Obama is een zwakke leider die de wereld niets te bieden heeft

Met Rob de Wijk ben ik het meestal niet eens. Over hem schreef ik in 2013: ‘De veiligheidsindustrie heeft als legitimatie de dreiging die door ‘wetenschappers‘ en ‘journalisten‘ in de lucht wordt gehouden. Daartoe worden vijandbeelden gecreëerd om het belastinggeld te verantwoorden. Vanuit deze industrie worden door ‘deskundigen‘ in de publieke opinie breed analyses verspreid die als overeenkomst hebben dat ze de noodzaak voor het bestaan ervan ‘neutraal’ onderstrepen. Rob de Wijk maakt onderdeel uit van deze industrie.’ De Wijk heeft een geloofwaardigheids- en identiteitsprobleem. Voor wie en namens wie praat hij?

Met een column in Trouw over president Obama revancheert Rob de Wijk zich enigszins. Waarbij opnieuw wereldbeelden, verwachtingen en projecties over de ander botsen. De Wijk verwijt Obama niet alleen geen groot strategisch denker te zijn, maar ook als een amateur politiek te bedrijven: ‘Obama’s tegenstanders zien hem als een zwakke leider die je risicoloos kunt testen. Obama uit zich soms meer als commentator dan als staatsman.’ Het verwijt dat Obama ook steeds meer in eigen land treft is dat-ie wel mooi kan praten, maar niet weet te handelen. Feitelijk is het presidentschap van Obama -door tegenstanders Bush III genoemd- een even grote ramp als dat van zijn voorganger George ‘W’ Bush. Waarbij Bush foute strategische keuzes maakte, maar nog enige consistentie had door te doen wat hij zei, terwijl Obama juist nooit doet wat hij zegt.

De rot zit diep in het Amerikaanse politieke systeem als welwillende amateurs als George Bush en Barack Obama president worden en de professionals aan de kant blijven staan. Terwijl president Bill Clinton nog een politicus in hart en nieren kon worden genoemd mist Obama de basisvaardigheden om diplomatie op hoog niveau te bedrijven, het tactisch besef om te scoren en het strategisch vermogen om een geïntegreerd buitenlands beleid te voeren. Obama is er met z’n kop niet bij en hij geeft de indruk alsof politiek hem geen zier interesseert. In de vorm excelleert hij. En daar stopt het. Ook Europa plukt daar de wrange vruchten van, zoals in Oekraïne waar Putin geen strobreed in de weg gelegd wordt in het schenden van de soevereiniteit van Oekraïne. De Wijk: ‘Even vreemd is Obama’s verklaring dat het Russische conflict met Oekraïne hem geen oorlog waard is. Dat mag zo zijn, maar les een van het handboek dwangdiplomatie is dat alle opties worden opengehouden. Als de militaire optie expliciet van tafel gaat, maakt dat de risico’s voor Poetins bemoeienis met Oekraïne redelijk beperkt, worden economische sancties ineffectief en wordt de kans op escalatie groter.’

Foto: Een houten Matroesjka-pop in Estland voor 29 euro te koop met Putin, Obama, Bush en tweemaal Stalin, 2 september, 2014. Credits: Mindaugas Kulbis/AP Photo.

Opstelten is niet zozeer te oud, maar te weinig rechtsstatelijk

De 70-jarige minister Ivo Opstelten zegt dat ’de inhoud‘ telt. Maar inhoud is een vaag begrip in een zwarte doos. Wat minister Opstelten van de inhoud vindt blijft in de kamerdebatten die hij voert meestal een raadsel. Hij bedient zich juist van dooddoeners als ‘vertrouw me‘, ‘dat zit wel snor’ of ‘is bij dit kabinet in goede handen’ om de inhoud te maskeren. Minister Opstelten geeft geen inhoud, maar het idee van inhoud.

Opstelten vindt zich niet te oud voor de functie van minister van Veiligheid en Justitie ‘omdat hij er is’. Dat is opnieuw geen inhoudelijk argument van deze liberaal die steeds verder is af komen te staan van klassieke liberale beginselen als vrijheden, rechtsbescherming, rechtsgelijkheid en de bescherming van de rechtsstaat. Het is niet z’n leeftijd die Opstelten opbreekt, maar zijn inhoud. Die hij verbergt met een parodie op een minister die alles onder controle heeft. ‘Ik waak over u’. Er helpen onderhand geen grappen en grollen meer aan. Ze benadrukken juist extra de tragiek van de clown waar niemand meer om lacht, maar wel over lacht.

