Glenn Greenwald toont aan dat beschuldigingen tegen Snowden bedrog zijn. Maar hiermee is de kwestie nog niet afdoend beslist

De vraag of Edward Snowden een Russische spion is valt vooralsnog niet te beantwoorden. Op 25 januari 2017 stelde ik dat in een commentaar aan de orde aan de hand van een boekbespreking door Charlie Savage van‘How America Lost Its Secrets: Edward Snowden, the Man and the Theft’ van Jay Epstein. Mijn conclusie: ‘Het blijft vooral speculatie of Edward Snowden een Russische spion is. Harde bewijzen ontbreken, maar ook ondersteunend bewijs. Van de andere kant valt evenmin te bewijzen dat Snowden geen Russische spion is. Maar zolang er geen harde bewijzen zijn is het onterecht om Snowden een Russische spion te noemen.’

Ik vervolgde: ‘Tekenend voor de makkelijke manier van argumenteren van de Snowden-bashers is de gezaghebbende informatie-analist John Schindler die op z’n site ‘The XX Committee’ de erkenning door de hoge spion Franz Klintsevich als bewijs geeft.

Schindler verwijst ook steeds naar het hoofd van de Duitse BND Gerhard Schindler als bewijs dat Snowden een spion is die gerund zou worden door het Kremlin. Maar Gerhard Schindler komt helemaal niet met hard bewijs. Hij noemt Snowden een verrader. Dat is een mening of observatie, geen bewijsvoering.’

Glenn Greenwald die in 2013 samen met Laura Poitras de onthullingen van Edward Snowden de wereld in bracht komt nu met aanvullend ontlastend bewijs in een artikel voor The Intercept. Theorieën die de schuld van Snowden zouden moeten aantonen beweerden dat hij eind mei 2013 11 dagen niet traceerbaar zou zijn geweest en in die tijd geheime informatie aan de Chinese of Russische inlichtingendiensten zou hebben gegeven. Die theorie werd gretig in de pers gedeeld. Greenwald toont aan de hand van notarieel vastgestelde documenten aan dat Snowden niet onvindbaar was, maar gewoon zijn intrek had genomen in het Mira Hotel in Hong Kong waar Greeenwald, Poitras en Guardian-journalist Ewen MacAskill dagenlang met hem spraken.

Snowden is een middel geworden. Snowden is een lakmoesproef voor politieke correctheid. Snowden is een richtpunt voor kritiek op het autoritaire bewind van Putin en ondersteuning voor bestedingen van de Amerikaanse veiligheidsindustrie. Of juist het tegenovergesteld om het Amerikaanse neoconservatisme in de beklaagdenbank te zetten. Zo wordt ‘Snowden’ een valkuil van politieke meningen die nog weinig met het handelen van de historische persoon Edward Snowden te maken hebben. In Nederland is journalist Hans de Vreij iemand die de theorie van Schindler volgt en zo zijdelings de Amerikaanse veiligheidsindustrie steunt.

In een update bij genoemd Intercept-artikel zegt Greenwald dat Schindler hem op Twitter heeft geblokkeerd : ‘former NSA employee Schindler, who responded by blocking me on Twitter and then suggesting that both myself and the Intercept are controlled by Putin’. De beschuldigingen over en weer vliegen in het rond zonder te landen. Ik ben het eens met Greenwald dat er geen bewijs is dat aantoont dat Snowden een Russische spion is, maar ik acht het mogelijk dat dat bewijst nog ooit aan de oppervlakte komt. Alleen aan de hand van de openbare bronnen is dat naar mijn idee op dit moment niet vast te stellen. Op de achtergrond speelt ook het probleem dat gespecialiseerde, geprofileerde journalisten als Schindler of Greenwald in hun eigen bubbel zitten en vanuit hun invalshoek gelijk hebben, maar toch het overkoepelende beeld niet goed weergeven.

