Discrepantie foto’s Nationaal Archief. Voorbeeld: Opening ‘De Schatten van Peru’ (1954)

Joop van Bilsen (Anefo), Prins Bernhard opent in Utrecht de tentoonstelling “De Schatten van Peru” in het Centraal Museum Utrecht, 21 augustus 1954. Collectie: Fotocollectie Anefo en Rechthebbende: Nationaal Archief, CC0 (CC Zero ofwel afstand van alle auteursrechten). [Bestanddeelnummer 906-6751].

Deze twee persfoto’s van Joop van Bilsen voor Anefo (Algemeen Nederlandsch Fotobureau) hebben als beschrijving ‘Prins Bernhard opent in Utrecht de tentoonstelling “De Schatten van Peru“. Een tentoonstelling van het Centraal Museum die van 21 augustus tot 31 oktober 1954 te zien was. Bernhard was voorzitter van het erecomité.

Tot zover niks bijzonders. In 1954 was blijkbaar het nieuws dat Prins Bernhard een tentoonstelling van Peruaanse kunstschatten in Utrecht opende. Beschrijving van de persfoto’s volstond.

Nu niet meer. We vragen ons af meer dan 60 jaar later af wie de twee vrouwen op de foto zijn.

Op 28 maart 2024 had Arjen Ribbens een alarmerend artikel in NRC waarin hij de zorgen van betrokkenen over de toegankelijkheid van fotocollectie Nationaal Archief doorgaf. Wegens ontslagen dreigt het een dood archief te worden. Deze twee foto’s zijn volgens hem onderdeel van de 16 miljoen foto’s waar het Nationaal Archief rechthebbende van is.

Een dag later reageerden Maartje van den Heuvel en Rutger van der Hoeven (bestuursleden Nederlands Fotogenootschap) via een opinie-artikel in NRC instemmend op Ribbens’ artikel. Ze hebben het overigens over ruim 13 miljoen foto’s en negatieven:

‘Deze situatie is symptomatisch voor de veronachtzaming van het Nederlandse fotografische erfgoed. Bij meer organisaties verdwijnen de fotocollecties naar de achtergrond, beheerd door steeds minder mensen, terwijl digitalisering hopeloos achterloopt: beeldbanken zijn versnipperd, gebruiken verschillende software, zijn uiteenlopend van informatie en trefwoorden voorzien (vaak door vrijwilligers), en gebrekkig vindbaar via online zoeksystemen‘.

Joop van Bilsen (Anefo), Prins Bernhard opent in Utrecht de tentoonstelling “De Schatten van Peru” in het Centraal Museum Utrecht, 21 augustus 1954. Collectie: Fotocollectie Anefo en Rechthebbende: Nationaal Archief, CC0 (CC Zero ofwel afstand van alle auteursrechten). [Bestanddeelnummer 906-6753].

De twee foto’s van Anefo die onderdeel zijn van het gedigitaliseerde deel van het Nationaal Archief geven aan hoe onvolledig informatie en trefwoorden kunnen zijn. Prins Bernhard is de enige persoonsnaam die bij de foto’s wordt gegeven. Dat geeft aan hoe lastig het is om achteraf de volledige informatie van miljoenen foto’s te achterhalen. Ook met professionele krachten die niet ontslagen zijn.

Vreemd is dat deze twee foto’s de namen van de twee vrouwen niet geven, maar een ander item (derde foto) met dezelfde afbeelding als de onderste foto in hetzelfde Nationaal Archief met bestanddeelnummer 016-0214 geeft wel de naam van de vrouw. Het geeft ook een andere datum: 20 augustus 1954. Blijkbaar de datum van de opening voor genodigden. Maar waarom geven de twee andere foto’s de datum 21 augustus 1954? Op de derde foto wordt de fotograaf als onbekend gegeven, terwijl op de identieke foto met bestanddeelnummer 906-6751Joop van Bilsen wordt genoemd.

Schermafbeelding van achterkant foto met beschrijving ‘Prins Bernhard heeft in het Centraal Museum te Utrecht de tentoonstelling “De Schatten van Peru” geopend. De prins bij een mummie van een Peruaanse vrouw in zittende houding, met mevr. G.E.G. van Giffen-Duyvis, archeologe uit Groningen‘. [Bestanddeelnummer 016-0214].

Het wordt er nog merkwaardiger op als de derde foto met bestanddeelnummer 906-6751 die identiek is aan de foto hierboven niet gedownload kan worden. Er volgt de melding: ‘U kunt de foto niet downloaden omdat er auteursrecht op de afbeelding rust. Partner Spaarnestad Photo kan voor u onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. Gebruik van de afbeelding is niet gratis.’ Foto 906-6751 is rechtenvrij en foto 016-0214 met exact dezelfde afbeelding is niet rechtenvrij. Nog vreemder is echter dat de derde foto 016-0214 bij de informatie een CC Zero toevoeging bij de auteursrechthebbende heeft. Dus dat er afstand is gedaan van het auteursrecht. Dit is tegenstrijdig.

Dit rammelt aan alle kanten. Het Nationaal Archief wordt niet alleen bedreigd, maar heeft blijkbaar afgelopen jaren achterstallig onderhoud niet uitgevoerd. Zo zijn niet te verklaren afwijkingen ontstaan die het archief nu al vervuilen.

Over de twee vrouwen is de puzzel simpel. De vrouw zonder bril met zwart haar is Elisabeth Houtzager, de toenmalige directrice van het Centraal Museum. Over wie de vreemdste verhalen gaan. Tot en met de diefstal in 1970 van een jurkje in Oxfordstreet Londen. Ton H.M. van Schaik tekende het in 2018 op in een artikel (vanaf p. 48) voor Oud Utrecht en geeft aan waar Houtzager op haar plaats was: ‘Ze is niet geneigd tot overleg, en kan slechts praten met gezanten, prinsen en prelaten.’

