Toespraak Trump over buitenlandse politiek is een totale puinhoop

Donald Trump, Vladimir Putin, Viktor Orban, Geert Wilders of Marine Le Pen hebben iets gemeenschappelijks: ze zijn het contact met de realiteit kwijt en leven in hun eigen wereld. Dat wordt ook omschreven door te zeggen dat ze niet goed snik zijn. Trump weet dat niet te verbergen zoals zijn toespraak over buitenlandse politiek leert. TYT analyseren het en wijzen op tegenstrijdigheden. Het gaat niet om niks. Trump maakt kans op het presidentschap van de VS, zeker als de Republikeinse FBI-directeur James Comey zich partijpolitiek opstelt bij een aanklacht tegen de Democratische kandidaat Hillary Clinton. Dan kondigt zich het scenario aan dat aan de top van de twee oudste kernmachten de VS en Rusland twee extra-realisten staan. Ze boetseren met marketing feiten naar hun mening. Een schrikbeeld. Het zegt iets over het veiligheidsmechanisme van de wereld dat narcisten of intellectuele lichtgewichten kans lopen tot het hoogste ambt geroepen te worden.

Advertentie

Rob Scholte, establishment, gelijkgeschakelde media en lakse journalisten

‘Ik ben kritisch over de journalistiek. Volgens mij is de pers gelijkgeschakeld, waarbij amusement en een bepaald politiek belang voorop staan. Er wordt onvoldoende goed onderzoek gedaan.’ Aldus kunstenaar Rob Scholte in een interview in NRC met Thomas van Huut. De interviewer vraagt niet door wat Scholte bedoelt, zodat we ernaar moeten gissen. Het interview stelt dat het ‘pact’ tussen interviewer en geïnterviewde dat stilzwijgend verzwijgt wat de aanleiding voor het gesprek is wordt doorbroken. Het gaat over de tegenwerking die Scholte zegt te ondervinden van de gemeente Den Helder bij zijn Rob Scholte Museum. Die kritiek wordt ondersteund door een ruim ondertekende open brief aan het Helderse college. Een andere aanleiding is de tentoonstelling ‘Embroidery Show’ met achterkanten van 950 ‘gevonden’ borduurwerken met de handteking van Rob Scholte die in het Zwolse Museum de Fundatie tot 19 september 2016 getoond worden en vragen oproepen over authenticiteit in de kunst. Scholte verbreekt na 14 jaar de stilte, zo heet het, maar wat zegt hij?

De term ‘gelijkschakeling’ verwijst naar de Duitse term Gleichschaltung die van toepassing is op maatregelen die vanaf 1933 genomen werden door de nazi’s om controle over de samenleving te krijgen. Gelijkschakeling moet opgevat worden als een technische term die uitgelegd kan worden door het begrip ‘synchronisatie’, het in de pas laten lopen van machines. In deze visie is de totalitaire staat een organisch geheel waarbij alle delen ondergeschikt worden gemaakt. Actuele geschiedschrijving over het Derde Rijk van onder meer Timothy Snyder en Ian Kershaw weerspreekt de visie dat nazi-Duitsland een sterke, autoritaire, bureaucratische staat was met bijvoorbeeld een uitgewerkt meesterplan voor de Holocaust. Dat ontstond vanuit een combinatie van intentie (van hogerop) en de functionele improvisatie, projectie en initiatieven (lager in de hiërarchie).

Rob Scholte heeft gelijk dat de huidige Nederlandse gevestigde (‘establishment‘) media gelijkgeschakeld zijn. Ze volgen de agenda van de macht en stellen de vanzelfsprekendheid van de macht niet ter discussie. Wat niet wil zeggen dat er aan de hand van eigen onderzoek geen onthullingen worden gedaan. Maar de optelsom is dat gevestigde media tegen de macht aanleunen en de status quo verdedigen. Het politiek belang voor media is het eigen bestaansrecht. Aandacht voor amusement dient ter afleiding. Zodat de NRC niet opent met een onderzoek dat de tegels van de macht licht, maar op de voorpagina uitpakt met de dood van popsterren als David Bowie of Prince. Waardoor zelfs een krant die de nuance zegt te zoeken afzakt naar het niveau van lifestyle dat machtsstructuren aan het oog onttrekt en zo’n medium zelf onbenullig en corrupt doet lijken.