Mijn reactie bij het artikel van Greenwald: ‘You are right about John Schindler who is spreading allegations without proof about Snowden who should be in the pocket of the Kremlin. The only references he gives are 1) Franz Klintsevitch, Russian senior and deputy chairman of the defense and security committee who is part of the Russian security industry and therefore by definition not impartial and 2) Former head of the German BND Gerhard Schindler who calls Snowden a traitor, but not a Russian agent (‘Ich habe gesagt, dass Snowden ein Verräter ist und sich in die Hand der russischen Geheimdienste begeben hat. Dabei ist er zu ihrem Handlanger geworden’). http://www.berliner-zeitung.de/25148756‘. Het laatste woord over Snowden is nog niet gevallen.

Foto: The Mira Hotel, Hong Kong.

Aantijging dat Snowden Russische spion is wacht nog steeds op publieke onderbouwing. Charlie Savage antwoordt Jay Epstein

Sargasso verwijst in een bericht naar een bespreking door Charlie Savage in The New York Review of Books van ‘How America Lost Its Secrets: Edward Snowden, the Man and the Theft’ van Jay Epstein. Savage is kritisch op Epstein die stelt dat Snowden een Russische spion is. Hoewel Epstein toegeeft dat Snowden kan zijn begonnen als klokkenluider om te eindigen als spion. De wrok en verbittering die in sommige geledingen van de Amerikaanse en Britse inlichtingendiensten bestaat over de onthullingen van Snowden in The Guardian en andere media in 2013 kan niet onderschat worden. Epsteins boek is er de weerslag van. Mijn commentaar:

Het blijft vooral speculatie of Edward Snowden een Russische spion is. Harde bewijzen ontbreken, maar ook ondersteunend bewijs. Van de andere kant valt evenmin te bewijzen dat Snowden geen Russische spion is. Maar zolang er geen harde bewijzen zijn is het onterecht om Snowden een Russische spion te noemen.

Dat hij in Moskou is gestrand is valt vooral ex-president Obama en zijn toenmalige Justitieminister Eric Holder te verwijten die Snowdens paspoort introkken op diens vlucht naar Latijns-Amerika. Juist op het moment dat hij in Moskou moest overstappen. Zij leverden hem over aan de Russen. Wat je noemt een uitermate domme manier van handelen. Wat is de logica dat ze hem kwijt wilden in het land dat Snowden het meest onbereikbaar maakte en het best beschermde? ik wacht nog op een verklaring hiervoor.

Tekenend voor de makkelijke manier van argumenteren van de Snowden-bashers is de gezaghebbende informatie-analist John Schindler die op z’n site ‘The XX Committee’ de erkenning door de hoge spion Franz Klintsevich als bewijs geeft.

Schindler verwijst ook steeds naar het hoofd van de Duitse BND Gerhard Schindler als bewijs dat Snowden een spion is die gerund zou worden door het Kremlin. Maar Gerhard Schindler komt helemaal niet met hard bewijs. Hij noemt Snowden een verrader. Dat is een mening of observatie, geen bewijsvoering.

Snowden kan als een ethische spion gezien worden die met zijn onthullingen naar buiten kwam om de geheime massaspionage van burgers door de NSA te openbaren. Dat hebben de westerse informatiediensten Snowden nooit vergeven. Ze doen er alles aan om hem via de media in diskrediet te brengen. Snowden heeft meermalen aangegeven dat hij tegen zijn zin in de Russische Federatie verblijft. Hij wil zich voor een Amerikaanse rechtbank verantwoorden als hem een openbaar en eerlijk proces wordt toegezegd. Niet een enkele reis naar de kerker onder verwijzing van de Espionage Act 1916 zonder recht op weerspraak. Maar de regering-Obama wilde hier niet aan.

Zo weten we nog steeds niet 100% zeker of Snowden een held of een verrader is. De te simpele bewijsvoering van de Snowden-bashers doet vermoeden dat ze met hun goed georganiseerde netwerk na 3,5 jaar nog steeds niet bewezen hebben dat Snowden een Russische spion is. Terwijl inlichtingen hun expertise is. Dat laat voorlopig de optie open dat Snowden waarschijnlijk geen Russische spion is.