Zo iemand moet door de directie uit de arena gehaald worden. Het is verstandig dat minister Ivo Opstelten opstapt en een welverdiende rust tegemoet gaat. Nederland kent geen traditie van tussentijdse herschikking van het kabinet, maar nu minister Timmermans naar de EU vertrekt lijkt het een goed moment daarvoor. Ook een zwakke minister als Ronald Plasterk kan dan vervangen worden. Of minister Schippers als ze vanwege de NZa/Gottlieb-affaire nog verder in problemen raakt. Alleen moet Opstelten natuurlijk niet opgevolgd worden door staatssecretaris Fred Teeven die evenmin veel heeft met rechtsstatelijke principes. Om D66 electoraal de pas af te snijden zou het een meesterzet zijn van de VVD om weer een echte liberaal op Veiligheid en Justitie te posteren. Wie weet, doe eens wild: Sjef van Gennip van de Reclassering Nederland. Pas 63 jaar oud. Doen.

Zitting ‘Burgers tegen Plasterk’. Geeft overheid openheid?

Vandaag dient voor de rechtbank Den Haag de zaak Burgers tegen Plasterk. ‘De coalitie Burgers tegen Plasterk verzet zich tegen dit ‘witwassen’ van gegevens en eist dat de Staat stopt met het gebruiken van gegevens die niet in overeenstemming met het Nederlandse recht zijn verkregen. Daarnaast eist de coalitie dat burgers wier gegevens onrechtmatig zijn verkregen en/of gebruikt, daarover worden geïnformeerd.’ Aldus deze coalitie van bezorgde burgers en maatschappelijke organisaties. Hier een twitterverslag van advocatenbureau Brandeis. 

Foto 1: Schermafbeelding van Floris Kreiken namens Bits of Freedom: ‘Plasterk moet openheid geven over afluisterpraktijken‘.

Foto 2: Tweet van bureau Brandeis.

Obama en netneutraliteit: politiek als kunst van het bedrog

Cenk Uygur belicht opnieuw de hypocrisie van president Obama. Deze keer aan de hand van netneutraliteit. Dat gaat om de vraag of providers bepaalde soorten internetverkeer met voorrang dan wel met vertraging behandelen mogen. Obama zei in zijn campagne dat niet toe te zullen staan, maar geeft er nu wel het groene licht voor. Naar verwachting komt dat er in de VS in 2014 door. Zodat het internet niet volstrekt open meer is.

Niet alleen uit dit voorbeeld blijkt volgens Uygur dat president Obama de klassieke politicus is die het een zegt en het ander doet. Politiek als de kunst van het bedrog. De partijpoliticus die zich omhoog vecht en aan de top alles vergeet waarvoor hij ooit stond. Obama is een bounty, rebels van buiten maar establishment van binnen. Moeilijker te plaatsen dan z’n voorganger president George ‘W’ Bush die duidelijk was in z’n keuze voor de gevestigde macht. Obama ontkent die keuze en is daardoor schijnheilig. Obama helpt er niet aan mee om de Amerikaanse democratie te revitaliseren en de mensen hoop te geven zoals hij beloofde. Obama helpt er actief aan mee om de democratie ten grave te dragen. Het kan hem werkelijk geen ene mallemoer schelen.

Foto: Marcel Krebs, ‘Yes, We Can! Lie‘, 2012.

Verleg oppositie tegen Plasterk en inlichtingsdiensten naar regio

De Nationale SIGINT Organisatie (NSO) heeft een satellietgrondstation in Burum en twee radio-afluisterstations in Eemnes en Eibergen (Kamp Holterhoek). Respectievelijk in Friesland, Utrecht en Gelderland. In de loop van 2014 gaat de NSO over in de Joint Sigint Cyber Unit (JSCU). Het hoofdkantoor van de JSCU wordt gevestigd in het pand van de AIVD in Zoetermeer. Andere onderdelen zullen in bij de MIVD in Den Haag komen. Kortom, de Nederlandse geheime diensten zijn operationeel in Friesland, Utrecht, Zuid-Holland en Gelderland.

