Italië: Berlusconi en Grillo breken samen de gevestigde politiek af

(Versie met Engelse ondertitels volgt)

Een fan van Silvio Berlusconi uit Napels. Zo klinkt genegenheid en blindelings volgen. Wie weet liefde, amare. Een aardige vrouw. Italiaanse politiek is een ramp. Het draait om zelfverrijking, vriendjespolitiek en geclaimde functies in het openbaar bestuur. Berlusconi die opvallend genoeg voor continuïteit zorgde trok afgelopen dagen de stekker uit de regering Letta. Z’n vijf ministers vertrokken met tegenzin uit het kabinet.

Opnieuw wacht de Italianen de gang naar de stembus. Van de andere kant ageert Beppe Grillo tegen het feit dat de media hem en zijn M5S-beweging demoniseren. Hij heeft gelijk. Grillo wil het huidige politieke systeem vernietigen om het te herbouwen. Zeg maar, nieuwe (partij)politiek op de puinhopen van azuur. Dat wordt niet begrepen, zelfs niet door veel van z’n partijgenoten die in klassiek machtsdenken geloven. Grillo’s anti-politiek en Berlusconi’s non-politiek zetten de toon. Wat een ramp, wat een theater, wat een sentiment.

Foto: Herbert List, Opname in het theater van Venetië. Uit Senso (1954) van Luchino Visconti. Credits: Herbert List/Magnum Photos.

Advertentie

FEMEN verstoort modeshow. Want: symbool van de sex-industrie

Twee halfnaakte activistes van FEMEN mengden zich afgelopen donderdag tijdens de Parijse modeweek op de catwalk van de Nina Ricci show. Met teksten op hun lichaam ‘Model don’t go to brothel‘ en ‘Fashion dictaterror‘. De eerste tekst is een echo van Kitty Greens documentaire ‘Ukraine is not a Brothel’ over FEMEN die Victor Svyatski als het meesterbrein ervan onthulde. In FEMEN’s optiek is de wereld één groot bordeel.

Het Engelse model Hollie-May Saker loopt professioneel door, maar lijkt van binnen te koken omdat haar opmars naar de roem door twee activistes wordt verstoord. Maar niet zonder slag of stoot. Aan de Liverpool Echo liet ze weten een van de activistes in het gezicht te hebben geslagen omdat deze haar pols vastpakte.

FEMEN protesteert tegen elke vorm van (s)exploitatie en ziet in de mode-industrie een akelig mannending. Overigens is het verbazingwekkend dat organisaties nog steeds niet begrijpen dat ze de nieuwe feministes niet met dezelfde verbetenheid moeten aanpakken als waarmee deze zelf het podium zoeken. FEMEN mist elk gevoel voor humor en relativering. Ontregeling van strak geregisseerde evenementen blijft zo makkelijk.

Foto’s: Activistes van FEMEN protesteren bij de Nina Ricci show. Parijs, 26 september 2013.

Publieke omroep zit zichzelf in de weg. Hoe kan het 123 weg?

Iedere Nederlander betaalt de omroepbijdrage, het kijk- en luistergeld. Maar toch weer niet. Vanaf 1 januari 2000 is de omroepbijdrage afgeschaft. Zodat niemand meer een acceptgiro in de bus krijgt. De financiering komt nu uit de belastingheffing. Dat hield een verhoging van de eerste schijf van de inkomstenbelasting met 1,1% in. Dus toch weer wel. De verandering was een efficiencymaatregel. Gevolg is dat niemand meer principieel kan weigeren om de omroepbijdrage te betalen. Dat ontneemt mensen een tegendemonstratie.

De publieke omroep is een petitie gestart. Daarin roepen de omroepen het publiek op om te protesteren tegen een extra korting van 100 miljoen euro. Bovenop een eerdere korting van 200 miljoen. Het omschrijft het als ‘de doodsteek voor veel te veel van die mooie programma’s‘. Dat mag. Maar het getuigt van een merkwaardig zelfbeeld. Van een reservaat van een oud wordend medium dat zichzelf verschanst tegen de moderne tijd.

