In Oost-Europa gaat na de Tweede Wereldoorlog het licht uit. De Sovjet-Unie heeft het voor het zeggen. Maar in 1947-48 straalt in het Hongaarse Boedapest de Europa Winkel, de Európa Áruház.
Een andere foto van dezelfde winkel bij dag die eveneens gedateerd is op 1947-48 toont een stuk minder indrukwekkend. Een alledaagse sleur die niet feeëriek aandoet. Bomen en een reclamezuil staan voor de winkel. Ze ontbreken op de bovenste foto.
Het is logisch om te veronderstellen dat die zijn verwijderd omdat ze niet passen in het sprookje van een gemoderniseerde winkel achter het IJzeren Gordijn waar consumenten terecht kunnen voor de meest uiteenlopende producten die concurreren met het Westen. Met Europa.
De twee foto’s tonen een verhaal van twee winkels. Detailhandel als politieke promotie.
Schermafbeelding van artikel‘Nederlanders eten minste groente van Europa‘ in Nieuwe Oogst, 21 april 2022.
Twee berichten uit begin 2022 in het agrarische vakblad Nieuwe Oogst gaan in op het eten van groente door Nederlanders. Het bericht van 21 april 2022 baseert zich op cijfers van de FAO en stelt dat Nederlanders de minste groente van Europa eten. Het bericht van 2 februari 2022 baseert zich op cijfers van Eurostat en stelt dat Nederlanders goed scoren op de inname van vijf porties of meer groente en fruit en daarin de tweede plek in de EU innemen.
Nou gaat het eerste bericht over het eten van groente en het tweede bericht over het eten van groente én fruit. Dus helemaal vergelijkbaar is het niet. Maar hoe kan het dat de Nederlanders volgens de FAO slecht scoren in het eten van groente en ze volgens Eurostat goed scoren in het eten van groente en fruit? De twee berichten roepen vooral de vraag op hoe statistieken tot stand komen.
Schermafbeelding van deel artikel ‘Nederland scoort goed wat betreft eten groente en fruit in EU‘ in Nieuwe Oogst, 2 februari 2022.
Schermafbeelding van deel artikel ‘Niet de VS, maar Duitsland heeft voor Oekraïne de sleutel tot tanks in handen‘ van 20 jan 2023 op Nu.nl.
Het is maar net hoe je kijkt naar ‘de sleutel tot tanks‘ die Duitsland, de VS en Europese landen als Polen, Finland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk in handen hebben. Alle ogen zijn gericht op Duitsland. Dit onderwerp is Chefsache. Het ligt dus in handen van kanselier Olaf Scholz.
Formeel lijkt Duitsland als producent van de Leopard2-tanks die sleutel in handen te hebben, maar mentaal, publicitair en machtspolitiek niet. Mijn reactie bij bovenstaand artikel:
Het is onbegrijpelijk dat de Duitse kanselier Scholz zich om partijpolitieke redenen laat gijzelen door de linkerflank van zijn partij de SPD. En door rechtse SPD’ers als oud-kanselier Schröder die met geld door het Kremlin is gekocht.
De argumenten van Scholz kloppen niet. Hij zegt een Alleingang van Duitsland te willen vermijden, maar door zijn oppositie tegen de levering van Leopard2-tanks aan Oekraïne stelt hij zich alleen op en vervreemdt zich van de VS en de Europese NAVO-bondgenoten. Zoals Duitsland jarenlang een Alleingang ging met de steun voor gaspijpleiding Nord Stream.
Duitsland heeft nog meer dan Nederland de krijgsmacht verwaarloosd. Die is in deplorabele staat. Ook de in 2022 toegezegde investering van 100 miljard euro in de krijgsmacht, de Zeitenwende, heeft nog tot geen enkele actie van Scholz geleid.
Scholz laat zich in zijn Rusland-beleid kennen als aarzelend, bang en eigenwijs. Hij beschadigt in en buiten de EU het aanzien van Duitsland dat mentaal hapert.
Schermafbeelding van deel blogpost‘How the war will end…‘ van Gilbert Doctorow, 3 juni 2022.
Update 12 juni 2022. Doctorow of degene die zijn blog beheert heeft tot twee keer toe mijn reactie op genoemde blogpost verwijderd. En ook de pingback naar mijn blogpost doordat ik naar zijn blogpost verwijs. Zodat lezers van zijn blogpost niet door kunnen klikken naar mijn blogpost. Doctorow is duidelijk geen voorstander van een open debat. Zijn gedrag geeft aan dat hij niet met opponenten in discussie wil gaan en geen kritiek op zijn blogs tolereert. Naar mijn idee ondermijnt dat zijn claims ‘een onafhankelijk politiek analist’ en ‘publieke intellectueel’ te zijn. Hij is het tegendeel daarvan.
