/ RTL Z. Het prikt niet zozeer de mythe van het economische belang van Nederlandse monarchie voor BV Nederland door, maar stelt die wel ter discussie.

De monarchie van het betrekkelijk kleine Nederland is relatief duur. Het meer dan viermaal zo grote Duitsland heeft mindere kosten dan de Nederlandse monarchie. Overigens is het vergelijkend onderzoek naar Europese koningshuizen van de Gentse hoogleraar Herman Matthijs waarnaar in de video verwezen wordt niet optimaal en geeft het de regering een ontsnappingsmogelijkheid om niet in te grijpen en in de bijdrage te snijden van de staat aan de monarchie, zoals al in 2010 uit het antwoord van de toenmalige regering op kamervragen bleek. Het is een politieke keuze om niet in de vergoedingen van staat aan monarchie te snijden.

Over de opbrengsten van de Nederlandse monarchie bij buitenlandse handelsmissies is geen diepgaand onderzoek gedaan. Er is dan ook weinig zinvols over te zeggen. Republieken zouden niet minder succesvol zijn in hun handelsmissies, maar dat is opnieuw appels met peren vergelijken. Er valt eigenlijk niks negatiefs, maar evenmin iets positiefs te zeggen over de inzet van de Nederlandse monarchie bij buitenlandse handelsmissies. Een gunstig effect op de Nederlandse economie van handelsmissies waaraan de koning deelneemt valt niet vast te stellen.

Meten is weten, en niet meten is niet weten. Er zijn geen harde cijfers over kosten en opbrengsten van de Nederlandse monarchie. Men kan zich afvragen of dat toeval is of dat informatie door regeringen bewust vaag wordt gehouden. Hoewel zeker lijkt dat de Nederlandse monarchie waarschijnlijk absoluut en zeker relatief, duur is vergeleken met andere Europese monarchieën en republieken.

De keuze voor de staatsvorm speelt niet alleen op economisch, maar ook op maatschappelijk, mentaal en politiek vlak. Wat mag een mythe kosten? Dat geeft al aan dat het maken van een vergelijking over de kosten van de staatsvorm er niet makkelijker op wordt. Wat we wel kunnen zeggen is dat hoe meer de Nederlandse monarchie aan maatschappelijke steun verliest en als zinvol voor Nederland wordt gezien, hoe lastiger het voor de zittende regering is om vol te houden dat de relatief hoge kosten het waard zijn en niet naar beneden kunnen worden gebracht. Uit peilingen van de afgelopen jaren blijkt afnemende steun voor koning en koningshuis.