Ik zal de petitie niet tekenen. Want ik vind het Hilversumse bestel met de vele omroepverenigingen niet meer van deze tijd. Verder verbaast het me dat de zendtijd die bedoeld is om programma’s uit te zenden gebruikt kan worden voor eigen propaganda en de aankondiging van acties. Alsof de zendtijd de omroepverenigingen toebehoort. Het meest zwaarwegende argument om de petitie niet te tekenen is dat de publieke omroep haar claim niet waarmaakt dat het mooie programma’s maakt. Ze zijn er wel. Met name NOS en VPRO zijn de gunstige uitzondering. Maar doorgaans zijn de programma’s van een tenenkrommend conformisme. De huidige publieke omroep emancipeert niet, verheft niet, verbindt niet en gaat niet voorbij aan de status quo. De publieke omroep is tot rem op de vooruitgang geworden. Waar het eigen voortbestaan zaligmakend is.

Wat is het alternatief voor de drie publieke televisienetten? Er zijn in tientallen jaren tientallen voorstellen voor ontwikkeld. Omdat Hilversum zo nauw verweven is met de Haagse politiek is er nooit een knoop doorgehakt. Daar is zelfs een woord voor: omroeppolitiek. Denkbaar is om terug te gaan naar twee netten zonder reclame en de opheffing van de meer dan 20 omroepverenigingen. Die vaak niet eens zelf meer programma’s produceren maar deze buiten de deur uitbesteden. Ze bewaken op kantoren hun identiteit. Koste wat het kost. Da’s het Nederlandse omroepbestel. Dat kan beter. Dat kan sneller. Maar dat hoeft niet per se goedkoper. Omdat de huidige omroepverenigingen elke geloofwaardigheid hebben verloren zijn het slechte pleiters voor een goede zaak geworden. Ik pleit voor meer geld voor een publieke omroep die volledig gereorganiseerd is.

Foto: Philips presenteert televisietoestellen.

Secularisme volgens Bishr Ibn Fahd. Beeld van een gesloten islam

Deze interpretatie van het secularisme redeneert vanuit de islam. Anders dan een wetenschapper als Jacques Berlinerblau doet die afstand neemt, met een helikopterblik kijkt en geen partij kiest. Hij ziet secularisme als een politiek idee dat kerk en staat gescheiden zijn. Het spreekt zich niet uit over Godsbeelden of religie. De mens moet het zelf uitmaken. Juist omdat secularisme geen vijand van religie is, kunnen in het secularisme uiteenlopende religies naast elkaar bestaan. Mensen die tolerant willen zijn zonder tot een keuze over religies en levensovertuigingen gedwongen te worden kunnen in het secularisme een neutrale basis vinden.

Gelijkheid tussen religies en levensovertuigingen is precies wat de islamitisch-soennitsche sjeik Bishr Ibn Fah afwijst. Zijn uitgangspunt is onjuist dat het islamitisch begrip van secularisme breder is dan het westerse begrip ervan. Zijn opvatting van het secularisme is beperkt omdat het in een bepaalde lezing van de islam moet passen. Tussen de opvattingen van Jacques Berlinerblau en Bishr Ibn Fah bestaan werelden van verschil. Het is het fundamentele onderscheid tussen een open (Berlinerblau) en gesloten (Bishr Ibn Fah) wereldbeeld. In het secularisme volgens Berlinerblau is plaats voor het secularisme volgens Bishr Ibn Fah. Andersom niet.

Foto: Dave Granlund, Secular vs Religious. 2007. Credits: Dave Granlund.

NRC interviewt Greenwald. Wordt het nu kritischer op de macht?

Dit weekend pakt NRC uit met een interview van Floor Boon met Glenn Greenwald. Toevallig twee dagen voor de lancering van De Correspondent. Maar zoals thruthdigger in een tweet opmerkt, het heeft wel verdomd lang geduurd voordat NRC Greenwald ontdekte. Een jaar geleden vroeg ik me in alle verbijstering af waarom een krant die pretendeert de nuance te zoeken in praktijk precies het tegenovergestelde doet. Hoe kon een krant zo inflexibel en log als een mammoettanker zijn dat het niet meer het vermogen had om snel te schakelen bij het optreden van nieuwe ontwikkelingen? Waarom volgde het met open ogen zo lang de praatjes van president Obama en het establishment dat-ie vertegenwoordigt? Hadden de hoofd- en buitenlandredactie niet met enig logisch nadenken tijdig de steven kunnen wenden richting kritische journalistiek? Blijkbaar niet.

