ING-witwasschandaal: Laat omdat we geen andere middelen hebben, maatschappelijke uitsluiting van bankiers onze reactie zijn

De vanwege een witwasschandaal en fraude opgeofferde financiële topman van ING Koos Timmermans geeft in dit interview met Bloomberg van een maand geleden aan waar het bij banken als ING om gaat: kwantiteit boven kwaliteit. Dat is de valkuil waar de door de markt en de aandeelhouders opgejaagde bank vanzelf invalt. Dat is de weeffout van ING. De structuur en het verdienmodel van de banksector deugen niet. Dat is het probleem. Er zijn goede banken, zoals ASN, Triodos Bank, Handelsbanken, maar die zijn te klein en schieten tekort voor een klant die een breed aanbod aan financiële producten en diensten zoekt. Het mislukken van de Apeldoornse De Financiële Coöperatie geeft aan hoe lastig de banksector voor kleine, onmachtige banken is.

Banken die van de overheid het financieel systeem mogen beheren zijn een probleem omdat we niet zonder ze kunnen, maar ook omdat we evenmin verder met ze willen. Ze hebben sinds de kredietcrisis van 2008 steeds meer weerstand opgeroepen door hun wereldvreemdheid, schandalen, arrogantie en zelfgerichtheid. Ethische banken zijn te klein, en systeembanken zijn niet ethisch. Daarbij komt dat grote financiële instellingen zich aan landgrenzen onttrekken en het initiatief van staten hebben overgenomen. De Nederlandse overheid is niet meer in staat om de burgers die er klant zijn tegen de banken te beschermen of het initiatief van de geldschepping weer terug te nemen. Zoals het in de sector met een teveel aan Angelsaksisch jargon heet, een lose/lose situatie. De winnende, maar gecorrumpeerde bank is uiteindelijk ook een (morele) verliezer.

Het begin van verandering is bewustwording bij het publiek over banken en het gedrag van bankiers. Laten we niet ophouden de slechte bankiers kritisch te benaderen en niet meegaan in hun powerplay, onzinverhalen en puberachtig gedrag. Deze bankiers zijn klojo’s, onvolwassen kinderen die hun verantwoordelijkheid niet nemen, onvoldoende maatschappelijk besef tonen, geen geweten hebben en verstrikt zijn geraakt in hun eigen wereld van de kwartaalcijfers en daar zonder veel zelfkennis razend en opgejaagd in rondtollen.

Deze bankiers verdienen onze hoon, spot en volle minachting. Laat omdat we geen andere middelen hebben, hun maatschappelijke uitsluiting onze reactie zijn. Ze zijn uitschot als de beulen van de Franse revolutie die de guillotine bedienden en door het volk met de nek werden aangekeken. Ze hebben zich ontastbaar gemaakt, maar dat betekent niet dat we hun gedrag aanvaarden. Zo’n type als ING-topman Ralph Hamers denkt boven de wet te staan en positioneert zich als ondernemer, terwijl hij gewoon een werknemer is die evenals de loketbediende in dienst van het bedrijf is. Hij loopt geen ondernemersrisico, maar probeert samen met de commissarissen uit het zelfde old boys network zoveel mogelijk poen binnen te harken. Types als Hamers gijzelen de bank en de samenleving. Laten we daarom elke dag opnieuw zijn geloofwaardigheid en autoriteit ter discussie stellen totdat hij of zijn opvolgers eindelijk maatschappelijk aanvaardbaar gedrag gaan vertonen.

Wat in de kwestie van de illegale witwaspraktijken van de ING Group die tussen 2010 en 2016 speelde nog tamelijk onderbelicht blijft is waarom de regeringscommissarissen Lodewijk de Waal (tot 2013), Peter Elverding (2014) en Tineke Bahlmann (tot 2014) die door het kabinet naar ING werden gestuurd niet aan de bel hebben getrokken. Zaten ze in verkeerde commissies of hebben ze jaren zelfgenoegzaam zitten slapen?