Het antwoord op de vraag of gevestigde media intentioneel of functioneel tegen de macht aankruipen geeft inzicht in hun functioneren. Het is verleidelijk om in ordening en organisatie deze media te vergelijken met het losse verband van een totalitaire staat als nazi-Duitsland. Het concept is de combinatie van intentie en functie. Dat bestaat uit de grofweg geschetste contouren van bovenaf die op lagere niveau’s door initiatieven van individuen worden ingekleurd. Het wordt de journalist bij gevestigde media niet dwingend opgelegd om op te komen voor de bestaande macht, maar hij neemt uit eigenbelang en door het kiezen van de weg van de minste weerstand die van hem verwacht wordt het initiatief om dat te doen. Zo wordt op de afzonderlijke microniveau’s het macroniveau ‘uitgevuld’. Deze oversprong in theorievorming van historiografie naar de mediakunde geeft de onderbouwing voor het inzicht van Rob Scholte over de corruptie van gevestigde media.

Foto 1: Ben van Meerendonk, ‘Krantenkiosk in de tunnel van het Centraal Station, Amsterdam, 6 februari 1947’. Collectie IISG, Amsterdam.

Foto 2: Ben van Meerendonk, ‘Fotografen verzameld in afwachting van naderende Koninklijke geboorte, Soestdijk, 2 februari 1947’. Collectie IISG, Amsterdam.

Wereldmuseum maakt nieuwe start met AFRIKA 010. Geen doorstart zonder investering. Een terugblik

 

Update 7 september 2016: Eind goed, al goed met het Wereldmuseum, dankzij de inspanningen van velen onder wie kunstenaar Olphaert Den Otter die een persoonlijk portret in de NRC krijgt. Hij is trouwens eerder intermediair dan klokkenluider. Het Rotterdamse gemeentebestuur gaat in een collegebrief van 6 september voorbij aan het advies van de RRKC dat door velen als onwerkbaar werd beoordeeld en pleit ervoor ‘alle museale functies te herstellen’ en stelt daarvoor ‘een bedrag van jaarlijks 5 miljoen euro maximaal’ beschikbaar. Hier de verdeling van de cultuurbegroting over de verschillende instellingen. De gemeenteraad moet er nog mee instemmen. Zoals uit een brief van directeur van het NMVW Stijn Schoonderwoerd blijkt volgt het gemeentebestuur de musea ingefluisterde constructie (‘Het gekozen model kan het best omschreven worden als een bestuurlijk organisatorische integratie zonder over te gaan tot een juridische fusie’).

Gisteren opende de tentoonstelling AFRIKA 010 in het Rotterdamse Wereldmuseum. Met een aparte website die gisteren de lucht in ging en de inhoud van de catalogus vol faits divers bevat die door Veenman+ wordt uitgegeven. De opening die met 600 bezoekers goed bezocht werd was op te vatten als een botsing tussen het oude en het nieuwe regime. De ontvangst was warm en genereus zodat de verwaaide bezoekers die gewoontegetrouw de weg naar de Willemskade weten te vinden niet verrast werden. Het overvolle programma met een lengte van meer dan 2 uur was het enige schoonheidsfoutje van de dag. AFRIKA 010 is uit eigen collectie samengesteld door curator Paul Faber. In vele opzichten een tentoonstelling met een geschiedenis.