Hoe komt dat? Is dat omdat het dagbladbedrijf tegenwoordig grossiert in fun en showbizz, het goede leven met goede wijnen, psychologisering van alles en nog wat en de persoonlijke impressies van columnisten dat het niet meer verder kijkt? Ik denk het niet. Lichte rubrieken zijn er altijd geweest en hebben bestaansrecht. De kneep zit ‘m erin dat bij de ‘zware’ rubrieken politieke journalisten de verkeerde focus hebben. En een hoofdredactie dat niet weet te corrigeren. Politieke journalisten werken nauwgezet en vakkundig, maar nemen te weinig afstand en worden onderdeel van de macht. Ze willen het spel doorgronden, maar verinnerlijken zo juist de uitgangspunten van het spel. Terwijl ze de macht ter discussie moeten blijven stellen. Zo nemen ze te veel voor vanzelfsprekend aan dat het helemaal niet is. Ze identificeren zich met de zeepbel van de macht.

Ik vind de NRC Handelsblad een redelijke krant. Hoewel politiek wat weinig progressief. Al voor de fusie met de Rotterdamse NRC las ik bij m’n grootvader aan tafel het Amsterdamse Algemeen Handelsblad. Een krant die hilarisch anarchistisch en tegendraads kon uitpakken. Toen schokken nog kon. In die gouden tijd van de geschreven pers toen opinieleiders als Trino Flothuis, Anton Constandse, W.L. Brugsma,  Joop van Tijn, Henri Faas, Laurens ten Cate en al die andere scherpe geesten op de golven van de maatschappelijke veranderingen autoriteit genoten. Het onderscheid met de huidige NRC is dat in de roerige jaren ’60 en ’70 het bevragen van de macht vanzelfsprekend was. Niet de overgave eraan. Al die kritische journalisten verbonden dat aan de noodzakelijke herinrichting van de samenleving. Daar namen ze actief aan deel. Niet aan de macht zelf.

De kritiek van Greenwald kan opgevat worden als directe kritiek op de NRC: ‘De Amerikaanse journalistiek is bijna ingekapseld door de overheid. (..) Journalisten worden gelauwerd, schrijven een boek, verdienen geld. Maar in essentie veranderen ze niets.‘ NRC moet de macht uitdagen en zich niet zelf als economische macht opstellen. Dwars tegen politieke partijen en bedrijfsbelangen ingaan. Tot op straffe van ex-communicatie toe. Te simpel om de meeste pijlen te richten op Pim Fortuyn, Geert Wilders of radicalen. Dat zijn te makkelijke doelwitten die de krant een idee van relevantie en heldenmoed geeft dat het door deze afleiding juist verliest. Het laat echte macht van grote partijen, multinationals en partners buiten schot. Het interview van Greenwald was ’n late reflectie op inmiddels oude ontwikkelingen. Nu nog de herwaardering van de journalistiek. Doen. 

Foto: Tweet van thruthdigger, 28 september 2013.

Internetknooppunt Nederland is nog niet verkocht door AMS-IX

Ondanks allerlei waarschuwingen gaat de AMS-IX verder met het opzetten met een Amerikaans filiaal. Een voor velen onbegrijpelijke beslissing die niet strookt met de ongerustheid voor de macht van de Amerikaanse Patriot Act en de daaruit ontstane alertheid naar aanleiding van de onthullingen door Edward Snowden. Nederland blijft verbazen door zich mentaal als een eiland te gedragen dat weigert zich iets gelegen te laten liggen aan conclusies die elders getrokken worden. Bij de Nederlandse overheid, bedrijfsleven, media en publiek is nog steeds niet het volle besef doorgedrongen welke gevolgen de spionage door -vooral- Britten en Amerikanen voor de autonomie van Nederland heeft. Wellicht ligt er bij opinie- en geldmakers een overgave en berusting aan ten grondslag om liefst zo snel mogelijk op te gaan in de almachtige Pax Americana.

