Willem-Alexander is de beste dubbelganger van zichzelf. Hij en de familie Van Oranje zijn niet wat ze beweren te zijn

Hoe noem je een lookalike of dubbelganger die totaal niet lijkt? Een plaatsvervager? Artiestenbureau JB Productions maakt publiciteit voor iemand van wie het claimt dat die op koning Willem-Alexander lijkt. Naar eigen zeggen was hij te zien in campagnes voor De Staatsloterij, Ter Stal, Toto, Burger King en Albert Heijn. Artiestenbureau JB Productions zegt over zichzelf ‘al 32 jaar uw partner voor het boeken van artiesten, winkelcentrum promotie, huren van attracties, kindershows en Sinterklaas entertainment en Kerst entertainment‘ te zijn.

De tragiek van het Nederlandse koningshuis is dat koning Willem-Alexander de beste dubbelganger van zichzelf is. Het verschil tussen schijn en wezen is immens. De kloon van Artiestenbureau JB Productions komt niet in de buurt van wat Willem-Alexander is.

Het kenmerk van de Nederlandse monarchie is de gespletenheid ervan. Een voorbeeld daarvan is de omgang met kunstbezit dat goed de mentaliteit verraadt. De koninklijke familie claimt belang te hechten aan kunst en als vertegenwoordiger daarvan heeft het de kunstminnende prinses Beatrix naar voren geschoven omdat ze op goede voet zou staan met allerlei kunstenaars. Maar tegelijk liegt, fraudeert, steelt en verkoopt de monarchie op slinkse wijze kunstbezit dat het zichzelf heeft toegeëigend en zeer vermoedelijk rijksbezit is. Dus van u en mij.

Onderzoeksjournalisten van onder meer Zembla en NRC hebben afgelopen jaren misstanden en financiële en juridische scheve schaatsen van leden van de koninklijke familie blootgelegd. Het heeft de Tweede Kamer in beweging gebracht. Want wat rijkseigendom is moet niet door de familie van Oranje ontvreemd kunnen worden.

Het recent verschenen boek Tussen Kunst en Cash van NRC-journalisten Arjen Ribbens en Pieter van Os zet de malversaties door leden van het Nederlandse koninklijke huis op een rijtje in het hoofdstuk ‘Familie Van Oranje’. Ook voor iemand die de feiten al kent is voor het aanzien van de Nederlandse monarchie de opsomming vernietigend om te lezen.

Eruit blijkt dat de leden ervan worden gedreven door hebzucht, elk ontbrekend respect voor kunst en erfgoed, de brutaliteit en arrogantie om procedures opzij te zetten en mensen die van hen afhankelijk zijn voor hun karretje te spannen en het totaal gemis aan verbondenheid met de Nederlandse kunst, geschiedenis en samenleving. Het beeld ontstaat dat het eigen welzijn en het spekken van de bankrekening het enige is dat telt voor de familie Van Oranje. Botheid, lompheid en intimidatie van ‘onderdanen’ blijkt een Oranje-traditie te zijn. Die verhuld wordt voor de Nederlanders.

Onrecht kan nooit in zichzelf bestaan. Dat wordt pas mogelijk als anderen het mogelijk maken. In dit geval degenen die óf tegen hun zin onder druk worden gezet door de familie Van Oranje om frauduleus te handelen óf uit vrije wil de nabijheid van de kroon zoeken om daar enig voordeel uit te kunnen halen. Dat houdt in dat de Nederlandse monarchie niks is als de samenleving er afstand van neemt en niet accepteert.

Oranjepropaganda is het tegengif tegen deze kritische houding. De meer populaire media worden door de Rijksvoorlichtingsdienst gemuilkorfd door een mediacode en journalisten van serieuze media worden gefêteerd en uitgenodigd door de monarchie zodat elke neiging om kritiek te hebben door Oranje wordt geneutraliseerd.

Hoe dat werkt en hoe ver die steun kan gaan bleek toen prinses Beatrix in 2013 aftrad en ze werd bewierookt in de media. PowNews noemde toen de ‘Beatrix-journalistiek’: ‘Historisch slechte televisie’. Ribbens en Van Os hebben met terugwerkende kracht met hun boek de eer van NRC gered die de toenmalige Vlaamse hoofdredacteur Peter Vandermeersch in 2013 door zijn kritiekloos pro-Oranje mediaoptreden te grabbel gooide.

