Frustratie bij Forza Ninove omdat het als grootste partij buiten college blijft. Maar is dat de ‘verkrachting van de democratie’?

Ik begrijp de frustratie van leden van een lokale partij die met 40% van de stemmen de grootste worden in hun gemeente, maar toch niet in het gemeentebestuur komen. Dat overkwam Forza Ninove in 2018 en in 2012 in Ninove, een gemeente met ongeveer 38.000 inwoners in de provincie Oost-Vlaanderen. De reactie hierop is buiten proportie als partijleden en sympathisanten spreken over ‘de verkrachting van de democratie’ en een ‘mars voor democratie’ houden. Wat proberen ze ermee te bereiken dat iets toevoegt aan de democratie?

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 behaalde Forza Ninove 40% van de stemmen. Deze partij is met boegbeeld Guy D’haeseleer nauw verbonden aan het Vlaams Belang, de partij die met de N-VA van Bart De Wever jaagt op de rechts-nationalistische stem. Maar andere partijen hebben met elkaar een meerderheid weten te vormen, zodat Forza bij de vorming van het college opnieuw aan de zijlijn blijft staan.

De wetmatigheid is dat een partij die polariseert en zich radicaal opstelt weliswaar een grote minderheid aan kiezers kan trekken, maar zich tegelijk isoleert en vervreemdt van andere partijen. Dat is de keuze die Forza Ninove heeft gemaakt. Het heeft gegokt en verloren. Dat kan het zichzelf aanrekenen, niet de werking van de democratie. Mijn reactie bij de video op het YouTube-kanaal van het lokale nieuwsmedium Ninofmedia:

Hoe men het ook draait of keert, een meerderheid is een meerderheid, en een minderheid is een minderheid. Feit is dat Forza Ninove (trouwens een merkwaardige Vlaamse naam) geen meerderheid heeft weten te halen in de raad. De grootste partij heeft geen claim op deelname aan het stadsbestuur. In vele steden blijft de grootste partij buiten het bestuur als andere partijen een meerderheid hebben. Bijvoorbeeld ook in Rotterdam.

Als de partijen vooraf afspreken op lokaal niveau te gaan voor een afspiegelingscollege, dan heeft Forza Ninove gelijk in haar verontwaardiging. Maar als dat niet zo is, dan heeft het ongelijk. De opmerkingen over ‘het verkrachten van de democratie’ moeten dan met een korreltje zout genomen worden.

Zijn de opstelling van zowel Forza Ninove als Samen en Open VLD op te vatten als tamelijk rechtlijnig en voorspelbaar, dat geldt niet voor N-VA dat intern verdeeld raakte. In die partij is de besluitvorming onduidelijk verlopen. Maar verdeeldheid en afsplitsing horen ook bij het democratische proces. Dat geeft Forza en de ene N-VA’er aan haar kant de hoop op een herkansing.

Het goed beheersen en uitvoeren van het politieke handwerk lijkt voor een politieke partij zinvoller dan het tonen van verontwaardiging en miskenning, het zwaaien met vlaggen, het invliegen van kopstukken en het bezigen van grote woorden over democratie die niet waargemaakt kunnen worden. Dat beschadigt de democratie juist.

Foto: Schermafbeelding van de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 in Ninove.

Kunstplatform WARP in Sint-Niklaas is voorbeeldig antwoord op inmenging, vijandigheid, onbenulligheid, afleiding en hobbyisme

In het Belgische Sint-Niklaas (tussen Gent en Antwerpen) opende gisteren in het Contemporary Art Platform WARP de tentoonstelling ‘verknipt’. Initiatiefnemer en drijvende kracht is de gastvrije Stef van Bellingen, maar het initiatief wordt gedragen door velen in de stad. Voldoende geld ontbreekt weliswaar, maar enthousiasme, professionalisme en politiek-maatschappelijke relevantie maken WARP tot een baken in de culturele woestijn.

Ook in België zijn er immers liberale politici als de Vlaamse cultuurminister Sven Gatz die evenals de Nederlandse minister Eric Wiebes (‘kunst is een hobby’) niet begrijpen wat de functie van kunst is en het nut van culturele instellingen niet willen erkennen. Is kunst niet het grootste onderscheid tussen mens en dier en maakt dat de mens uniek? Voor liberale politici van het populistische soort zijn nuances niet weggelegd. Op hun beurt laten andere partijen zich door het simplisme van de liberalen onder druk zetten. Liberalen gaan er prat op te weten dat kunst nergens toe doet en profileren zich ermee tegenover hun achterban die niet leest, niet kijkt, niet luistert, maar consumeert en gevoed wordt. Robrecht Vanderbeeken omschreef dat in 2014 zo: ‘Gatz gaf al te kennen dat hij er een zeer liberale visie op kunst op nahoudt: ‘Kunst dient nergens toe.’’