Onderstaande reactie bood ik aan bij de blogpost‘How the war will end…‘ van Gilbert Doctorow van 3 juni 2022. Hij deed 25 jaar zaken in de Russische Federatie en Oost-Europa, Doctorow afficheert zichzelf als ‘een onafhankelijk politiek analist’. Hij meent nu een ‘publieke intellectueel’ te zijn. Daar spreek ik hem op aan:
It is incorrect that the annexation of Crimea by the Russian Federation in 2014 has been accepted by many in Europe. Perhaps only by political leaders of Hungary and Serbia who represent a small voice in Europe.
Due to the invasion of Ukraine by the Russian Federation, even the European radical right has now distanced itself from the Kremlin. That has two reasons. Russian leader Vladimir Putin looks like a weak dictator on the brink of collapse and the sovereignty for which the radical right is championing has been trampled by Putin’s invasion of Ukraine.
So the Kremlin’s support for European politics in Europe has declined rather than increased due to the war in Ukraine.
The non-binding 2014 UNGA Resolution 68/262 on Crimea’s status and referrendum called on states not to recognize the change in Crimea’s status. The resolution was passed by an overwhelming majority.
Then EU representative Thomas Mayr-Harting to the UN stated: ‘The European Union did not recognize the illegal referendum in Crimea, which was a clear violation of Ukraine’s Constitution, and strongly condemned the illegal annexation of Crimea and Sevastopol to the Russian Federation, which it equally would not recognize‘. That official position of the EU will remain in full force in 2022.
Also consider what former German Chancellor Angela Merkel remarked on the margins of the Minsk agreements that sometimes one has to be patient in order to allow political developments to find their place. She referred to the fact that it had taken decades before the GDR was no longer occupied and controlled by the then Soviet Union. That’s how it would go with Crimea, she said.
That is the basic attitude of the EU. It does not want to interfere in Ukrainian-Russian politics, but does not accept the illegal annexation of Crimea in 2014 by the Russian Federation. Not in 2014, not in 2022 and not in the future.
Doctorow’s comment is confusing because of incorrect facts. That is not a political assessment of a fact, but misstatement of a fact. An analyst who takes himself seriously and wants others to take him seriously should not do that.
Thus, it is a well-known fact and widely documented that the so-called People’s Republics in the Donbas are Russian constructs orchestrated in 2014 from the Kremlin for geopolitical reasons to weaken Ukraine. This was not done at the initiative of the local population. In 2014, the military invaders from Moscow or Petersburg often did not know where they were and behaved like strangers in a strange warehouse.
The statement that ‘these two, three or more former oblasts as demanded by their populations, that is a situation fully compatible with the United Nations Charter’ does not correspond at all with the facts. It’s deception.
If Kherson is the third oblast in Doctorow’s frame, then it can be shown immediately that the local population is not asking to be part of the Russian Federation. For Donetsk and Luhansk, it has never been shown that the majority of the local population would have freely chosen to join the Russian Federation if those regions had not been militarized and politicized by the Russian Federation in 2014 and political opponents who supported the unitary state of Ukraine had been murdered, expelled or silenced.
But things get even more speculative when Doctorow suggests that once the dispute over Crimea’s territorial integrity and sovereignty is settled, relations between the Russian Federation and Europe, as well as the US, could be improved.
That’s Doctorow’s wishful thinking that ignores reality. Anyone who takes a critical look will see that the Russian Federation under Putin has been slipping rapidly in recent years in terms of the rule of law, freedom of the press, human and fundamental rights, the legal position of companies, and the will and ability to interact with domestic and foreign opposition to enter into an open discussion.
So there is a lot in the field of universal values that stands in the way of the EU’s relationship with the Russian Federation. The illegitimate annexation of Crimea in 2014 is not a temporary ripple, but a sign that the Kremlin is flouting international treaties, human rights and building good neighborly relations. This policy of the current Kremlin leadership is the cause of the Russian Federation’s deteriorating relationship with Europe. That goes beyond Crimea alone.
What Doctorow proclaims, sows confusion. Fortunately, he does this in a not too clever way. But if he wants to tone down European support for Ukraine, he needs to come up with better arguments. He twists the facts. He mainly sows confusion about his own integrity and independence. Let’s end on a positive note: Gilbert Doctorow himself may also be confused by the confusion he sows.
