Russische trollen, mollen, draaitollen en volle wereldbollen

Buzz Feed kwam in juni met de onthulling die geen onthulling is. Russische trollen worden vanuit het Kremlin georkestreerd om tegen betaling op westerse sociale media in commentaren het standpunt van de Russische machthebbers over de invasie van Oekraïne door Rusland te verdedigen. En het Westen zwart te maken. Amerikaanse media als Fox News, Huffington Post, The Blaze, Politico en WorldNetDaily worden genoemd, maar ook Duitse media. Dit komt naast de Russische propaganda van een op een westers publiek gerichte nieuwszender als RT. Al in mei 2014 signaleerde Chris Elliott in de kolommen van The Guardian door het Kremlin betaalde pro-Russische trollen: ‘Readers and reporters alike are concerned that these are from those paid to troll, and to denigrate in abusive terms anyone criticising Russia or President Vladimir Putin.‘

Op dit bog verschenen vanaf maart 2014 reacties die op een tamelijk agressieve wijze de positie van president Putin verdedigden, het Westen en het gedegenereerde Europa aanvielen en vaststaande feiten ter discussie stelden. Het is niet gezegd of zich daaronder door het Kremlin betaalde trollen bevonden om hier verwarring te stichten. Daarvoor is de Nederlandse mediamarkt waarschijnlijk te onbelangrijk. Maar indirect kunnen deze commentators zich gericht hebben op de betaalde trollen op sociale media en Russische propagandazenders en haar mantelorganisaties en zo onbewust deze gefabriceerde waarheid als echt overgenomen hebben.

Een opmerkelijk bericht komt van de Oekraïense online nieuwszender Gordon. De Russische zakenman Konstantin Borovoy vertelde dat Putin vrienden op hoge plaatsen heeft, zelfs binnen de NAVO. Hij duidde op de Amerikaanse topdiplomaat Sandy Vershbow, zoals John Schindler voor The Interpreter meent. Waarheid of propaganda? Russische mollen verklaren in elk geval het uitblijven van westerse militaire steun aan Oekraïne. Ondanks het feit dat Russische trollen het tegendeel beweren en de Russisch-Oekraïense oorlog als opzetje van de NAVO zien. Een voortzetting van de oorlog door Rusland zal volgens de Russische commentator Viktor Shevchuk in de eerste week meer dan 15.000 doden en wellicht 30.000 doden aan Russische huurlingen en militairen kosten om een doorgang naar de Krim te forceren. Daarom zou Putin twijfelen. Is het echt? Als-ie dat doorzet zullen de sociale media ontploffen. En draaien de Russische trollen overuren. Tegen betaling.

Foto: Sovjet-propaganda met een regenboog-toevoeging.

Gordon vraagt Rutte weg te blijven uit Sochi. We schamen ons

Die Gordon toch. Deze BN’er kreeg nog in november 2013 kritiek op z’n grap over de Chinese Xiao Wang die meedeed aan Holland Got Talent. Het was als dolletje bedoeld, maar pakte voor velen als discriminatie uit. Naar achteraf bleek had Xiao Wang het beledigend opgevat. Hij hekelde de grap. Omroep RTL trok zich niets van de kritiek aan. De publicitaire storm ging liggen, maar het imago van Gordon had een kras opgelopen.

Op de dag van de opening van de Olympische Winterspelen in Sochi komt de openlijk homoseksuele Gordon die herhaaldelijk optrad op VVD-congressen op Facebook met kritiek op premier Mark Rutte die naar zijn idee een te zware delegatie naar de Spelen stuurt. Instemming bij de welwillenden is deze keer Gordons deel.

Gordon raakt de kern in de volgende passage: ‘Ik schaam me diep als Nederlander dat mijn koning en mijn koningin daar vanavond handen staan te schudden met mensen die bloed aan hun handen hebben‘. Zo is het. Om ons diep te schamen. Maar premier Rutte trekt zich er geen lor van aan en lacht zich door de problemen heen. Hij ontkent de Russen tegemoet te zijn gekomen als contraprestatie in de Greenpeace-episode. Maar de feiten wijzen in de richting van zo’n ongenoemde toezegging. De koopman Rutte slikt alle principes weg.