Initiatieven van onderop als WARP zijn het beste tegengif tegen dat liberale denken. Net als in de voormalige landen in Midden-Europa die onder invloed van de Sovjet-Unie stonden wordt kunst gedwongen om een parallelle structuur te ontwikkelen. Dat is een zegen (autonomie) en vloek (schaarse middelen) tegelijk. Dat betekent niet een frontale aanval op dat vijandige denken jegens de kunst omdat die polemiek een valkuil is die energie vreet en nutteloos is in een vijandig klimaat, maar het bieden van een zijdelings alternatief zonder dat als zodanig te benoemen. Voorwaarde voor succes is wel dat een kritische grens van ondersteuning overschreden wordt en bevolking en (plaatselijke) overheid zo’n culturele instelling hun plek gunnen. Juist daarom is een drijvende kracht als Stef van Bellingen belangrijk om dat te realiseren en vooral te bestendigen.

De tentoonstelling ‘Verknipt’ gaat uit van het van 1940 toto 1945 door de Duitse Wehrmacht uitgegeven tijdschrift ‘Signal’ waarin onder meer de Parijse foto’s van André Zucca verschenen die eraan meehielpen om oorlog en bezetting als normaal voor te stellen. Het verscheen in heel Europa in 26 talen. Pure propaganda. In de tentoonstelling spiegelen kunstenaars zich eraan en kaatsen de beelden en gedachten terug door zich uit te spreken over de eigen tijd. In een openingstoespraak legde parlementair journalist en voormalig buurman van Van Bellingen Ivan De Vadder een direct verband tussen die propaganda van 75 jaar geleden en Trumps nepnieuws. Volgens De Vadder zijn de overeenkomsten tussen het een en het ander groot en bedrijft Trump ronduit propaganda. Een groot verschil is echter de versplintering van de communicatie (één zender, één ontvanger) door sociale media die nu leidt tot ‘echokamers’ (veel zenders, veel ontvangers). De media hebben het nakijken en worden door Trump als vijand voorgesteld, waarmee hij probeert te bereiken dat ze niet meer vanzelfsprekend de rol van poortwachter van de democratie kunnen vervullen. Met als doel dat onthullingen die in de media worden gepubliceerd ‘geneutraliseerd’ worden omdat het publiek de media niet meer gelooft.

WARP is een culturele oase in een politiek klimaat dat vijandig staat tegenover kunst, wetenschap, media en autonoom denken. Het knappe is de paradox van het asynchrone antwoord: antwoorden op de politiek zonder zich te laten leiden door de vragen die de politiek stelt en onterecht claimt als essentieel. De politieke agenda laat immers veel ongenoemd, zoals eigendomsverhoudingen of de grip van bedrijfsleven en financiële instellingen op de politiek. Nog knapper is dat WARP zich daarbij genereus openstelt voor de eigen omgeving.

WARP is niet alleen een tentoonstellings- of evenementenmachine. Dat het een bredere ambitie heeft dan instellingen in de traditionele museumsector komt tot uiting in het initiatief van de ‘artist villages’ dat jonge kunstenaars via gesprekken in contact brengt met professionals met als doel ‘feedback’ en ‘prikkelende input’. Op 10, 11 en 12 augustus 2018 bood directeur Lex van Lith van werkplaats Beeldenstorm/Daglicht in Eindhoven onderdak aan een editie van de ‘artist village’. Dat is de vernieuwing en blik naar de toekomst die de culturele sector bestendig maakt tegen inmenging, vijandigheid, onbenulligheid, afleiding en hobbyisme.

Foto 1: Boris Pramatarov, ‘The Portraits of Another ’Truth’’ op ‘EXPO VERKNIPT | 26 AUGUSTUS – 7 OKTOBER’ van WARP. Eigen foto. 

Foto 2: Léon Degrelle op de cover van Signal, 1944.

Foto 3: Impressie van Artist Village van WARP bij Beeldenstorm/Daglicht in Eindhoven, 10-12 augustus 2018. Eigen foto. 