In de VS zit de democratie zo in elkaar dat er op lokaal niveau initiatieven genomen kunnen worden die hout snijden. Zoals Cenk Uygur van The Young Turks uitlegt is er van onderop veel kritiek op de afluisterpraktijken van de NSA en ongenoegen met de regering-Obama die nalaat om openheid van zaken te geven en de geheime diensten aan banden te leggen. De list is om wat landelijk niet lukt, lokaal te doen. De kritiek komt van Republikeinen en Democraten. Van conservatieven, libertariërs en progressieven (liberals). Hoewel trouwe partijgangers zich er niet bij aansluiten. Het is simpel, een staatswet om nutsvoorzieningen naar NSA-gebouwen af te sluiten en sancties op te leggen aan iedereen die op staatsniveau met de NSA samenwerkt.

Kan deze strategie naar Nederland worden vertaald? Of wordt dat symboolpolitiek zonder tanden? Doel hoeft niet het tegenwerken van de AIVD of MIVD te zijn, maar wel het via een omweg aan banden leggen van deze diensten en het vergroten van de grip erop door de politiek. Het kamerdebat met minister Plasterk maakte duidelijk dat de Nederlandse politiek nodeloos geheimzinnig doet over het opereren van inlichtingendiensten. Terwijl het ‘Noorse-model‘ van openheid haalbaar is. Zowel in Friesland, Gelderland, Utrecht als Zuid-Holland vormen de partijen die tegen de motie van wantrouwen tegen minister Plasterk stemden (VVD, PvdA, CU en SGP) de minderheid. Een strategie van politieke actie van onderop is op het lijf geschreven van de SP.

Foto: Het mysterie van de Eemnesser Volkersweg. Credits: De Gooi- en Eemlander, 2012.

Stewart, Obama en de NSA: de president heeft geen kleren aan

Humorist Jon Stewart fileert president Obama die afgelopen vrijdag met beleid kwam over de NSA, maar er zoveel uitvluchten (‘loopholes‘) inbouwde dat het er nog vager op werd dan nodig was. Obama’s mooie woorden werden niet concreet. Stewart ziet die uitvluchten als de essentie van Obama’s toespraak: ‘we will totally follow the rules until we determine such time when we will no longer follow the rules‘. En dat stond nog los van alle spionageprogramma’s zoals encryptie die dankzij Edward Snowden onthuld zijn die Obama niet eens noemde. Dat deze president geen kleren aanheeft, was al bekend. Jon Stewart zegt het ook. Lachend.

Obama stelt opnieuw teleur door NSA niet aan te pakken

Gisteren kwam president Barack Obama in een toespraak over de NSA met kleine wijzingen als gevolg van het afluisterschandaal dat Edward Snowden vanaf juni 2013 via journalisten in diverse landen naar buiten bracht. Zoals voorspeld verandert Obama weinig. Hij gebruikt zoals gewoonlijk zalvende woorden over vrijheid en toezicht zonder door te pakken. Critici zien er niet meer in dan het verschuiven van de stoelen op het dek van de Titanic. Klokkenluiders zijn kritisch. Kirk J. Wiebe wordt trouwens abusievelijk Russ Tice genoemd.

De echte Russ Tice gaf al in juli 2013 bij RT’s Abby Martin het antwoord op de vraag waarom Obama zo slap en mat reageert op alle onthullingen. De president is volgens Tice niet de baas die de besluiten neemt. Dat zijn anderen: ‘If I had to guess, I would say it’s the upper echelon of the intelligence community that is running this show.‘ Hier is het transcript van het onthullende interview van Abby Martin met Russ Tice. 

President Obama bijt niet omdat-ie geen tanden heeft en niet graag wil bijten. Hij pakt niet door omdat-ie zich niet vrij voelt om te handelen. Hij heeft zichzelf niet bevrijd. De oud-senator van Illinois is niet alleen door het presidentiële ambt verandert van een progressief politicus in het evenbeeld van president Bush. En deze op veel terreinen rechts passeert. Is het de angst (voor de angst) om vermoord te worden die Obama tot de verzuchting bracht: ‘Don’t you remember what happened to Martin Luther King Jr.?‘ Gevraagd: moedige mensen in topfuncties die doen wat ze beloven. Hoe kunnen de kiezers de garantie krijgen dat ‘hun‘ politicus doet wat-ie belooft zonder in de zakken van de schaduwmacht te verdwijnen? Die garantie bestaat niet. Dus? 

Wachten op Obama. Muilkorft hij de NSA? Of toch niet?