Jesse Klaver en GL krijgen het verwijt inhoudsloos te zijn. Ook van Lubach

Het politieke seizoen is geopend en de aanval op de oppervlakkigheid van GL-leider Jesse Klaver is ingezet. Niet alleen door de rechtse, natuurlijke vijanden, maar ook door de natuurlijke bontgenoten uit links-liberale hoek. Zoals de VPRO of de NRC. Aanleiding is de ‘documentaire’ ‘Jesse’ van Joey Boink die volgens critici elke inhoud en verdieping mist. Met terugwerkende kracht slaat de gehekelde persoonsverheerlijking van Klaver in ‘Jesse’ terug op de campagne van GL. En het weglopen tijdens de formatie van de onderhandelingstafel door Klaver over een Afrika-deal voor migranten. Het lijkt nu waarschijnlijk dat dat uit onmacht en door een gebrek aan inhoud gebeurde. GL wordt zo in de beeldvorming de partij van marketing und gar nichts. GL bevestigt dat beeld door sinds de verkiezingen van 15 maart niet met beleid in het nieuws te komen. Wat denkende doeners als Mariko Peters of Femke Halsema ooit deden. Wetenschappelijk bureau De Helling lijkt geïsoleerd.

De marketing van GL waarachter niet inhoudelijks te ontdekken is zou niet rampzalig zijn als de twee andere linkse partijen PvdA en SP in vorm waren. Maar dat zijn ze niet. De PvdA worstelt na de verkiezingsnederlaag nog steeds met de eigen leegte en in de SP verstikt centralisme het functioneren. Ideeën die met overtuiging en continuïteit worden gepresenteerd zijn op dit moment bij PvdA, SP en GL niet te vinden. Bas Heijne zegt het in zijn NRC-column aldus: ‘Waar houden Klaver en Boink ons voor, zien ze ons als zo dom en oppervlakkig?’ Die vraag kan ook aan de PvdA en SP gesteld worden. Waar houden deze partijen ons voor? Links liep weg van de onderhandelingstafel (GL) of weigerde er zelfs aan plaats te nemen (PvdA, SP).  Zodat de rechtse VVD en CDA het initiatief konden nemen, wat zo traag gebeurt dat ook daar weinig zelfvertrouwen lijkt te bestaan.

Burgers pakken macht terug van financiële sector: CommonEasy

Echt begrijpen hoe het werkt doe ik niet. Maar de opzet is duidelijk. Een derde weg tussen verzekeren via de financiële sector en niet verzekeren. Het past in het patroon van burgerinitiatieven van de laatste jaren om de macht van de financiële sector (inclusief banken en verzekeringsmaatschappijen) te breken en de macht terug te pakken. Kritiek is dat banken of verzekeraars niet georiënteerd zijn op de burger en goed toezicht door de overheid op de financiële sector ontbreekt, maar ze bijna uitsluitend redeneren vanuit hun marktpositie en winstgevendheid. Uitzonderingen zijn kleinschalige banken die echter onvolledig zijn in de producten die ze aanbieden. Ook zij vullen het gat niet tussen klein en groot. Bankiers en verzekeraars zijn klojo’s en idioten.

De reactie hierop is zelfbewustzijn van burgers over de eigen machtspositie met als gevolg dat de burger zich weer opstelt als burger en niet door overheid of bedrijven weggezet wordt als consument. Een burger praat mee, deelt de macht en beslist over het eigen lot, een consument is een verbruiker die alleen passief af kan nemen wat aangeboden wordt. CommonEasy zegt terug te gaan naar de kern en zet digitale middelen in om dat te bereiken. Hier zijn de details te lezen. Om echt te begrijpen hoe het werkt. Het is een zinvol initiatief. Al is het maar om de bewustwording te vergroten dat burgers niet afhankelijk zijn van banken en verzekeraars.

Cenk Uygur wijst op het mechanisme van de gecorrumpeerde gevestigde media. Tijd voor revolutie?

Cenk Uygur van The Young Turks wijst op een onderzoeksrapport dat zegt dat de grote mate van vertrouwen (great deal of confidence) in de gevestigde media (establishment media) slechts 6% bedraagt. Een onderzoek van de Media Insight Project, een samenwerking van The Associated Press-NORC Center for Public Affairs Research en het American Press Institute. Het vertrouwen in het Congress is met 4% nog lager.

