Denkwijze van voormalig VVD-kamerlid Zohair El Yassini geeft te denken

Mijn reactie bij deze video:

Er is meer dan de mening van de kiezer die een politieke partij moet volgen. Er zijn ook de grondrechten, de democratische instituties en het belang van Nederland.

Het valt niet te geloven dat dit voormalige VVD-kamerlid zich eenzijdig baseert op verkiezingsuitslagen, peilingen en komende verkiezingen. Hij reduceert politiek tot electoraal belang. Maar politiek is meer dan dat. Het is vanuit een politiek-filosofische overtuiging zoals die uit dit interview blijkt onbegrijpelijk dat El Yassini ooit kamerlid was.

El Yassini praat over de wil van de VVD-kiezer zonder dat hij precies heeft onderzocht wat die kiezer wil. Hij baseert zich op aannames en veronderstellingen waar het de vraag van is of ze kloppen. El Yassini praat de publieke opinie na. Hij doet hiermee aan stemmingmakerij.

Daarbij komt dat in een representatieve democratie uiteindelijk de kamerleden besluiten nemen. Niet de kiezers die via wekelijkse peilingen van zich laten horen waarvan het trouwens onduidelijk is hoe ze geïnterpreteerd moeten worden.

El Yassini maakt de fout dat hij meegaat in het frame dat de zogenaamde wil van het volk overheerst en daar door partijen gehoor aan moet worden gegeven. Dat is om allerlei redenen een misverstand en praktisch ondoenlijk. El Yassini laat zich kennen als een populist.

Want kiezers hoeven met hun stem op een partij niet hetzelfde te willen. Kiezers zijn individuen met specifieke wensen, emoties en opvattingen. Die meningen verschillen van kiezer tot kiezer. Daar hoeft geen eenduidigheid uit te blijken. Kiezers hebben niet één identiteit, maar vele identiteiten én van elkaar afwijkende prioriteiten.

Alleen daarom al is het onmogelijk om de wil van de kiezer te volgen. Want die bestaat niet in de simpele vorm die El Yassini er van maakt. Dat is ook niet de opdracht voor een politieke partij.

Wat El Yassini voor ogen staat is cliëntelisme om de kiezersgunst te volgen. Maar dat is een doodlopende weg die leidt tot versplintering, korte termijn denken en een model dat zich eenzijdig richt op peilingen.

Uiteraard heeft de VVD onder de nieuwe partijleider Dilan Yesilgöz geblunderd door de PVV als samenwerkingspartner niet uit te sluiten en tegelijk het thema migratie dat ‘eigendom’ is van de PVV in de campagne centraal te zetten. Nadat premier Rutte het kabinet op dat thema liet vallen.

Waar was El Yassini toen Yesilgöz haar strategische blunders in de campagne maakte? Wat heeft El Yassini in de VVD-fractie gedaan om Yesilgöz tot andere gedachten te brengen? Toen hij kon spreken zweeg hij en nu hij beter kan zwijgen spreekt hij.

El Yassini is een prima voorbeeld van de neergang van de landelijke politiek.

Natuurlijk stevenen we af op een rechts kabinet

Mistbanken in Oost-Souburg © Ria Brasser. Bron: Omroep Zeeland, 2022.

Nederland stevent af op een rechts kabinet. Zoals het altijd aankoerst op een rechts kabinet dat vervolgens gerealiseerd wordt. Het kabinet Den Uyl (1973-1977) is de enige uitzondering.

Het is een wonder van historisch geheugenverlies als opinieleiders waarschuwen voor een rechts kabinet. Hoe kun je geloofwaardig waarschuwen tegen een wetmatigheid die steeds weer voorkomt?

In 2023 lijkt er meer aan de hand. De nieuwe pseudo-CDA partijen NSC van Pieter Omtzigt is antirevolutionair-conservatief en BBB van Caroline van der Plas is populistisch-conservatief. Ze doen het redelijk goed, hoewel ze in de peilingen over hun hoogtepunt heen zijn. Ze dalen de laatste weken. In de peilingwijzer van 15 november 2023 staan beide partijen samen op ongeveer 35 zetels.

Dan is er de radicaal-rechtse PVV die in de peilingwijzer op 19 zetels staat en aan een opmars bezig lijkt. De rechts-liberale VVD voert het veld aan met 28 zetels.

Opgeteld telt dat op tot een meerderheid van 82 zetels. Maar Pieter Omtzigt heeft een blokkade van Wilders’ PVV uitgesproken vanwege Wilders’ ongrondwettelijke uitspraken over godsdienst. Wilders probeert zich salonfähig te maken door een redelijke toon zonder zijn programma te wijzigen.