In september 2011 besteedde ik voor het eerst aandacht aan het Wereldmuseum in een commentaar over het afstoten van The Schoolboys van Marlene Dumas door Museum Gouda dat de museumwereld onaangenaam verraste. De echte reden waarom dit schilderij geveild moest worden is nog steeds niet door directeur Gerard de Kleijn geopenbaard, zodat we het moeten doen met een rammelende uitleg. Zie hier de kern van de kritiek op het beleid dat tot verkoop leidde. Antwoorden op kamervragen wezen op de smalle marges van musea die wilden ontzamelen. Afstoffen van beleid leidde tot herbevestiging van richtlijnen en floot museumdirecteuren terug die over de rand gingen. De paradox van het antwoord van toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra op kamervragen van SP’er Jasper van Dijk over de collectie van het Wereldmuseum leek dat het haaks stond op de kaalslag in de kunst die het kabinet Rutte I van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV vanaf 2010 inzette.

Het was geen paradox, maar het doorschuiven van verantwoordelijkheid zonder voldoende financiering naar een bestuurlijk lager niveau zoals later ook de zorg overkwam. Zijlstra antwoordde in 2011: ‘Ik ga ervan uit dat gemeenten, provincies en rijksoverheidsorganen de musea die hun collecties beheren in staat stellen die codes na te leven en zelf die codes als kader hanteren bij het verlenen van volmachten om voorwerpen af te stoten. (..) De beoordeling van de vraag of een voorstel van het Wereldmuseum binnen deze codes past ligt bij de Gemeente Rotterdam.’  Dit leidde begin 2014 in Rotterdam tot opstellen van de Rotterdamse regels. 

In die vijandelijke omgeving van lokale musea, museumsector, kunstfondsen, kunstenaars, kunstliefhebbers en -verzamelaars, steun op lokaal niveau van D66 en linkse partijen en op landelijk niveau van een kabinet van VVD, CDA ‘dat op de centen paste’ onderschatte toenmalig directeur van het Wereldmuseum Stanley Bremer de oppositie en het monsterverbond tegen zijn plannen om delen van de collectie te verkopen om een reservefonds van tientallen miljoenen op te bouwen voor de exploitatie. Bremer staarde zich blind op z’n inner circle van Rotterdamse Leefbaar- en VVD-getrouwen die lak hadden aan regels. Zijn rol als Robin Hood aan de Maas om te nemen van de gemeenschap en te geven aan z’n medestanders bleek potsierlijk en ondeugdelijk.

Het Wereldmuseum is door de inspanning van velen die nooit in de openbaarheid traden voor de poorten van de hel weggesleept. In de openbaarheid waren het onder meer Boris van Berkum, Olphaert Den Otter, Sjors van Beek, raadslid Ruud van der Velden en ikzelf die de voorstanders trachtten te motiveren om in actie te komen. Die berichten motiveerden het personeel van het Wereldmuseum dat zich geschoffeerd voelde door Bremer. Ze klampten zich vast aan kritiek die op een omslag kon wijzen. Vooral voor de zomer van 2014 verliep dat moeizaam, maar daarna kreeg de actie wind in de zeilen. De burgerbeweging die kunstenaar Den Otter wist op te tuigen was een prachtig voorbeeld van activistische politiek door burgers. Het was ook een front en focus voor anderen om door te drukken en de cultuurbarbaren zoals die gesymboliseerd werden door museumdirecteuren als Gerard de Kleijn of Stanley Bremer terug te wijzen en op hun plek te zetten.

De geschiedschrijving van deze kwestie is nog niet rond zoals een artikel van Claudia Kammer in NRC ter gelegenheid van de opening van AFRIKA 010 verduidelijkt. Het had de misleidende titel ‘Spookverhalen bleken niet waar’ die over de collectie Sanders leek te gaan, terwijl dat nauwelijks uit de tekst bleek. Spookverhalen blijken wel degelijk waar, want dat alle stukken uit de gemeentelijke collectie er uiteindelijk nog zijn wil niet zeggen dat ze zonder het hierboven geschetste monsterverbond van opposanten tegen het ontzamelbeleid van directeur Bremer niet verkocht zouden zijn aan kunsthandelaren in Madrid, Brussel, Parijs of Londen.