Oekraïne is een soeverein, autonoom land. Dat wil zeggen dat wat president Poetin doet in flagrante strijd is met alle internationale verdragen die notabene door de Sovjet-Unie dat hij wil restaureren zijn ondertekend. Poetin en zijn naaste medewerkers doen vandaag een geslaagde gooi naar het oorlogsmisdadigerschap. Een oorlogstribunaal à la Neurenberg is hun toekomst.
De ruimte van het Westen in Oekraïne is beperkt. Het land maakt geen deel uit van de NAVO of EU. Het is wel een associatiepartner van de EU.
Oekraïne worstelt met corruptie die het niet weet terug te dringen. Het land is volgens de Transparancy International Perception Index 2021 op plaats 122 een zeer corrupt land wat te maken heeft met de invloed van de Russische Federatie dat op plaats 136 nog corrupter is dan Oekraïne. Alexei Navalny is voor het onthullen van de strapatsen van de roverskliek in het Kremlin dat zo overvloedig uit de Russische staatskas steelt niet toevallig vergiftigd en toen dat niet lukte opgesloten in een strafkamp.
De als een ideologisch relict nog steeds bestaande machtsstructuur uit de Sovjet-Unie met oligarchen die de macht van de communisten hebben overgenomen, een door het Kremlin gesteunde partijpolitiek en vooral een gecorrumpeerde rechterlijke macht die onder invloed van Moskou staat, verhinderen Oekraïne om zich definitief uit de Russische invloedssfeer los te maken en schoon schip te maken. Het blijft nu al sinds november 2013 hangen in het politieke vagevuur.
Paradox is dat de Russische invasie de stagnatie in het voordeel van Oekraine kan doorbreken. Mits de militaire overrompeling door de Russische krijgsmacht incompleet is.
Had het Westen meer kunnen doen? Waarschijnlijk wel. President Obama heeft in 2014 geblunderd door geen gevolg te geven aan de Amerikaanse handtekening onder het Boedapester Memorandum van 1994 dat Oekraïne territoriale integriteit en soevereiniteit garandeerde in ruil voor het opdoeken van de eigen kernmacht die toentertijd in kwantiteit de derde van de wereld was. Oekraïne gaf haar verdediging op in ruil voor bescherming van landen die toen het erop aankwam de andere kant opkeken. Obama had toen geen troepen kunnen sturen naar Oost-Oekraïne of de Krim, maar hij had in de voorafgaande jaren de signalen van het Kremlin beter moeten lezen om daar met waarschuwingen en druk op te reageren. Maar dat gebeurde niet.
Het Nederlandse leger heeft de laatste eeuwen een traditie in het verliezen van oorlogen. We moeten in de geschiedenis terug naar de Tachtigjarige Oorlog voor een overwinning. Daarna greep het Nederlandse leger telkens naast de medailles. Ondanks alle generaals en admiraals die elkaar medailles op de borst spelden. Het Nederlandse leger heeft een hoog operette-gehalte. Weliswaar waren in Nederlands-Indië de zogenaamde politionele acties van vlak na WOII een overwinning voor het Nederlandse leger, maar door ontbrekende politieke en diplomatieke steun veranderde dat in verlies. Nederland (en ook Duitsland) kunnen militair niet voor zichzelf zorgen. Het vredesdividend is in deze landen verkeerd verteerd zonder de urgentie van herbewapening te beseffen. Nederland koopt liever te dure Amerikaanse vliegtuigen, dan dat het een krijgsmacht opbouwt die in alle geledingen strijdbaar, doelmatig en paraat is. Nederland heeft Oekraïne niets te leren.
De regering Biden heeft de laatste maanden adequaat gehandeld in haar Rusland-politiek. Het had ook wel wat goed te maken na de afgang in Afghanistan. De regering Biden bracht keer op keer Russische plannen over een invasie en ‘false flag‘-operaties naar buiten, zodat het Kremlin de geloofwaardigheid en het verrassingseffect ontnomen werd. In elk geval in de Westerse publiciteit. Dat Poetin nu naar het zwaarste middel van een grootscheepse invasie heeft moeten grijpen toont niet zijn sterkte, maar zijn zwakte, Het is het gelijk van de vechtersbaas die geen argumenten meer heeft en nog maar een middel ziet: erop los slaan. Maar hij kan een tik op de neus verwachten. Of erger.