Zelfs een vertegenwoordiger namens de homoseksuelen kon om formele redenen niet meer aan de zware delegatie toegevoegd worden. Arthur Japin ving bot na het sturen van een andere open brief aan premier Rutte op z’n aanbod om mee te reizen als homo-vertegenwoordiger. Maar het is merkwaardig dat Japin of de voorzitter van de COC niet aan de delegatie opgenomen konden worden.

Gordon heeft deze keer het grootste gelijk met zijn verwijt aan premier Rutte en koning Willem-Alexander: ‘Jullie moesten je doodschamen dat jullie daar met droge ogen gaan zitten.’ Ze hebben daar niets te zoeken.

Foto: Schermafbeelding van open brief van Gordon Heuckeroth op Facebook, 7 februari 2014.

Meldpunt Discriminatie Internet voelt zich slecht begrepen

Een overzicht uit het vandaag verschenen jaarverslag 2013 van het Meldpunt Discriminatie Internet (MDI) zet de meldingen op een rijtje over de discriminatie op internet. Op 1: antisemitisme, op 2: discriminatie van moslims en op 3: afrofobie (of anti-zwart racisme). De verantwoordelijke koepel Stichting Magenta verklaart de daling van het aantal meldingen uit de ‘foutieve berichtgeving eind 2012 over opheffing van het MDI‘. De stijging van afrofobie verklaart het MDI uit het debat over Zwarte Piet dat heftiger was dan in vorige jaren. Opvallend is dat het MDI slecht 53 meldingen over discriminatie op basis van seksuele voorkeur kreeg. Ofwel discriminatie van homo’s en lesbiennes. Was er eind 2013 nog geen Sochi-effect merkbaar?

MDI ziet zichzelf als ‘een onpartijdige NGO’. Maar niet iedereen is het daar mee eens. Publiciste Karin Spaink schreef in 2003 een kritisch artikel ‘Een vieze modderpoel‘ waarin ze aantoonde dat het toenmalige MDI niet onafhankelijk was. Met name toenmalig directeur Ronald Eissens riep bij velen weerstand op. Hij is in 2005 weliswaar als directeur afgetreden, maar op de achtergrond nog steeds aanwezig via de Stichting Magenta en de projecten Icare en Inach. In de openbare versie van het jaarverslag ontbreekt een financieel verslag. Sinds januari 2013 wordt MDI niet langer gefinancierd door de rijksoverheid. Maar uit het jaarrapport van het MDI is nu niet op te maken of er toch overheidsgeld via projecten naar de Stichting Magenta en het MDI stroomt.

MDI voelt zich ook gediscrimineerd. Het heeft de discriminatie verinnerlijkt. Mede naar aanleiding van het stoppen van de subsidie, de weinige waardering die het van de politiek krijgt en ‘de lethargie over de discriminerende ‘grappen’ van Gordon, Daphne Bunskoek en Jack Spijkerman in de media‘: ‘De afdeling MDI van Stichting Magenta is een van de slachtoffers van het ‘nieuwe denken’ dat is neergedaald over Nederland.‘

MDI ziet op internet een normalisering van de discriminatie: ‘Opvallend is ook de aanhoudende stijging van discriminatie op sociale media (Twitter, Facebook, YouTube) en mainstream websites. Waar discriminatie vroeger was voorbehouden aan illustere statische websites en extreem rechtse fora als Stormfront, is discriminatie tegenwoordig steeds meer en meer te vinden op gewone ‘mainstream’ websites. Deze trend van ‘normalisering’ van discriminatie is de laatste jaren steeds duidelijker zichtbaar en zal waarschijnlijk in de toekomst alleen nog maar toenemen.‘ Waar het MDI dit op baseert is onduidelijk. Het blijkt zeker niet uit de cijfers. De claim bevestigt hoofdzakelijk de noodzaak voor het bestaan van het MDI en de Stichting Magenta.

