Iran en Russische Federatie hebben bij escalatie in het Midden-Oosten het meest te verliezen

In de politieke retoriek van hoofdsteden volgt vergelding op een aanval. Een aanval die ook al een vergelding op een aanval was. Die retoriek staat op zichzelf en heeft niks met de oorlogsvoering zelf te maken. Daar volgt de reactie om de vijand zoveel mogelijk schade aan te doen op actie. Dagelijks en gedurende jaren. Dat is geen keten van acties meer die elkaar opvolgen, maar een weefsel van acties die zich aaneenknopen als een tapijt met meerdere patronen.

Iran viel op 13 april 2024 samen met bondgenoten Israël met drones, kruisraketten en ballistische raketten aan. Als reactie op een Israëlische actie van 1 april 2024 op een consulaat in Damascus waarbij hoge Iraanse militairen werden gedood. Nieuw is dat het hierbij gaat om directe militaire confrontaties tussen Israël en Iran.

De Iraanse ‘Operatie Ware Belofte‘ van 13 april 2024 werd met hulp van de Amerikaanse, Britse en Jordaanse krijgsmacht door Israël geneutraliseerd. Iran is militair een maatje te klein voor een groot conflict met Israël en zijn bondgenoten.

Het is opvallend dat de VS Israël voorziet van geavanceerd militair materiaal en zelfs deelnam aan het afslaan van Operatie Ware Belofte, maar hetzelfde in Oekraïne weigert. Dat verschil in houding lijkt verklaard te worden door het feit dat de VS en westerse bondgenoten zich laten afschrikken door het feit dat de Russische Federatie een kernmacht is. In Oekraïne wordt dat verschil in de Amerikaanse reactie slecht begrepen.

Het is onzeker of het hiermee stopt. Volgens Iran is het hiermee afgedaan. Onduidelijk is hoe Israël hierover denkt. Een waarschijnlijk scenario is dat het de kans te baat neemt om onder de relatieve dekking van de escalatie Iraanse nucleaire installaties voorgoed uit te schakelen. Israël is doodsbang voor een Iraanse kernbom. Iran heeft betrekkelijk weinig militaire mogelijkheden om daar weer op te reageren, behalve met terroristische acties.

Moskou-correspondent Christoph Wanner van de conservatieve nieuwszender WELT volgt de Oekraïens-Russische oorlog op de voet. Hij geeft zijn inschatting van het Russische belang in het Midden-Oosten en het Russisch-Iraanse bondgenootschap. Zijn conclusie is dat Iran en de Russische Federatie geen belang hebben bij escalatie die resulteert in een oorlog die het hele Midden-Oosten in brand zet.

De Russische Federatie dreigt dan haar belang in het Midden-Oosten en speciaal in Syrië te verliezen dat het sinds 2015 opgebouwd heeft. Verder wordt de Russische krijgsmacht nu voorzien van Iraans militair materiaal waaronder Shahed drones en ballistische raketten die Iran bij een oorlog zelf nodig zal hebben en niet meer zal kunnen exporteren naar de Russische Federatie die dat materieel inzet tegen Oekraïne.

De VS leunen niet langer op oliebronnen in het Midden-Oosten en zijn sinds 2020 weer een olie exporterend land. Wel is de regering Biden bevreesd voor stijgende olieprijzen die samen met een oplopende inflatie van 3,5% een nadeel voor Biden kunnen zijn bij de presidentsverkiezingen van november 2024. Dus ook de regering Biden zal een escalatie in het Midden-Oosten binnen de perken willen houden.

Dat zou kunnen inhouden dat Israël van de VS het groene licht krijgt om de Iraanse nucleaire industrie te vernietigen, maar dan moet stoppen met grootschalige offensieve acties tegen Iran.

De wet die voorzitter Mike Johnson heeft beloofd komende week naar het Amerikaanse Huis te sturen -die in de Senaat met ruime meerderheid is aangenomen– omvat behalve steun aan Oekraïne, ook steun aan Israël en Taiwan. In totaal 95 miljard US dollar.

Trumpiaanse Republikeinen blokkeren de behandeling van deze wet al twee maanden, maar hun steun aan Israël staat buiten kijf. Niet onmogelijk is echter dat ze de steun aan Israël los willen koppelen van steun aan Oekraïne. Daar zullen de Democraten niet mee akkoord gaan. Maar als Israël acuut Amerikaanse militaire steun nodig heeft, dan zullen ook de Trumpianen water bij de wijn moeten doen.

Wie plust en mint kan tot de slotsom komen dat Iran en de Russische Federatie het meest te verliezen hebben bij escalatie in het Midden-Oosten. Zo’n oorlog zal direct van invloed zijn op de Oekraïens-Russische oorlog. Dat is dan geen oorlog die gevoerd wordt per volmacht, maar een parallelle volmacht (proxy)-oorlog omdat beide oorlogen communicerende vaten zijn.