Journalist en geharnast tegenstander van de inperking van privacy Glenn Greenwald geeft voor Al Jazeera z’n analyse over het toezicht van president Obama op de NSA. Komt de president met tandeloze maatregelen die niet bijten en hij met veel publicitair geweld in de etalage legt of komt-ie met een beleidswijziging die de NSA aan banden legt? Dat laatste achten critici onwaarschijnlijk. Ook gezien de machtsverhoudingen in de politiek, en tussen politiek en bedrijfsleven. Hoe dan ook lijkt de veiligheidsindustrie in het defensief gedrongen. Maar de macht die het bezit is immens. Een sector waarin honderden miljarden dollars omgaat. Daarom gaat het terugdringen van de staat in de staat NSA langzaam. Kleine stapjes in het terugdringen van die macht door hervormingen zijn het hoogst haalbare. Greenwald beseft dat als geen ander, maar weet ook dat om in het midden uit te komen kritiek fel moet zijn. Die rol als advocaat voor de goede zaak speelt-ie met verve.

VVD verdedigt rechtsstaat en individu onvoldoende. Wat dan?

Soms neemt iemand een beslissing en weet-ie later niet meer waar het om begonnen was. Dat kan komen door een slecht geheugen, maar ook doordat de omstandigheden anders waren. Met deze slagen om de arm kijk ik terug op de verkiezingen van 9 juni 2010 toen ik onder het mom ‘alles beter dan Job Cohen’ VVD stemde. Toen ook al met tegenzin, maar toch. Het vervolg is bekend, Job Cohen bleef buiten het kabinet, de VVD werd de grootste partij en Mark Rutte smeedde een coalitie met het CDA die gedoogd werd door de PVV. Het werd een rampzalig avontuur vol conservatisme, inperking van burgerrechten, vreemdelingenhaat en kleinzieligheid. Het omgekeerde van waar ik voor stond. Toch was ik tevreden dat Cohen geen premier werd.

Mensen maken fouten. Maar kunnen kiezers ook fouten maken? Het is lastig te zeggen, want politieke partijen zijn zelden wat ze zeggen te zijn. Valt een kiezer zijn of haar keus dan kwalijk te nemen? Zeker in Nederland coalitieland waar een stem nooit een eindoordeel is, maar een uitgangspunt voor onderhandelingen met de duvel en z’n ouwe moer die alle kanten uit kunnen gaan. M’n favoriete coalitie die me in 2010 haalbaar leek was VVD, CDA, D66 en GroenLinks. Toenmalig premier Balkenende noemde dat laat in de campagne ook z’n favoriete combinatie. Liberaal met corrigerend progressief in een synthese links-liberaal, en behoudend met sturend vrijzinnig. Het pakte anders uit. Ik had het kunnen weten. Evenals de andere miljoenen ontevredenen.

De VVD is al lang geen liberale partij meer die voor een van de hoofdstromen van het liberalisme gaat dat de burger vrijheid en vertrouwen geeft, de rechtstaat en de privacy verdedigt, de overheid doet terugtreden en de zwakkeren met compassie, rechtvaardigheid en verdraagzaamheid benadert. Het Liberaal Manifest ‘Om de vrijheid‘ waarin deze koers werd geschetst dateert van 2005 en is door de tijd achterhaald. De VVD verdedigt op dit moment bekrompen waarden zonder dat aan zichzelf te willen toegeven. Het trekt de PvdA daarin mee.

Stemmen van twee kanten maken aannemelijk dat de VVD het pad heeft gekozen dat de burger in de kou laat staan en de staatsmacht uitbreidt. Hoezo kleinere overheid? Onder de titel ‘Die privacybeperking past niet bij de VVD‘ pleitten voorzitter en vice-voorzitter van JOVD Christiaan Kwint en Tom Leite op 23 november in NRC voor een einde aan het tornen aan de rechtsstaat dat Thorbecke en de staatshervormingen van 1848 geweld aandoet en een begin om het individu weer vertrouwen te geven. En uit een enquete in Vrij Nederland blijkt dat rechters het hebben gehad met het VVD-duo op Justitie en Veiligheid Ivo Opstelten en Fred Teeven dat de rechtsstaat en de trias politica uitverkoopt: ‘Met een minister en een staatssecretaris die voortdurend over veiligheid spreken en vergeten dat justitie boven veiligheid gaat, wordt dat [belang geld] alleen maar erger‘.