Foto: Schermafbeelding van deel van boekbespreking door Charlie Savage van Jay Epstein. ”How America Lost Its Secrets: Edward Snowden, the Man and the Theft’ in The New York Review of Books, 9 februari 2017.

Trump wil geen nieuwe moslims. Herhaalt de geschiedenis zich?

Donald Trump wordt door zijn uitspraken steeds meer in verband gebracht met het fascisme van de jaren ’20, ’30 en ’40 van de 20ste eeuw in Italië. Wegens verwarring van historische begrippen bedoelen velen met ‘fascisme’ het Duitse nationaal-socialisme van de NSDAP. Feitelijk een hardere variant van het fascisme. Het is één ding dat iemand zoiets zegt, het is een ander ding dat velen hem daarin steunen. Cenk Uygur van The Young Turks verwijst naar de internering van Amerikaanse staatsburgers van Duitse, Italiaanse en Japanse herkomst tijden de Tweede Wereldoorlog. Een beschamende episode in de Amerikaanse geschiedenis die Trump met zijn uitspraken over moslims opnieuw in herinnering brengt. En zelfs wil laten herleven.

In 2013 citeerde ik in een commentaar over de internering van Japans-Amerikanen -met een bijrol voor de huidige minister Lodewijk Asscher- opperrechter Hugo Black aan wie de volgende uitspraak toegeschreven wordt: ‘the need to protect against espionage outweighed individual rights‘. Dus de noodzaak om tegen spionage te beschermen weegt zwaarder dan individuele rechten. De hedendaagse variant van deze uitspraak luidt: ‘the need to protect against terrorism outweighs individual rights’. Ook politieke modes veranderen.

Spionage dat afgelopen jaren door de regering-Obama tegen de klokkenluiders Chelsea Manning, Edward Snowden en Julian Assange in stelling werd gebracht wordt nu rechts ingehaald door Trump. Een interessante ontwikkeling die de belangstelling voor het ‘Diepe Amerika’ in het centrum van de publieke opinie zet. Is het een reden voor Obama om voor het aflopen van zijn tweede termijn met de oneigenlijke verwijzing naar spionage de vervolging van klokkenluiders te staken? Als dat zo is, dan heeft Trump toch nog zin gehad.

Europees Parlement spreekt zich uit tegen massaspionage. En voor Edward Snowden

Het Europees Parlement heeft vandaag een resolutie (p.182-192) aangenomen die de Europese Commissie, andere EU instellingen en nationale regeringen aanspoort serieus werk te maken van het voorkomen van massaspionage van burgers. Zoals Jan Philipp Albrecht zegt is er tot nu toe in de EU niets gebeurd naar aanleiding van de onthullingen vanaf juni 2013 van Edward Snowden. Tevens besloot het EP met  een nipte meerderheid van 285 tegen 281 om een beroep te doen op de EU-lidstaten om “eventuele strafrechtelijke aanklachten tegen Edward Snowden te laten vallen, hem bescherming te bieden en uitlevering en doorvoer door derden te voorkomen onder de erkenning van zijn status als klokkenluider en verdediger van internationale mensenrechten”. Tot nu toe heeft geen enkele EU-lidstaat Snowden asiel verleend, hoewel hij daar wel om heeft verzocht. Door intrekking van zijn paspoort door de Amerikaanse regering is Snowden gestrand in Rusland wat het hem vanaf juni 2013 onmogelijk maakte verder te reizen naar Latijns-Amerika.

Foto: Schermafbeelding van persbericht ‘Mass surveillance: EU citizens’ rights still in danger, says Parliament’, 29 oktober 2015.

The Intercept publiceert ‘The Drone Papers’ over geheime drone-oorlog VS

Amy Goodman van Democracy Now! vraagt zich af of een nieuwe klokkenluider van de statuur van Edward Snowden documenten heeft gelekt naar The Intercept. Het webzine dat wordt gefinancierd door Pierre Omidyar waaraan Glenn Greenwald en Jeremy Scahill zijn verbonden. De claim van The Intercept is dat de recent gelekte documenten die ‘The Drone Papers‘ worden genoemd een nieuw perspectief op het geheime Amerikaanse drone programma bieden. Dat op een cleane moordmachine lijkt zonder recht op beroep. Maar het zou minder schoon, nauwkeurig en doordacht zijn dan de Amerikaanse overheid altijd beweert. Omdat bekend is dat president Obama er een groot voorstander van is, is deze publicatie een aanval op zijn beleid.