In een commentaar schreef ik op 30 april 2021:

Wat me elke keer weer verbaast als er een koningsdag of een andere festiviteit is waarbij de leden van de monarchie opdraven is de schaamteloosheid van de gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers, hofmuizen en hielenlikkers van Oranje die zich naar voren dringen om zich te onderwerpen. Waarom doen ze het? Wat winnen ze erbij? Zijn ze betoverd door de magie van de operette waarvan ze hopen dat die op hen afstraalt en niet meer verantwoordelijk voor hun daden?'

Dit gedrag is bevreemdend. Ik kan er niet aan wennen. Hoeveel kritiekloze aandacht voor het koningshuis kan de weldenkende burger aan? Wat heeft dit gedrag nog te maken met een volwassen democratie met mondige burgers die menen zich in de nabijheid van de troon te moeten aanstellen als clowns of ondergeschikten bij wie door een hersenoperatie het zelfbewustzijn is verwijderd?

Wat moet Nederland met een door een artiestenbureau het land ingestuurde slecht lijkende dubbelganger van koning Willem-Alexander die aan het hoofd staat van een controversiële familie, om het neutraal en netjes te zeggen? Het valt het artiestenbureau niet kwalijk te nemen dat het inspeelt op een behoefte die blijkbaar in Nederland bestaat. Het raadsel is waarom de Nederlandse samenleving nog interesse wil tonen in een familie die de kantjes er zo afloopt. Als het een gewone familie was geweest waren ze allang aangeklaagd en veroordeeld wegens wangedrag.

Keuze voor republiek wordt in Spanje politiek bepaald. Nederland kent geen debat erover, maar neemt steun voor monarchie wel af

Demonstranten in Madrid tegen de Spaanse monarchie is een typisch onderwerp voor het door het Kremlin gecontroleerde Sputnik Deutschland. Het geeft een beeld van verdeeldheid in een Europees land. Ter gelegenheid van de 88ste verjaardag van de proclamatie van de Tweede Spaanse Republiek op 14 april 1931 eisten demonstranten het einde van de monarchie en de vestiging van een Derde Republiek. De logica tussen het een en het ander is niet op voorhand duidelijk. De Spaanse monarchie werd in 1947 officieel hersteld.

De toon van de demonstratie staat in schril contrast met de situatie in Nederland. Uit een Ipsos-enquête onder 500 deelnemers die in opdracht van de NOS werd uitgevoerd bleek met name onder jongeren (18-34 jaar) de steun voor de Nederlandse monarchie ‘fors afgenomen’. Die bedraagt nu 55%. De steun voor de monarchie onder allen is met 68% iets hoger. Daartegenover is de steun voor een republiek met een gekozen president met 15% laag. Volgens de onderzoekers komt dat mede door onwetendheid over een presidentieel systeem: ‘Niet iedereen weet wat dit systeem inhoudt. Ze hebben een sterke associatie met de Verenigde Staten. Dat willen ze niet. Mensen beseffen niet dat er ook een systeem mogelijk is met een gekozen president met ceremoniële taken zoals in Duitsland’. Dat tekort aan bewustwording valt de Republikeinse facties en genootschappen aan te rekenen die de bevolking slecht voorlichten. Een andere reden die de NOS ongenoemd laat is dat geen enkele Nederlandse politieke partij zich ondubbelzinnig voor de republiek uitspreekt.

Vergeleken met de heetgebakerdheid, politisering en beladen geschiedenis in Spanje voelt het gebrek aan opwinding in Nederland over de keuze tussen monarchie en republiek weldadig aan. Het onderwerp lijkt de Nederlandse bevolking niet te interesseren. Hoewel Nederland een grote en indrukwekkende Republikeinse traditie heeft leeft het niet. Dat is een luxe positie, maar ook een positie waarin niet echt gekozen wordt. De kritiek van de jongeren op de monarchie heeft volgens de interpretatie van de onderzoeksresultaten door de NOS met de kosten ervan te maken. De Nederlandse monarchie zou naar verhouding de duurste van Europa zijn. Ter vergelijking: De ceremoniële Zwitserse president kost een half miljoen euro per jaar en had in 2018 een besparing van 345 miljoen euro op de kosten van de Nederlandse monarchie opgeleverd. Verder komt het bezwaar van de jongeren erop neer dat de monarchie ‘oubollig’ en ‘ouderwets’ is. Ze hebben ook kritiek op de erfopvolging. Een ondervraagde voor de NOS: ‘Als iets generatie op generatie wordt overgedragen, zegt dat niets over iemands bekwaamheid. Ik heb dan liever een republiek, waarbij het volk iemand mag kiezen.‘

