Forum: Poldermoskee had geen bestaansrecht

De Amsterdamse Poldermoskee sluit vanwege geldproblemen. Mohammed Cheppih zoekt de oorzaak ervoor niet in eigen kring, maar daarbuiten. Hij beweert dat de moskee subsidie had kunnen ontvangen van de gemeente of van het stadsdeel voor andere activiteiten, zoals debatavonden, lezingen en culturele middagen maar dat het huidige anti-islamklimaat de gemeente en het stadsdeel hiervan weerhoudt.
 
De Poldermoskee profileerde zich als liberaal maar sloeg uiteindelijk een minder liberale koers in. Khalid Yasin preekte enkele malen in de Poldermoskee. In interviews verklaarde Cheppih zich een bewonderaar van Mohammad Hussein Fadlallah, de geestelijk leider van Hezbollah.

De oorzaak voor de sluiting van de Poldermoskee is vierledig. 1) Door het gewijzigde politieke klimaat en de gewijzigde machtsverhoudingen en het idee van compenserende neutraliteit dat geen wind meer in de rug heeft passen overheden de scheiding van kerk en staat zorgvuldiger toe. 2) De uitkomst dat de door de initiatiefnemers voorgespiegelde liberale profiel nooit gerealiseerd zou worden ontnam politieke steun aan het initiatief. 3) De economische crisis en de bezuinigingen die het korten op leuke dingen voor de mensen zoals ook een Nationaal Historisch Museum noodzaakt. 4) Interne verdeeldheid, matige bedrijfsvoering en een rommelig profiel van de initiatiefnemers van de Poldermoskee.

Wat vindt u? Bent u het eens met Mohammed Cheppih dat een huidig anti-islam klimaat oorzaak is voor de sluiting? Of ziet u andere oorzaken?

Foto: De Poldermoskee opende in september 2008 en is vrij uniek. Credits ANP

Forum: Mensenrechten zijn relatief

Op welk moment kan een partij die als bedreiging wordt gezien voor de democratische orde een verbod opgelegd krijgen? Het overkwam de Turkse Refah-partij die een staat wilde stichten die gegrond was op de Sharia. Het vonnis werd door het EVRM ondersteund. Gevolg was dat burgers zich niet politiek verenigen konden. Vraag is wie beslist of de dreiging reëel is. En wanneer is het moment voor een partijverbod noodzakelijk?

Vertaald naar Nederland, wat is het verschil met Wilders die vanuit de constitutie beredeneerd de komende jaren een partij of beweging wil verbieden die de Nederlandse rechtsstaat niet onderschrijft en de Sharia wil invoeren? Een partij die een reële dreiging begint te vormen voor de democratische orde. De beslissing zal minimaal afhangen van zowel de aanhang, het programma, de verwachte groei als de aard van de dreiging.

Een en ander geeft aan dat een verbod van de Refah-partij pas mogelijk werd in de stapeling van argumenten waarbij de reële dreiging als beslissend en dragend werd beoordeeld. Omdat dat alle beslissing bij de waarnemer legt blijft dat een onzekere basis voor een verbod. Het is een Schrödingers kat. We zullen nooit weten of de dreiging reëel was of dat het door binnenlandse politieke overwegingen werd ingegeven. Of een combinatie ervan. Het recht schiet tekort.

Wat vindt u? Moeten de democratische orde en het rechtssysteem als minste kwaad actief beschermd worden zodat een partij preventief verboden kan worden?

Foto: Aanhangers van de Turkse Refah-partij (Welvaartspartij) met hun leider Necmettin Erbakan in het midden

Het glazen plafond in het publieke debat

Met ongenoegen bekijk ik al jaren het publieke debat in Nederland. Wat me niet bevalt wist ik niet precies, maar dat het me niet bevalt weet ik wel. Ik zie geen frisheid, sprankeling en heerlijke dwarsheid. Het is voorspelbaar en defensief. Sinds kort weet ik het. Het zijn kruimels verzuiling die ons door identificatie en groepsvorming de toegang tot de moderne tijd ontzeggen.

Burgemeester Bloomberg van New York verwoordde het onlangs zoals geen openbaar bestuurder van Nederland doet. Hij zegt dat iedereen moet kunnen zeggen wat-ie wil, zonder dat anderen het daar mee eens zijn. Da’s vrijheid van meningsuiting die pas betekenis krijgt als een opponent ruimhartig aan het woord gelaten wordt. Zo hoort het.