Uygur verklaart waarom het vertrouwen zo laag is. Hij wijst op het mechanisme achter de cijfers. Gevestigde media zijn in handen van grote bedrijven. Ze filteren onwelgevallige meningen en feiten weg en geven hun visie op de werkelijkheid. Media zijn dus voor geld te koop, ofwel corrupt. Het grote geld van het bedrijfsleven bepaalt dus niet alleen de politiek, maar ook de media. Kortom, bedrijven kopen voor eigen profijt en controle de publieke opinie in de oude media op. Kritische journalisten als Glenn Greenwald, Phil Donahue, Chris Hedges, Jeremy Scahill of David Sarota worden naar de neiuwe media verbannen omdat ze worden geweerd uit de gevestigde media. Uygur werd in 2011 bij MSNBC weggestuurd omdat hij te kritisch van toon zou zijn en niet wilde inbinden met zijn kritiek op president Obama. Dus het commentaar van Uygur bevat ook eigen oud zeer. Burgers doorzien dat mechanisme en hebben in grote mate het vertrouwen in media en politiek verloren.

In de aanloop naar de voorverkiezing in New York van vandaag valt de selectie van dit onderwerp op te vatten als een indirecte aanval op Hillary Clinton van wie is aangetoond dat ze miljoenen dollars van banken en bedrijven heeft aangenomen. Met de belofte van een tegenprestatie. Cenk Uygur breekt ook een lans voor de nieuwe media waarvan zo vaak gezegd wordt dat ze bevoordeeld zijn en zich niet om de feiten bekommeren. Maar als uit onderzoek blijkt dat de gevestigde media geen betrouwbare informatie geven, dan oogt de kritiek op de nieuwe media op internet door de gevestigde media op z’n minst als afleiding voor het eigen falen.

Peiling: Trump legt het electoraal af tegen Sanders. Wat zegt dat?

Gevestigde media praten continu over Donald Trump. In de VS, maar ook in Europa. Waarom? Omdat media altijd graag over populisten praten die de nuance schuwen. Het vergt weinig moeite om een radicale kant-en-klare mening over te nemen. Van Hugo Chavez, Geert Wilders, Marine Le Pen, Vladimir Putin of Donald Trump die beweren dicht bij het volk te staan. Het volk zelf denkt daar vaak heel anders over. Cenk Uygur gaat in op een opinieonderzoek van Quinnipiac University. Trump legt het af tegen zowel Hillary Clinton die aan de leiding gaat bij de Democraten als Bernie Sanders. De laatstgenoemde presteert zelfs nog beter. Hoe kan dat? Want Sanders komt nauwelijks in beeld bij de gevestigde media. Uit het onderzoek blijkt dat het karakter van de kandidaten een grote rol speelt. Vertrouwt men een kandidaat en zou men er trots op kunnen zijn? Dan valt Trump door de mand: 50% van de kiezers zou beschaamd zijn als hij president werd. Dus soms is het voordelig om aardig te zijn, maar maakt dat een goede president? Barack Obama bevestigt dat dat niet zo is.

George van Houts is kritisch op Het Financieele Dagblad. Over geldschepping

Theatermaker, politiek activist en initiatiefnemer van het burgerinitiatief Ons Geld George van Houts wil een publiek debat over de geldschepping door banken. Hij vraagt zich af of dit nog wel bij deze tijd past. Waarom zou de overheid of een door de overheid de geldschapping niet coördineren? In een hoorzitting op 14 oktober in de Tweede Kamer was hij een van de insprekers. Waarom wordt geldschepping uitbesteed aan commerciële banken die ook nog eens het verwijt treft dat ze door hun hoogmoedigheid en risicovol gedrag de economie in gevaar brengen en sinds de kredietcrisis van 2007 hun gedrag niet fundamenteel hebben veranderd?

George van Houts is kritisch op de opstelling van gevestigde kranten zoals NRC en Het Parool, maar richt zijn pijlen vooral op het Het Financieele Dagblad (FD) dat gericht is op economie en bedrijfsleven. De winst van FD Mediagroep dat zichzelf afficheert als ‘Partner van ondernemend Nederland’ waarvan het FD onderdeel is bedroeg in 2014 64 miljoen euro. Eigenaar is HAL Investments met 98,25% van de aandelen. Een Nederlandse investeringsmaatschappij van de Rotterdamse familie Van der Vorm. Van Houts meent dat gevestigde media de belangen van de banken dienen en daarom een open debat over de geldschepping uit de weg gaan of zelfs torpederen. Een logische conclusie voor wie ziet hoe eigenaren van deze media zijn verbonden met banken.