De paradox is dat de opkomst van de PVV de vorming van een rechts kabinet bemoeilijkt. Wilders snoept kiezers weg bij vooral BBB en NSC wat de basis voor een rechts kabinet versmalt. Tegelijk heeft een verzwakt NSC minder recht van spreken om de PVV te blokkeren. Dat is dus nog geen uitgemaakte zaak.

Zonder de PVV komt een coalitie van VVD-NSC-BBB nu op zo’n 63 zetels. Dat kan niet tot een meerderheid aangevuld worden met rechtse splinters als CDA, SGP en JA21. Dat leidt met 9 zetels tot 72 zetels. Vier te weinig voor een meerderheid. Op 22 november 2023 is het echter goed mogelijk dat zo’n rechts-conservatief-(pseudo)-religieuze coalitie meer dan 75 zetels haalt. Hoe stabiel zal zo’n zespartijencoalitie zijn?

Recente verkiezingen in Spanje en Polen maken duidelijk dat het er niet om gaat wie de grootste partij wordt, maar wie een meerderheid van partijen kan smeden. In beide landen trad de grootste partij niet toe tot de regering.

Daarom is de oproep van Frans Timmermans om GroenLinks/PvdA de grootste partij te maken tamelijk hopeloos. Het verlengt alleen de informatie. Hij weet dat door de keuze van Omtzigt voor rechts zijn uitgangspositie uitzichtloos is. Het enige wat hij bewerkstelligt is dat kiezers weglopen bij D66, PvdD en VOLT. Per saldo verandert het links-rechts evenwicht er niet door.

De claim van Timmermans dat hij het beste Wilders buiten een kabinet kan houden is grootspraak en niet gestoeld op contouren die zich aftekenen. Een stem op Omtzigt lijkt op dit moment Wilders eerder te blokkeren dan een stem op Timmermans.

Nederland koerst dus voor de zoveelste keer af op een rechts kabinet. Of PVV daar deel van gaat uitmaken zal afhangen van de uitslagen en de positie van Pieter Omtzigt. Het is niet ondenkbaar dat de blokkade van de PVV door NSC leidt tot nieuwe verkiezingen. De oude zekerheden lijken nog niet ingewisseld voor nieuwe zekerheden.

Vraag wie minister-president moet worden valt lastig te beantwoorden. Er is geen regel dat die afkomstig is van de grootste partij in de coalitie of de partijleider van die grootste partij het wordt. De zekerheid van Rutte laat een vacuüm na.

Omtzigt zegt na lang aarzelen dat hij onder voorwaarden minister-president wil worden. Maar hij voegt er onrealistische voorwaarden aan toe. Na 22 november 2023 moet eerst de politieke marketing gestript worden om te kunnen doorgronden wat partijen willen. Als de campagnemist is opgetrokken.

Campagne CDA draait om Henri Bontenbal

Schermafbeelding van YouTube-kanaal van het CDA, 24 september 2023. Met 16 keer Henri Bontenbal in de hoofdrol.

De politieke marketing van het CDA richt zich volledig op lijstrekker Henri Bontenbal. Op YouTube plaatst het in een maand 16 videos met deze lijsttrekker. Geen aandacht voor iemand anders.

In de peilingen voor de Tweede Kamer verkiezingen van 22 november 2023 staat het CDA op 5 zetels. Bij de verkiezingen in 2021 haalde het 15 zetels, waar er na het vertrek van Pieter Omtzigt 14 van overbleven.

Het is een gok van het CDA door uitsluitend in te zetten op Bontenbal om het verlies zo beperkt mogelijk te houden. Bontenbal wordt gezien als een belofte voor de toekomst. Maar dan moet het CDA nog wel een toekomst hebben.

De partij heeft fikse concurrentie van NSC van Omtzigt en BBB van Van der Plas. Bij deze twee partijen hoopt het kiezers terug te halen. En ook bij de centrum-rechtse VVD waar het CDA de afgelopen jaren een bijwagen van leek te zijn geworden. Alle rechtse middenpartijen profileren zich als sociaal-conservatief. Wat dat in de praktijk straks ook mag betekenen.

Schermafbeelding uit liveblog NOS van 23 september 2023; ‘CDA-leider Bontenbal: wij gaan Nederland verrassen’.

Het er dik opleggen hoort bij een politieke campagne. Of cadeautjes uitdelen. Ook als dat weinig realistisch is en aantoonbaar wringt met wat van politieke partijen wordt verwacht. Kiezers zijn verstandig genoeg om te weten dat het een spel van overtoepen is. Campagne is politiek carnaval. Ze weten dat de verwachtingen die Bontenbal wekt op het congres van zijn partij in Den Bosch op 23 september 2023 horen bij politieke marketing.