De volgende opmerkelijke passage is veelzeggend: ‘Twitter is een tijd lang niet bereid geweest mee te werken aan de verzoeken tot verwijdering van het MDI. In 2013 is het aantal meldingen omtrent discriminerende uitingen op Twitter weer flink gestegen, maar is er echter een verandering gekomen in het beleid van Twitter. De verandering in het beleid heeft tot gevolg gehad dat Twitter in gevallen waarin een uiting aanzette tot haat of geweld, de bewuste uiting meestal verwijderde.‘  Zegt het MDI nou dat Twitter discriminerende uitingen niet, maar haatspraak meestal wel verwijdert? Da’s dan precies de afweging waarvoor Twitter in vele landen gewaardeerd wordt als techbedrijf dat zich het minste van overheidsdruk aantrekt en de vrijheid van meningsuiting het ruimste opvat. Het is precies die valkuil waar het MDI snikkend lijkt te zijn ingevallen.

Foto: Schermafbeelding van tabel 1.1 Discriminatiegronden en cijfers: de ‘top 10’ van 2013 in vergelijking met 2012 van het MDI, 27 januari 2014.

Wang houdt niet van ‘grappen’ Gordon. Maar heeft spreekverbod

Update: Xiao Wang heeft een verklaring gegeven. In vertaling: ‘Mijn naam is onlangs opgedoken in diverse wereldwijde media naar aanleiding van mijn deelname aan een talentenjacht op de Nederlandse televisie. Ik heb me er lang tegen verzet me in de discussie te mengen over de opmerkingen van de juryleden en een daarvan in het bijzonder, maar wil nu graag een laatste verklaring afleggen. Ik wil graag het volgende zeggen, en hoop dat de discussie hiermee eindigt. Nederlandse vrienden die ik hier heb ontmoet zijn warm, vriendelijk en zorgzaam. Ik ben dol op ze. Ik probeerde vriendelijk te zijn en mijn vrienden niet teleur te stellen, omdat ze zo enthousiast waren over mijn zang en ervan genoten. Op het podium besteedde ik aanvankelijk weinig aandacht aan de exacte woorden van de jury, maar voelde wel een soort onbeleefdheid. Na het bekijken van de beelden moet ik zeggen dat ik de ‘grappen’ hekel. Ik geloof dat in een multiculturele samenleving, waar mensen worden verondersteld fatsoenlijk en met respect te worden behandeld, men voorzichtig moet zijn de ander niet te beledigen. En mensen moeten twee keer nadenken voordat ze ‘grappen’ maken.’ 

De discriminerende praatjes van Gordon in de talentenshow ‘Holland Got Talent‘ (HGT) die RTL uitzendt krijgen een staartje. De entertainer liet zich kwetsend uit over de Chinese wetenschapper Xiao Wang en probeerde dat recht te praten door te stellen dat het een grapje was en hij het niet zo had bedoeld. Een onzinnig argument omdat het niet om Gordons goede bedoelingen gaat maar om het feit hoe dat uitpakt. Het maakt niet uit of dat ingegeven wordt door de wereldberoemde Amsterdamse humor of lompheid. Het staartje is dat Xiao Wang erg ongelukkig is met de ontstane verklaring en met een verklaring komt, aldus het AD.

Naast het verschil in opvatting wat humor is en het onderscheid tussen ‘hoge’ en ‘lage’ cultuur spelen er nog andere verschillen in deze kwestie. Xiao Wang is Chinees, bijna-gepromoveerd wetenschapper en kan niet vrijuit spreken vanwege het contract dat-ie voor deelname aan HGT moest ondertekenen. Hierop is de laatste jaren kritiek gekomen. Des te meer omdat de shows de contracten angstvallig geheim proberen te houden. Jurist M.R. Gerritsen spreekt over wurgcontracten voor deelnemers aan talentenshows en NRC verwijst naar een afspraak bij HGT: ‘Zonder schriftelijke toestemming van de producent  is het deelnemers niet toegestaan ‘op enig moment’ met de pers in contact te treden met betrekking tot deelname aan het programma.‘

RTL maakte afgelopen weken misbruik van de situatie dat Wang niet kon spreken en legde hem in de mond dat-ie de grappen van Gordon helemaal niet erg zou vinden. Niets is minder waar. Omdat Wang een contract tekende heeft-ie nog steeds een spreekverbod. RTL’s Kim Koppenol zegt tegen AD weliswaar dat Wang ‘vrij is zijn mening over het incident te geven‘, maar Wang en hoogleraar Wilfried Dolfsma die z’n promotie begeleidt geloven dat niet op voorhand. Dolfsma: ‘Die contracten rond zo’n programma gaan heel ver. Daarom winnen we nu eerst juridisch advies in. RTL kan wel zeggen dat alles mag, maar dat willen we zeker weten.’