PvdA volhardt dat Oranjes eindelijk eens belasting gaan betalen

Het Nederlandse koningshuis roept sterke emoties op. Tegenover de Oranjepropaganda die zo’n 200 jaar geleden tot de kern van de macht is doorgedrongen en de politiek stuurt, staat de tegenpropaganda. Die machteloos, pips en weinig zelfverzekerd oogt. Het is ook niet niks. Want hoe op te boksen tegen een meerderheid aan gevestigde media en politieke partijen die in de zak van de monarchie zit? Soms zonder dat de gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers en hielenlikkers van Oranje het zelf volledig lijken te beseffen.

Voor critici van het koningshuis is er nu hoop uit onverwachte hoek: de PvdA. Deze partij meent dat het tijd is dat de Oranjes net als alle Nederlanders die niet rijk genoeg zijn om de belasting te ontduiken belasting gaan betalen over inkomen en vermogen. Dat doet het koningshuis op dit moment niet. NOS vat het samen in een bericht. Op 14 oktober wordt in de Tweede Kamer de ‘Begroting Algemene Zaken + Begroting Koning‘ behandeld. Naar verluidt komt de PvdA met een motie die het kabinet oproept voortaan belasting te heffen over het inkomen, het vermogen en erfenissen van de leden van het koningshuis. Een Komedie om Geld. 

Hoge Raad beperkt vrijheid van meningsuiting politici. Gewenst?

Update 1 februari 2016: De Amsterdamse politicus Delano Felter krijgt toch nog een boete voor antihomo-uitspraken die hij deed in 2010. Het gerechtshof in Amsterdam heeft hem maandag veroordeeld tot een geldboete van 1.000 euro, wegens belediging en discriminatie. Aldus een bericht in Nu.nl.

Terugkomend argument van Delano Felter: Dat is nou eenmaal zo. In deze video uit 2010 geeft hij zijn visie. Een sympathieke Surinamer die onsympathieke dingen zegt. Zoals over homoseksuelen die ‘ook leuke mensen’ zijn, maar wel met een afwijking. Als Republikein vindt hij dat de koningin mag blijven. Waarschijnlijk bedoelt hij niet in functie, maar in het land. Vandaag is Felter weer even actueel omdat de Hoge Raad in een arrest heeft gewezen dat er grenzen moeten worden gesteld aan de vrijheid van meningsuiting van politici. Hiermee draait de Raad een eerdere vrijspraak van het hof terug. Artikel 10 EVRM biedt politici hiermee minder bescherming. Het past in een patroon van ingeperkte burgerrechten. NRC zet het op een rij.

Kan het een beetje minder met de monarchie? Nee, dat kan niet

RTL’s Frits Wester vraagt zich af of de Oranje’s een maatschappelijke antenne hebben. Want de kritiek is dat koning Willem-Alexander en zijn echtgenote die niet hebben. Bij een teruglopende economie moeten velen inleveren, maar degenen met de grootste salarissen niet. Het Nederlandse koningshuis behoort tot de duurste van Europa. Waarom dat zo moet zijn is onduidelijk. Terwijl landen als Spanje of het Verenigd Koninkrijk groter en belangrijker zijn dan Nederland. Een maatschappelijk, laat staan een politiek debat waarom de Nederlandse monarchie zoveel kost komt niet van de grond. Dat alles heeft iets onrechtvaardig. Het is ook wel eerlijk van het staatshoofd dat hij niet net doet alsof hij wel een maatschappelijke antenne zou hebben.