Vlaamse cultuurminister Sven Getz spreekt zich uit. En positioneert zich kunstig

De Vlaamse minister van Cultuur Sven Gatz van de liberale Open VLD spreekt zich in zijn boek ‘Bekentenissen van een cultuurbarbaar’ uit over de aankoop van de twee schilderijen van Rembrandt door de Nederlandse en Franse overheid. Hij vindt de hoge prijs die voor de werken wordt neergeteld immoreel. De redactie.be bericht.

Dient deze opvallende uitspraak om zijn boek te promoten? Is het aannemelijk dat Gatz die zichzelf afficheert als cultuurbarbaar dat ook is? Dit in tegenstelling tot VVD’er Halbe Zijlstra die zich er als staatssecretaris van Cultuur op voorstond geen affiniteit met kunst te hebben en ook echt een cultuurbarbaar was in kennis, inzicht en betrokkenheid. En daar nog trots op was ook. Gatz wil ook bezuinigen en korten op kunst, maar weet door het verschuiven van zijn marges zijn imago op te poetsen. Zo zegt hij vandaag in De Morgen meer te willen investeren in jonge kunstenaars: ‘We kunnen dat beter aan andere dingen besteden. Zoals investeren in jonge kunstenaars en in musea die jong werk aankopen.’ Vraag is dus wat zo’n uitspraak waard is in een sfeer van bezuinigen. Maar toch, kom daar eens om in Nederland. Een minister die zelf nadenkt over kunst.

Foto 1: Schermafbeelding van passage in “Visie en terugblik” in nieuw boek van minister van Cultuur Sven Gatz

Foto 2: Boekomslag.

Vlaams burgerkabinet over cultuur. Geval van schijndemocratie?

Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz wil burgers (Vlamingen en Brusselaars) betrekken bij zijn cultuurbeleid. Van 1 tot en met 11 september gaan minimaal 600 via internet gekozen en geselecteerde kandidaten online in debat om voorstellen te formuleren. ‘Een onafhankelijk bureau’ kiest 150 deelnemers die op 19 september met elkaar in debat gaan in het Vlaams parlement. Zij mogen concrete beleidsaanbevelingen doen.

Welke macht krijgt dit burgerkabinet en binnen welke contouren kan het opereren? Krijgt dit burgerkabinet iets te zeggen? Of is er sprake van schijndemocratie, ofwel politieke marketing van minister Sven Gatz (Open VLD)? Kan het burgerkabinet voorstellen om het cultuurbudget te verhogen? Want wat heeft het voor zin om een mening te vragen als daarmee alleen de spreekwoordelijke ligstoelen op het dek van de Titanic kunnen worden herschikt? Want nog erger dan een niet functionerende democratie die wordt gegijzeld door de in zichzelf gekeerde politieke partijen is de schijn van democratie. Da’s politiek die niet meer politiek wil zijn.

Of Sven Gatz te betrappen valt op affiniteit met de kunst is de vraag. Maar hij heeft het voordeel van de twijfel met zijn poging het cultuurdebat te verbreden. Hoe onvolkomen en aan handen gebonden dat ook is. In Nederland valt ondanks cosmetische herschikkingspogingen van minister Bussemaker het kabinet Rutte door de mand. Sjarel Ex van Boijmans omschrijft dat voor BNR: ‘De museumdirecteur verwijt het huidige kabinet een ‘gebrek aan affiniteit’ met de museumsector. “Dat gold ook voor Rutte I. Daar wordt nog altijd hard tegen gevochten, met name door de middelgrote musea want de kleine vallen bij bosjes op het moment.”

Foto 1: Schermafbeelding van burgerkabinet.be

Foto 2: ‘The promenade deck of the Titanic, located underneath the top deck (1912).‘

Syriza wint Griekse verkiezingen met anti-bezuinigingsprogramma

Update 27 januari: De pas-ingezworen Griekse premier Alexis Tsipras (Syriza) speelt het hard. Op zijn eerste dag in functie nam hij afstand van een EU-verklaring over Rusland. Tsipras zegt dat Griekenland niet was geraadpleegd, terwijl de staf van de voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk beweert dat Griekenland wel geraadpleegd is en afgelopen maandag geen bezwaar maakte. Vraag is hoe handig Tsipras is. Duidelijk is dat hij zoals vele Europese radicale partijen een pro-Russische koers voert en weinig diplomatieke ervaring heeft. Denkbaar is dat hij zijn pro-Russische positie gebruikt als wisselgeld voor financiële steunmaatregelen van de EU. Als hij werkelijk meent binnen de EU te kunnen vasthouden aan een harde pro-Russische koers, dan overschat hij de Griekse positie grandioos. Dat zal zijn binnenlandse positie doen verzwakken. 