Henri Bontenbal zegt dat het CDA Nederland gaat verrassen. Met een nieuwe uitslag, met een nieuwe generatie en een nieuw verhaal. Bontenbal kan moeilijk iets anders zeggen. Nieuw heeft betekenissen die elkaar tegenspreken en niet altijd positief zijn. Zoals onervaren en ongeoefend of hedendaags en origineel.

Het CDA nam sinds 2002 deel aan talloze kabinetten van de premiers Balkenende en Rutte. Het CDA heeft het beleid van het huidige Nederland in belangrijke mate vormgegeven. De 40-jarige Bontenbal neemt daar afstand van door zich te profileren als een nieuwe generatie met een nieuw verhaal. Dat is de logica van de nieuwe insider. Een spelletje dat de oudgediende Geert Wilders al sinds 2004 speelt.

Of het beperken van het verlies lukt met de tamelijk onbekende Bontenbal die zo centraal staat in de marketing is de vraag. Het CDA ziet blijkbaar geen ander opties. De partij mist populaire ministers of staatssecretarissen in het kabinet Rutte IV. Populaire oud-premiers en -ministers ontbreken eveneens. Een schrale oogst voor een partij die zich altijd als bestuurderspartij heeft geprofileerd. De inzet op een nieuwe generatie kan verklaren waarom de oude generatie van het CDA door het campagneteam buiten beeld wordt gehouden.

Het is opvallend dat andere leden van ‘de nieuwe generatie‘ van het CDA niet actiever worden ingezet in de campagne. Zoals de kamerleden Derk Boswijk (34), Harmen Krul (29) of Anne Kuik (36). Of jongere CDA-wethouders, zoals Hilbert Bredemeijer (Den Haag), Stijn Steenbakkers of Maes van Lanschot (Eindhoven). Het CDA is op gemeentelijk niveau de grootste landelijke partij van Nederland maar maakt daar in de campagne nauwelijks gebruik van.

VVD wil vasthouden aan de macht en sluit samenwerking met PVV niet uit

Dilan Yesilgöz op hee Binnenhof, 18 augustus 2023. Credits: ANP.

Mark Rutte werd door velen vreselijk gevonden, maar nu heeft de VVD Dilan Yesilgöz. Ze sluit samenwerking met de PVV niet uit. De VVD zegt het cordon sanitaire op om de PVV te isoleren. Dat geeft zicht op een nieuwe politieke werkelijkheid.

Het zou gaan over ego’s en ‘Haags gedoe’ volgens Yesilgöz en niet over programma’s, racisme en discriminatie. Electoraal succes en vasthouden aan de macht is het doel van de VVD. Israëlische toestanden dreigen met het meest rechtse kabinet dat Nederland ooit heeft gekend. Voor Nederland komen nieuwe vragen in zicht, zoals ‘wie kleedt als eerste de rechtsstaat uit’?

De handreiking naar de PVV is nieuw voor de VVD. De PVV blies het kabinet Rutte I op. Die herinnering uit 2012 wordt door de huidige top van de VVD blijkbaar niet meer belangrijk gevonden. Zelfs de demissionaire premier Rutte stemt ermee in om de deur naar de PVV open te zetten. Het geeft aan dat het DNA van de VVD rechts is.

Door de afslag naar rechts te nemen zal de VVD proberen om kiezers van andere rechtse partijen naar zich toe te trekken. Maar in het centrum kunnen VVD-kiezers weglopen naar D66, VOLT of andere centrumpartijen.

Het is dus de vraag of de gok van de VVD uitbetaalt door naar rechts te buigen. Of dat nu werkelijk zo is of in de politieke marketing. Yesilgöz mist de premierbonus van Rutte. Ze moet zich nog bewijzen en bekend worden bij een breed publiek. In de publieke opinie positioneert ze zich partijpolitiek nu rechtser dan Rutte. Dat heeft het campagneteam van de VVD zo beslist.

Koerst Nederland inderdaad af op het meest rechtse kabinet ooit? Zover is het nog niet. Maar met VVD, PVV, BBB, SGP en JA21 die nu in de peilingen samen op 76 zetels staan is het voor het eerst een reeële mogelijkheid dat zo’n kabinet er komt. Dat geeft centrum- en radicaal-rechts vertrouwen. Maar ze zijn concurrenten en zullen elkaar bestrijden.

In drie maanden kan nog veel veranderen. Veelbetekenend is dat alleen een partij in oprichting van Pieter Omtzigt het onheilsscenario van dit rechtse kabinet nog lijkt te kunnen doorkruisen. Links met Timmermans vist in een andere electorale vijver. Dat maakt Omtzigts overweging om een partij op te richten nog belangrijker. Het geeft Omzigt wellicht de missie die hij nodig heeft om een partij op te richten.