Burgerinitiatief over geldschepping ontvankelijk verklaard

In een Nieuwsbrief laat Luuk de Waal Malefijt namens Ad Broere, De Verleiders en Stichting Ons Geld weten dat het burgerinitiatief op 2 juli 2015 door de Tweede Kamer ontvankelijk is verklaard. Het wordt nu in behandeling genomen door de Vaste commissie voor Financiën. De initiatiefnemers hebben kritiek op de geldschepping door commerciële partijen zoals banken, waarvan ze vinden dat het de democratie en de samenleving niet dient. Wie het initiatief wil steunen, kan hier een donatie geven. Om op de hoogte te worden gehouden kan men zich hier inschrijven voor het ontvangen van de nieuwsbrief. De eerste horde is genomen.

Foto: Schermafbeelding van Nieuwsbrief Burgerinitiatief Ons Geld.

Actie ‘IkStapOverVanBank’ stemt tot nadenken. Middenbank gevraagd

Journalist Rutger Bregman is deze week de actie ‘Ik Stap Over Van Bank Week’ gestart. Met de hashtag #ikstapovervanbank. In een artikel voor De Correspondent meent hij dat de burgers aan hun woede over het handelen van de banken geen consequenties verbinden en niet overstappen. Ze blijven klant van de grote banken ING, ABN en Rabobank. Bregman zoekt een verklaring voor de onverschilligheid, maar vindt deze niet echt. Bregman werkt aan de bewustwording van de burgers. Er bestaat geen misverstand over dat de grote banken na de crisis van 2008 geen spaan veranderd zijn, en zich niet structureel versterkt hebben om een tweede crisis te weerstaan. Die naar verwachting harder aan zal komen omdat er nu minder overheidsreserves zijn dan zeven jaar geleden en vele burgers het autistisch opereren van de banken hartgrondig beu zijn.

De oproep van Bregman is sympathiek, maar slecht doordacht. Hij reduceert de overstap tot het overzetten van een betaalrekening en vergeet daarbij andere financiële producten die burgers dwingt bij de grote banken te blijven. In een interview met NPO Radio 1 noemt hij de meer duurzame banken als ASN, Triodos Bank of Handelsbanken als alternatief. Daar kan de De Financiële Coöperatie in Apeldoorn nog aan toegevoegd worden. Wat Bregman niet noemt is dat het bij die ethische banken niet mogelijk is om een effectendepot aan te houden en zelfstandig te handelen in aandelen. De kleinere banken bieden alleen eigen beleggingsfondsen aan. Verder kan het het depositogarantiestelsel dat 100.000 euro garandeert een reden voor vermogenden die hun geld niet offshore hebben geparkeerd een reden zijn om rekeningen bij meerdere banken aan te houden.

De oproep van Bregman is symbolisch en het begin van een oplossing. Maar niet meer dan dat. In de praktijk is het voor velen onwerkbaar. Wat Nederlanders nodig hebben is een ethische basisbank die een breed scala van de meest gangbare financiële producten aanbiedt inclusief de mogelijkheid om op de beurs te handelen en het aangaan van een hypotheeklening. Nu blijft het kiezen voor de ‘verkeerde’ banken als ING, ABN en Rabobank die de klant feilloos bedienen, maar ook bedonderen. Of voor de ethische banken als Triodos Bank, ASN en Handelsbanken die de klant niet bedonderen, maar evenmin volledig kunnen bedienen en gewoonweg niet breed genoeg zijn om meer vermogende klanten te trekken. Gevraagd: een middenbank tussen verkeerd en klein in die het professionalisme van de grote banken combineert met de ethiek van de kleine banken.

Foto: Schermafbeelding van begin artikel ‘Ik stap deze week over van bank. Doe je mee?’ van Rutger Bregman voor De Correspondent.