Hoe verder? Het Wereldmuseum is met AFRIKA 010 en interim-directeur Jan Willem Sieburgh de goede weg ingeslagen, maar de steun ervoor moet vastgehouden worden. In Nederland wordt kunst niet vanzelfsprekend gekoesterd. Dat moet elke keer weer bevochten worden. Ik omschreef een jaar geleden wat nodig is voor een levensvatbare doorstart: 1) politieke steun van de gemeente Rotterdam inclusief het herstel van het oude niveau van subsidie om tot een levensvatbaar bedrijfsmodel te komen; 2) heroriëntatie van het gebouw op tentoonstellingen en collectie (beheer, documentatie, ontsluiting), en afwaarderen van de niet-kerntaken (restaurant, banqueting) die trouwens toch verliesgevend waren; 3) herstel van de kerntaken van het museum door het opnieuw opbouwen van een wetenschappelijke staf en een tentoonstellingsafdeling die zo’n twee grote, vier middelgrote en zes kleinere presentaties per jaar maakt ; 4) herstel van het vertrouwen bij politiek, publiek, museumsector en collega-volkenkundige musea, bruikleengevers, vermogensfondsen en sponsoren.

Foto: Impressies van de opening van de tentoonstelling ‘AFRIKA 010‘ in het Wereldmuseum, 28 april 2016. Credits: Lydia van Oosten.

De hond op de Pont des Arts. Kijken en bekeken worden

We kijken naar elkaar en letten op elkaar. We houden elkaar in de gaten. De close reading van de samenleving legt zout op slakken en rekent af tot achter de komma. In dat proces gaat meer verloren dan gewonnen wordt. Een samenleving moet marges kunnen hebben waarin mensen zich onbespied achten. Waarin ze hun idee van vrijheid kunnen genieten. Waarin ze hun eigen grootmoedigheid vinden door de ander die ruimte toe te staan. Als dat niet lukt, dan rest bijziendheid. Kort, bekrompen en beperkt zicht komt in de plaats van de ruime blik.

Het is de mentaliteit van de afrekening, wie eraan meedoet kan niet meer ontsnappen omdat de vereffening nooit plaatsvindt. Iedereen die wil wordt spion. De klassieke uitrusting is nieuwsgierigheid, vasthoudendheid, binnendringen in de levenssfeer van een ander en het verzamelen van informatie. Deze spion komt niet tot oordeel aan de hand van de feiten, maar heeft de opdracht als uitgangspunt. Het tegendeel van een frisse blik.

Wat zegt dit visueel plezier of scopofilie over onze samenleving? In de filmtheorie sprak Laura Mulvey 40 jaar geleden in een artikel over de ‘mannelijke blik’.  Nog steeds is deze blik dominant in film en reclame. Dat de vrouw door de man wordt bekeken is nog steeds de standaard. Door de opkomst van sociale media is daar sinds 15 jaar iets bijgekomen. Dat draait niet om de autoriteit van de blik, maar om de blik van de autoriteit.

De menselijke maat is het elkaar bezien. Uit noodzaak, uit overlevingsdrift, uit liefde of ter verdediging. Dat maakt sociaal, maar asociaal als het teveel of te weinig wordt. Morrelen aan de kaders van het sociale verkeer maakt onrustig. Buiten de ruimte wordt een ruimte verondersteld die niemand ziet. Maar wel als bestaand aanneemt. Die buitenruimte is de vrijplaats voor complotten. Daar spant het bekende onbekende samen. Dat wat niet onmogelijk is, maar voor de meesten onwaarschijnlijk is wordt door de verwerping ervan het bewijs voor het complot omdat het niet onder ogen gezien zou mogen worden. De som klopt zelfs als het niet klopt.

Wat heeft de hond die op de Pont des Arts in 1953 naar ons kijkt ermee te maken? De hond heeft ons in de gaten. Zo lijkt het. Of neemt toch ten minste fotograaf Robert Doisneau op de korrel die terugkijkt met zijn toestel in de aanslag. Het baasje kijkt naar het schilderij. En de schilder kijkt naar de stad die hij op zijn schilderij wil uitbeelden. Op sociale media zouden die blikrichtingen nu met roze, gele, paarse en blauwe pijlen en cirkels verduidelijkt worden. Dat verklaart en verstoort tegelijk omdat het te veel invult en niets toevoegt. Dat is het. We willen teveel uitleggen. We voegen ons naar alle middelen die we daartoe hebben.

