Gisteren getuigde Trumps oud-medewerker Michael Cohen in een open zitting voor de Oversight-commissie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Het was een gedenkwaardige dag die veel vuurwerk opleverde. Het was een zich ontrollend verhaal dat op vele niveaus speelt. Er zijn belangrijke conclusies uit te trekken.
1) De Republikeinse pro-Trump leden van de commissie zoals Jim Jordan en Mark Meadows verdedigden Trump niet, maar vielen Cohen aan en beschuldigden hem ervan een leugenaar en een opportunist te zijn. In elk geval was hij dat tot een jaar geleden en dat siert hem niet. Maar dat gaat voorbij aan het principe dat men boeven met boeven vangt. In de zitting werd door een Democraat gerefereerd aan de Valachi-hoorzittingen in 1963 die de Amerikaanse maffia een zware slag toebracht door de getuigenis van ex-maffialid Joseph Valachi. Dan is het ondergeschikt wat Valachi in zijn criminele carrière had uitgevreten. De verdediging van Trump door Republikeinse leden van de commissie bediende Trumps achterban, maar had niet de ambitie om op zoek te gaan naar de waarheid over Trump. Electoraal is dat een doodlopende weg die door peilingen wordt ondersteund. Hooguit 40% van de kiezers zit in Trumps kamp en niets erop wijst dat dit percentage toeneemt.
2) Cohens optreden bestond uit het voorlezen van zijn uitgeschreven getuigenis en het beantwoorden van vragen van afwisselend Democratische en Republikeinse commissieleden. Al met al duurde het 8 uur. Het was op te vatten als het raamwerk (en ook een tussenstand) van bestaande en nog in gang te zetten onderzoeken naar Trump. Cohen schetste de contouren en kleurde alvast enkele lijnen in. Vooral de federale rechtbank van het Southern District of New York is belangrijk omdat het de Trump organisatie via RICO (‘Racketeer Influenced and Corrupt Organizations’)-wetgeving benadert als een criminele organisatie en die probeert te ontmantelen. Dat is naar verwachting een langlopende operatie die jaren kan duren, en ook voortgezet wordt nadat Trump zal zijn afgetreden als president. Pogingen van Trump om dat onderzoek te beïnvloeden door zijn mannetjes erin te parachuteren zijn mislukt. Cohens getuigenis geeft ook munitie en richting aan andere Huiscommissies die pas sinds januari van 2019 in Democratische handen zijn. Zoals die van de Inlichtingen (voorzitter Adam Schiff), de Rechterlijke macht (voorzitter Jerry Nadler) en Financiële Diensten (voorzitter Maxine Waters). Dan is er nog het onderzoek van speciale aanklager Robert Muelller naar de samenwerking en samenzwering van Team Trump met het Kremlin en de obstructie hiervan. Dat KremlinGate-onderzoek viel grotendeels, maar niet helemaal buiten de strekking van Cohens getuigenis omdat het niet mocht inwerken op Muellers onderzoek. Er zijn sterke geruchten dat volgende week het eindrapport verschijnt waarvan het onduidelijk is in welke vorm het door het ministerie van Justitie geopenbaard wordt aan congres en publiek.
3) Cohen slaagde er geloofwaardig in om de ondernemer en president Trump af te schilderen als een racist, oplichter en bedrieger die zich weinig interesseert voor het Amerikaanse volk of de natie, maar die het vanuit een zeer beperkt perspectief vooral te doen is om winst voor zijn bedrijf. Trump is per ongeluk president geworden omdat de campagne die vooral bedoeld was om door marketing zijn eigen naam op te krikken en zijn politieke invloed te vergroten tegen alle verwachtingen in slaagde. Maar nu lijkt definitief de neergaande lijn ingezet en worden Trumps presidentschap en zijn onderneming die uitsluitend overleven kon door het aantrekken van dubieus, crimineel geld (én van Deutsche Bank) en witwaspraktijken nauwgezet onderzocht.
4) De slotverklaring van commissievoorzitter Elijah Cummings en daarna zijn persverklaring en de beantwoording van persvragen probeerde een beeld te schetsen van een VS dat zich heeft ontworsteld aan de huidige problemen die samenhangen met het optreden van president Trump, zijn cultus die door een minderheid van 35-40% voornamelijk evangelische witte mannen wordt gevolgd en de onderhorigheid van de Republikeinse partij aan Trump die zichzelf lijkt te zijn verloren. Cummings sprak op een emotionele, maar aansprekende manier deels partijpolitiek, deels overstijgend aan die partijpolitiek. Zijn pleidooi voor het herstel van de democratie en een VS zoals dat voorheen bestond was het slotakkoord en de omlijsting van een dag die zoals iedereen besefte gedenkwaardig was en in de toekomst in de geschiedenisboeken vermeld zal worden. Door die vervoering en dat gedeelde besef steeg Cohens getuigenis boven de werkelijkheid uit.