Het besluit is op te vatten als een inschatting door een zakelijke elite van de toekomst. Betrokkenen van de AMS-IX kiezen voor hun eigenbelang in de verwachting en het vertrouwen dat de storm over het NSA-schandaal gaat liggen. En de opbouw van de controlestaat in de VS publicitair, militair, politiek en economisch niet meer te stoppen valt. Dat het daarom beter is om er niet te laat in te stappen. Deze elite zou vanuit dat perspectief wel eens gelijk kunnen hebben. Met een Nederlandse overheid die het belang van de eigen strategische belangen niet wil verdedigen wordt de uitverkoop van de Nederlandse eigenheid mogelijk.

Opzetten van een juridische entiteit in de VS is geen onherroepelijke stap. Fysieke aanwezigheid is het nog niet. Wel is het op te vatten als mentale bereidheid. Er komen nog voldoende momenten om in een debat de gevolgen van de stap naar de VS te overwegen. Voordat een definitief besluit wordt genomen. Niet geheel onmogelijk is het trouwens dat onder parlementaire druk in de VS ‘reparaties’ van de Patriot Act en de FISA-rechtbanken tot een beter toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten leiden. Zodat de macht van de in een Nederlands internetknooppunt meekijkende NSA -met de Britten- ingeperkt wordt. Er wordt dan voor de AMS-IX in het Amerikaanse congres beslist. Als het bestuur van de AMS-IX die hervorming als voorwaarde ziet voor vestiging in de VS dan zouden voor- en tegenstanders onder de leden elkaar daar kunnen vinden.

Foto: Schermafbeelding van persbericht ‘Meerderheid AMS-IX-leden steunt opzet juridische entiteit in de VS’ door AMS-IX. 28 september 2013.

Mike Eman wint verkiezingen Aruba. Goed nieuws voor Nederland

De zittende minister-president Mike Eman heeft de Arubaanse verkiezingen overtuigend gewonnen. Z’n christen-democratische Arubaanse Volkspartij AVP behaalde 13 van de 21 zetels. Terecht, hij is de beste. Eman legt in een gesprek met René Zwart uit waar zijn prioriteiten liggen. De AVP wil het begrotingstekort terugbrengen naar een evenwicht tussen uitgaven en inkomsten. Dit ‘balanced budget‘ wordt vastgelegd in de grondwet. Een idee voor Rutte? Aruba zoekt samenwerking met Nederland, onder andere in het realiseren van de Green Gateway als schakelpunt tussen Europa en Zuid-Amerika. Op sociaal-cultureel vlak zijn de Arubaanse partijen volgens Nederlandse normen conservatief. Zo spraken ze zich allen uit tegen abortus en euthanasie, en op een partij na (RED) tegen het homohuwelijk. De verkiezingscampagne was een feest waarin alle partijen los gingen met optochten waar trots hun partijkleur werd getoond. De groene AVP mag blijven.

Foto: Verkiezingsfeest AVP op Aruba.

Seymour Hersh over journalistiek. Wat houdt het vak in?

De Belgische journalisten Faroek Özgünes en Hans Vandeweghe leggen uit wat volgens hen journalistiek is. Dat klinkt aannemelijk en volgt de klassieke code. Het is een vak als elk ander waarin men uren moet maken om te slagen. Naast zorgvuldigheid en talent maakt doorzettingsvermogen het verschil. Jammergenoeg gooit Hans Vandeweghe in de laatste seconden z’n geloofwaardigheid uit het raam. Dat gebeurt als-ie uitlegt wat het streven van een journalist moet zijn: heel veel geld verdienen. Net als in Amerika voegt-ie er nog aan toe.

Deze conclusie staat in schril contrast tot wat de 76-jarige winnaar van de Pulitzer Prijs Seymour Hersh vandaag in The Guardian over het niveau van de Amerikaanse journalistiek zegt. Lisa O’Carroll tekent het op. Hersh is kwaad over de bedeesde opstelling van de journalistiek in z’n land. De regering-Obama liegt volgens hem systeemmatig maar geen van de topjournalisten daagt hem uit. Het is zielig, meent Hersh, ze zijn bang om Obama op de korrel te nemen. Journalisten gaan niet voor de waarheid, maar voor het winnen van prijzen en het grote geld. Beginnende journalisten geeft-ie het advies om er veel kilometers en uren in te stoppen.