Hoe links kan links zijn? Attje Kuiken gaat, Frans Timmermans komt

Schermafbeelding van deel artikel ‘PvdA-fractievoorzitter Attje Kuiken vertrekt na zestien jaar uit Tweede Kamer‘ op nu.nl, 18 augustus 2023.

PvdA-fractieleider Attje Kuiken vertrekt uit de Tweede Kamer. Ze zegt in een gesprek met het AD in te zijn voor een ministerspost. Nu.nl sluit een artikel over haar vertrek zo af: ‘De PvdA gaat samen met GroenLinks de verkiezingen in november in. Eurocommissaris Frans Timmermans wordt de lijsttrekker van de combinatie. Kuiken is er gaandeweg van overtuigd geraakt dat hij de juiste persoon is voor die rol, zegt ze.’ Klopt Kuikens observatie?

Bij de opmerking dat Timmermans de juiste persoon is moet ik denken aan de documentaire What’s Left – de puinhopen van links (2022) van Johan Fretz en Juul Op den Kamp. Erin worden de idealen van links tegen het licht gehouden. Of wat daar nog van over is.

Een wetmatigheid die uit de documentaire wordt belicht is dat de PvdA steeds goede mensen heeft, maar ze op het verkeerde moment inzet. Zo was Job Cohen een soort breed-verzoenende Wim Kok van de jaren 1990 die het in 2012 op moest nemen tegen Mark Rutte. De PvdA had tegenover de ideologische neo-liberaal Rutte een hard-ideologische sociaal-democraat moeten plaatsen die het eigen gedachtegoed voorop plaatste. 

Welk profiel de huidige lijsttrekker van de combinatie GroenLinks-PvdA moet hebben is dus de vraag. Frans Timmermans heeft in de EU een belangrijke en effectieve rol gespeeld. Met zijn kwaliteiten is niks mis. Maar is hij voor links de juiste persoon op dit moment? 

Is Timmermans een politieke kleinzoon van Wim Kok en een zoon van Job Cohen of is hij een kleinzoon van Joop den Uyl en een zoon van Wouter Bos na diens afscheid? Complicatie is dat Timmermans politiek de oudere broer van Diederik Samsom is. Die een scherp profiel had op het gebied van natuur en milieu, in 2012 niet toetrad tot het VVD-PvdA kabinet Rutte II, maar de harde bezuinigingen als fractieleider steunde. 

Kan Timmermans uitgesproken links zijn en heeft hij het in zich om dat te zijn? Dat is wat de combinatie GroenLinks-PvdA nu nodig heeft. Een Joop den Uyl met een echt links kloppend hart. Het valt uit de media en het profiel van Timmermans niet af te leiden. Alle ruis van rechts én links over Timmermans is afleiding en bijzaak. Hem afbranden of de hemel inprijzen geeft geen goed beeld hoe links Timmermans werkelijk is. 

Is Timmermans de verkeerde man op het verkeerde moment zoals Job Cohen in 2010 of de vroege Wouter Bos in het kabinet Balkenende IV (2007-2010), om over de tragische Ad Melkert (2002) maar te zwijgen die te veel bestuurder en te weinig politicus was? Ook Cohen werd als een messias binnengehaald.

Is Timmermans niet te veel bestuurder en te weinig politicus? Terwijl de neo-liberalen van VVD en BBB nu lik op stuk moeten krijgen van links. En links een alternatief moet schetsen om dat niet te laten verwateren, maar te realiseren. Wellicht is Timmermans wel de juiste persoon om de sociaal-culturele (‘woke‘) en sociaal-economische (‘oud links‘) vleugel binnen links te verzoenen. Dat zou de winst zijn en de sterkte van links exponentieel doen toenemen.

We weten niet waar Timmermans in het debat met andere partijen strategisch voor kiest. Stelt hij zich scherp-links of bestuurlijk-verzoenend op? Timmermans is het risico én de kans van links. Maar hoe links hij politiek is weten we op dit moment niet.

Opstappen Rutte was onvermijdelijk

Mark Rutte over zijn afscheid tegenover de media, 10 juli 2023. Credits: nu.nl.

Mark Rutte heeft vandaag zijn afscheid van de nationale politiek aangekondigd. Hij stopt als partijleider van de VVD en als premier na de verkiezingen in november 2023. Tot die tijd blijft hij aan als demissionair premier. Met langlopende onderhandelingen voor een nieuw kabinet kan hij nog tot diep in 2024 demissionair premier zijn.