Foto: Robert Doisneau, Le chien du pont des arts, 1953.

Vice News: Oekraïne komt geschokt en gestoord uit de oorlog

De oorlog in Oekraïne die in 2014 door inmenging van de Russische Federatie begon heeft weinig goeds gebracht. Niet voor de Russische militairen en de pro-Russische separatisten of de Oekraïeners. Aan de basis van het conflict staat het Kremlin dat om politieke redenen het bestaansrecht van Oekraïne als autonome staat niet wil erkennen. Maar in Oekraíne is noch de ene noch de andere partij er iets mee opgeschoten. Steden zijn verwoest, infrastructuur is vernietigd, 9000 mensen zijn vermoord en velen is onnoemelijk leed aangedaan.

Wat blijft is het trauma. Verergerd door corruptie en bureaucratie van de overheid. Beide partijen waren slecht voorbereid, wat het leed nog onnodig vergroot heeft. Henry Langston van Vice News gaat op onderzoek uit.

Pinault, Arnault, Parijs: miljardairs openen hun museum

Zakenman, kunstverzamelaar en miljardair François Pinault krijgt in Parijs zijn eigen museum in de oude korenbeurs bij Les Halles. Het initiatief zou versneld zijn door de recente aanslagen in Parijs, maar media wijzen op de rivaliteit met die andere zakenman, kunstverzamelaar en miljardair Bernard Arnault die in oktober 2014 zijn door Frank Gehry ontworpen museum Fondation Luis Vuitton in Bois de Boulogne opende.

Frankrijk praat over de oorlog van de hedendaagse kunst tussen Pinault en Arnault. Hoe erg is dat, kunst als halffabrikaat dat zakenman, bedrijf, prestige, stad, museum, rivaliteit en machtspolitiek dient? Karakteristiek. 

FBI-onderzoek naar Hillary Clinton zorgt voor speculaties over timing

Hillary Clinton heeft na de goede resultaten in het Noord-Oosten volgens FiveThirtyEight een voorsprong van 287 kiesmannen (pledged delegates) op Bernie Sanders. Naast de 751 superdelegates zijn er 4.051 kiesmannen te behalen. Hiermee heeft Clinton de nominatie van de Democratische partij binnen handbereik. Sanders kan nog winnen, maar dat is onwaarschijnlijk. Het addertje onder het gras is het onderzoek van de FBI tegen Clinton vanwege het verplaatsten van e-mails naar een niet-beveiligde server in haar huis. Ze kan daarvoor wegens spionage aangeklaagd worden. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat uit het onderzoek blijkt dat zij of haar echtgenoot corrupt gehandeld hebben door diensten te beloven in ruil voor geld.

De timing van een aanklacht is politiek van belang. De basis daarvoor is het strafrechtelijk onderzoek door de FBI. Als dat voor de Democratische conventie van 25 juli gebeurt, dan kunnen de supergedelegeerden zonder probleem overstappen naar Sanders. Mits hij in de tussentijd niet te veel terrein heeft prijsgegeven. Maar als Clinton na de Democratische conventie wordt aangeklaagd waar ze is aangewezen als kandidaat, dan helpt dat de Republikeinse kandidaat. Naar alle waarschijnlijkheid Donald Trump. Wellicht komt het niet tot een aanklacht omdat er geen aanleiding is. Ook is mogelijk dat Clinton wel schuldig is maar het in de doofpot wordt gestopt. Dan dreigen FBI-agenten uit de school te klappen en details naar de media te laten lekken. Bijvoorbeeld over corruptie en belangenverstrengeling van Bill en Hillary Clinton. Het conservatieve Fox News en het progressieve The Young Turks vinden elkaar in het maar al te graag schetsen van dit scenario.

