Petitie ‘Afschaffing Koninklijk Huis’ verdient serieuze overweging

Het kan nooit kwaad om het Republikeinse, zo men wil anti-monarchistische karakter van Nederland te benadrukken. Dat in 1815 koning Willem I zichzelf uitriep tot koning der Verenigde Nederlanden geeft aan dat de Nederlandse monarchie een tamelijk recente ontwikkeling is. Een uitvinding van een traditie. Zoals in de 19de eeuw meer tradities en rituelen werden uitgevonden en vormgegeven, zoals Sinterklaas. De Nederlandse monarchie speelt op het vlak van Volkskunde, folklore, rituelen en tradities en vindt een oorsprong in de 19de eeuw. De eeuw van nationalisme en natievorming. De affiche dateert uit 1980, zoals een optelling uitwijst.

Hoewel de Nederlandse monarchie volgens onderzoek uit 2010 van de Vlaamse hoogleraar Herman Matthijs tot de duurste van Europa behoort is dat niet de hoofdzaak voor kritiek. Hoe onbegrijpelijk het ook is dat de kosten niet beter in de hand worden gehouden. Hoofdzaak van kritiek is wel het anti-democratische karakter ervan door het beginsel van de erfopvolging. In theorie zijn alle functies in het openbaar bestuur voor alle Nederlanders beschikbaar, behalve die van staatshoofd. Dat is vanuit democratisch oogpunt ongewenst. Sommigen beweren dat door de golf van rechts-populisme enige afstand tot de dagelijkse politiek raadzaam is. Maar het bezwaar blijft dat via de erfopvolging niet de beste persoon voor de functie van staatshoofd gekozen wordt. De recente geschiedenis met Koningin Juliana en Prins Bernhard maakt dit duidelijk.

Nederland moet weer een Republiek zijn zoals het dat vanouds is. Complicatie is dat de Republikeinse genootschappen worden bevolkt door malcontenten die behalve hun afkeer van de monarchie weinig toevoegen aan het debat over de staatsvorm die Nederland het beste past. Ze staan ook voor een lastige opgave omdat de propaganda van Oranje continu op vele toeren draait. Deels door belastinggeld dat door de burgers wordt opgebracht en deels door het establishment dat de voorspelbaarheid, inschikkelijkheid en sociale mores van een monarchie een voordeel vindt en het daarom vanuit de schermen steunt. Maar voor burgers die voor de pure democratie gaan is de monarchie een anomalie. Een afwijking van het normale.

Foto: Schermafbeelding van deel petitie ‘Afschaffing Koninklijk Huis’ op petities.nl.

Willem I prijzen uitgereikt. Ook aan Philips. Dat is pas echt eng

Het is eng om de koningin of de koning te ontmoeten, maar ze praten goed mee. Aldus een ‘topman’ uit Oisterwijk van een bedrijf dat onder meer shovels voor de agrarische sector maakt. Dat meepraten is een hele troost. Royalties zijn net mensen, ze komen zelfs aan tafel staan. Frans van Houten mocht voor Philips de Koning Willem I-prijs voor het grootbedrijf in ontvangst nemen. Juist in de week dat Philips Lighting naar de beurs gaat en beursanalysten het er over eens zijn dat er van het machtige en roemruchtige Philips dat het 40 jaar geleden nog was weinig meer over is. Zodat het inmiddels een prooi voor overname is geworden. In Nederland krijgen bedrijven die het beste uitverkoop houden blijkbaar de hoofdprijs. En dat is pas echt eng.

Burgerinitiatief ‘Farao der Nederlanden’ van Arjen Lubach in Tweede Kamer

Gisteren bood Arjen Lubach zijn burgerinitiatief aan aan de Tweede Kamer. De programmamaker wil de eerste ‘Farao der Nederlanden’ worden en startte daarom dit burgerinitiatief waarvoor hij de benodigde 40.000 handtekeningen verzamelde. Nu bericht. Prins Willem Frederik heeft zichzelf 200 jaar geleden uitgeroepen tot koning van Nederland en op de troon geplaatst. En da’s de monarchie waaraan Nederland tot op de dag van vandaag vastzit. Wat Willem Frederik in 1815 deed, waarom zou dat Arjen Lubach niet lukken in 2015?

Uit hun reacties blijkt dat de kamerleden niet precies weten hoe serieus ze dit burgerinitiatief moeten nemen. Dat maakt het ongrijpbaar en sterk. Desgevraagd verschuilen ze zich achter de procedure die nu eenmaal gevolgd moet worden. Afwijzen oogt humorloos en niet ‘in touch‘ met het hedendaagse levensgevoel, maar omarmen vanwege de overduidelijke satire is evenmin verstandig omdat het de kamerleden tot figuranten in een ernstige schertsvertoning maakt. Daarom moeten ze wel afstand houden. Daarbij komt dat er nauwelijks nog republikeinen in de Tweede Kamer zitten of partijen zijn die de monarchie ter discussie willen stellen.

