Marketing van Royal Talens schildert kunst af als middel

De Royal Talens Foundation heeft als missie en visie ‘het faciliteren en stimuleren van creatieve expressie op het gebied van schilderen en tekenen’. Begrijpelijk voor een bedrijf dat verf, potloden, papier, pennen en stiften produceert. Een bedrijf met die achtergrond heeft er belang bij dat de producten door zoveel mogelijk mensen worden gekocht. Dus niet alleen door professionele kunstenaars, maar ook door amateurs. Daarom voert Talens een marketingcampagne die dat doel dichterbij brengt. Dat kan uiteraard niet zo botweg gezegd worden, daarom gebeurt dat via de omweg van een ‘sociale en kleurrijke’ wereld die Talens zegt na te streven.

Maar ‘operationeel manager’ Nathalie Rehaen van de Royal Talens Foundation gaat in een interview met Ben Eggermont van Apeldoorn Direct nog een stapje verder dan de gewone marketing die haar functie met zich meebrengt. Zij spant zonder scrupules de kunst voor haar karretje. Rehaen kent geen schroom en doorbreekt volledig het toch al zo flinterdunne en gekunstelde verhaal over de missie en visie van Talens. Ze schildert kunst af als middel, kunst als instrument, kunst als ondergeschikt aan het Rode Kruis, 3FM Serious Request, 3FM, het verbinden van mensen en het ophalen van geld: ‘Dus als wij nu hier mensen samenbrengen en met kunst als middel geld ophalen, kan het Rode Kruis met dit geld weer elders mensen samenbrengen.’ Wat dat voor de kunst betekent vraagt Rehaen zich blijkbaar niet af. Kunst zou immers toch maar een middel zijn.

Talens’ marketing is volgens Rehaen ‘een perfecte aansluiting’ op de marketing van 3FM Serious Request. Het thema van 2017 is herenigen van families. Dat daartoe kunst tot middel voor verkoop wordt gereduceerd deert haar blijkbaar niet. Juist dat zij dat openlijk zegt is vanuit het perspectief van dit bedrijf onbegrijpelijk. De schijn wordt niet langer opgehouden dat Talens werkelijk iets om kunst geeft die niet is gerelateerd aan verkoop. Dat lijkt een breuk in Talens’ marketing. Het is een vreemde omkering van waarden. Talens als producent van de middelen om kunst te maken werpt zich op als bemiddelaar naar een sociale en kleurrijke wereld en schildert daarbij kunst als middel af. Het laat tussen de regels door er geen misverstand over bestaan dat het er alles aan gelegen is om verkoop van producten te bevorderen. Een vorm van kannibalisme.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Serious People: de Royal Talens Foundation gebruikt kunst als middel om mensen met elkaar te verbinden’ in Apeldoorn Direct, 5 augustus 2017.

Clowns Bassie & Adriaan pasten niet in Museum Vlaardingen. Hoever kan popularisering gaan?

Een video van Pownews van februari 2017 met een interview met clown Bassie, tevens Vlaardinger. De toenmalige directeur van het Museum Vlaardingen Mark van Hattem liet het aanbod voor een Bassie & Adriaan tentoonstelling aan z’n museum voorbijgaan. Inmiddels is Van Hattem door de Raad van Toezicht ontslagen. Het museum opende in 2015 na een ‘jarenlange verbouwing’. Het kampt met tegenvallende bezoekcijfers en financiële tegenvallers. In een column geeft Peter Spek van Groot Vlaardingen Van Hattem een trap na. Hij noemt het ‘een kapitale blunder’ dat Bassie & Adriaan aan het Museum Vlaardingen voorbijgingen.

Iedereen kan voor zichzelf uitmaken wat hij of zij als museumdirecteur zou doen: wel of niet de Clowns Bassie & Adriaan het museum binnenhalen? En onder welke voorwaarden en op welke manier? In de mooiste zalen of in een achterafzaaltje, en in combinatie met welke andere presentatie? Het is een lastige afweging. Mijn reactie bij de column van Spek: ‘Waarom is het een kapitale blunder om de tentoonstelling van Bassie & Adriaan niet te programmeren in Museum Vlaardingen? Had André van Duin ooit een tentoonstelling in Boijmans of het Museum Rotterdam en Paul van Vliet in het Haags Gemeentemuseum of het Haags Historisch Museum? Het kan, maar het hoeft niet per definitie. Het is een afweging van voor- en nadelen. Maar waarom het een kapitale blunder noemen? Worden die blunders niet elders gemaakt in de Vlaardingse cultuurpolitiek?’

Marketing ‘Grootste Museum van Nederland’ geeft valse knipoog. Het is schadelijk voor de definitie van wat een museum is

Op initiatief van het Museum Catharijneconvent -een rijksmuseum voor religieuze kunst in Utrecht- zijn 13 gebedshuizen de actie het ‘Grootste Museum van Nederland’ gestart. Het gaat om 11 christelijke kerken en 2 joodse synangogen. In de toelichting wordt dit als volgt uitgelegd: ‘In het buitenland is het heel normaal om die indrukwekkende kathedraal te bezoeken. Toch lopen veel mensen er in Nederland ongemerkt aan voorbij. En dat terwijl Nederlandse kerken de prachtigste kunstvoorwerpen herbergen, gemaakt door de beste kunstenaars en opgenomen in magistrale decors. Met elkaar vormen ze het grootste museum van Nederland.’