Op de foto’s is de hoofdrol echter weggelegd voor de andere dame: archeologe Guda van Giffen-Duyvis die bruiklenen uit haar collectie voor de tentoonstelling beschikbaar stelde. Van Giffen-Duyvis schreef ook een inleiding in de catalogus. Zie op p. 8 een foto van haar van 20 jaar later.

Welvaartsevangelie zwendelt in juridisch vacuüm. Met Tom de Wal en Oral Roberts

Chuck Asay, Prosperity Gospel (welvaartsevangelie), 1987 gepubliceerd in Colorado Springs Gazette Telegraph. [Christian TV evangelists, Jim, Tammy Fay Bakker and Minister Oral Roberts are collecting the blood of Christ and selling it in the marketplace. It seems to me, Christ’s suffering and pain reveals a very different Gospel than the one they are hawking]. Collectie: Pikes Peak Library District.

Godsdienst trekt oplichters, fraudeurs, mooipraters en geldwolven aan. Dat komt omdat godsdienst in westelijke landen wettelijke vrijheid geniet en beunhazen daarom vrij spel hebben. Ze kunnen binnen de wet beweren wat ze willen, van alles beloven en mensen ontoelaatbaar onder druk zetten, maar de vrijheid van godsdienst geeft ze immuniteit tegen vervolging.

Grensoverschrijdend seksueel gedrag en financiële malversatie zijn daarvan een direct gevolg. Godsdienst is het ideale speelterrein voor avonturiers, mislukkingen, megalomane zieners en hebzuchtigen die ten koste van gelovigen carrière maken en een luxe leven leiden door ze geld uit de zak te kloppen.

In Nederland is Tom van de Wal met zijn Frontrunners Ministries een vertegenwoordiger van het welvaartsevangelie. Gelovigen die onder zijn betovering zijn gekomen vraagt hij om geld. Veel geld. Dat gaat verder dan de 1% van het nettoinkomen dat de Katholieke Kerk ooit als bijdrage aan katholieken vroeg.

Zie het commentaar ‘Tom de Wal kiest met Frontrunners Kingdom Business School voor de kracht van de hemel in zijn eigen portemonnee‘ (28 oktober 2021), het commentaar ‘Tom de Wal exposed als ketter. Het klakkeloos volgen van profeten én valse profeten is een hachelijke zaak‘ (15 september 2021), het commentaar ‘Afwijzend antwoord aan aanhanger van het welvaartsevangelie die me met een andere blik naar het evangelie wil laten kijken: ‘Nee’‘ (16 oktober 2020) en het commentaar ‘Welvaartsevangelie klopt geld uit zakken van gelovigen en sluist dat door naar voorgangers van protestant-christelijke organisaties‘ (6 september 2019).

Feit dat deze blogposts nog dagelijks worden gelezen, wijst er in mijn ogen op dat er naar informatie over Tom de Wal, de Frontrunners Ministries en het welvaartsevangelie wordt gezocht. En dat er nauwelijks betrouwbare informatie over te vinden is. Dat is het informatieve vacuüm. Gevestigde media voorzien daar nauwelijks in. Op Facebook besteedt Jan Christiaan Nieuwenhuis vanuit zijn christelijke overtuiging herhaaldelijk kritische aandacht aan Tom de Wal en zijn financiële praktijken.

De Amerikaanse cartoon uit 1987 toont de toenmalige christelijke TV-evangelisten Jim Bakker, zijn echtgenote Tammy Fay Bakker en Oral Roberts die Jezus’ bloed opvangen en het op de markt voor veel dollars verkopen. Gelovigen worden onder druk gezet om het te kopen. Dit soort religieuze chantage is in een notendop de kern van het welvaartsevangelie.

Op 30 en 31 oktober en 1 november 1964 was Oral Roberts aanwezig in de Margriethal van de Jaarbeurs in Utrecht met zijn programma ‘Leven en overvloed’. Het Utrechtsch Nieuwsblad van 5 november 1964 doet op p.7 verslag. Het wordt gepresenteerd als succes. Op Wikipedia staat dat Roberts Utrecht op de Volle Evangeliedag in 1960 aanwezig was, maar de resultaten tegenvielen ‘omdat er slechts weinig mensen zouden zijn genezen‘. Vraag is of 1964 een herkansing van 1960 was. Ook toen al was er spanning tussen de reguliere kerken en gebedsgenezers als Roberts, zoals uit het verslag van het Utrechtsch Nieuwsblad blijkt.

Advertentie over bijeenkomst Oral Roberts in Utrecht op 30 en 31 oktober en 1 november 1964 in het Leidsch Dagblad, 29 oktober 1964. De advertentie verscheen in meerdere kranten.

‘Vroeger had de gemeente Utrecht een heel goed cultuurbeleid’

‘Een deel van de sculptuur ‘Zeelandschap’ was al een tijd niet meer zichtbaar wegens bouwwerkzaamhedenen raakte ook beschadigd. Foto Hester van Santen‘. In artikel ‘Utrecht weet niet wat het moet met het grootste keramische kunstwerk van Nederland‘ van Hester van Santen in NRC, 4 januari 2024.

In de volgende uitspraak van Arnold Winkelman kan ik me vinden: ‘Vroeger had de gemeente Utrecht een heel goed cultuurbeleid. Maar ik kreeg elke keer met andere mensen te maken en vroeg me af: wordt hier wel wat overgedragen?”

De uitspraak staat in een artikel in NRC van Hester van Santen over het keramische werk ‘Zeelandschap’ van David van de Kop. De oorspronkelijke titel van de sculptuur is ‘De Elementen’. Onder andere beeldhouwer Ruud Kuijer spreekt zich uit over het belang van het werk. Op de academie heeft hij nog les van Van de Kop gehad. 

Het werk is verplaatst van het Smakkelaarsveld in het spoorgebied. De gemeente Utrecht weet al jaren niet wat het ermee aanmoet. Dat leidt bij velen tot onbegrip. 