De Amerikaanse president Joe Biden maakte afgelopen week een Europese trip. Hij bezocht het Verenigd Koninkrijk, Brussel en eindigde in Zwitserland voor zijn top met de Russische president Vladimir Putin. Biden benadrukte dat Amerika terug is. Na vier jaar president Trump die het beter kon vinden met autoritaire leiders als Putin, Erdogan en Kim Jong-un dan met zijn traditionele bondgenoten Canada en Europa en zijn eigen overheidsdiensten.
Biden is na vier jaar afwijking onder Trump niet het nieuwe normaal, maar het oude normaal dat terug is.
Biden is een centrist die in zijn binnen- en buitenlandse politiek behoedzaam manoeuvreert. Succes in het buitenland kan zijn positie in eigen land versterken. Maar Biden dient eerst de schade van vier jaar Trump op te ruimen voordat hij kan oogsten. Zover is het nog niet.
In het binnenland heeft Trump nog greep op de Republikeinse partij die zich per definitie verzet tegen alles waar Biden voor staat. Maar het tij keert. Biden is populair met 60-65% steun onder de bevolking. Amerikanen zijn de verdeeldheid en het gekissebis beu van de partijpolitiek die in zichzelf ronddraait. Gezondheidszorg en infrastructuur zijn onderwerpen die partijpolitiek het minst gevoelig liggen. Dat geeft Biden een ingang om de verbinding te zoeken.
Biden krijgt zowel kritiek van progressieven binnen en buiten zijn partij omdat hij te voorzichtig opereert als van de rechtse media en het leiderschap van de Republikeinse partij omdat hij niet voorzichtig genoeg opereert en zich zou laten inpakken door de linkse-radicalen. Zowel het een als het ander is onjuist.
Biden heeft net als president Kennedy kundige mensen gerecruteerd en hun inzet ingebed in een ambitieuze agenda die pas gaandeweg zichtbaar kan worden gemaakt. De regering Biden moet de valkuilen vermijden zoals de dreiging van het witte binnenlandse terrorisme met de tot de tanden bewapende milities die uit kan barsten in een explosie van geweld. Biden moet proberen gebruik te maken van de rugwind die volgt uit het sentiment van Amerikanen over een verrotte politiek en het langzaam detoneren van obstructie in politiek en samenleving. Te duidelijke profilering van Biden kan averechts werken en dat proces mede in gang zetten.
Republikeinen zijn verdeelder dan de Democraten die tot nu toe het front gesloten weten te houden. Zelfs een conservatieve Democratische senator als Joe Manchin keert langzaam terug naar de hoofdstroom van zijn partij waar het wetten over infrastructuur en kiesrecht betreft. Strafrechtelijke onderzoeken tegen Trump in stad en staat New York verzwakken nu al zijn positie en beperken zijn perspectief voor de toekomst om met obstructie de Republikeinen te blijven verenigen.
Het bereiken van een compromis tussen gematigde en progressieve Democraten over kiesrecht zal de kansen van de Democraten vergroten om in de tussentijdse verkiezingen van 2022 de meerderheden in Huis en Senaat te behouden. Het resultaat telt. Republikeinen hebben de demografische ontwikkelingen tegen en hebben ingezet op een strategie om het kiesrecht van hun opponenten te onderdrukken. Als Biden dat op federaal niveau kan tegengaan, dan verkleint hij de kansen van de Republikeinen om de verkiezingen in 2022 en 2024 te stelen. Want de dreiging van het Trumpisme en de kansen op een opstand à la 6 januari 2021 bestaat op dit moment nog steeds,
In het buitenland bestaan nog talloze verschillen met de traditionele bondgenoten, maar is er weer sprake van constructief overleg. China is hierbij de focus van wie de regering Biden hoopt dat die werkt als katalysator om allen te verenigen. De economisch onmachtige Russische Federatie die mentaal op dood spoor is terechtgekomen en steeds verder gaat in het schenden van de mensenrechten en het inperken van oppositie in media en politiek is het kleine kwaad.
President Poetin is door Biden de wacht aangezegd wat inmenging in verkiezingen (VS, Europa) en de cyberoorlog betreft. Nu is het Kremlin gewaarschuwd dat het rode lijnen niet mag overtreden. Dat is achterstallig onderhoud dat door Trump is ontstaan en nu pas gerepareerd kan worden.