Het gezicht van Máxima

In de publiciteit bestaat niets als er geen beeld van is. Het Vaticaan gaf deze foto vrij van het bezoek van Koning Willem-Alexander en zijn gezin aan paus Franciscus afgelopen maandagmorgen 25 april 2016. Vorsten besteedt er in een bericht aandacht aan. De foto dient als bewijsstuk van een overwinning. De foto is de triomf van de ingehouden emotie en onthult een geheim. Maar het gaat niet om het geheim, maar om de onthulling ervan. Of de suggestie voor de goede verstaander. Die grenst aan overmoed. Hybris. Dat moet getoond. Dat moet naar buiten. Het geheim kan niet verklapt wordt omdat de inhoud te politiek beladen is. De foto brengt aan de wereld het bericht over dat de mythe van de onfeilbaarheid maakbaar is. De foto lacht om alles.

De foto verbergt het mysterie van de gemaakte afspraken en gezichten. Door de gezichtsuitdrukking verraadt de foto wie de initiatiefnemer van de afspraak is: Máxima. Zij glundert omdat ze als katholiek een beetje thuiskomt. De rest van het gezin doet het als noordelijke calvinisten plichtmatig en beleefd af. Máxima die in 2008 in het geheim 200.000 dollar schonk aan de toenmalige Argentijnse aartsbisschop van Buenos Aires, Jorge Bergoglio die nu paus Franciscus is en Máxima terugbetaalt met een privé audiëntie. Een reis met geheimen. Máxima die in 2008 van haar uitkering uit de Nederlandse schatkist van maandelijks 19.000 euro zo’n 12.000 euro aan de katholieke kerk schonk. Máxima die bij haar huwelijk de conservatieve priester Rafael Braun een schriftlezing liet doen. Braun die herhaaldelijk in opspraak kwam en zich liet kennen als een verdediger van de junta, waar de vader van Máxima als staatssecretaris van landbouw deel van uitmaakte.

In de foto schemert het bruine verleden van Máxima door dat nog steeds vermengd is met haar huidige leven. Zij heeft zich in Nederland een modern en links profiel aangemeten met behulp van WRR-adviseurs als Pauline Meurs, de RVD en een stoet communicatiedeskundigen. Journalisten en opinie-makers hebben zich laten inpalmen. Kritiek op Máxima’s verleden is afgekocht en weggewerkt. Máxima’s binnenlandse profilering staat haaks op hoe ze zich in het buitenland opstelt als lid van een Argentijnse conservatieve, katholieke elite. Dat gaat verder dan het jetsetterige aspect en wordt zichtbaar als ze de keuze heeft. Zoals voor Rafael Braun.

De foto onthult waarom Máxima ongeschikt is als echtgenote van het Nederlandse staatshoofd. Nog steeds geldt wat oud-hoogleraar internationaal volkenrecht Paul de Waard in maart 2002 verklaarde: Het gaat erom of wij de troonopvolger geschikt vinden, met inbegrip van zijn partnerkeuze. Hij gaf als antwoord dat Willem-Alexander zich door de keuze voor Máxima gediskwalificeerd heeft als troonopvolger. Na jarenlange Oranje-propaganda ligt dat antwoord nog steeds voor de hand. Maar het mag niet gehoord worden. Wij mochten niet vinden of we de troonopvolger geschikt vonden. Daarom maar een foto om het te laten zien.

Foto: ‘Foto van koninklijk gezin bij paus’ op 25 april 2016, in Vorsten.

Negativisme van de ‘hinderlaag politiek’ beschadigt het vertrouwen in de politiek. Een Zuid-Afrikaans voorbeeld

Wat zijn de gevolgen van negatieve campagne’s in de politiek die vooral tot doel hebben om door herhaalde aanvallen de tegenstander van een andere partij zwart te maken? De Zuid-Afrikaanse omroep kyknet besteedt er aandacht aan omdat het Zuid-Afrika overspoelt. De Engelstalige filmer, schrijver en journalist Richard Poplak van de Daily Maverick legt uit dat deze ‘hinderlaag politiek’ een doodlopende weg is omdat het uiteindelijk de burgers het vertrouwen in de politiek laat verliezen. Maar het werkt wel degelijk omdat het veel aandacht trekt. Dit overschreeuwen werkt op den duur echter tegen de politiek in. Dat is het nadeel ervan.