Het onderhoud en beheer van ‘Zeelandschap‘ is in strijd met het zogenaamde ‘Utrechtse model‘ over kunst in de openbare ruimte waar in de beleidsnota ‘Uitvoeringsnota 2021-2030
Kunst in de openbare ruimte‘ lovende woorden aan worden gewijd.

Het lijkt in het cultuurbeleid van de gemeente Utrecht te ontbreken aan wilskracht, daadkracht en ambitie. In elk geval aan continuïteit en concentratie. Wat mee kan spelen is dat nieuw beleid seksyer wordt bevonden, dan oud beleid waar gemeentelijke marketing weinig eer aan kan behalen. Dat is ook een kwestie van generaties en (kunst)historisch geheugen van een gemeente dat zich slecht verhoudt tot de waan van de dag.

Het is onduidelijk wat Winkelman bedoelt met ‘vroeger’, toen Utrecht volgens hem een heel goed cultuurbeleid had. Was dat de periode voor 2000 van de sociaal-democratische wethouders Kees Pot en Paulien van der Linden en hoofd Culturele Zaken (CZ) Bernard Peiser?

Of was het de periode van voor 1990? In dat jaar werd Nicky van ‘t Riet cultuurwethouder. Feit dat toenmalig juniorpartner D66 in de jaren 1990 in vele steden cultuurwethouders ging leveren, kwam het cultuurbeleid niet ten goede. Niet omdat die wethouders niet goed waren, maar omdat hun machtsbasis te smal was. 

Of was het de periode van Nico Jansen die tot 2015 zo’n 18 jaar hoofd CZ was, waarna het cultuurbeleid slechter werd? Peiser en Jansen zorgden voor continuïteit en vanwege hun anciënniteit hadden ze een positie opgebouwd die ze voor de kunst konden inzetten. 

Ook konden vroegere cultuurwethouders en hoofden CZ 100% voor de kunst gaan. Door de toenmalige ruime kunstbudgetten en het idee dat kunst ertoe deed en waarde op zichzelf had. Terwijl kunst in Utrecht nu vanuit linksig denken vaak wordt ingezet als middel voor politieke en sociale doeleinden, zoals emancipatie, diversiteit en doelgroepenbeleid waar kunst dienstbaar aan moet zijn. Dat gaat ten koste van de autonomie van kunst.

In een late echo van Richard Florida heeft het Utrechtse cultuurbeleid de laatste 25 jaar met onder meer platform RAUM in Vinex-Wijk Leidsche Rijn ingezet op gentrificatie. Dus kunst en cultuur inzetten om een stadsdeel te ontwikkelen en op te waarderen. Een idee waar trouwens kritiek op is.

Dat gaat hoe dan ook niet altijd goed. Door het college zijn miljoenen euro’s verspild aan De Machinerie in het Werkspoorkwartier aan dezelfde westelijke rand van de stad. Een gebied dat ondanks de gemeente door privé initiatieven floreert en vibreert. 

Hetzelfde overkwam Landhuis Oud-Amelisweerd in notabene Bunnik waar het Utrechtse college met weinig succes miljoenen euro’s aan de verbetering van het vastgoed besteedde. Zonder logica die uit het Utrechtse cultuurbeleid volgde werd daar vervolgens een museum gevestigd dat geen exploitatiesubsidie kreeg en na enkele jaren failliet ging. Als een aangekondigde ramp.

Het 21ste eeuwse Utrechtse cultuurbeleid lijkt te worden gekenmerkt door populisme, wispelturigheid en versplintering. Dat is mede een gevolg van de aantrekkingskracht van Utrecht als gewilde stad voor wonen en werk. De steun aan de kunst loopt achter bij de groei van de stad. Maar het is ook een gevolg van opdrachten van de politiek waarmee het cultuurbeleid wordt opgezadeld.

Dat verklaart de verzuchting van Winkelman dat hij steeds met andere mensen te maken kreeg en of die weten wat hun voorgangers deden. Dat is de logica van de partijpolitiek die een horizon van vier jaar heeft en een afdeling CZ die politieke opdrachten moet uitvoeren en daardoor noodgedwongen een politieke houding aanneemt. Zie dat als mimicry van beleid.

In de geesteshouding van politisering van het Utrechtse cultuurbeleid past het behoud van ‘Zeelandschap‘ niet. Dat heeft immers geen pleitbezorgers in de politiek en direct politiek belang.

Weliswaar worden iconen als Centraal Museum, Stadsschouwburg en Muziekcentrum Tivoli/Vredenburg door de gemeente Utrecht nog steeds loyaal gesteund, de pijn zit in de laag daaronder en in initiatieven die niet van de grond komen. Disciplines die het meest grenzen aan commercie kunnen redelijk op eigen benen staan. Kritische hedendaagse beeldende kunst kan dat minder en zou geen steun van CZ, maar van Economische Zaken moeten hebben. Omdat toch alles afgemeten wordt aan omzet, winst en bereik.

Voor de vierde stad van Nederland heeft Utrecht een opvallend bescheiden beeldende kunst-klimaat dat achterblijft bij de statuur van de stad. Tekenend is dat Utrecht slechts vier serieuze kunstgalerieën heeft. Ook atelierruimte voor kunstenaars wordt steeds schaarser. Zoals Arnold Winkelman opmerkt: ‘Wat wordt hier overgedragen’? Ik pieker daar als inwoner van Utrecht al jaren over en weet het antwoord niet.

Kamervragen van ChristenUnie over christelijke jongeren die flyeren op Utrecht CS slaan de plank mis

Schermafbeelding van deel schriftelijke vragen ‘Het bericht ‘NS verbiedt christelijke jongeren flyers uit te delen op Utrecht Centraal: ‘Dit is propaganda’’ van de ChristenUnie aan de ministers De Jonge en Yesilgöz en staatssecretaris Heijnen, 14 december 2023.