Foto: Toespraak van Arjen Lubach bij het aanbieden van het burgerinitiatief in de Tweede Kamer, 10 november 2015. ,

Petitie: Toets artikel 24 Grondwet met DNA-onderzoek

De logica van deze petitie is de vraag naar de buitenechtelijke kinderen in de recente geschiedenis van het Nederlandse koningshuis. De bloedlijn van de erfopvolging zou onderbroken zijn bij de prinsessen Wilhelmina en Juliana. Zie hier voor een interpretatie. Artikel 24 van de Grondwet zegt ‘Het koningschap wordt erfelijk vervuld door de wettige opvolgers van Koning Willem I, Prins van Oranje-Nassau’. Alleen nakomelingen van Koning Willem I kunnen dus Koning worden. Het is geen gek idee om dat met een DNA-onderzoek vast te stellen. Waarom is zo’n test niet al vanaf het moment dat dat wetenschappelijk mogelijk is bij wet tot onderdeel gemaakt van de procedure die tot de erfopvolging leidt? Hoe kan anders artikel 24 getoetst worden? Zoals bij de benoeming tot paus met een visuele inspectie wordt onderzocht of het om een man gaat.

De eerste aflevering van de serie historische programma’s over de 19de eeuw, ‘De IJzeren Eeuw’ ging over de allereerste koning van Nederland: de Franse Corsicaan Lodewijk-Napoleon die Nederland van 1806 tot 1810 regeerde: ‘Maar in die korte tijdspanne van vier jaar ontpopt Lodewijk zich tot een beschermer van de belangen van de noordelijke Nederlanden en tot een vorst die ons land zijn identiteit gaf.’ Deze vroege allochtoon lijkt uit het historische geheugen van Nederland gewist. De IJzeren Eeuw suggereert dat de Oranje-Nassau’s Lodewijk-Napoleon dat eerste koningschap niet gunnen. Koning Lodewijk-Napoleon die meer affiniteit met Nederland had dan koning Willem I die in 1814 uit Fulda geparachuteerd werd als stamvader.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘DNA-test van Prinses Beatrix en Koning Willem Alexander’ op petities.nl.

Lubach: burgerinitiatief Farao der Nederlanden. Tegen monarchie

Arjen Lubach komt met kritiek op de monarchie. Vooral op de Erfopvolging, dat regelt dat opvolging binnen een dynastie van ouder op kind wordt doorgegeven. Maar hoewel het achteraf in de grondwet is vastgelegd is de historische legitimiteit voor deze regeling flinterdun. Prins Willem Frederik heeft zichzelf 200 jaar geleden uitgeroepen tot koning van  Nederland en op de troon geplaatst. En da’s de monarchie waaraan Nederland tot op de dag van vandaag vastzit. Lubach is half spottend, half serieus een burgerinitiatief begonnen om zichzelf tot farao te laten erkennen. Want wat Willem Frederik in 1815 deed, waarom zou dat Arjen Lubach niet lukken in 2015? Tekenen van het burgerinitiatief ‘Farao der Nederlanden’ kan hier. Hoe meer monarchie, hoe beter. 

Foto: Burgerinitiatief ‘Farao der Nederlanden’.

Tradities blijven om te veranderen. Ook God, Nederland en Oranje

Petitionaris Dennis Besten gaat flink tekeer. Hij meent dat met name buitenlanders een probleem maken van tradities in Nederland en verzoekt daarom geen rekening te houden met de buitenlanders in Nederland. En dus over te gaan tot de traditie van de dag. Het is de vraag of buitenlanders zo kritisch zijn op Nederlandse tradities. Ik herhaal graag wat ik eerder schreef over tradities die minder gehecht zijn dan velen denken:

Maar wat is eigenlijk een traditie? Zwarte Piet is uitgevonden in de tweede helft van de 19de eeuw en het grootschalig afsteken van vuurwerk door de bevolking met nieuwjaar kwam pas na 1955 in de mode. Vanuit evolutionair gezichtspunt moeten deze tradities een functie hebben. Want anders zouden ze niet bestaan.

Wikipedia omschrijft het kernachtig: ‘Uitgevonden tradities zijn nationale symbolen en rituelen die worden voorgesteld als oude tradities.‘ Uitvinden van tradities heeft zin omdat het de nationale identiteit versterkt. Wat weer de nationale eenheid bevordert. De paradox is dat het besef ervan die eenheid weer verstoort. Zodat het voor de nationale eenheid beter is om niet ter discussie te stellen hoe tradities zijn gevormd. En bestaan.