Als er geen juridische belemmeringen meer zijn omdat RTL de contractvoorwaarden intrekt of Wang er niet aan gehouden kan worden, dan zal Wang laten weten dat-ie de ‘grappen’ van Gordon erg onprettig vond. Een fatsoenlijke manier om te zeggen dat Gordon een lompe vlerk is die Nederland met z’n uitingen beschadigd heeft. Maar terwijl Gordon nog nagegeven kan worden het niet slecht te bedoelen of berekenend te zijn kan dat van RTL niet worden beweerd. Om te kunnen scoren ontkent deze omroep uit economische motieven dat het ruimte biedt aan rascistische uitingen en weigert het toe te geven dat dat zo is. Over de rug van Wang en Gordon. Nu de publicitaire tegenwind toeneemt ontkent het zelfs lafjes dat Wang een spreekverbod heeft.

Foto: Xiao Wang met juryleden in talentenshow Holland Got Talent, 2013.

Petitie tegen racistische Gordon vraagt RTL om excuses

‘Sara Lee‘ is de petitie ‘RTL: Apologize for Gordon Heuckeroth’s racist remarks at Chinese singer Xiao Wang‘ begonnen op Change.org. ‘Wij willen dat RTL excuses aanbiedt aan de Chinese gemeenschap’, luidt de vertaling van de Engelstalige petitie. Sara Lee richt zich niet op Gordon, maar op omroep RTL dat het programma ‘Holland Got Talent‘ op zaterdagavond op RTL5 uitzendt. Gordon Heuckeroth (en niet ‘Hueckeroth’ zoals Sara Lee schrijft) is een van de drie juryleden van de talentenshow.

Gordon maakte zijn als racistisch ervaren opmerkingen bij het optreden van de Chinees-Nederlandse Verdi-vertolker en wetenschapper Xiao Wang. Indirect  ook door RTL4 dat onder verwijzing naar auteursrechten het fragment van sociale media probeerde te weren. Nederlandse media negeerden het voorval omdat ze Gordon niet serieus nemen. Maar buiten Nederland kreeg het Engelstalige fragment volop aandacht. Het kwam bovenop alle beschuldigingen van de VN over Zwarte Piet, de Raad van Europa en de Nationale Ombudsman dat Nederland racistisch is. Ik eindigde m’n vorige posting over deze kwestie aldus: ‘Het is van een tenenkrommende platheid wat Gordon zegt. Wat is zijn talent eigenlijk?‘ Tekenen van de petitie kan hier. 

Foto: Logo ‘Sara Lee‘.

Gordon praat racistisch en RTL censureert. Holland op z’n smalst

Zo ziet alledaags racisme anno 2013 van de tegen de VVD aanleunende Gordon Heuckeroth in de talentenshow Holland Got Talent eruit. Hij ligt nu internationaal onder vuur vanwege deze opmerkingen tegen de wetenschapper van Chinese oorsprong Xiao Wang die verdienstelijk een aria van Verdi zingt. Mede omdat het gesprek in het Engels werd gevoerd en voor een internationaal publiek goed navolgbaar is. Gordon lijkt z’n eigen belediging niet eens te doorzien. Maar RTL wel, dat zorgde dat het fragment van onder meer YouTube werd verwijderd omdat zogenaamd de auteursrechten geschonden zouden worden. Altijd een probaat, en weldadig indirect middel om censuur toe te passen. Want zo gek is het niet dat producent RTL op deze lijn gaat zitten. Het is van een tenenkrommende platheid wat Gordon zegt. Wat is zijn talent eigenlijk?