Lid van de Tweede Kamer Don Ceder van de ChristenUnie diende op 14 december 2023 bovenstaande schriftelijke vragen ‘Het bericht ‘NS verbiedt christelijke jongeren flyers uit te delen op Utrecht Centraal: ‘Dit is propaganda’’ in.

Het bericht waar op gedoeld wordt is het bericht ‘NS verbiedt christelijke jongeren flyers uit te delen op Utrecht Centraal: ‘Dit is propaganda’ van 13 december 2023 van cvandaag. Dit christelijke digitale platform heeft als visie niet alleen christenen te informeren, maar ook hen te inspireren en te bemoedigen en te helpen een geloof op te bouwen ‘in een wereld die steeds seculierder wordt‘. Cvandaag claimt dat het ‘de hele Kerk‘ zichtbaar maakt.

Het is merkwaardig dat de ChristenUnie verwijst naar een bericht dat achter een betaalmuur zit. Om het te kunnen lezen dient men lid te worden van cvandaag. Het is duidelijk dat de indieners van de schriftelijke vragen zich identificeren met cvandaag. De schriftelijke vragen zijn duidelijk een één-tweetje tussen cvandaag en ChristenUnie.

Schermafbeelding van deel Huisregels op stations ofwel Stationregels van NS en ProRail.

De beantwoording van de vragen is simpel. Evangelisatie of elke andere vorm van reclame maken, teksten verspreiden of evenementen organiseren is zonder schriftelijke toestemming verboden in de hal van het Utrecht CS. Het doet er niet toe of dat een demonstratie of manifestatie wordt genoemd, zoals ChristenUnie stelt. De christelijke jongeren waren zonder toestemming in overtreding. Dat probeert de ChristenUnie met de vragen goed te praten.

Een en ander hindert de reizigersstroom. De suggestie uit de vragen 4) en 8) dat het uitdelen van evangelisatiemateriaal niet hinderlijk is onderbouwt de ChristenUnie niet. Het is wellicht niet hinderlijk voor de verspreiders van het evangelisatiemateriaal, maar kan dat wel degelijk zijn voor de reizigers die aangesproken worden.

Schermafbeelding van deel Huisregels op stations ofwel Stationregels van NS en ProRail.

De hal is bedoeld voor reizigers die met de trein reizen. De eigenaar, beheerder of vervoerder kan volgens de stationsregels (of Huisregels op stations) van NS en ProRail een ieder de toegang tot het station ontzeggen. Een station is geen publieke ruimte zoals een straat of plein, maar een private ruimte. De hal van het CS Utrecht is reizigersgebied en kan alleen bereikt worden door zich aan te melden via de OV-chipspoort.

Er is schriftelijke toestemming van de beheerder voor nodig om folders uit de doen in het reizigersgebied. Die hadden de christelijke jongeren die flyers uitdeelden niet. Dat weet de ChristenUnie. Dat maakt het merkwaardig waarom het de vragen indient. De vragen zijn overbodig en bedienen de eigen achterban. Het is goedkope retoriek van de ChristenUnie.

Als in de hal van Utrecht CS allerlei groeperingen om commerciële, politieke, religieuze of welke reden dan ook de reizigers in het reizigersgebied ophouden, dan is dat niet alleen hinderlijk, maar vooral ongepast en overmoedig. Als dat toegestaan wordt, dan wordt een stationshal een kermis of markt van meningen. Dat is niet het doel van een reizigersgebied. Daarom zijn er stationsregels om dat te voorkomen en de reiziger daartegen te beschermen.

De beheerder van station Utrecht CS had gelijk om de evangelische folderaars te vragen daarmee te stoppen. Daar is de hal niet voor bedoeld. Dat gebeurde trouwens pas na 45 minuten. Hadden de handhavers niet eerder kunnen optreden? Tot die tijd konden de christelijke jongeren zonder schriftelijke toestemming hun folders uitdelen. Ze hebben niks te klagen. Ze konden 45 minuten zonder schriftelijke toestemming de stationsregels overtreden.

De christelijke jongeren hadden zonder bezwaar evangelisiatiemateriaal in de publieke ruimte kunnen uitdelen wat de hal van Utrecht CS niet is. Zoals vele religieuze organisaties hun vaste plekken in steden en dorpen hebben om voorbijgangers aan te spreken in de hoop hen te bekeren tot hun geloof. Het is bizar dat de christelijke jongeren juist de hal van Utrecht CS kozen waarvan ze hadden kunnen weten dat daar schriftelijke toestemming nodig is voor het uitdelen van folders. Hun vrijheid van meningsuiting is niet in het geding.

Het is potsierlijk van de ChristenUnie dat het suggereert dat de vrijheid van godsdienst van de evangeliserende christelijke jongeren in het geding is. Ze kunnen overal terecht, alleen niet in een private ruimte waar huisregels gelden.

Huisregels bestaan ook in kerken, voetbalstadions, theaters, bioscopen en andere private plekken waar veel mensen samenkomen. Deze christelijke jongeren kunnen hun flyers niet uitdelen in een moskee, tempel of katholieke kerk. Zoals anderen hun religieus materiaal niet kunnen uitdelen in de kerk die deze jongeren frequenteren.

Het doet er niet toe of het evangelisatiemateriaal dat de christelijke jongeren uitdeelden ‘propaganda‘ wordt genoemd of dat het onderdeel was van een demonstratie. Het gaat erom dat de jongeren voor dat verspreiden geen schriftelijke toestemming hadden van de beheerder.

Evangelisatie is het verbreiden van het christendom onder niet-christenen met als doel hen te bekeren tot het christendom. Als onder propaganda een vorm van communicatie wordt verstaan, waarbij door de belanghebbende partij wordt getracht aanhangers voor haar gedachtegoed te winnen, dan was in dit geval van de ongeveer 35 flyerende christelijke jongeren duidelijk sprake van propaganda. In dit geval religieuze propaganda.