Poplak wijst op de kortademigheid en publiciteit van deze negatieve campagne’s die niet meer in een bredere politieke ruimte lijken te opereren. Met als gevolg dat de belangrijke politieke onderwerpen niet meer aan de orde komen omdat een echt politiek debat ontbreekt. Donald Trump is hiervan voorbeeld en schrikbeeld.

Waar staat Nederland op de schaal van negatief campagne voeren? Net als Zuid-Afrika is het in Nederland nog niet zover als in de VS waar politiek is veranderd in een reality TV-show. Waar een schijnwerkelijkheid is komen te staan voor een politieke werkelijkheid. Maar Nederland is goed op weg met het negativisme van Geert Wilders die als een van de langszittende volksvertegenwoordigers -waar hij zijn broodwinning en dagvulling aan ontleend- de Tweede Kamer afschildert als een nepparlement. Net als de SP zet de PVV hoog in op een negatieve campagne. Deze partijen zijn vooral tegen, en minder voor. Afbraak boven opbouw. Het is onverantwoord en beschadigt de politiek. Maar omdat het tijdelijk rendeert heeft het nut. Het is echter een hinderlaag politiek waarvan de politiek zelf uiteindelijk het slachtoffer wordt. Hoe dit negativisme te stoppen?

Petitie vraagt om verbod vloeken en schelden op televisie. Een slecht idee

De petitie ‘Scheldwoorden en vloeken op TV verbieden en wegpiepen’ roept op om het vloeken op televisie te verbieden of door censuur weg te filteren door het weg te piepen. Ongetwijfeld een goed bedoelde maatregel, hoewel de overheid terughoudend moet zijn met censuur. Handhaving is het probleem. Het is een slecht idee.

Er kleven twee nadelen aan de petitie. Het redeneert vanuit een achterhaald idee van lineaire televisie dat nog het meest de ouderen bedient, terwijl de realiteit de vermenging van internet, sociale media en ouderwetse televisie is. Ofwel, censuur dient om consequent en doelmatig te kunnen zijn zich ook te bemoeien met de interactiviteit van internet en sociale media. Het valt eenvoudig in te zien dat dat in capaciteit en mentaliteit onhaalbaar is. Daarnaast is het in een open, pluriforme samenleving onmogelijk om overeenstemming te bereiken over wat wel of niet scheldwoorden en vloeken zijn. Wat voor sommigen een vloek of scheldwoord is, zal dat voor anderen niet zijn. Daarbij veranderen vloeken en scheldwoorden continu van betekenis.

Dat in sommige landen zoals de VS op televisie vloeken en scheldwoorden worden weggepiept wil niet zeggen dat dat verstandig is. Nog los van het feit dat hiermee mensen die lijden aan het syndroom van Gilles de la Tourette van de buis worden verbannen. Vloeken en scheldwoorden hebben een functie, zoals beledigen een functie heeft. Het is een onlosmakelijk onderdeel van creatief taalgebruik. Censuur blokkeert dat. Daarbij is het een politiek middel. Want neem het voorbeeld dat een gelovige de lof zingt van zijn of haar God of religieus voorbeeld. Dat past binnen de vrijheid van godsdienst. Maar kritiek erop is dat ook. Het wordt dan meten met twee maten als de hemelhoge lof van overheidswege wordt toegestaan en de kritische en platte afwijzing ervan niet. Innerlijke beschaving kan per definitie niet opgelegd door censuur, maar dient verinnerlijkt te worden. Een gedragscode kan dat helpen bewerkstelligen, maar een verbod werkt averechts.

Foto: Schermafbeelding petitie ‘Scheldwoorden en vloeken op TV verbieden en wegpiepen’ op petities.nl.