Onduidelijk is of Rutte een internationale functie ambieert. Buiten de grenzen krijgt hij meer waardering als staatsman en handige maker van deals dan binnen de grenzen. Toeslagenaffaire en ‘Groningen’ kleven voorgoed aan hem. Rutte heeft laten weten Jens Stoltenberg als secretaris-generaal van de NAVO niet op te willen volgen. De VS zou hem dat al enkele malen gevraagd hebben, maar Rutte zou gezegd hebben geen interesse te hebben.

Onvoorspelbaarheid over de vraag hoelang Rutte nog demissionair premier is bemoeilijkt het antwoord. Denkbaar is dat hij in de toekomst een functie krijgt bij de wederopbouw van Oekraïne. Rutte heeft een uitstekende band met de VS, het leiderschap van de EU en de Oekraïense president Zelensky. Van dat soort internationale leiders zijn er niet veel. Maar ongewis is hoelang de Russisch-Oekraïense oorlog nog duurt.

Het is kies dat de leiders van politieke partijen zich positief uiten over Rutte die afscheid neemt van de nationale politiek. Zo hoort het. Het heeft weinig zin om op dit moment rancuneus terug te kijken. Daarmee zet vooral de criticus zichzelf in de kijker.

In de nabije toekomst zullen politieke en historische wetenschappers de rekening opmaken van de vier kabinetten Rutte. Hebben ze Nederland verder geholpen? Dat zal vermoedelijk een gemengd beeld opleveren met plussen en minnen. Na de Brexit heeft Nederland dankzij Rutte handig de Atlantische positie van het Verenigd Koninkrijk overgenomen, maar op sociaal-economisch beleid hebben de kabinetten Rutte vele steken laten vallen.

Het raadsel is er door zijn afscheid alleen maar groter op geworden. Wat bezielde Mark Rutte afgelopen vrijdag toen hij zijn eigen kabinet liet vallen door de harde confrontatie te zoeken met de CU over het immigratie- en asielbeleid? Rutte heeft een vertrouwensbreuk met vooral D66 en CU veroorzaakt waarvoor hij nu wegloopt.

Had Rutte niet vooraf kunnen bedenken dat hij de middenpartijen die de VVD het meeste nodig had voor een volgende coalitie van zich vervreemdde? Hij had zich, en de VVD, afgelopen vrijdag in een verloren positie gemanoeuvreerd. Daar hielpen geen Houdini-achtige ontsnappingen meer aan. Rutte was te ver gegaan. Een en ander geeft ook te denken over het leiderschap van de VVD, en de positie van oudgedienden zoals Ben Verwaayen die altijd als invloedrijk worden gezien.

De uitkomst van vandaag was voorspelbaar. Degene die breekt en zijn of haar partij beschadigt moet opstappen om de eigen partij voor de toekomst te redden. Niet wat winst in de campagne betreft, maar manoeuvreerruimte in de onderhandelingen. Het opstappen van Rutte was onvermijdelijk geworden.

De scherts dat Rutte niet aftreedt, maar optreedt, geldt niet langer. Zoals langstzittende premiers als Colijn, Drees, Lubbers, Kok of Balkenende altijd tegen hun houdbaarheidsdatum aanlopen. Mark Rutte heeft zich in dat roemrijke rijtje gevoegd.

Rutte IV is gevallen. Is er een masterplan van Mark Rutte?

Gokken.

Het kabinet Rutte IV ofwel Rutte-Kaag is gevallen. Het was niet geweldig. Met twee christelijke en twee liberale partijen die een afwijkend wereld- en mensbeeld hadden. Maar je wist wat je eraan had. Het zorgde voor enige stabiliteit. Al was het de stabiliteit van de stilstand.

Wat nieuwe verkiezingen brengen is ongewis. Niet onmogelijk is een draai naar rechts. Of een draai richting chaos. Israëlische toestanden, kortom. Dat is de gok die premier Rutte neemt.

Wat is het masterplan van de VVD? Welke puzzel wil het leggen? Op dit moment valt dat niet in te zien. De VVD kan met een goede campagne zetels winnen. Maar dat is ondergeschikt aan het feit dat er samengewerkt moet worden met anderen om een meerderheid in de Tweede Kamer te vormen.

Het kan dus dat de VVD van Rutte zetels bij nieuwe verkiezingen wint. Maar met welke partijen kan het een kabinet vormen? VVD, D66, Volt komen volgens een laatste peiling op 45 zetels. Laat dat door een goede campagne oplopen tot 55 of 65 zetels. Maar dan nog, waar is de meerderheid?