Nu valt het resultaat nog niet in te schatten, maar de uitgangspunten zijn in stelling gebracht en hun werking is begonnen. De klok tikt. Commentaren die Bidens aanpak afkeuren of goedkeuren zijn voorbarig. Zoals hij overigens zelf beweert. Met het claimen van het succes van zijn buitenlandse trip probeert hij zelfvertrouwen uit te stralen die hem helpt bij het realiseren van zijn binnenlandse agenda die direct verbonden is aan de electorale aantrekkingskracht van de Democraten. Hiermee probeert Biden ook het ongeduld in eigen progressieve gelederen te neutraliseren.
Prima standpunt van D66 lijsttrekker Sigrid Kaag dat voortborduurt op de tegenstand tegen Nord Stream II die binnen GroenLinks, D66 en ChristenUnie is opgebouwd. Het is veelzeggend en slim van Kaag dat ze hier een strijdpunt van maakt. Op 17 maart 2021 zijn er landelijke verkiezingen.
Het commentaar van de VK is verwarrend als het suggereert dat het standpunt van de Nederlandse regering al jaren onveranderd is. Dat is niet zo. Onder druk van genoemde drie partijen werd in 2018 de regering Rutte gedwongen om de Europese Commissie te volgen in een autonome gaskoers die impliceert dat Nord Stream II geen commercieel, maar een (geo)politiek project is. Daarom oogt Kaags opmerking gedateerd omdat ze een achterhaald standpunt bestrijdt. Dat is Don Quichotterig. Niet toevallig zei in april 2018 de Duitse kanselier Merkel dat “uiteraard ook met politieke factoren rekening moet worden gehouden” bij de aanleg van Nord Stream II. Daarmee doelde ze niet alleen op de positie van Oekraïne.
Hoe dan ook is het goed dat Kaag dit standpunt verkondigt. Hoewel het te laat dreigt te komen omdat de aanleg van Nord Stream II in de laatste fase is aanbeland. Voltooiing is door onder meer de Amerikaanse en Oost-Europese oppositie nog niet zeker. Hopelijk kan Kaag haar standpunt met de buitenlandwoordvoerders van haar partij verder uitwerken en verbinden aan de positie van Alexei Navalny en de mensenrechten in de Russische Federatie, Shell en Gasunie, Oekraïne en Duitsland, de duurzaamheid en toekomstbestendigheid van de energievoorziening zoals die is verwoord in het Third Energy Package uit 2018 van de EU dat gaat over het vergroten van de diversiteit en onafhankelijkheid in de energievoorziening. De aanleg van Nord Stream II is daarmee strijdig en met de Duitse Alleingang om Nord Stream II vanwege eigenbelang te bouwen heeft Duitsland door haar arrogante opstelling enkele EU-lidstaten van zich vervreemd en de sfeer binnen de EU verziekt.
De VK schetst de valkuil waar Kaag in kan vallen als het zegt dat zij wil dat Nederland in haar buitenlandbeleid aansluiting zoekt bij Frankrijk en Duitsland. Dat kan probleemloos op onderdelen, maar de twee landen zitten niet altijd op dezelfde lijn. Juist Nord Stream II maakt duidelijk dat deze twee landen er verschillend tegenaan kijken. Dat is begrijpelijk voor wie de energievoorziening van genoemde landen in ogenschouw neemt. Duitsland heeft kernenergie in de ban gedaan en Frankrijk niet. Die energiepositie bepaalt grotendeels de afhankelijkheid van de opstelling. Frankrijk is al jaren tegen het voltooien van Nord Stream II, terwijl Duitsland voor is. Tegelijk gebruikt de Franse diplomatie de tegenstand om op andere dossiers wisselgeld te vergaren, en bindt het telkens in.
Het Nederlandse kabinet is onder druk van GroenLinks, D66 en Christen Unie én de Europese Commissie dus al sinds 2018 verwijderd van het standpunt dat Nord Stream II een zuiver commercieel project is. Maar tegelijk heeft Rutte III het standpunt dat Nord Stream II een (geo)politiek project is evenmin omarmd. Daar zal de positie en het lobbywerk van Shell en Gasunie niet vreemd aan zijn.
Het feit dat in de Nederlandse politiek in het midden is blijven hangen of Nord Stream II een commercieel of politiek project is kan opgevat worden als een compromis tussen enerzijds VVD en anderzijds D66 en Christen Unie in Rutte III, met het CDA in een tussenpositie. Vreemd overigens omdat sinds 2018 vele landen wel opgeschoven zijn naar het standpunt dat Nord Stream II een zuiver politiek project is van het Kremlin.