Journalistiek gaat erom om verder te gaan dan de agenda die door anderen bepaald wordt. Of dat nu het grote geld, de politiek, het bedrijfsleven of de zucht naar roem is: ‘Our job is to find out ourselves, our job is not just to say – here’s a debate’ our job is to go beyond the debate and find out who’s right and who’s wrong about issues. That doesn’t happen enough. It costs money, it costs time, it jeopardises, it raises risks. There are some people – the New York Times still has investigative journalists but they do much more of carrying water for the president than I ever thought they would … it’s like you don’t dare be an outsider any more.‘ Een journalist is dwars en gaat tegen de stroom in. Een journalist die voor het grote geld gaat verloochent z’n vak.

Foto: Seymour Hersh eind jaren ’60 tijdens zijn werk aan het bloedbad van My Lai in Vietnam. Credits: Wally McNamee/Corbis.

Wat voor onderzoek komt er naar Demmink: toe- of ontdekken?

De affaire-Demmink gaat maar niet liggen. Een kwestie van vertraging, misleiding en ontkenning. Centraal staat Joris Demmink de tot 1 november 2012 hoogste ambtenaar van het ministerie van Justitie. Hij wordt al jarenlang in verband gebracht met het seksueel misbruik van minderjarigen. Maar ook met machtsmisbruik, obstructie van de rechtsgang, intimidatie van de media en chantage van hooggeplaatsen. Omdat er nooit een diepgaand onderzoek is verricht naar de beschuldigingen bestaat er al jaren een patstelling. Met als gevolg onzekerheid over wat Demmink precies aangewreven kan worden. Dit is een ongewenste situatie die de opeenvolgende ministers van Justitie door een aanwijzing om deze zaak te onderzoeken hadden kunnen voorkomen. Ze deden dat niet en hebben de schijn gewekt Demmink in bescherming te hebben genomen.

Vandaag meldt het AD dat het OM een onderzoek is gestart naar Demmink. Vraag is of het deze keer eindelijk om een diepgaand onderzoek gaat dat probeert alle feiten boven water te krijgen. Aanleiding is een brief van het Turkse OM waarin staat dat ‘Demmink op 20 juli 1996 Turkije is ingereisd’. Een onbetekend feit ware het niet dat Demmink en z’n advocaat altijd hebben ontkend dat Demmink in de jaren ’90  in Turkije was. Waar-ie minderjarigen misbruikt zou hebben. De Rijksrecherche heeft afgelopen jaar een oriënterend feitenonderzoek naar de reisbewegingen van Demmink in Turkije gehouden. Dat kwalificeerde minister Opstelten als gedegen onderzoek. Hiermee introduceerde hij een onderzoekscategorie tussen oriënterend en diepgaand. Wat gedegen betekent is onduidelijk. Hoe dan ook is er nooit een diepgaand onderzoek verricht.

Gezien de voorgeschiedenis is het de vraag of er vertrouwen valt te ontlenen aan de nieuwste ontwikkelingen. Is de tijd rijp voor een onderzoek dat ontdekt, en niet toedekt? Henk Rijkers van het KN weet het deze keer zeker. Hij noemt de instelling van een onderzoek door het OM een doorbraak in de affaire-Demmink. Maar dat valt nog maar te bezien. Vraag is of het gezien de betrokkenheid van allerlei ministers, hooggeplaatsten en politieke partijen al tijd is voor een niet-gestuurd, onafhankelijk onderzoek. Dus zolang betrokkenen als Ivo Opstelten en Piet Hein Donner nog hoge posities in het openbaar bestuur bezetten. Mogelijk moeten we nog enige jaren wachten op de echte waarheid over Demmink. Hoewel sommigen het antwoord al weten.

Foto: Joris Demmink. Credits: NRC/Maarten Hartman.

Zie hier voor alle stukken van dit blog over Joris Demmink.

Benoeming burgemeester Utrecht: een kwestie van perspectief

Update 5 november: Naar verluidt heeft de Utrechtse raad vanmiddag unaniem Jan van Zanen (VVD) als burgemeester van de Domstad voorgedragen. Hoe dan ook een spel van partijpolitiek.