BBB heeft al aangegeven niet met Mark Rutte in een kabinet te willen zitten. Uiteraard kan BBB daar in komende onderhandelingen anders over gaan denken. In actuele peilingen is BBB na de VVD de tweede partij, hoewel de partij over zijn hoogtepunt heen lijkt te zijn.

Dan kondigt zich gelijk een ander probleem aan: het stikstofdossier. BBB wil landbouwhervormingen vertragen, terwijl Nederland juridisch en volgens de EU verplicht is om de landbouwsector te hervormen en te verduurzamen. Een komend kabinet moet zich daar aan houden, maar niet valt in te zien dat een kabinet met BBB dat gaat doen.

Naar verwachting verliezen D66 en het CDA. Vooral die laatste partij moet vrezen voor de ondergang. Of voor regionale afsplitsingen die het zinkende schip verlaten. Maar wat voor resultaat kunnen die afsplitsingen landelijk boeken?

Met links (GroenLinks, PvdA, PvdD en SP) is samenwerking onwaarschijnlijk. Links zal een hardere immigratiepolitiek die Rutte voorstaat niet steunen. Hoewel het niet onwaarschijnlijk is dat Rutte na verkiezingen terugkomt op zijn huidige eis over immigratie en er in december 2023 of later geen actieve herinnering meer aan heeft.

Radicaal-rechts (PVV, FvD, JA21) geeft weer andere problemen. Deze partijen zijn zo geradicaliseerd in hun denken over immigratie, de islam en de samenleving dat ze zich met complottheorieën buiten de redelijkheid hebben begeven. Dat is voor een aanzienlijk deel van de VVD onacceptabel. Deze radicaal-rechtse partijen zijn ook instabiel.

Vraag blijft dus welke rekensom Mark Rutte heeft gemaakt. Welke meerderheid meent hij te kunnen smeden om een kabinet Rutte V te kunnen realiseren? Op welke dynamiek die nu nog onzichtbaar is hoopt hij? Volgt hij in oktober 2024 Jens Stoltenberg op als secretaris-generaal van de NAVO? Zodat Rutte de onoplosbare puzzel van de Nederlandse politiek lachend achter zich laat?

De Nederlandse politiek is zo gefragmenteerd geraakt dat een gok om het kabinet Rutte IV op te blazen kan eindigen in chaos en een patstelling waarin niks meer beweegt. Met vele dossiers die om aandacht vragen en een sfeer in het land die lijkt op elkaar de put in praten.

Dat kan leiden tot de zoveelste roep om kieshervorming en democratische vernieuwing. Met een Tweede Kamer die te gefragmenteerd is om dat aan te pakken. Om zichzelf aan te pakken.

Poetins repressie in Russische Federatie nadert niveau van Stalin

De onderdrukking in de Russische Federatie neemt toe. Kritiek wordt onmogelijk gemaakt. De media zijn allang gelijkgeschakeld, politieke oppositie is allang uitgeschakeld en mag al sinds jaren niet meer deelnemen aan de politiek.

Op talkshows op de Russische staatstelevisie spreken propagandisten als Vladimir Solovyov over de vernietiging van Oekraïne, de inzet van kernwapens en de denazificatie van Duitsland.

Met harde, onverzoenlijke taal en optreden heeft het Kremlin zichzelf in de hoek gebokst. De Russische Federatie heeft geen bondgenoten, maar alleen ‘vrienden’ als China die langzaam de Russische bodemschatten overnemen. De Russische Federatie verkoopt zichzelf uit.

Dat is allemaal geen verrassing. Dat is het sinds de Russische inval in Oekraïne in 2014 niet meer. En zelfs toen deden de Amerikaanse president Obama en de Britse premier Cameron niets toen de Russische Federatie door de bezetting van de Krim voor het zicht van de hele wereld de territoriale integriteit van Oekraïne schond. Die inactie was niet in de geest van het Boedapest Memorandum. Het gaf Poetin het idee dat hij straffeloos zijn eigen bevolking kon onderdrukken. En vrij spel had in buurlanden als Oekraïne.

De ontmaskering is dat de West-Europese landen als Duitsland en Nederland lange tijd ziende blind waren en handel met het Kremlin bleven drijven, terwijl hun inlichtingendiensten voor Russische spionage, ondermijning, desinformatie, hacking en een Russische greep naar de macht in Europa waarschuwden.

Ondanks de waarschuwingen van Oost-Europese landen en de VS om afstand te houden tot het Kremlin wisten Duitsland en Nederland het beter. Wat hadden ze ongelijk. Niet alleen met de kennis van nu, maar ook met de kennis van toen.