Is er een slotsom naast de conclusie dat de VVD de rechtsstaat uitverkoopt en met het restrictieve Veiligheids-duo Opstelten en Teeven onderhand alle liberale beginselen verkracht die er te verkrachten zijn? Hoe lang kunnen burgers het wantrouwen van de VVD nog aan waar bij monde van minister Plasterk de PvdA zich ook in voegt die veiligheidsdiensten alle middelen geeft om Nederlandse burgers te laten aftappen, afluisteren en volgen zonder dat de wet dit toestaat? Dat de Nederlandse politieke partijen zo diep gezonken zijn in het uitverkopen van de rechtstaat en het individu verbaast niemand meer. Burgers wennen aan de toenemende staatsmacht, de inperking van de burgerrechten en de afbraak van de rechterlijke macht. Wat is het alternatief naast een D66 die goede beginselen inlevert om bij de grote jongens aan tafel te mogen aanschuiven of de kleine en machteloze, maar principiële GroenLinks en de Piratenpartij? Ik weet nog steeds niet wat wijs is.

Foto: Liberaal Manifest, 2005. Credits: Benjamin Großmann Geese.

Open brief van Carl Bernstein aan Alan Rusbridger: over journalistiek

In een open brief ondersteunt Watergate journalist Carl Bernstein hoofdredacteur Alan Rusbridger van The Guardian. Deze moet vandaag voor een parlementscommissie verschijnen in verband met de onthullingen van Edward Snowden in z’n krant. Indirect richt Bernstein zich tot z’n voormalige collega bij de Washington Post Bob Woodward die tegenwoordig inperking van de persvrijheid goedpraat maar in z’n boeken met staatsgeheimen die de regering goed uitkomen uit de school mag klappen. En daar schatrijk van is geworden.

Bernstein ziet geen reden tot zorgen over de media en acht enige aanscherping van het functioneren niet nodig. Integendeel, hij beoordeelt de opstelling van de pers in de VS en het Verenigd Koninkrijk sinds 1945 inzake de nationale veiligheid als vele malen verantwoordelijker dan die van opeenvolgende regeringen, premiers en presidenten. Want door over-classificatie van ‘geheimen’, onoprechtheid, en ronduit liegen hebben juist zij een publiek debat zoals dat een open samenleving past geblokkeerd. Vooral de laatste jaren. 

Het besef dat het op dit moment ontbreekt aan het juiste toezicht op het functioneren van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten ziet Carl Bernstein als de verdienste van de onthullingen van Edward Snowden. Dat werd voor het eerst zwart op wit aangetoond. Vooral in de VS ontbreekt dat toezicht van de wetgevende en rechterlijke macht. Inlichtingendiensten proberen onder het juiste toezicht uit te komen en dat te vermijden.

‘Dat is het onderwerp van de rechtmatige en noodzakelijke maatschappelijke discussie die nu plaatsvindt in de VS, het Verenigd Koninkrijk en elders’, zo meent Bernstein. Toegevoegd kan worden dat in Nederland de commissie-Dessens adviseert de bevoegdheden voor de nationale inlichtingendiensten te verruimen. Dat dient gecompenseerd te worden door een getrapte aanscherping van het toezicht waarop de minister van Binnenlandse Zaken persoonlijk toeziet. Van zo’n constructie kan men zich afvragen of die in de praktijk nageleefd kan -en zal- worden. Een maatschappelijke debat is nodig om voor elkaar te krijgen dat vertegenwoordigers van de burgerrechten een positie in het toezicht krijgen die nu nog volledig ontbreekt.

Bernstein beseft dat er altijd spanning bestaat tussen nationale veiligheid en openbaarheid. Zeker wat de rol van de pers betreft. Terrorisme moet bestreden worden, maar daartoe moeten overheden bij de les gehouden worden dat ze uitsluitend ‘echte vijanden‘ bestrijden. En onder het mom van de bestrijding van het terrorisme geen misbruik maken van de technische bevoegdheden die ze hebben gekregen voor de bestrijding van het terrorisme om rechten en privacy van gezagsgetrouwe burgers in te perken. Voor het functioneren van de democratie ‘is het essentieel dat geen voorafgaande gouvernementele beperkingen of intimidatie op een werkelijk vrije pers worden opgelegd’ zo zegt Bernstein. Anders gaat het licht uit en dreigen despotisme, demagogie en zelfs criminalisering van onze gekozen leiders en overheden: ‘(..) in such darkness, we encourage the risk of our democracies falling prey to despotism and demagoguery and even criminality by our elected leaders and government officials.’ Een brief die leert wat democratie en journalistiek inhouden.

Foto 1: ‘Woodward and Bernstein watching Nixon address the nation on television, April 30, 1973.’ Credits: © Mark Godfrey.

Foto 2: President Nixon houdt op 29 april 1974 een televisietoespraak in antwoord op zijn dagvaarding.