Wat is de logica van de ChristenUnie om over iets wat aantoonbaar vaststaat, namelijk dat het hier ging om religieuze propaganda, schriftelijke vragen te stellen aan twee ministers en een staatssecretaris? Heeft de ChristenUnie niets beters te doen en begeeft het zich nu ook al op de weg van de identiteitspolitiek?

Dat de beheerder van station CS Utrecht de fout is ingegaan met het niet afbreken van de pro-Palestina demonstraties en het samen met burgemeester Dijksma de openbare veiligheid in het reizigersgebied van Utrecht CS niet kon waarborgen is ergerlijk en tekent het tekort van de handhaving op Utrecht CS. Dat was een hinderlijk incident. Het wil echter niet zeggen dat de beheerder andere vormen die in strijd zijn met de stationsregels moet toestaan.

De schriftelijke vragen van de ChristenUnie zijn een vorm van propaganda waarmee deze partij zich blameert. Het lijkt de ChristenUnie aan besef te ontbreken om onderscheid te maken tussen belangrijke en onbelangrijke onderwerpen. De ChristenUnie doet met deze schriftelijke vragen aan stemmingmakerij.

Utrechtse raad omarmt motie ‘Oproep staakt het vuren’ conflict Hamas- Israël

Schermafbeelding van deel artikel ‘Meerderheid Utrechtse gemeenteraad steunt motie voor aansluiten bij oproep tot staakt het vuren in Gaza en Israël‘ op de DUIC, 10 november 2023

Mijn reactie bij het artikel ‘Meerderheid Utrechtse gemeenteraad steunt motie voor aansluiten bij oproep tot staakt het vuren in Gaza en Israël‘ op de DUIC van 10 november 2023.

GroenLinks (de grootste partij in de Utrechtse raad), PvdA, Volt, PvdD, ChristenUnie, Student&Starter, DENK, EenUtrecht en D66 dienden de motie in die werd aangenomen.Het is domme én gevaarlijke politiek. De motie bespeurt ‘spanningen tussen groepen in onze stad‘ maar gooit met de motie juist olie op het vuur.

De motie bevestigt het beeld dat de lokale politiek niet altijd goed beseft waar het mee bezig is. En waar de prioriteiten liggen. Hebben linkse partijen elkaar gegijzeld in politiek correct denken waar ze niet meer aan konden ontsnappen? Daar lijkt het sterk op. Mijn reactie:

Motie M387 ‘Oproep staakt het vuren‘, Utrecht, 9 november 2023.

Makkelijk scoren van GroenLinks, of zoals DUIC het noemt GroenLink. Symboolpolitiek.

Zoals velen hierboven terecht zeggen is het niet aan de Utrechtse gemeenteraad om buitenlandse politiek te bedrijven. De raad moet zich bezighouden met beleid waar het directe invloed op heeft. Dat is niet het conflict tussen Hamas en Israël.

Burgemeester Sharon Dijksma verdient lof dat ze de motie ontraadde. Tevergeefs trouwens. Zelfs haar eigen partij de PvdA luisterde niet naar haar en stemde voor de motie.

Waarom een motie over dit conflict tussen Hamas en Israël en niet over talloze andere conflicten die in veel gevallen tot meer leed en slachtoffers leiden? Zoals Oekraïne, Oost-Congo, Myanmar, Ethiopië, Soedan, Afghanistan, Jemen, Syrië, Nigeria, Venezuela en noem maar op.

De motie oogt willekeurig. Daarnaast is het ongewenst dat de indieners van de motie een buitenlands conflict importeren naar Utrecht. Daar is niemand mee gediend. De maatschappelijke verdeeldheid over dit conflict is groot.

Het valt te begrijpen dat zo’n motie de indieners een goed gevoel geeft. Een snelle rush. Dat is wat anders dan taaie dossiers over zorg, verkeer of wonen die sporadisch de publiciteit halen en waarmee in de beeldvorming nauwelijks gescoord kan worden.

De motie kan dan ook opgevat worden als vakantie van de politiek. Even uit de gewone sleur. Even wat kleur op de wangen en even wat emotie in plaats van taai huiswerk.

De motie leidt bij niet-rechtse kiezers tot disharmonie omdat hun identificatie met de overwegend linkse partijen die de motie steunen wordt bemoeilijkt.

Zo bereikt de motie het omgekeerde van wat de indieners beogen. Het vergroot de vervreemding van en het wantrouwen in de lokale politiek die toch al niet een bijster sterk imago heeft. Het beeld van een raad die continu achter de feiten aanloopt wordt door de motie nog verder versterkt. Dat hadden de indieners van de motie moeten beseffen.

Gedachten bij de foto ‘Netherlands Dance’ in San Francisco, 1915. Hoe het Nederlands paviljoen wordt ingezet voor promotie van Shell

Netherlands Dance, 1915. Tijdens de Panama-Pacific International Exposition in San Francisco. Collectie: Edward A. Rogers Panama Pacific International Exposition photograph collection.

Het is 11 maart 1915 in San Francisco. De gasten van het Inwijdingsfeest met dans van het Nederlandse paviljoen op de Panama-Pacific International Exposition poseren voor de fotograaf. Deze wereldtentoonstelling moest helpen aantonen dat San Francisco de aardbeving van 1906 economisch te boven was gekomen.

De Nederlanders maakten er een promotie van de Koninklijke Shell of de toenmalige Koninklijke Olie voor die in 1885 oliebronnen in Sumatra had gevonden. Nederland had vanaf 1907 in Shell een meerderheidsbelang van 60% tegenover de Engelsen 40%. Economisch zat Nederland in 1915 in een benarde situatie.