Waarom dat zo was en of er sprake was van corruptie, spionage tot op hoog niveau en verregaande naïviteit is in betreffende landen nog steeds niet onderzocht. Waarom niet? Zijn er in de top van de Nederlandse politiek en het bedrijfsleven te veel lijken in de kast die zo’n politiek onderzoek blokkeren?

NRC omschrijft dat gebrek aan realiteitszin van premiers als Balkenende en Rutte in een overzichtsartikel van 28 april 2023 zo: Hoe Balkenende en Rutte de deuren openzetten voor Russische spionage. Het economisch belang van Shell en Gasunie woog zwaarder dan de nationale veiligheid van Nederland. Dat was roekeloze berekening en opportunisme, en geen argeloosheid van Balkenende en Rutte. Ze namen het risico dat een behoedzame premier nooit had mogen nemen. Laat ze daar publiekelijk verantwoording voor afleggen.

Nederland heeft door miljardeninvesteringen in Russische projecten het de Russische inlichtingendiensten in Europa makkelijk gemaakt en is behulpzaam geweest bij de onderdrukking van de Russische bevolking. Laten we dat nooit vergeten. De Nederlandse politiek en bedrijfsleven hebben Russisch bloed aan hun handen.

Het is begrijpelijk om vreselijke gebeurtenissen van zo’n 80 jaar terug te blijven herdenken, maar het is onbegrijpelijk om gebeurtenissen van de laatste 20 jaar in de relatie van Nederland met de Russische Federatie te vergeten. Met een invloed die nog steeds sterk doorwerkt te vergeten. Het is meer dan raadselachtig, het is verraderlijk.

Poetins onderdrukking van de eigen bevolking en zijn roekeloze oorlog tegen Oekraïne zijn niet uit de lucht komen vallen. Ze hebben een voorgeschiedenis in landen als Nederland en Duitsland die nog steeds onvoldoende in kaart is gebracht. Waar is het wachten op?

Pleidooi voor scheiding van staat en landbouwlobby

Schermafbeelding van deel artikel ‘Wij, kiezers en belastingbetalers, worden met open ogen opgelicht door de veelobby‘ van Tim Reijsoo in de Volkskrant, 21 augustus 2022.

Mijn instemmende reactie op het opinie-artikel van Tim Reijsoo in de Volkskrant van 21 augustus 2022:

Eens met het commentaar. Zoals Tim Reijsoo opmerkt is het merkwaardig dat we de deconstructieve macht van de landbouwlobby kennen, maar die merkbaar niet terug kunnen dringen. De landbouwlobby heeft VVD en CDA vooral op regionaal niveau in de zak.

De agro-industrie zal haar verdienmodel van optimaal producerende melkveeboeren niet vrijwillig opgeven. Maar de politiek is onmachtig en heeft met het CDA een verrader van de algemene zaak in het kabinet om dat krachtig te veranderen. Hoewel minister Van der Wal voet bij stuk houdt.

Er zijn nog drie aspecten die genoemd hadden kunnen worden:

1) De media zitten ook steeds meer in de zak van de radicale boeren en de agro-industrie. Als de boeren een overleg hebben met Remkes dan besteedt het NOS Journaal daar zoveel zendtijd aan zonder enige kritische duiding dat het sterk lijkt dat de NOS promotie voor boeren en agro-industrie maakt. De publieke omroep laat zich intimideren en houdt de rug uit lafheid niet langer recht. Als de natuur- en milieuorganisaties een week later ook zo’n overleg hebben met Remkes dan doet het NOS Journaal dat af in 30 seconden.

2) De invloed van de boeren en boerenorganisaties doet zich op het laagste democratische niveau vooral gelden in besturen van waterschappen die op ondemocratische wijze worden gekozen. Met zetels voor belangengroepen. Daar wordt beslist om het waterpeil in polders en weteringen laag te houden omdat dit de boeren dient, maar niet de burgers en Nederland als geheel. Zie de huidige lage waterstand die daar mede een gevolg van is.

3) De Nederlandse boeren werken voor meer dan 75% voor de export. De voedselvoorziening van Nederland komt met het reduceren van de veestapel met 50% dus niet in gevaar. Duurzaam producerende boeren zouden meer steun van politiek, media en publieke opinie moeten krijgen. Ze geven het voorbeeld voor de toekomst van de Nederlandse landbouwsector: kwaliteit boven kwantiteit. Het bovenproportioneel beslag dat vooral de melkveeboeren leggen op de grond is onhoudbaar en niet meer van deze tijd in een zich ontwikkelend Nederland (Ruimtelijke Ordening) waar woningbouw, infrastructuur, bedrijven en natuur en ontspanning hun plek moeten kunnen vinden.