Foto: Schermafbeelding van  deel van ‘The Drone Papers‘ op The Intercept.

Europees Hof fluit EU terug inzake schending privacy door VS

‘Het Hof verklaart de beschikking van de Commissie dat de Verenigde Staten een passend niveau van bescherming van doorgegeven persoonsgegevens waarborgen, ongeldig’ zo begint de persverklaring van het Hof van Justitie van de EU. Het beschermt ook de privacy van de Nederlandse burger. Zoals Ton Siedsma in bovenstaand commentaar voor Bits of Freedom terecht concludeert heeft de Amerikaanse overheid dit volledig aan zichzelf te wijten. De uitspraak is mede de verdienste van de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden die de massaspionage en schending van de privacy van de burger door de Amerikaanse overheid vanaf juni 2013 in de openbaarheid bracht. In Europa zette de Oostenrijkse jurist en internetactivist Max Schrems dit onderwerp op de politieke en juridische agenda. Hij reageert verheugd op de uitspraak in een eerste reactie:

Foto 1: Schermafbeelding van deel commentaar van Ton Siedsma voor Bits of Freedom.

Foto 2: Schermafbeelding van deel eerste reactie van Max Schrems op uitspraak van het Hof.

BBC-documentaire over Gordon Welchman. Van Alan Turing naar Edward Snowden

Voor iedereen die geïnteresseerd is in privacy, Edward Snowden, cryptologie, surveillance en de NSA is de vandaag uitgezonden BBC-documentaire ‘Bletchley Park: Code Breaking’s Forgotten Genius’ een must. Het vergeten genie is Gordon Welchman die leiding gaf aan ‘spionnenfabriek’ Bletchley Park met tegen het einde van de oorlog zo’n 10.000 medewerkers. De Duitse geheime Enigma-code werd er onderschept en gekraakt. Dankzij het genie van Welchman werd naar verluidt de Tweede Wereldoorlog met twee jaar verkort. De titel is ook een verwijzing naar het andere, niet vergeten genie van Bletchley Park: de computer-pionier Alan Turing.

De meerwaarde van de documentaire is dat die niet blijft hangen in de historie van de Tweede Wereldoorlog, maar een directe lijn trekt naar het heden. Welchman verhuisde na de Tweede Wereldoorlog in 1948 naar de VS om daar midden in de Koude Oorlog een beslissende rol te spelen in het opzetten van een geïntegreerd commandosysteem voor de krijgsmacht. Waarbij zijn kennis van Bletchley Park hem goed van pas kwam. Het is hetzelfde systeem dat de NSA en de Britse GCHQ nu nog hanteren en dat heeft geleid tot de hedendaagse surveillance van alles en iedereen. Zo beschouwd heeft Gordon Welchman een monster helpen creëren.

Net als Edward Snowden nu en Alan Turing in de jaren ’50 kwam Welchman -omdat hij erkenning zocht en zijn geweten liet spreken- uiteindelijk in conflict met de zittende macht van politiek en inlichtingendiensten toen hij in 1982 zijn boek The Hut Six Story publiceerde. Het vertelde behalve het verhaal van Bletchley Park, ook dat van de cryptologie en geïntegreerde systemen. Hij waarschuwde zelfs voor de risico’s ervan. Hoewel NSA en GCHQ geen juridische redenen hadden om hem aan te pakken intimideerden ze Welchman en werd de publiciteit van zijn boek in de VS en Engeland tegengewerkt. Ze vonden dat hij uit de school klapte. In 1985 stierf hij, bestreden door de landen en de inlichtingendiensten waarin hij een beslissende rol had gespeeld.