Koning Willem-Alexander is een normale calculerende burger die zich van anderen niets aantrekt. Zeker niet van een slap en verdeeld parlement dat geen vuist durft te maken. De mythe van de monarchie is een mysterie dat de onmacht van het parlement in stand houdt. De kritische toon van RTL steekt voor critici van de monarchie weldadig af tegen de toon van de publieke omroep die doorgaans uitblinkt in Oranje-propaganda.

Foto: Koning Willem-Alexander met Koen Doodeman bij uitreiking Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst, 10 oktober 2014.

Debat kosten monarchie is afleiding voor fundamenteel debat

Update 10 oktober 2016: RTL4 Nieuws komt met het bericht dat de Oranjes al sinds de jaren ’70 ‘een fikse compensatie krijgen voor de belasting die ze moeten betalen’. Omdat de begrotingen van het Koninklijk Huis veel te onduidelijk en onvoldoende transparant zijn is niet precies vast te stellen wat de kosten van die compensatie is. Achtereenvolgende regeringen (Balkenende, Rutte) houden deze onduidelijkheid in stand. Politieke partijen stellen de kwestie van de belastingheffing en bezoldiging niet krachtig aan de orde. 

Morgen 7 oktober behandelt de Tweede Kamer de begroting van de Koning. Op de kamervragen van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken over de ontwerpbegroting 2015 Koning antwoordde premier Mark Rutte afgelopen week. Een kwestie van plussen en minnen over hekken, steigers, vliegregelingen, verbouwingen van paleizen en overschrijdingen van het budget. Uit onderzoek in 2008 en 2009 van de Gentse hoogleraar Matthijs bleek het Nederlandse koningshuis het duurste van Europa. Uit recent onderzoek blijkt de Noorse monarchie nog duurder te zijn. Wat de kosten van de Nederlandse monarchie zijn valt lastig te zeggen, des te meer omdat het niet in het belang van de monarchie is om de kosten openbaar te maken. Inschatting van de totale kosten varieert van 40 tot 110 miljoen euro per jaar. Feitelijk is een debat over kosten een afleiding.

Op de privémening van het PvdA-kamerlid Jan Vos na die het salaris van de koning wilde terugbrengen naar de balkenendenorm van 230.000 euro hebben politici geen kritiek op de monarchie. Inmiddels zwijgt ook Jan Vos. Lokale politici spreken zich soms uit voor de republiek waar landelijke politici zwijgen. Zoals Martien Schurink (PvdA) in Hoorn of een SP’er in Breda die als Q anoniem blijft. Q was achteraf niet blij met de bijdrage in 2013 over de monarchie omdat deze te abstract zou zijn geweest. Een discussie ontstond niet. Maar dat viel Q nauwelijks te verwijten, omdat de wetmatigheid in Nederland is dat nooit een fundamenteel debat over de monarchie ontstaat. Doordat de monarchie goed georganiseerd en sterk vertegenwoordigd is in politiek, maatschappelijke organisaties en media wordt dat debat stelselmatig geblokkeerd. Zodat republikeinen of burgerlijke liberalen vooraf weten dat het niet uitmaakt hoe verstandig hun kritiek is. Deze wordt genegeerd.

Q ziet in de tegenstelling koning-president of monarchie-republiek een schijntegenstelling. Want: ‘Dé centrale vraag die we ons daarbij moeten stellen is die van “hoe worden wij geregeerd?” of “hoe wordt ons land bestuurd?”. Een dergelijke vraag gaat veel verder dan de schijntegenstelling “koning versus president”, het gaat over hoe onze samenleving eruit ziet, in wiens belangen deze is georganiseerd. Het is om deze reden dat socialisten van oudsher republikeinen zijn en waar het SP standpunt nog een wat verwaterde echo van is.’ Met tussenstapjes eindigt Q met de uitsmijter: ‘Gaan we als partij blijven werken als onderdaan van de constitutionele monarchie dat het kapitalisme beheert óf bouwen we aan een massa beweging waarin onze klasse zich opmaakt voor een menselijke samenleving?’ Het is zeker dat deze vraag bij de begroting 2015 over de kosten van het koningshuis door niemand gesteld wordt. Dat zijn de grenzen aan de democratie.

Foto: Koning Willem-Alexander proost met president Vladimir Putin tijdens de Olympische Winterspelen in Sochi, februari 2014.