Zet dat tegenover de politieke, journalistieke en sociale bovenlaag van Nederland die lippendienst bewijst aan de meningsuiting. Ze zegt voor te zijn, maar stelt vervolgens zoveel voorwaarden van fatsoen, moraal, religieuze pacificatie, sociale vrede en economisch belang dat een grondrecht oneigenlijk afgebroken wordt. Wat steekt is niet de bekommernis om fatsoen, maar het valse beroep erop.

Beperkingen aan de meningsuiting bestaan. Dat begint bij aanzetten tot geweld en discriminatie van personen of een groep. Het gaat over een grens als de aangesprokene niet als gelijkwaardige deelnemer kan antwoorden. Na fysieke beschadiging of geestelijke vernedering is dat onmogelijk. Oftewel, beledigen mag, maar het bestaan en de motivatie van anderen in twijfel trekken is ontoelaatbaar.

Waar maak ik me druk over? Het gaat me niet om de schijnheiligheid van degenen die vanuit de coulissen hun eigenbelang verdedigen. Of om een weemakende moraliteit van kleinburgerlijke snit. Of om religie die in het publieke debat extra politieke en juridische bescherming geniet. Of om de drijfjacht in de bossen. Het gaat me om de democratische orde. Wat inhoudt dat we elkaar binnen spelregels accepteren.

Burgemeester Bloomberg begrijpt beter dan onze spraakmakende gemeente dat een debat noodzakelijk is voor de weerbaarheid van de democratie. Anders dreigen we te vervallen in autoriteit die vrijheden inperkt. Het valse beroep op fatsoen, moraal en beschaving om maar niet alles te zeggen leidt tot zelfcensuur. Tot zwijgen dat haaks staat op het idee van een open samenleving.

Wat te doen? Restjes verzuiling dienen opgeruimd te worden. Zodat het polderland in de moderniteit kan treden. Het glazen plafond van moralisme en beschaving, religiositeit, politieke consensus, sociale vrede en economisch eigenbelang perkte het publieke debat decennialang in omdat het gelijk liep met belangen die doorgaans verborgen bleven.

We kunnen beter terugvallen op fatsoen dat uit onszelf komt. Dat niet door externe krachten wordt opgelegd en het debat vertroebelt. Opzet is om de ander weer recht in de ogen te kijken. Ook bij zakelijke onenigheid. Zonder tussenkomst van woordvoerders die verwoorden en verwarren. Die zelfs onze identificatie voor hun rekening willen nemen. Pas als we onszelf zijn kunnen we coalities smeden.

Het is onze burgerplicht om de roep om openheid te concretiseren. Door meer deelnemers aan de inrichting van de samenleving en meer gebruikers van het vrije woord kan het glazen plafond doorbroken worden. Da’s een langlopend project. Het begint met het besef om zonder moralisme vrij te denken. De valse schijn moet aan diggelen.

Foto: Glaskoepel, Galeries Lafayette, Parijs.

Forum: Rechterlijke macht tegen het licht

Met velen maak ik me onderhand zorgen over het gebrek aan professionaliteit en onpartijdigheid van de rechterlijke macht. Onregelmatigheden hebben zich tijdens de zaak Wilders opgestapeld. Da’s geen toeval meer. Het handelen van het Amsterdamse hof en rechtbank kan de toets der kritiek niet doorstaan. Ingrijpen van de minister van Justitie is geboden.

Het gaat niet om Wilders, maar om de geloofwaardigheid van onze rechtspraak. In het nadenken over een oplossing is Wilders ondergeschikt. Verschillende rechters hebben bestuurlijk en vakinhoudelijk onzorgvuldig gehandeld. Ze hebben de Nederlandse rechtspraak beschadigd. Uit moedwil of misverstand. Dat moet een halt toegeroepen worden.

Wat denkt U? Bent u het eens met de kritiek? Welke maatregelen stelt u voor?

Foto: Geert Wilders en zijn advocaat Bram Moszkowicz in de Amsterdamse rechtbank, 30 maart 2011. Credits: ANP

Is Job Cohen de vernieuwer van de PvdA?