Het is een actie met een valse knipoog. De claim klopt niet dat deze 13 religieuze gebedshuizen het grootste museum van Nederland zijn. Het is zelfs een schadelijke actie omdat het een misverstand laat ontstaan over wat een museum in de kern is. De initiatiefnemers zetten zowel het brede publiek als opiniemakers op het verkeerde been door hun bewust een verkeerd beeld te geven. Juist in een tijd van bovenmatige bezuinigingen op de cultuurbudgetten is dat ongelukkige beeldvorming. Want het laat het idee ontstaan dat de meest zichtbare functie van een museum, namelijk de presentatie door tentoonstellingen, feitelijk de enige functie is. Met de onuitgesproken mening dat de andere functies secundair zijn en minder essentieel zijn. Dat is het misverstand dat deze actie van het Museum Catharijneconvent en de 13 gebedshuizen oproept.

Waar het aan schort is dat deze 13 gebedshuizen per definitie geen museum kunnen zijn omdat ze niet alle functies van een museum omvatten. Ze zijn hooguit staalkamers van hoogwaardige kunst. Presentatie is slechts één van de functies van musea. De internationale museumvereniging ICOM hanteert in haar statuten een definitie van een museum die wordt overgenomen door de Museumvereniging: ‘Een museum is een permanente instelling, niet gericht op het behalen van winst, toegankelijk voor publiek, die ten dienste staat van de samenleving en haar ontwikkeling. Een museum verwerft, behoudt, onderzoekt, presenteert, documenteert en geeft bekendheid aan de materiële en immateriële getuigenissen van de mens en zijn omgeving, voor doeleinden van studie, educatie en genoegen.’ Het ‘Grootste Museum van Nederland’ mist de functies verwerving, behoud, onderzoek, documentatie en wetenschappelijke verdieping en is geen museum.

De marketingsactie van de 13 gebedshuizen brengt instellingen in andere sectoren wellicht op de gedachte om de actie te beginnen ‘Het Nog Grotere Museum van Nederland’. Wat te denken van Rijkswaterstaat met de Deltawerken in Zuid-West Nederland en spectaculaire waterkeringen elders zoals de Maeslantkering. Deze ‘kunstwerken’ zijn evenmin musea als de 13 gebedshuizen, dus zo’n claim is even onterecht. Maar niet minder bedrieglijk dan de claim van het ‘Grootste Museum van Nederland’ dat 13 gebedshuizen samen een museum vormen. Het Rijksvastgoedbedrijf, de binnensteden van oude steden of welke betrokkene dan ook kunnen met evenveel retoriek als de 13 gebedshuizen claimen het grootste museum van Nederland te zijn.

Het is aan de Museumvereniging om het bij het museumregister aangesloten Museum Catharijneconvent om uitleg te vragen over haar initiatief. Want dit museum heeft voor eigen doeleinden de verwarring de wereld in geholpen. En brengt zo schade toe aan het merk ‘museum’. Probleem is dat museum geen beschermde term is en daarom voor iedereen vrij te gebruiken is. Iedere instelling kan zich museum noemen, maar is daarmee nog geen museum. Zoals de Museumvereniging als brancheorganisatie voor de Nederlandse musea in een verklaring zegt, ziet het als één van haar taken duidelijkheid te geven over de definitie van een museum.

Foto: Schermafbeelding van deel toelichting over ‘Grootste Museum van Nederland’, een initiatief van Museum Catharijneconvent.

Wim Delvoye in Museum Tinguely Basel. Alles is te koop

Kunst en ondernemerschap, ze worden vaak in één adem genoemd. Vooral door politici die vinden dat kunst niet zozeer moet aanscherpen, maar moet … ondernemen. Het soort politicus dat zich gedraagt als politieke ondernemer. Er zijn kunstenaars die zeggen daar anders over te denken. Hoewel dat geenszins wil zeggen dat ze daarmee anders handelen. De ultieme handelswijze bestaat uit het neutraliseren van maatschappijkritiek door die te integreren in het eigen werk. Dat leidt tot kunst die in de thematiek aanscherpt, maar in de inhoud bot en getemd is. Als relativering die alle waarden ter discussie stelt. Ook die van authenticiteit, schoonheid, waarheid of verzet. Het verwijst slechts naar zichzelf. Het streeft nergens naar. Deze kunst walgt van zichzelf en maakt zich onsmakelijk. Gedegouteerd. De kunstenaar vent het uit als de schillenboer of de mestwagen.