Kritiek Greenwald op anti-democratische Britse monarchie

Natuurlijk is monarchie flauwekul. Maar operette kan leuk zijn. En mensen amuseren. Dan heeft monarchie een functie. Het moet niet te serieus genomen worden. Het kan fout gaan in de vermenging van ernst en luim. Het is of het een of het ander. Dus laat monarchie amusement of macht zijn. Maar niet allebei tegelijk.

De Nederlandse monarchie heeft weinig formele macht, maar veel informele macht. Dat ligt niet alleen aan de hermelijnvlooien, gladstrijkers, jaknikkers en hielenlikkers die zich in een geconditioneerde reflex als konijnen naar een lichtbak op de monarchie richten. De monarchie verdedigt ook het eigenbelang. De politiek probeert de macht van de monarchie langzaam af te breken. Modernisering wordt dat genoemd. 

In een kritisch stuk voor The Intercept gaat de Braziliaans-Amerikaanse onderzoeksjournalist, advocaat en activist Glenn Greenwald helemaal los in zijn kritiek op de Britse maatschappij die hij als uitermate archaïsch ervaart. Dit in reactie op de afwikkeling van het protest van zijn partner David Miranda die in augustus 2013 bij een overstap negen uur op de luchthaven Heathrow werd ondervraagd. Greenwalds achterliggende kritiek is de dubbelzinnigheid van het Britse en Amerikaanse establishment dat het berispend opneemt voor niet-westerse journalisten en dissidenten in verre landen, maar de eigen journalisten al gauw als terroristen of medeplichtigen (accomplices) aan terrorisme brandmerkt. Hij beschrijft de Britse politiek cultuur als volgt:

The political elite of that country cling desperately to 17th century feudal traditions. Grown adults who have been elected or appointed to nothing run around with a straight face insisting that they be called “Lord” and “Baroness” and other grandiose hereditary titles of the landed gentry. They bow and curtsey to a “Queen”, who lives in a “palace”, and they call her sons “Prince”. They embrace a wide range of conceits and rituals of a long-ago collapsed empire. The wig-wearing presiding judge who issued this morning’s ruling equating journalism with terrorism is addressed as “Lord Justice Laws” (he can be seen here).

None of this behavior bears any relationship to actual reality: it’s as though the elite political class of an entire nation somehow got stuck in an adolescent medieval fantasy game. But the political principles of monarchy, hereditary entitlement, rigid class stratification, and feudal entitlement embedded in all of this play-acting clearly shape the repressive mentality and reverence for state authority which Her Majesty’s Government produces. That journalism disliked by the state can be actually deemed not just a crime but “terrorism” seems a natural by-product of this type of warped elite mindset, as does the fact that much of the British press led the way in demanding that the Guardian’s journalism be criminalized (not unlike how many members of the American media have become the most devoted defenders of the NSA and have taken the lead in demonizing the journalistic transparency brought to that and other government agencies).

Foto: Poster Duck Soup (1933) van Le McCarey met de Marx Brothers in Freedonia.

Oranjeviering: 200 jaar Koninkrijk. Wat is de bedoeling?

Fijne onzin voor fijnproevers. De gebruikelijke gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers en hielenlikkers van Oranje ruiken hun kansen. Waarbij Paul van Vliet eerlijker is dan Brigitte Kaandorp die zich voor haar eigen Oranje-opportunisme lijkt te schamen. Er wordt deze dagen 200 jaar Koninkrijk gevierd. Dus nulpunt 1813. Maar hoe kan dat, want de beste koning die Nederland ooit had was Lodewijk Napoleon van 1806 tot 1810?

Pas in 1815 vestigde Oranje een beetje macht. Toen begon de heerschappij van de conservatieve koningen Willem I, Willem II en Willem III die vooral aan zichzelf dachten. Met als extraatje veel psychose en idiotie. Zelfs hedendaagse gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers en hielenlikkers van Oranje zullen moeten toegeven dat er weinig te vieren valt met dit koningshuis. Door geschiedvervalsing en propaganda die elke kritische noot hard wegblaast kan nog enigszins aannemelijk worden gemaakt dat Oranje Nederland verder heeft geholpen. Maar de fijnproevers weten beter. President Kennedy wist jaren later het probleem van de Oranjes in een formule samen te vatten: ‘Vraag niet wat uw land voor u kan doen, vraag wat u voor uw land kunt doen‘. Jarenlang was dit aan het Nederlandse koningshuis niet besteed. Maar nu moeten we als Nederlanders onze vaderlandse geschiedenis vergeten om onze geschiedenis te kunnen vieren. Maar wat vieren we dan?