Omdat minister Sigrid Kaag als minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking blijkbaar geen macht had om minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken in beweging te krijgen richting mensenrechten, een Europese energie-onafhankelijkheid en -diversiteit, en een hardere koers tegenover de Russische Federatie probeert ze nu in verkiezingstijd haar punt te maken dat het kabinetsberaad niet haalde of daar onvoldoende steun kreeg. Zo is het niet ondenkbaar dat Nederland in een nieuwe Tweede Kamer een harder Rusland-standpunt inneemt in navolging van de regering Joe Biden. Door de Yukos- en de MH17-rechtszaak op Nederlandse bodem is Nederland een betrokken buitenstaander die ook een publieke mening dient te geven over Nord Stream II.
Foto’s: Schermafbeelding van delen van het artikel ‘Kaag de lijsttrekker hekelt buitenlandbeleid Rutte: ‘We moeten optrekken met de Fransen en Duitsers’’ in de Volkskrant, 10 februari 2021.
Het is het probleem van een godsdienst die vele verschijningsvormen kent. Van verzoenend tot radicaal en ondermijnend. Hoe daarin te onderscheiden? Valt het karakter, het wezen van zo’n godsdienst daar nog uit af te leiden? In landen met een functionerende rechtsstaat beroepen godsdiensten als de islam zich op de vrijheid van godsdienst en subsidies waar ze recht op hebben, maar tegelijk kunnen de ondermijnende verschijningsvormen ervan tegen de democratische rechtsstaat in blijven handelen. Dat is geen houdbare situatie. Een democratie moet weerbaar zijn en de krachten die de democratie ondermijnen de pas afsnijden.
De vrijheid van godsdienst kan daar geen excuus voor zijn. Complicatie is dat gevestigde godsdiensten als het christendom dat islamitische extremisme niet ondubbelzinnig veroordelen omdat ze bevreesd zijn dat ze in een seculariserende samenleving de volgende domineesteen zijn die omvalt. Dat is uiteraard een misvatting omdat het bestaan van religies en levensovertuigingen die binnen de wet blijven gegarandeerd is en op geen enkele manier gevaar loopt. Het zijn de Jihadisten van ISIS, de extremistische Saoedisch ideologen van het Wahabisme en het Salafisme die verdreven moeten worden. Men zou bijna zuchtend zeggen, ‘eindelijk’.
Ze hebben niks te zoeken in een westerse rechtsstaat omdat ze de werking ervan niet erkennen. President Macron meent dat de islam in crisis is. Dat lijkt een terecht verwijt. Maar men kan evengoed beweren dat de westerse democratieën die vanwege koudwatervrees én de macht van landen als Saoedi-Arabië in decennia geen antwoord hebben weten te formuleren op het islamitische extremisme in crisis zijn. Het is de hoogste tijd dat Europa durf en ambitie toont om voor zichzelf op te komen en de extremisten de deur te wijzen.
De Amerikanisten Koen Petersen en Alex Krijger menen in een opinie-artikel in NRC van 24 augustus 2020 dat het buitenlandbeleid van een eventuele president Joe Biden alleen in toon anders zal zijn dan dat van de huidige president Trump. De titel gaat nog een stapje verder en zegt ‘Joe Biden verandert het buitenlands beleid van de VS niet’. Dat wil dus zeggen dat er onder Biden niets anders wordt. Dat is al meteen in tegenspraak met de intro die dus zegt dat alleen de toon anders wordt. Er is iets vreemds aan de hand met dit artikel dat inhoudelijk selectief shopt in de feiten en dat redactioneel afbindt met een tegenstrijdigheid.
Het is uitstekend om een prikkelende stelling te poneren over het verschil in de buitenlandse politiek van president Trump en vice-president Biden. Dat biedt de kans om uitleg te geven en een punt te maken. Maar dat doen Petersen en Krijger onvoldoende. Ze gaan namelijk grotendeels in op de overeenkomsten tussen Trump en Biden en vegen de verschillen opzichtig onder het tapijt. Ze laten zich kennen als relativisten die willen benadrukken dat Europa het initiatief moet nemen door voor zichzelf op te komen. Maar daarmee gaan ze voorbij aan de inhoudelijk verschillen die er wel degelijk bestaan tussen beide presidentskandidaten.