Als u of ik in Griekenland zouden wonen, niet tot de oude politieke klasse of de bevoorrechte rijke klasse zouden behoren die belasting ontwijkt, dan hadden we gisteren bij de parlementsverkiezingen toch ook op Syriza gestemd? Reken maar. Met vermoedelijk 149 van de 300 zetels behaalde deze radicaal linkse partij een klinkende overwinning. Vanochtend werd duidelijk dat de partij een coalitie vormt met de rechts-populistische Onafhankelijke Grieken die Syriza met 13 zetels aan een meerderheid helpt. Zodat Syriza de premier levert.

Allerlei Europese politieke leiders hadden gisterenavond na het bekend worden van de uitslag zo hun eigen idee over hoe het verder moet met Griekenland. De Belgische ex-premier Guy Verhofstadt (Open VLD) meende dat een andere splinterpartij, de linkse, pro-Europese partij To Potami een sleutelrol zou moeten spelen om ‘linkse en rechtse eurosceptische tendenzen in te tomen’. Een tweet die op zijn best irrelevant en naïef is, maar op zijn slechtst irriteert en averechts werkt en de betutteling en het gebrek aan regie in Brussel tekenen.

Hoe moet het verder met Europa? Voor de buitenstaanders is het simpel. De Griekse schulden zijn een gewoon probleem dat politiek opgelost kan worden als de emoties opzij gezet worden. Europa moet alleen het oog op de bal houden. De Amerikaanse econoom Jeffrey Sachs zegt in NRC: ‘Griekenland moet een uitweg uit deze puinhoop worden geboden door een verregaande herstructurering van de schulden. Die moeten worden omgezet in leningen met een hele lange looptijd tegen een hele lage rente. Griekenland is maar een piepklein deel van de eurozone en toch verspillen we een hoop tijd door steeds maar bezuinigingen te eisen.‘

Zo simpel is het. Europa is rijk genoeg, heeft genoeg economische kracht en culturele potentie om zich als een sterke eenheid in de wereld te presenteren, maar laat zich steeds weer gijzelen door partijpolitieke belangen en trivialiteiten. Gesymboliseerd door in het Europarlement vastgeroeste politici als Verhofstadt die niet alleen voor hun beurt praten, maar zich ook bemoeien met zaken waar ze niks mee te maken hebben zoals de interne Griekse politiek en de zaken die ze wel aan kunnen pakken laten liggen. Europa moet zichzelf hervinden door de politiek weer leidend te laten zijn over de economie en de talrijke eigen verworvenheden te koesteren. Eigenlijk is Europa te belangrijk om aan politici over te laten, maar vooralsnog kan het niet zonder.

De Grauwe mengt zich in politieke strijd tegen NV-A. Dom?

De gezaghebbende Vlaamse econoom Paul De Grauwe meent dat België economisch niet beter wordt van staatshervormingen. Vertaald naar de partijpolitiek wil dit zeggen dat De Grauwe de decentralisering die de N-VA van Bart de Wever voorstaat afwijst. En de partijen omarmt die tegen overheveling van bevoegdheden vanuit het landelijk niveau zijn. Hij legt het uit in De Tijd dat ter promotie ook het filmpje van hem maakte.

Voor het schoolbord vergelijkt Paul De Grauwe de ontwikkeling van de Vlaamse met die van de Waalse economie. Zijn conclusie is dat de realisatie van groei van de Vlaamse economie faliekant is mislukt. De gematigde Vlaamsgezinde en econoom Peter De Roover maakt in Doorbraak gehakt van de economische ‘analyse’ van De Grauwe die naar zijn idee methodologisch niet klopt. Zo beantwoordt De Grauwe niet de vraag hoe het de Vlaamse en Waalse economie vergaan zou zijn zonder staatshervorming. En vergelijkt-ie beide economieën alleen met elkaar, maar niet met de ontwikkeling van andere gelijksoortgelijke regio’s.