‘De vertrouwenscommissie was de ingebakken weeffout bij de benoeming van Wolfsen. Elke partij uit de raad mocht een vertegenwoordiger leveren. De grotere PvdA en GroenLinks legden meer gewicht in de schaal. Zo’n groep raadsleden denkt ondanks onderlinge verschillen in dezelfde politiek-bestuurlijke richting. Van de 22 sollicitanten in Utrecht waren er 9 partijloos. Deze laatsten moeten bij voorbaat kansloos worden geacht bij een vertrouwenscommissie die gefocused is op politiek en politieke partijen. Want de partijen zitten aan de knoppen van de banenmachine en bedienen alleen zichzelf. Dat bleek overduidelijk in Utrecht.’ Zo schreef ik ruim 2 jaar geleden over de benoeming van Aleid Wolfsen (PvdA) in ‘Weeffout Wolfsen: een reconstructie‘.

De vijf partijlozen die zich deze keer aanmeldden zijn bij voorbaat kansloos, hoe goed ze ook zijn. Ze staan buiten de lobby van grote partijen waar wordt beslist. Is het deze keer een krachtmeting, uitruil en geheime creditering tussen de VVD en de PvdA met hun kandidaten Jan van Zanen en Agnes Jongerius? Het lijkt erop, maar moet ongenoemd blijven. De montage van de macht mag door het publiek niet gezien worden.

‘Procedure burgemeester Utrecht is het media-circus voorbij‘, zo kopt Binnenlands Bestuur. De kop is geen feit, maar de mening van de Haarlemse burgemeester Bernt Schneiders (PvdA). Hij spreekt als voorzitter van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters en wil kennelijk geen ruis die de lobby van de grote partijen doorkruist. Daarom z’n schot voor de boeg. BB merkt op dat deze week de sollicitatieronde gesloten is.

BB maakt een onderscheid tussen ‘een aantal kandidaten [dat] zelf de publiciteit zocht‘ en ‘meer serieuze kandidaten die zich eraan stoorden dat ze werden genoemd’. Schneiders verbindt dat half-afkeurend en half-berustend met de gekozen burgemeester: ‘Dit is een voorbode van wat ons te wachten staat als de gekozen burgemeester er ooit komt. Het betekent in ieder geval wel dat de benoeming onder de bevolking leeft’. Zowel het een als het ander is echter de vraag. ‘We hoeven de gekozen burgemeester niet enorm te vrezen, zo suggereert de ervaring in relatief sterk op Nederland gelijkende Duitse deelstaten als Noordrijn-Westfalen‘, zo meent bestuurskundige Frank Hendriks. Hij voegt toe: ‘Degenen die rampspoed voorspellen overdrijven schromelijk. Tegelijkertijd zien we dat de veronderstelde voordelen nu ook weer niet voor het oprapen liggen. Na een eerste en incidentele opleving zakt de verkiezingsopkomst doorgaans weer terug naar normaal.‘

Schneiders meent dat het ‘mediacircus‘ nu voorbij moet zijn. Hij reduceert dat tot de vertrouwenscommissie: ‘Voor alle professionals die de lijst onder ogen hebben gekregen geldt immers strikte geheimhouding, lekken uit de vertrouwenscommissie is strafbaar‘. Schneiders gaat eraan voorbij dat het ‘mediacircus‘ uit meerdere bronnen gevoed kan worden. Partijloze kandidaten die weten dat ze volgens de Nederlandse democratische traditie kansloos zijn kunnen er belang bij hebben om het publicitaire vuurtje op te stoken. Schneiders denkt vanuit de grote partijen die het onder elkaar regelen en eist van anderen instemming met deze weeffout.

Artikel 61 van de Gemeentewet beschrijft hoe de benoeming van de burgemeester in z’n werk gaat. De raad stelt een vertrouwenscommissie met leden uit de raad samen die gesprekken voert met kandidaten. Alles gebeurt in beslotenheid. De commissie heeft zich te houden aan de profielschets die de raad zelf opgesteld heeft. René Kuiper van GroenRechts is vanwege de geheimhouding en het feit dat-ie weinig steun kreeg begin juli uit de vertrouwenscommissie gestapt. In een persbericht schreef-ie: ‘De fractie van Groen Rechts staat niet toe dat de benoeming van de burgemeester op een achterbaks politiek spelletje zal uitdraaien’. 

Foto: Schermafbeelding van stereokaart Utrecht met Oude Gracht en Stadhuis, 1910