Foto: De Roode Duivel, 21 augustus 1893, nr. 4: ontwerp voor een Gorilla Standbeeld (Koning Willem III). ‘In de brochure wordt gerept over het ‘misdadig leven’ en de ‘bedorven aard van het geslacht’ van de koning die verder wordt neergezet als een ‘sadistisch monster’ dat geen enkele consideratie heeft met zijn volk.’

Gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers en hielenlikkers van Oranje

Grif geef ik het toe, ik ben Republikein en heb niks met Oranje. Hoewel ik Willem-Alexander best aardig vind. Trouwens, ik heb ook niks met de huidige Republikeinen. Bij gebrek aan identificatie voel ik daarom niks bij zo’n soort staatshoofd. Alsof ik toeschouwer ben van het operateske Freedonia van de Marx Brothers, met protocol, sjerpen, galajurken, aria’s, paleizen en prinsesjes. Maar zij hebben nog de eigen logica om positie, functie en rijkdom te beschermen. Dat begrijp ik. Maar wat elke keer weer verbaast zijn de gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers en hielenlikkers van Oranje. Waarom doen ze het? Wat winnen ze erbij? Zijn ze betoverd door de magie van de operette? Met een minister Plasterk als spionagechef die met zijn naïeve houding Freedonia moet redden van Big Brother die aan de grenzen wacht. Alle proppenschieters worden in gereedheid gebracht. En de ingehuurde handenklappers twitteren het land veilig. Ik zie het bevreemdend aan.

Foto 1: Schermafbeelding van ‘Nederland is jarig. 200 jaar vrij!‘. 26 oktober 2013.

Foto 2: Schermafbeelding van tweets op ‘@200jaarnl‘ 26 oktober 2013.

Haagse rechters halen foto met Máxima van de muur

Een bericht in het AD geeft aan dat enkele Haagse rechters erop aandringen dat staatsieportretten van koning Willem-Alexander en koningin Máxima van de muur worden gehaald. De rechters weigeren recht te spreken in haar aanwezigheid. Woordvoerder Arnoud Boer zegt: ‘Ze volgen de formele lijn om uitspraken te doen in naam van het staatshoofd, ook al is dat al jaren niet meer wettelijk vastgelegd. Onder koningin Beatrix was dat eveneens traditie. Die lijn willen ze nu voortzetten, maar alleen in naam van de koning.‘

Máxima wordt aangesproken als ‘Majesteit’ en heeft het predikaat ‘Hare Majesteit’ en haar officiële titel is prinses. Zij is geen staatshoofd. De titel ’Koningin’ voor Máxima is niet wettelijk voorgeschreven en zorgt daarom voor verwarring. Op voorhand is duidelijk dat zij staatsrechtelijk niet gelijkwaardig is aan de koning.

Er blijken vier staatsiefoto’s te zijn. Op twee ervan staat koning Willem-Alexander alleen, op de overige is-ie vergezeld van Máxima. Het bestuur van de rechtbank had voor een foto van het paar gekozen. Dat stuitte op verzet van rechters. Voldoende om het signaal af te geven dat de bezwaren breed gedragen werden. Zoals het logischer, minder verwarrend en staatsrechtelijk zuiverder zou zijn om Máxima de titel prinses te geven, is de keuze voor een staatsiefoto met alleen de koning erop voor officiële plekken waar de koning een functie als staatshoofd heeft logischer, overzichtelijker en staatsrechtelijk zuiverder. De Haagse rechters hebben gelijk. Het verdient aanbeveling om op officiële plekken foto’s met alleen het staatshoofd op te hangen.

Foto: Staatsieportret van het Nederlandse staatshoofd, koning Willem-Alexander. 30 april 2013. Credits: Koos Breukel.