Komende woensdag 9 september wordt om 00.15 de documentaire op BBC 2 herhaald.

Foto 1: Schermafbeelding van aankondiging op de BBC van de documentaire ‘Bletchley Park: Code Breaking’s Forgotten Genius’.

Foto 2: Omslag van ‘Hut Six Store’ uit 1982 van Gordon Welchman.

Motherboard: Oekraïense vrijwilligers bouwen drones voor de oorlog

Oekraïne moet zich behelpen in de oorlog met Rusland. Andere landen zijn om allerlei redenen niet happig om het land te voorzien van militair materiaal, zodat Oekraïne met 44 miljoen inwoners aangewezen is op zichzelf. Motherboard schetst vrijwilligersorganisatie People’s Project die drones ontwikkelt om boven het slagveld informatie te verzamelen. Financiering vindt plaats door crowdfunding campagnes. Het leeuwendeel van het geld wordt in Oekraïne opgehaald. Tekenend is het mentaliteitsverschil tussen de goedopgeleide, Westers-georiënteerde vrijwilligers en de vastgeroeste, volgens oude lijnen denkende legertop. Dat Oekraïne standhoudt tegen kernmacht Rusland heeft het uitsluitend aan de eigen bevolking en de gemotiveerde vrijwilligers op en buiten het slagveld te danken. Niet aan het Westen en niet aan de eigen legerleiding.

Petitie: Amnesty vraagt stop op massale surveillance van burgers

Amnesty International is de campagne ‘UnfollowMe’ gestart die zich richt op de overheden van de Five Eyes die hecht samenwerken op het gebied van spionage: de VS, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Canada en Nieuw-Zeeland. Het gaat om een stop op het massaal spioneren van burgers, de ‘mass surveillance’. Amnesty International roept deze overheden in een petitie op om het willekeurige massale toezicht (het ’sleepnet’) vandaag nog te stoppen en in regelgeving vast te leggen hoe de nationale veiligheid wel gegarandeerd moet worden inclusief het parlementaire en juridische toezicht daarop. Tekenen van de petitie kan hier.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘UnfollowMe – Tell governments to ban mass surveillance’ van Amnesty International, 5 juni 2015.

Plasterk antwoordt niet op verwijt Snowden dat AIVD ondergeschikt is aan VS

Minister Roland Plasterk van Binnenlandse Zaken die verantwoordelijk is voor de inlichtingendienst AIVD antwoordt op kamervragen van Ronald van Raak (SP). Van Raak vraagt of Plasterk de opvatting van AIVD-hoofd Rob Betholee deelt dat Edward Snowden ‘absolute bullshit’ spreekt. Hij verwijst daarbij naar een interview van 1 mei in de NRC. Op de opmerking van de interviewer dat de AIVD en MIVD in feite voor de Amerikanen werken antwoordde Bertholee: ‘Dat is echt absolute bullshit’. Plasterk omzeilt de vraag van Van Raak en geeft er geen oordeel over wie absolute bullshit spreekt: Edward Snowden of Rob Bertholee.

Voor zijn antwoord op vraag 1 verwijst Plasterk naar de brief van 6 februari 2015 van hem en minister Jeanine Hennis-Plasschaert (Defensie) aan de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken. De strekking ervan is dat de wet geen ruimte laat ‘voor hetgeen de heer Snowden stelt’. Maar dat ging voorbij aan de kern van de kritiek van Snowden dat de diensten ondergeschikt zijn aan de VS. Wat Snowden aan de orde stelt is dat de Nederlandse inlichtingendiensten ‘ondergeschikt’ zijn aan de VS, ‘geen eigen beleid hebben’ en ‘uitermate volgzaam’ zijn. Edward Snowden laakte in januari 2015 in een interview met Nieuwsuur de volgzame houding van de Nederlandse inlichtingendiensten. Rob Bertholee en Roland Plasterk hebben er geen antwoord op.

Foto: Schermafbeelding van antwoord 1 door minister Ronald Plasterk op kamervragen van Ronald van Raak (SP). Publicatiedatum 21 mei 2015.