Op de eerste rij van het gezelschap op de foto staan de Nederlandse consul-generaal Henri A. van Coenen Torchiana (in ambtskostuum) en de kale baron Jan Carel van Eck (Van Eck trad niet in 1928, maar in 1908 toe tot Shell). Het Nederlandse paviljoen diende als visitekaartje van Shell om de Amerikaanse markt te openen.

Het draaide om Shell zoals Van Ecks kleinzoon Mark H. Reed in een inzichtelijk artikel uit 2021 uitlegt. Notabene tijdens de Eerste Wereldoorlog waarin Nederland neutraal bleef en andere West-Europese landen leden.

Evening ceremonies, including dance, celebrating Dedication Day of the Netherlands Pavilion, March 11, 1915. Left to right: Agnes van Eck (formerly Tillmann), H.A. van Coenen Torchiana, Catherine Geloudemans Torchiana, J.C. van Eck. Tillmann Family Archives. In: Shell Oil, Baron van Eck, and the 1915 Panama-Pacific International Exposition van Mark H. Reed, 2021.

Een onlangs gerestaureerd filmpje uit 1912 laat zien hoe een gezelschap op zoek gaat naar een locatie voor het Nederlands paviljoen. De link met Shell blijkt uit de aanwezigheid van gevolmachtigd minister en buitengewoon gezant jonkheer John Loudon die met een Nederlandse vlag loopt. Zijn broer Hugo Loudon was in 1890 een van de oprichters van de Koninklijke Olie.

Wie zich afvraagt wat het gepavoiseerde oorlogsschip 28 seconden lang in de video doet vindt het antwoord enkele jaren voor 1912. In 1909 was de Nederlandse kruiser ‘Utrecht‘ aanwezig bij de viering van de Hudson-Fulton viering. Ter ere van het jubileum dat het 300 jaar geleden was dat de in dienst van de VOC varende Henry Hudson met de Halve Maan in 1609 de rivier opvoer die later zijn naam kreeg. Ook werd gevierd dat het zo’n 100 jaar geleden was dat in 1807 de Amerikaanse ingenieur Robert Fulton met het stoomschip Clermont over de Hudson voer.

Inclusief saluutschoten van de ‘Utrecht’ uit 1909 wordt die viering als Nederlands vlagvertoon in het filmpje uit 1912 ingepast. Toen Nederlands trots. Ongetwijfeld ook om de historische band met de VS te benadrukken. De ‘Utrecht‘ wordt er wel aan de haren bijgesleept. In dienst van het vaderland.

XR schiet in eigen voet met projectie Palestijnse vlag op Utrechtse Domtoren

Schermafbeelding van deel artikel ‘Extinction Rebellion projecteert Palestijnse vlag op Domtoren in Utrecht‘ op de DUIC, 17 oktober 2023.

Ik had altijd een zekere sympathie voor XR (Extinction Rebellion), maar die heb ik nu verloren door de inmenging in de wereldpolitiek. Ik weet niet of XR mijn sympathie nog ooit kan terugwinnen.

Wat een domme actie om een Palestijnse vlag op de Domtoren te projecteren. Waarom trouwens geen Israëlische vlag? Telt de moord op 1400 Israëlische burgers niet mee? XR kiest eenzijdig partij in het conflict tussen Hamas en Israël. Waarom?

Schoenmaker blijf bij je leest. De uitleg van XR die solidariteit, onderdrukking en kapitalisme verbindt met de klimaatcrisis is van een povere onderbouwing waarmee voor mij XR intellectueel door de mand valt. De uitleg voelt als een omgevallen boekenkast op een studentenkamer.

Is het de rol van XR om een buitenlands conflict naar Nederland te importeren en eenzijdig daarin stelling te nemen? Hoe strategisch slim is dat? Verliest het daarmee geen wisselgeld op het milieudossier? Ik vermoed dat het hiermee gematigde sympathisanten verliest. Die zijn wel nodig in de strijd om de publieke opinie.

Klimaat is de kerntaak van XR en niet het Midden-Oosten. Van wereldpolitiek heeft XR niet dezelfde expertise als van het klimaat. En waarom mengt XR zich selectief in deze ene geopolitieke kwestie? Waarom niet in conflicten in China (Tibet, Xinjiang), Oekraïne, Noord-Korea, Oost-Kongo, Myanmar?

XR heeft zich met deze actie te kijk gezet als naïef, emotioneel en onvolwassen. Daarmee heeft het het eigen aanzien dat het met veel moeite opgebouwd had met een klap beschadigd.

Dat XR zich met een wilde projectie spiegelt aan acties van radicaal-rechts (Erasmusbrug, Anne Frank Huis) geeft aan dat XR een verkeerd zelfbeeld heeft. XR onderschat zichzelf. Het heeft in tegenstelling tot deze radicaal-rechtse splinters volop mogelijkheden om zich publicitair te uiten en ook ruime toegang tot media en publieke opinie. XR marginaliseert zich onnodig met deze actie.

De wilde projectie is dom. Nodig is een debat binnen XR om te zorgen dat het zich voortaan niet meer mengt in zaken waar het weinig verstand van heeft en die XR publicitair beschadigen. XR moet de rangen sluiten en geen ruimte laten voor dit soort wilde acties.

Wat een blunder van XR.

Vlagvertoon oorlog Israël- Hamas : lafheid, karakterloosheid en morele leegte kenmerken het Utrechtse gemeentebestuur

Schermafbeelding van artikel ‘Gemeente hangt Utrechtse vlag halfstok‘ van de DUIC, 8 oktober 2023.

Is het laf van het Utrechtse gemeentebestuur (GroenLinks, D66, PvdA, Student & Starter en ChristenUnie) dat het de Israëlische vlag niet hijst na de aanval van Hamas op Zuid-Israël, maar volstaat met een Utrechtse vlag halfstok voor alle slachtoffers in het huidige conflict Israël – Hamas? Het getuigt in elk geval niet van moed.