Hoekstra ondermijnt vanwege zwakte CDA stikstofbeleid van kabinet

‘Kritiek CDA-leden op Hoekstra: ‘Waar was jij, Wopke?“‘ op NOS, 2 juli 2022.

Het CDA is als partij de zwakke schakel in het kabinet van VVD, D66, CDA en CU. Wopke Hoekstra is als partijleider de zwakke schakel in het coalitieoverleg. CDA en Hoekstra zijn op zoek naar een identiteit die ze niet kunnen vinden. Dat maakt het CDA onberekenbaar en een risico voor het voortbestaan van het kabinet Rutte-Kaag.

Door interne personele problemen (Omtzigt), de spanning tussen de linker- en rechtervleugel binnen de partij, de mislukte electorale doorbraak naar de grote steden, het afwijzen door regionale CDA-bestuurders van het stikstofbeleid, het nieuwe stikstofbeleid dat breekt met de macht van de landbouwlobby binnen de overheid waar het toenmalige CDA een hoofdrol in had, de opkomst van boerenpartij BBB die stemmen wegsnoept bij het CDA en nauw verbonden is met de agro-industrie en de radicale boerenbeweging, en de gestage achteruitgang van de invloed van partijen op religieuze basis, staat de leiding van het CDA onder druk. Hoekstra lijkt in paniek geraakt.

In het AD is vandaag een interview met Hoekstra gepubliceerd waarin hij zegt dat de doelstelling van het kabinet om de stikstofuitstoot per 2030 te halveren “niet heilig” is. Christenpoliticus Hoekstra volgt ook in zijn afwijzing van het kabinetsbeleid het jargon van de bijbel. Hoekstra’s uitspraak staat haaks op het kabinetsbeleid en de coalitieafspraken.

Premier Mark Rutte zegt in een reactie dat Hoekstra’s uitspraken staatsrechtelijk ‘op het randje‘ zijn omdat Hoekstra als partijleider van het CDA politieke ruimte zou hebben om dat te zeggen. Dat is onzin omdat wat minister Hoekstra zegt tegen de eenheid van het kabinetsbeleid ingaat. Het kabinet moet naar buiten toe met één mond spreken.

Minister Hoekstra doorbreekt dit uitgangspunt. Hij bewerkstelligt dat het stikstofbeleid van het kabinet niet serieus meer kan worden genomen. Dat werkt averechts om het stikstofprobleem op te lossen. Hoekstra gaat ‘over het randje‘. Premier Rutte probeert Hoekstra’s breken met het kabinetsbeleid te maskeren om zijn kabinet te redden.

Schermafbeelding van deel artikel ‘Rutte: Stikstofuitspraken Hoekstra staatsrechtelijk op het randje‘ in Trouw via ANP, 19 augustus 2022.

Hoekstra laat zich kennen als een politicus die bang is om de stem van het platteland te verliezen. Hij vergeet dat de impasse waar het stikstofbeleid in is verzeild geraakt grotendeels het gevolg is van de pro-agro-industrie opstelling van het CDA in de afgelopen jaren.

Hoekstra goochelt met cijfers en wil de doelstelling van 2030 naar achteren schuiven. Dat is te eenzijdig gedacht vanuit het boerenbelang en negeert de waarschuwingen van de natuur- en milieu-organisaties dat een reductie met 50% van de stikstofuitstoot in 2030 al het minimum is om de diversiteit en veerkracht van de natuur te redden.

Hoekstra weet dat hij tegenstrijdig is als hij zegt de doelstelling van 50% reductie in 2030 te willen handhaven en volgende generaties niet op te willen zadelen met problemen, maar de reducties op veel plekken toch uit te willen stellen. Dat kan niet. Het is het een of het ander.

Schermafbeelding van deel artikel ‘Rutte: Stikstofuitspraken Hoekstra staatsrechtelijk op het randje‘ in Trouw via ANP.

Door zijn uitspraak zet Hoekstra stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) in de kou. Het CDA laat haar vallen. Dat zullen vooral VVD en D66 Hoekstra kwalijk nemen. Tegelijk beseffen deze partijen dat het CDA aan steun verliest op het platteland, in een identiteitscrisis verkeert, geen gezaghebbende leider heeft en een uitweg uit de eigen politieke impasse gegund moet worden.

Wopke Hoekstra maakt zich met zijn electorale opportunisme en angst voor de radicale boeren en agro-industrie, en gebrek aan standvastigheid om de rug recht te houden politiek ongeloofwaardig. Hij zou zich als partijleider van het CDA met zijn uitspraak over het stikstofbeleid wel eens definitief gediskwalificeerd kunnen hebben. Wie zal hem nog op zijn woord geloven?