Onmiskenbaar heeft de VS de draai naar Azië gemaakt en is Europa minder belangrijk geworden. De VS ziet China in economisch, politiek en militair oogpunt als de grootste bedreiging. Dat idee wordt in de Amerikaanse Senaat door beide partijen gedeeld. Het is ook onmiskenbaar dat de VS de buitenlandse politiek heeft geëconomiseerd, zoals overigens de complete politiek van liberale democratieën is geëconomiseerd. En ook Biden zal als president van Europese bondgenoten meer financiële inspanning verwachten voor wat de NAVO betreft. Voorzover de overeenkomsten en de continuïteit in de buitenlandse politiek van de VS.
Maar de verschillen tussen Trump en Biden zijn aanzienlijk. Petersen en Krijger zeggen dat Trump een stevig beleid voert jegens de Russische Federatie. Dat is onjuist en mist nuancering. Wie zich de persconferentie in Helsinki in 2018 na de top tussen Trump en de Russische president Putin in herinnering haalt waarin Trump zijn inlichtingendiensten afviel en Putin op zijn woord zei te geloven dat het Kremlin zich niet had gemengd in de campagne voor de presidentsverkiezingen van 2016 kan niet anders dan concluderen dat Trump op z’n minst ambivalent tegenover de Russische Federatie staat. Dat is geen stevig beleid. De continuïteit van het Ruslandbeleid wordt ondanks Trump door de Senaat gegarandeerd. Telkens heeft Trump waar hij de kans kreeg dat vertraagt en geprobeerd af te zwakken. Bijvoorbeeld in de levering van dodelijke antitank Javelin wapens aan Oekraïne. En in Noord-Syrië wekte Trump de indruk door een overhaaste terugtrekking van troepen die later trouwens werd afgezwakt rechtstreeks naar de pijpen van het Kremlin te dansen.
Uit Trumps houding ten aanzien van de Russische Federatie volgt in diapositief zijn houding tegenover Europa en bondgenoten als Japan, Zuid-Korea en Canada. Hij heeft in de afgelopen jaren als een bullebak leiders als kanselier Merkel, premier May, premier Trudeau of president Moon Jae-in geschoffeerd. Dat is meer dan een kwestie van toon. Dat gaat om afstand nemen tot traditionele bondgenoten en de bijl zetten aan de wortel van de samenwerking die in de 70 jaar na de Tweede Wereldoorlog is gegroeid en stabiliteit én kracht legde onder de westerse samenwerking. Trump heeft daar onzekerheid, wisselvalligheid en waar mogelijk zijn eigen accenten of persoonlijk verdienmodel aan toegevoegd. Dat is essentieel voor de buitenlandse betrekkingen.
Het is een raadsel waarom Petersen en Krijger met het voorbijgaan aan de basale feiten zo eenzijdig naar de overeenkomsten tussen Trump en Biden zoeken en de verschillen wegmoffelen. Het lijkt eerder verklaard te kunnen worden uit hun pro-Trump houding dan uit enige wetenschappelijke objectiviteit. Het is bizar dat ze hiermee wetenschappelijke geloofwaardigheid proberen te winnen door zich Amerikanist te noemen. Het is ongelukkig dat NRC zo’n artikel plaatst dat weliswaar goede aanzetten bevat, maar in deze vorm nog niet af is om in de krant gepubliceerd te worden. Ongenoemd blijft dat Petersen columnist voor Elseviers Weekblad is.
Foto: Schermafbeelding van het artikel ‘Joe Biden verandert het buitenlands beleid van de VS niet’ van Koen Petersen en Alex Krijger in NRC, 24 augustus 2020.
Mijn reactie bij de video ‘#1 | Karel van Wolferen | Grootse NAVO oefening ondermijnt Europese veiligheid’ op Café Weltschmerz van 13 februari 2020. De toelichting bij de video zegt: ‘De nieuwe regelmatige column van Karel van Wolferen wordt opgenomen in zijn werkkamer, thuis. Deze eerste handelt over de aankomende NAVO oefening die ‘noodzakelijk’ wordt geacht voor de ‘oorlog van de toekomst’. Een uitstekende remedie wanneer je het plan hebt om een oorlog te beginnen, maar tegelijk een provocatie aan het adres van Rusland. Een Amerikaanse manipulatie dat een veiligheidsprobleem voor Europa veroorzaakt. Onze, door Brussel gecontroleerde Nederlandse media, zwijgt in alle talen.‘
Karel van Wolferen gaat voorbij aan de vraag wie op wie reageert. Het is inderdaad waar dat de oefening ‘Defender Europe 20’ de grootste in 25 jaar is. Het is trouwens in de kern geen NAVO-oefening, maar een oefening van het Amerikaanse leger dat in de NAVO wordt geïntegreerd. Er nemen 20.000 Amerikaanse militairen aan deel die vanuit de VS worden getransporteerd naar Europa.