De Roover plaatst De Grauwe via een omweg in het kamp van federalist Guy Verhofstadt van de liberale Open VLD. Hij meent dat het interview in De Tijd -wat veel publiciteit genereert- wordt geplaatst naar aanleiding van het verschijnen van de bundel ‘Een beter België‘ van Verhofstadt met een bijdrage van De Grauwe: ‘Het boek is dan ook minder een pro-VLD-werkstuk dan één tegen N-VA. Dat project ligt in het verlengde van het grote doel – meer Vlaamse autonomie verhinderen – waarin De Grauwe en Sinardet zich uiteraard wel vinden. Mooi voor de zuiverheid van het debat dat ze zich nu echt expliciet outen als politieke activisten.‘

Peter De Roover heeft gelijk dat Paul De Grauwe z’n wetenschappelijke status te grabbel gooit. Het lijkt er sterk op dat de Vlaamse middenpartijen alle middelen inzetten om Bart De Wever te stoppen. Da’s toegestaan, maar jammer is dat De Grauwe er z’n wetenschappelijke integriteit voor inlevert met een suffe goocheltruc met grafieken op een schoolbord. Het lijkt nergens op. De Roover wijst in de laatste alinea’s in zijn stuk voor Doorbraak De Grauwe er nog eens extra op dat halfslachtige economische hervormingen niemand dienen. Maar ook dat past niet in het dualisme van Paul De Grauwe die wetenschap met politiek activisme verwart.

Foto: Leen Voet, Machteld & Adolf, 1302. Tekening, 2013.

Antwerps college volgt ambtenaren via tablet. Kan dat? Privacycommissie heeft kritiek

Een opmerkelijk bericht in de Gazet van Antwerpen dat de privacycommissie (CBPL) en de vakbonden in de gordijnen jaagt. Het stadsbestuur van Antwerpen heeft door de wijziging van de rechtspositie van het personeel de mogelijkheid gecreëerd om ambtenaren via de locatie van hun tablet te volgen: ‘De bedoeling is om individuele verplaatsingen van de werknemers in kaart te brengen. Technisch is dit mogelijk met de geolocatie of ‘track and trace’ die in deze toestellen is ingebouwd.‘ De tablet krijgen ze van hun werkgever.

Wethouder personeelsbeleid Ludo Van Campenhout (N-VA) suggereert dat de Antwerpse ambtenaren en hun handcomputers op dit moment via het systeem ‘track and trace‘ nog niet worden gevolgd. Dit ‘Real Time Location System‘ maakt het mogelijk om via de locatiebepaling van de tablet de locatie van de ambtenaar te bepalen. Het college zegt het te willen gebruiken ‘om misbruik van het materiaal te controleren of het tijdsgebruik van ambtenaren na te gaan’, aldus De Standaard. Op 27 september heeft het college toegezegd dat er eerst een ‘regeling‘ over voorwaarden en gebruik opgesteld moet worden. Die is er nu nog niet.

De socialistische vakbond ACOD heeft aanwijzingen dat het systeem nu al wordt gebruikt: ‘Wij hebben sterk de indruk dat het stadsbestuur nu al gebruikmaakt van deze technische mogelijkheid om het doen en laten van de ambtenaren te controleren’, aldus Gerard Van der Elst, secretaris van ACOD-Antwerpen. ’Dit maken we toch op uit enkele tuchtdossiers die we behandelen als vakbond. Mensen zouden op ‘heterdaad’ betrapt zijn op plekken waar ze niet hoorden te zitten.’

Het lijkt erop dat het Antwerpse college van Vlaamse nationalisten, christen-democraten en liberalen (N-VA, CD&V en Open VLD) het systeem ‘track and trace‘ heeft ingevoerd zonder dat betrokken ambtenaren hierover volledig zijn geïnformeerd en het gebruik ervan voldoende is uitgewerkt. Daarnaast is onduidelijk onder welke voorwaarden het Antwerpse college haar ambtenaren wil gaan volgen. Het zegt dat voldaan moet worden aan ‘principes van finaliteit, proportionaliteit en transparantie‘, maar een woordvoerder van de privacycommissie merkt op dat dit zo vaag is dat er niet mee te werken valt voordat ze uitgewerkt zijn in een arbeidsreglement.

Of soortgelijke systemen op handcomputers om de locatie van ambtenaren -of werknemers- te volgen in Nederland in gebruik zijn is mij niet bekend. Het is gewenst dat er eerst een principieel debat gevoerd wordt over de wenselijkheid en de voorwaarden van gebruik van Real Time Location Systemen in de werkomgeving.

Foto: Tablet. ‘Een beter milieu begint bij een tablet‘.