Tweede Kamer houdt hoorzitting over het ‘bankenbeleid breed’

De SP heeft een hoorzitting aangevraagd over het bankenbeleid breed zoals de journalist opmerkt. Da’s toegekend. De Tweede Kamer heeft nu de kans om over het bankenbeleid breed te praten. Dat gaat verder dan 100.000 euro salarisverhoging van bestuurders van ABN AMRO of het ogenschijnlijk onvoldoende toezicht van de commissarissen van ABN op hun bank. Inclusief het door de vingers zien van corruptie. Of over het opereren van minister Jeroen Dijsselbloem. Politiek allemaal heel belangrijk, maar volstrekt niet belangrijk om de banken op een ander spoor te brengen. Een hoorzitting over het bankenbeleid breed geeft de Tweede Kamer de kans om over de verziekte cultuur van de financiële sector te praten en over de geldschepping door banken. Het is te hopen dat de Tweede Kamer deze kans grijpt en zich goed informeert om de structurele vragen te stolen die verder gaan dan de incidenten over arrogante bankbestuurders. Hoe irritant ze ook zijn.

Dijsselbloem stelt besluit beursgang ABN AMRO uit vanwege salarisverhoging

Minister van Financiën Dijsselbloem (PvdA) stelt een besluit over de beursgang van ABN AMRO uit, zo schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Als reden noemt hij ‘de salarisverhoging van het bestuur van ABN AMRO’. Eind 2008 werd de bank genationaliseerd. In totaal stopte de Nederlandse staat inclusief rentelasten 32 miljard euro in de bank onder de belofte van de toenmalige minster Wouter Bos (PvdA) dat dit bedrag tot op de laatste cent zou worden terugbetaald. Bijvoorbeeld door een beursgang. Maar ABN-topman Gerrit Zalm logenstrafte in 2010 deze bewering door te verklaren dat het terugbetalen van de staatssubsidie onzeker was. Dit beschadigde het vertrouwen in de politiek en uiteindelijk in de soliditeit van ABN AMRO zelf. Dat er al voor de kredietcrisis van 2008 om bekend stond dat het de kosten steeds maar niet onder controle wist te krijgen.

Naar schatting zou een beursgang in het najaar van 2015 maximaal 20 miljard euro opleveren voor de staat. Zodat het 12 miljard euro zou moeten toeleggen op de steun aan ABN AMRO. De salarisverhoging bestond uit 100.000 euro over 2014 voor zes van de zeven bestuursleden die een vast salaris van 608.000 euro hadden. Bestuursvoorzitter Gerrit Zalm kreeg op zijn vaste salaris van 759.000 euro geen salarisverhoging. Ex-minister Financiën en VVD’er Zalm ligt al jarenlang onder vuur wegens zijn vermeend ondeskundig handelen in 2007 en 2008 bij Dirk Scheringa’s DSB Bank. Of hij een echte bankier is wordt nog steeds betwijfeld.

Bij het besluit van minister Jeroen Dijsselbloem om de beursgang van ABN AMRO uit te stellen kan meespelen dat hij het verlies voor de staat van 12 miljard euro naar de toekomst wil doorschuiven. Naar zijn opvolger. Juist omdat hij zich er herhaaldelijk kritisch over heeft uitgesproken lijkt de ergernis van de minister over de wereldvreemdheid, het gebrek aan tact en de schaamteloze zelfverrijking van de top van ABN AMRO gemeend.

De bankensector in het algemeen krijgt veel maatschappelijke kritiek. Banken bezuinigen op de werkvloer, brengen klanten steeds meer kosten in rekening voor producten en hypotheken, knijpen het krediet naar ondernemingen af en stellen zich onaantastbaar op door salarisverhogingen van de top terwijl ze niet eens voldoen aan hun eigen normen voor die verhogingen. De reactie van Dijsselbloem kan ingegeven zijn door de machteloosheid van de politiek om de bankensector onder controle te krijgen wat steeds weer mislukt. Omdat de financiële sector delen van de politiek omkoopt. Achter het uitstel van de beursgang van ABN AMRO gaat de wens schuil om de macht van de banken aan banden te leggen. De minister heeft nu niet veel anders voorhanden dan uitstel dat zijn ongenoegen symboliseert. Echt nodig is hervorming van de financiële sector.

Foto: Schermafbeelding van kamerbrief van minister Jeroen Dijsselbloem over uitstel beursgang ABN AMRO.