De afgelopen jaren heeft de Russische Federatie in samenwerking met Wit-Rusland herhaaldelijk de zogenaamde Zapad-oefeningen gehouden in de noordwestelijke sector aan de oostgrens van de EU. Zoals Zapad 2017 met naar verluidt ruim 12.000 Russische en Wit-Russische militairen. Hogere schattingen tot zelfs 100.000 militairen bleken achteraf onjuist te zijn.
Deze veldoefeningen zijn noodzakelijk om de afstemming tussen landen en krijgsmachtonderdelen te toetsen en daarvan te leren. Synchronisatie een standaardisatie dus. Dat doen beide partijen die willen weten hoe het met hun daadwerkelijke gevechtsbereidheid staat en waar de knelpunten liggen. Maar militaire oefeningen bevatten ook een element van propaganda. De waarheid wordt hierbij vaak uit het oog verloren. Aan beide kanten. Want de paradox is dat zowel de Russische als Westerse militairen er het grootste belang bij hebben om de kracht en dreiging van de tegenstander groter voor te stellen dan die werkelijk is. Maar in vergelijking met de Koude Oorlog die in 1991 met de val van het IJzeren Gordijn ten einde kwam zijn de aantallen aan beide kanten aanmerkelijk teruggeschroefd. Ter verduidelijking: aan de NAVO-oefening Battle Royal namen in 1954 137.000 militairen deel.
De meningen van Van Wolferen gaan zoals vaak voorbij aan de hechte relatie tussen de presidenten Trump en Poetin. Hij moffelt weg dat Trump kritisch staat tegenover de NAVO en er weinig betrokkenheid bij voelt. Trump gelooft de Russische president meer dan zijn eigen veiligheidsdiensten en hoge militairen waarmee hij een verstoorde relatie heeft. Dat bleek tijdens de Amerikaans-Russische top in Helsinki in 2018 en op vele momenten daarna waarop Trump zich kritisch uitliet over zijn eigen generaals die hij bij herhaling incapabel noemde. De huidige minister van Defensie Mark Esper probeert weliswaar een onafhankelijke koers tegenover het Witte Huis te varen, maar wordt geregeld overruled door Trump (kwestie Eddie Gallagher) en buitenlandminister Mike Pompeo. De hoge militairen zijn door Trump en zijn entourage praktisch politiek vleugellam gemaakt.
Van Wolferen gaat er dus grotendeels aan voorbij dat er geen eenduidigheid is tussen de politieke en militaire leiding van de VS en er daarom geen blauwdruk kan liggen om een oorlog tegen de Russische Federatie te beginnen. Die gedachte is onrealistisch en achterhaald en gaat niet uit van de huidige politieke situatie in het Witte Huis. Daarbij komt dat president Trump terughoudend is met militaire buitenlandse interventies (zoals zijn terugtrekking uit Noord-Syrië liet zien) en in de kritiek op zijn voorganger Obama daar een politiek speerpunt van maakt. Zonder de VS is een oorlog tegen de Russische Federatie hoe dan ook onrealistisch.
Oorlog tegen de Russische Federatie is alleen voorstelbaar als de politiek leiding van de VS dat van plan zou zijn en het Pentagon die lijn volgt. Zowel het een als het ander is niet aan de orde en verre van logisch. Dat alleen al geeft aan dat de meningen van Van Wolferen losstaan van de werkelijkheid en hij geen deugdelijke en waarachtige analyse geeft van de huidige politieke situatie in de VS en de geopolitieke relatie van dat land met de Russische Federatie. De fantasie van Van Wolferen spreekt voor zichzelf en heeft onbetwistbaar een zekere amusementswaarde, maar heeft niets te maken met de realiteit.
Kwalijker is dat Karel van Wolferen sommigen van ons angst aanpraat en een gevoel van onveiligheid bezorgt. Het zou de verantwoordelijkheid van Café Weltschmerz moeten zijn om aan die oorlogshitserij geen platform te bieden. Of het te voorzien van een disclaimer, zoals de mededeling dat het is bedoeld als satire of parodie op een Karel Roskam-commentaar uit de hoogtijdagen van de Koude Oorlog. Gelukkig zijn de politici en militairen van zowel de VS als de Russische Federatie realistischer in hun denken dan Van Wolferen die niet alleen midden in zijn studeerkamer oreert, maar ook mentaal nog midden in de sfeer van de Koude Oorlog klem zit.
George Knight 