Jerry Goossens beantwoordt de vraag in zijn column van 10 oktober 2023 in het AD volmondig met ja. Volgens hem is het om je dood te schamen. Dat het uiten van je solidariteit met de slachtoffers als controversieel kan worden aangemerkt, getuigt volgens hem van een morele leegte van het Utrechtse gemeentebestuur die ronduit angstaanjagend is. Hij zegt:

Schermafbeelding van deel column ‘Jerry vindt het laf dat Utrecht de Israëlische vlag niet hijst: ‘Het is om je dood te schamen’ van Jerry Goossens in het AD, 10 oktober 2023.

Goossens merkt op dat het Utrechtse gemeentebestuur er vaak bij de kippen bij is om via vlagvertoon stelling te nemen. Als het om Oekraïne of terroristische aanslagen in Europa gaat. Maar nu hijst het gemeentebestuur niet de vlag van Israël. Door de weigering neemt het een duidelijk standpunt in. Het verklaart de moord op Israëlische burgers als controversieel.

Utrecht is daarbij niet de enige Nederlandse gemeente. In dit kaartje geeft het RD een overzicht van het vlagvertoon naar aanleiding van het Israël – Hamas conflict:

Kaart Vlagvertoon in artikel ‘Discussie over vlagvertoon naar aanleiding van geweld in Israël‘ in het RD, 10 oktober 2023.

Het lijkt er sterk op dat het Utrechtse gemeentebestuur bang is voor een minderheid van de bevolking met sympathie voor Hamas en/of de Palestijnen. Het is merkwaardig dat een doorgaans uitgesproken pro-Israël partij als de ChristenUnie die deel uitmaakt van de coalitie daar in meegaat.

De praktijk is dat Israël van buitenaf de Palestijnse bevolking van Gaza gijzelt en dat Hamas van binnenuit hetzelfde doet. Burgers in Gaza zijn het slachtoffer van het conflict dat zich inmiddels tot een oorlog heeft uitgebreid.

De bevolking van Israël wordt trouwens ook gegijzeld. Namelijk door de regering Netanyahu met een premier die alles uit de kast haalt omdat hij vecht voor zijn politieke voortbestaan om uit de handen van justitie te blijven en daarom zo’n vuile zaak heeft gemaakt met extreem-rechtse, religieuze partijen dat de Israëlische democratie en rechtsstaat bedreigd worden.

Je kunt ook zeggen dat dat vlagvertoon van gemeenten flauwekul is. Ze behoren niet aan buitenlandse politiek te doen. Het is niet de bedoeling dat gemeenten zich zo profileren of buitenlandse conflicten importeren. Ze hebben de kennis niet om een buitenlands conflict op waarde te schatten. Zo bekeken is vlagvertoon oppervlakkig en zelfs explosief gedoe. Emotie.

Als het er op aankomt en het Utrechtse gemeentebestuur moed kan tonen, dan hangt het niet de Israëlische, maar de Utrechtse vlag halfstok. Stop dan voortaan maar met dit vlagvertoon als het voornamelijk om het pacificeren van de eigen bevolking gaat. Waar slaat het dan nog op? De verdienste van het huidige Utrechtse gemeentebestuur is dat het heeft aangetoond dat dit vlagvertoon een loos gebaar is. Of je gaat ervoor als gemeente of je stopt met dit symbolische vlagvertoon.

Vraag van Henk Westbroek: waar wordt het cultuurbeleid van de gemeente Utrecht gemaakt?

De Utrechtse Henk Westbroek is een luis in de pels. Een onafhankelijk denkend persoon. Hij was zanger van het Goede Doel, maakte carrière bij de VARA en was in 1998 op succesvolle wijze lijsttrekker van Leefbaar Utrecht. Een populistische partij die aan de opkomst van Pim Fortuyn voorafging.

Vier jaar later beëindigde Westbroek zijn actieve politieke carrière, maar vanuit de marge blijft hij de politiek volgen. In deze gesproken column voor De Nuk de cultuurpolitiek van de gemeente Utrecht.

Westbroek richt zijn pijlen op Mei Li Vos (namens de PvdA ondervoorzitter van de Eerste Kamer) , de PvdA en de consultantsbureaus die gemeenschapsgeld binnenharken. De PvdA waar hij ooit via de VARA en Marcel van Dam indirect aan verbonden was. Een klaarblijkelijkheid is dat bekeerlingen vaak extra strijdlustig en kritisch zijn op hun oude gedachtegoed.

Westbroek richt zijn beste pijlen op de gemeente Utrecht, de wethouder Cultuur Eva Oosters (Student & Starter) en de afdeling Culture Zaken met het hoofd Tarik Yousif die volgens hem het cultuurbeleid van Utrecht door Mei Li Vos en haar entourage, en twee bureaus in de Amsterdamse grachtengordel laten bepalen.

Schermafbeelding van ‘Evaluatie cultuurnota Utrecht‘ van Blueyard. Het evalueren van de cultuurnotaprocedure.

Het is een oude klacht. Waarom zijn gemeentelijke afdelingen niet bij machte om zelf het beleid van hun gemeente te maken, schrijven, vernieuwen en evalueren? Terwijl gemeenten bovenmatig investeren in afdelingen voorlichting, marketing en publiciteit. Om de inwoners te laten weten dat het beleid wordt uitbesteed?

Dat stelt Westbroek aan de orde. Waarom wordt dat beleid uitbesteed aan externe personen en bureaus? Terwijl beleid het DNA van een gemeente is. Bij kleine gemeenten valt dat vanwege capaciteitsproblemen nog te billijken, maar niet bij de vierde stad van het land.

Het is niet alleen dat er veel geld verdwijnt door het inhuren van externe adviseurs en consultants van buiten de stad. Het is dat de contouren van het cultuurbeleid van de gemeente Utrecht niet door de gemeente zelf, maar elders worden bepaald. Dat leidt tot verwatering en verslapping van dat beleid. Dat is een blamage en een brevet van onvermogen voor de afdeling Culturele Zaken van de gemeente Utrecht. En voor het gemeentebestuur die hier voor kiest.