Binnen de PvdA woedt een stille strijd tussen fundamentalisten en realisten. Onder de laatsten kunnen Eberhard van der Laan, Paul Scheffer, René Cuperus, Jonge Socialisten als Mohammed Mohandis, Arne Mosselman, Jelle Menges, Sharon Dijksma en de zogenaamde liefdevollen als Eddy Terstall en Marcel Duyvestijn worden verstaan. Evenals Monika Sie Dhian Ho van de Wiardi Beckman Stichting. Maar ook Wouter Bos, die niet zo’n beetje door zijn eigen partij werd tegengewerkt volgens Terstall.

Jelle Menges ergert zich in een interview in het ledenblad van de PvdA Rood aan de PvdA’ers die zich achter oudlinkse ideeën schaarden: Vooral die types als Hedy d’Ancona. Vroeger hardcore feministen. Ze verbrandde bh’s, vond het huwelijk een vorm van onderdrukking en provoceerde meer dan Ayaan Hirsi Ali ooit deed. Alles voor de vrouwenrechten. Dat wil zeggen: toen. Nu zien deze feministen de burka bijvoorbeeld ineens als een vorm van voor jezelf opkomen. Ze praten alles goed, als het om de islam gaat. Provoceren is uit den boze. Veel PvdA’ers zagen allochtonen als troetelkinderen, die je moest aaien en paaien. Ze zagen de nieuwkomers niet als volwaardige mensen. De ergernis van Menges tekent de culturele kloof die dwars door de PvdA loopt.
 
Volgens René Cuperus staat Nederland voor drie vuurproeven: de uitweg uit de financiële crisis, het antwoord op het politieke onbehagen en herstel en rehabilitatie van het publieke ethos van overheid en publieke sector. Daarbij komt voor de PvdA de crisis die alle sociaal-democratische partijen treft. Cuperus citeert onderzoekers Vander Weyden en Abts: In heel West-Europa zijn de sociaaldemocratische partijen niet langer de massapartijen en arbeiderspartijen van weleer. (..) Het gevolg was dat nogal wat sociaaldemocratische partijen een deel van hun vroegere kernelectoraat zijn verloren: enerzijds is de steun van de verburgerlijkte arbeidersklasse minder evident aangezien hun stem minder door de tegenstelling arbeid versus kapitaal wordt gestuurd; anderzijds zoeken nogal wat achterblijvende arbeiders en laaggeschoolden hun toevlucht tot populistische partijen die wel een inhoudelijk antwoord bieden op hun gevoelens van machteloosheid, angst en achterstelling. (..) Links is meer en meer losgescheurd van de wereld van de arbeid en de vakbeweging en de klassieke arbeiderspartij is geëvolueerd naar een links-progressieve partij die geleid wordt door een nieuwe middenklasse van hooggeschoolden die nieuwe thematische en ideologische accenten legt in de linkse ideologie. (..) Deze evoluties plaatsen de sociaaldemocratie in een ideologische spreidstand en in een electorale paradox: ofwel houdt men vast aan de klassieke idee van de klassenstrijd en staatsinmenging met het risico te weinig tegemoet te komen aan de gevoeligheden en grieven van de nieuwe middenklasse, ofwel gaat het meer in de richting van een progressief vertoog van kansengelijkheid en vrijemarktwerking met het gevaar de traditionele van arbeiders en kwetsbare groepen al te zeer tegen de borst te stuiten.
 
Kan de PvdA een nieuwe start maken? Daartoe dient nog veel werk verricht te worden. De uitweg uit de impasse zal van de realisten moeten komen. Als enigen kunnen ze een passende politieke filosofie ontwikkelen. Maar hun positie binnen de PvdA is slecht. Het zal van de kracht van hun argumenten moeten komen. Da’s een wankele basis. Inhoudelijke sterkte is niet altijd voldoende zoals de kritiek op de afgewezen integratienota aantoonde die uiteindelijk afgeschoten werd. Zolang de fundamentalisten op sleutelposities zitten zal de impasse binnen de PvdA voortduren. In de coulissen wordt de wederopleving voorbereid. Vergeefs of niet?

Foto: De PvdA-coryfeeën Wouter Bos, Wim Kok, Job Cohen, Hedy d’Ancona en Jan Pronk bij de Dag van de Arbeid in mei 2011, tevens het 65-jarig bestaan van de partij. Foto Hollandse Hoogte

Einde aan religie

In de jaren ’90 (vdve) praatte ik veel met vrienden over het einde van de religie. In navolging van Francis Fukuyama en zijn essay The end of history and the last man. Zoals Paul Scheffer in zijn bespreking zegt: Het wezen van de liberale democratie is dat de wil tot onderwerpen uit het domein van de politiek wordt verbannen. Dat projecteerden we op religie. In onze ogen een achterlijk iets. Folklore voor dummies. De tijd was gekomen dat religie zich terug zou trekken uit het publieke domein.