Rinus naar Eurovisiesongfestival 2018. Met een Nederlandstalige tekst en met voorbijgaan aan de vaste kliek die het als kitsch ziet

Petitie ‘ZANGER RINUS MOET NAAR HET SONGFESTIVAL IN 2018!’ vraagt om Rinus op het Eurovisiesongfestival 2018 Nederland te laten vertegenwoordigen. Geen slecht idee. Samen uiteraard met zijn vaste zangpartner Debora, ofwel Romana. Het is geen probleem dat ze niet kunnen zingen. Daar gaat het immers op het Songfestival allang niet meer om. Welbeschouwd een podium voor marketing, commercie, extravagantie en politieke koehandel tussen landen. Wie vreest dat Rinus en Romana een modderfiguur zullen slaan in Portugal moet zich meerdere ondermaatse vertegenwoordigers van de afgelopen jaren die Nederland stuurde voor de geest halen. Zoals Joan Franka in 2012, Sieneke in 2010 (‘Ik ben verliefd (sha-la-lie)’) of De Toppers in 2009.

De afvaardiging van Rinus Dijkstra uit Drachten heeft drie voordelen. 1) Het herstelt de traditie van zingen in het Nederlands. Want waarom moeten Nederlandse vertegenwoordigers zich uiten in een soort pudding-Engels dat voor een internationaal publiek tekstueel alle scherpte en finesse mist? Van de laatste 18 edities werd slechts eenmaal in het Nederlands gezongen door genoemde Sieneke. Waarom zou Nederland niet met Nederlandstalige tekstschrijvers kunnen schitteren? Was het niet Lucebert die voor de Zangeres Zonder Naam samen met Jean Kraft ’De Soldatenmoeder’ schreef op muziek van Bruno Maderna? Kan Louis Andriessen zo’n project niet herhalen en van de grond tillen? Want het blokkeren  van de ambitie om Nederlandse muziek met Nederlandstalige tekst op het hoogste podium van de populaire muziek te presenteren is kortzichtig en dom.

2) Rinus is in een sociale werkplaats werkzaam als houtbewerker en vertegenwoordigt dat deel van de bevolking dat doorgaans niet of slechts door anderen vertegenwoordigd wordt in de samenleving. Met zijn afvaardiging kan dat goed worden gemaakt. Het geeft een opvallend signaal van emancipatie waar Nederland zich positief mee kan onderscheiden. Dat kan worden versterkt door hoge en lage cultuur te verbinden in het levenslied. Dit geeft kansen die het afvaardigen van steeds weer middelmatige vertegenwoordigers met middelmatige tekst en muziek zonder enige Nederlandse authenticiteit overstijgt. 3) Het kan dan wel zo zijn dat een subcategorie van BN’ers als Paul de Leeuw en anderen die het Songfestival met een vette knipoog bezien zich het hebben toegeëigend, maar dat passeert jaar na jaar die categorie Nederlanders die het Songfestival nog wel echt serieus nemen. Het niet als camp zien, maar het op eigen waarde willen schatten.

Textielmuseum Tilburg krijgt Museumprijs 2017

Blijdschap bij het personeel van het Textielmuseum in Tilburg. De uitreiking van de Museumprijs 2017 geeft betrokkenen inclusief de BankGiroLoterij en de Nederlandse Museumvereniging een mooi marketingmoment. Zo gaat dat nu eenmaal. Een verdiend resultaat dat in de tijd past van musea die van de politiek de opdracht krijgen over hun eigen grenzen heen te kijken. Uitdaging is dan om genoeg profiel over te houden. Dat is het Textielmuseum gelukt. Het combineert prachtige wisseltentoonstellingen, een interessante vaste opstelling over het productieproces van textiel en een grensverleggend laboratorium waar ontwerpen van kunstenaars worden geproduceerd. Met het nabijgelegen Museum De Pont en het in Oisterwijk gevestigde EKWC kondigt steeds meer een aantrekkelijke kluster aan van drie eigenzinnige instellingen die de omweg waard zijn.

Foto: Still uit video ‘Uitreiking BankGiro Loterij Museumprijs 2017: TextielMuseum Tilburg’ van de BankGiroLoterij.

Het jubileumjaar 2017 De Stijl: marketing, gezonken cultuurgoed en platvloersheid

De marketing van De Stijl in het jubileumjaar 2017 is iets voor mensen met stalen zenuwen en slechte smaak. Deze kunststroming wordt ingezet voor economie en toerisme, zoals door de provincie Utrecht. De Stijl als gezonken cultuurgoed heeft nog weinig met kunst te maken, maar is door beleidsmakers omgevormd tot een verlengstuk van economie en toerisme. Lokale initiatieven haken aan zonder een leidend kwaliteitscriterium.

In elk dorp, stad en regio worden kunstinitiatieven in de mal van een gevulgariseerde De Stijl gegoten. Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Vilmos Huszár, Bart van der Leck, J.J.P. Oud, Jan Wils en Gerrit Rietveld stonden een hervorming van de samenleving voor via de kunst. In het jubileumjaar wordt de kunst van De Stijl hervormd door de economie en het toerisme. Een voorbeeld van een slecht uitgevoerd project dat niet scherp afgeperkt is, ontbrekende kwaliteitscriteria heeft en de kunst een slechte dienst bewijst. Het jubileumjaar heeft een flets profiel en kan het belang van de marketing niet naar de achtergrond dringen door de inhoud.