Volgens Westbroek slaat het reizende adviescircus van Mei Li Vos ook zijn tenten op in Rotterdam. De gemeente waar de schaduwmacht van filantropische instellingen van de familie Van der Vorm nu al grotendeels het cultuurbeleid bepaalt.

Vandaag staat onderstaande vacature online voor een Senior Beleidsadviseur Cultuur van de gemeente Utrecht. Wat opvalt is dat deze senior beleidsadviseur signalerende, verbindende, adviserende en coördinerende taken heeft, maar niet gevraagd wordt om actief mee te schrijven aan het cultuurbeleid. In elk geval blijkt dat niet uit deze vacature die overloopt van ambtelijk en procedureel jargon. De ambitie om over zichzelf te beslissen heeft de gemeente Utrecht blijkbaar losgelaten.

Vacature op talent.com, 25 augustus 2023.

Antwoord aan een Utrechts kandidaat gemeenteraadslid van de CU die zegt niet naar het Centraal Museum te gaan. Over ‘Zeelandschap’ van David van de Kop

Schermafbeelding van deel artikel ‘Moet het betwiste kunstwerk Zeelandschap wellicht naar het park voor verweesde beelden in Utrecht?‘ in de DUIC, 11 augustus 2023.

In Utrecht is er debat over de sculptuur Zeelandschap (1987) van David van de Kop. Velen zullen het kennen omdat het vanuit de trein te zien is. Het kunstwerk in de openbare ruimte moet verplaatst worden vanwege een verbouwing op de huidige locatie Smakkelaarsveld. Maar waarheen? Het lijkt een zure appel die tussen stadsdelen heen en weer wordt geschoven. Er is een voorstel van een individu om het op te nemen in een beeldenroute.

Zoals valt te verwachten bij kunst in de openbare ruimte zijn er meer negatieve dan positieve reacties bij het artikel op de DUIC. Tekenend is om een besluit over de plaatsing van Zeelandschap af te laten hangen van de kosten. Er worden vergelijkingen gemaakt met andere beleidsterreinen die ook geld nodig hebben.

Ook iemand die zich presenteert als ‘kandidaat gemeenteraadslid‘ geeft een reactie. Een lid van de ChristenUnie. Wellicht is het in een opwelling geschreven, maar toch verbaast het dat een kandidaat gemeenteraadslid van de CU zich publiekelijk zo negatief uit. Vandaar mijn reactie op de DUIC bij het artikel over het ‘verweesde‘ kunstwerk Zeelandschap:

Reactie van Derk van Dorth bij artikel ‘Moet het betwiste kunstwerk Zeelandschap wellicht naar het park voor verweesde beelden in Utrecht?‘ in de DUIC, 11 augustus 2023.

‘Het is de vraag wat het betekent om kandidaat gemeenteraadslid te zijn op plek 16 van een partij die 2 zetels heeft. 

U zegt dat niet alles wat “kunst” genoemd wordt die betiteling verdient. Dat kan zo zijn, en we kunnen ons afvragen hoe dat komt, maar daarmee is nog niet gezegd dat kunst geen rol behoort te hebben in het beleid van de gemeente Utrecht. 

Niet alles wat “godsdienst” genoemd wordt verdient die betiteling. Denk aan Trump en de evangelicals, Poetin en patriarch Kirill, twee KGB’ers, of de Indiase premier Modi die vuile zaak maakt met extremistische hindoes. 

Is dat vervolgens een reden om ‘godsdienst’ af te schalen? Nee. Zo is het ook met kunst. Uit een voorbeeld kan geen algemene regel afgeleid worden. Dat is wat u doet. 

U zet uzelf te kijk als onwetend met uw opmerking over het Centraal Museum. Het lijkt zelfs of u trots bent op uw bizarre manier van redeneren. 

Het Centraal Museum presenteert zich als kunstmuseum, maar is dat maar ten dele. Het kent ook een afdeling stadsgeschiedenis. Conservator René de Kam heeft prachtige boeken geschreven en tentoonstellingen gemaakt over de geschiedenis van Utrecht. Onder andere over de Dom. Waarom zou u geen kennis nemen van de Utrechtse stadsgeschiedenis? 

In Arnhem zag ik afgelopen vrijdag het kunstwerk in de openbare ruimte Blauwe Golven van Peter Struycken. Op een verkeersplein vlakbij de Rijn. Dat was net als het werk Zeelandschap van David van de Kop verwaarloosd door toedoen van de lokale overheid, maar wordt nu opgeknapt. Samen met de directe omgeving voor naar schatting 12 miljoen euro.

Zo hoort het. Een gemeente moet budgetten afwegen. Voor transport, sociale voorzieningen, publieke werken, openbaar groen, onderwijs, zorg, sportvoorzieningen en noem maar op. In dat rijtje hoort ook kunst thuis. 

Gemeenten concurreren met elkaar in voorzieningen. Om mensen te trekken en vast te houden. Kijk wat er in de krimpgebieden zonder voorzieningen gebeurt, daar trekken jongeren weg omdat er bijna niks overblijft. 

Daar horen ook culturele voorzieningen bij. Zoals een muziektheater, een schouwburg, een museum, een bibliotheek, een archief en andere uitingen van kunst. Een gemeente die zichzelf serieus neemt investeert in kunst. 

Ik vind het verontrustend dat een Utrechts kandidaat gemeenteraadslid van de ChristenUnie,  al is hij op een onverkiesbare plek geplaatst, zich publiekelijk negatief uitspreekt over kunst en het Centraal Museum. 

Wat denkt u hiermee te bereiken en beseft u niet dat u uw eigen partij, de ChristenUnie hiermee publiekelijk beschadigt?’ 

Schermafbeelding van deel beschrijving Zeelandschap van David van de Kop op art@site.