Wat zaten we ernaast. De opkomst van de islam kreeg publicitaire vaart door projecties van uiteenlopende partijen. Angsten, verlangens en beroepsperspectieven werden erop losgelaten. De islam werd eerder een luchtkasteel dan een realiteit. Dat ging hand in hand met een ethisch reveil van normen en waarden. Christelijke ethiek stond weer centraal. Onder Balkenende en Rouvoet stierf het trouwens een zachte dood in betutteling en afremmen. Het werd nooit positief.

Af en toe denk ik met weemoed aan ons optimisme van een goede 15 jaar terug. Is dat ons 1968? Was het nostalgie die me op 9 juni 2010 op de VVD deed stemmen? De minst moralistische partij die het meest zei te gaan voor vrijzinnigheid? Voor het eerst van mijn leven rechts stemmen, ik schrok er zelf van, maar als tegenwicht voor de politiek correcten en de christelijke kwezels zag ik geen andere weg.

Het antwoord op de desoriëntatie in het Westen en het moraal verval kent corrigerende antwoorden. Da’s een wetmatigheid. Volgens Scheffer werkt Fukuyama dat in zijn latere boeken uit. Het kiert tussen het vooruitgangsdenken van de liberale democratie en moreel reveil. Maar het idee van religie dat het enkel en alleen dit gat kan vullen is lachwekkend en loopt over van pretentie.

Natuurlijk heb ik niet echt iets tegen religie. Mij best dat het haar plek in de Nederlandse pluriformiteit inneemt. Maar soms is door alle tegenstroom een extreme koerswijziging nodig om in het midden uit te komen. Religie claimt niet alleen degenen die het inspireert, maar ook andersdenkenden. Da’s ongepast. Het niet kennen van haar grenzen is de zwakte van religie.

Foto: Kerkinterieur, Alabama of Tennessee, 1936 door Walker Evans

Forum: Register voor hoge functies gewenst

Arnold Schwarzenegger is geboren Oostenrijker en kan om die reden geen president van de VS worden. Of hoge generaal in de Forces. Of een andere hoge regeringsfunctie innemen. Nederland kent geen register dat voorwaarden stelt aan hoge functies.

Ruim drie jaar geleden ageerde Wilders tegen de dubbele nationaliteit van de toenmalige staatssecretarissen Albayrak en Aboutaleb. Nu herhaalt zich met staatssecretaris Veldhuijzen-Van Zanten waartegen Wilders een motie van wantrouwen wil indienen. Een ander lid van de regering heeft ook een dubbele nationaliteit, namelijk koningin Beatrix.

Gewenst is een inhoudelijke discussie over de voorwaarden die aan hoge functies gesteld kunnen worden. En welke functies dat moeten zijn. Denkbaar is dat functies uit gevoelige sectoren als Staatsveiligheid, Krijgsmacht en Juridische Zaken voor zo’n register in aanmerking komen.

Wat vindt u van een register voor hoge functies? Is het nodig? Wat moet erin geregeld worden en om welke functies moet het gaan?

Foto:  Gouverneur Schwarzenegger van Californië presenteert actie brandbestrijding, Sacramento, 2008. Credits California Governor’s office

Forum: Rechtspraak onder vuur

In de zaak Wilders vielen de afgelopen week twee uitspraken op. Wilders zette de rechter in een interview met Nieuwsuur onder druk. En de advocaat van de aanklagers Michiel Plesman vond van de vrijspraak door het OM dat het dit niet kon menen.

Vindt u het een goede ontwikkeling dat betrokkenen zich niet neerleggen bij uitspraken van de rechter of het OM? Ondermijnt het de rechtspraak? Hoe moeten rechter en OM hierop reageren? Moeten ze wellicht actiever aan de slag met voorlichting en educatie?

Geef uw advies.

Foto: Foto van een zitting van de Kamer Groningen van het Bijzonder gerechtshof Leeuwarden. Achter de tafel van links naar rechts: A.H.S. van de Wijck, advocaat-fiscaal, R. Rotgans, militair raadsheer, J.E. Mulder, raadsheer, W.W. Feith, voorzitter van de Kamer Groningen, 1949. In de beklaagdenbank R. Lehnhoff.