In Voskuils Het Bureau -gebaseerd op de wederwaardigheden van de auteur op het Meertens Instituut dat de Nederlandse taal en cultuur onderzoekt- is Han Voskuil sceptisch over de herkomst van tradities. Hij laat weinig kansen ongebruikt om daar cynisch over te doen. Als een opposant van binnenuit. In zijn dubbelrol van documentalist en analist. Complicatie voor een na-oorlogse bevolking was dat de nazidictatuur volkstradities had misbruikt die zo bezoedeld waren. Ook dat smeekte als het ware om nieuwe ijkpunten voor tradities.

Dat een volk zichzelf voorliegt met een werkelijkheid die er nooit was gaat verder dan Zwarte Piet of vuurwerk dat bij de jaarwisseling massaal afgestoken wordt. Deze gebruiken kunnen gezien worden als uiterlijkheden. De mythe van God, Nederland en Oranje is evenals Zwarte Piet ook een in de 19de eeuw uitgevonden traditie. In die eeuw van nationalisme, emancipatie van de katholieken, politieke en economische ontwikkeling.

De traditie van God, Nederland en Oranje is verstrekkender omdat deze in het publieke debat nog steeds een politieke rol speelt. God is als een van de drie pilaren weggezakt omdat godsdienst aan relevantie verloren heeft. Vaak wordt God dan vervangen door Sport. De traditie van Nederland en Oranje werd onlangs bij de viering van 200 jaar Koninkrijk nieuw leven ingeblazen om de nationale eenheid te bevorderen. Ook bij de troonswisseling van Beatrix door Willem-Alexander wordt continuïteit gesuggereerd om eenheid op te leggen. Met een overdaad aan nationalistisch publicitair geweld dat praktisch geen ruimte laat voor andere meningen.

Maar deze mythe van Nederland en Oranje oogt slof en gedateerd omdat het nieuwe ontwikkelingen niet echt meer kan integreren. Sowieso lastig in een open samenleving als Nederland. De poging om de multicultuur te integreren wringt met het uitgangspunt dat een uitgevonden traditie de nationale identiteit versterkt. Daarom kunnen de machthebbers die de nationale eenheid willen bevorderen niet meer als voorheen leunen op Nederland en Oranje. Ze moeten op zoek naar een nieuwe uitgevonden traditie die alle Nederlanders omvat.

Kortom, een traditie zeilt per definitie mee op de wind die in de samenleving waait. Als ‘de buitenlanders‘ eraan meehelpen om de mythische tradities van God, Nederland en Oranje te problematiseren, dus ter discussie te stellen, dan hoeft dat niet negatief uit te pakken. Integendeel, het maakt Nederland klaar voor de toekomst. Trouwens: Zwarte Piet moet blijven om te veranderen. Zowel de verbieders in hun triomfalisme als de voorstanders die alles bij het oude willen laten begrijpen in hun kortzichtigheid niet hoe tradities werken.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘Nederland: Onze tradities niet aanpassen’.

Uitgevonden tradities: van Zwarte Piet en vuurwerk tot Oranje

‘Je kunt enkele miljoenen mensen niet hun traditie afnemen. Het vuurwerk zal, net als Zwarte Piet, niet verdwijnen.’ Zo citeert de NOS de winkelier Hans den Bleker die deze dagen in z’n winkel vuurwerk verkoopt. Maar wat is eigenlijk een traditie? Zwarte Piet is uitgevonden in de tweede helft van de 19de eeuw en het grootschalig afsteken van vuurwerk door de bevolking met nieuwjaar kwam pas na 1955 in de mode. Vanuit evolutionair gezichtspunt moeten deze tradities een functie hebben. Want anders zouden ze niet bestaan.

Wikipedia omschrijft het kernachtig: ‘Uitgevonden tradities zijn nationale symbolen en rituelen die worden voorgesteld als oude tradities.‘ Uitvinden van tradities heeft zin omdat het de nationale identiteit versterkt. Wat weer de nationale eenheid bevordert. De paradox is dat het besef ervan die eenheid weer verstoort. Zodat het voor de nationale eenheid beter is om niet ter discussie te stellen hoe tradities zijn gevormd. En bestaan.

In Voskuils Het Bureau -gebaseerd op de wederwaardigheden van de auteur op het Meertens Instituut dat de Nederlandse taal en cultuur onderzoekt- is Han Voskuil sceptisch over de herkomst van tradities. Hij laat weinig kansen ongebruikt om daar cynisch over te doen. Als een opposant van binnenuit. In zijn dubbelrol van documentalist en analist. Complicatie voor een na-oorlogse bevolking was dat de nazidictatuur volkstradities had misbruikt die zo bezoedeld waren. Ook dat smeekte als het ware om nieuwe ijkpunten voor tradities.

Dat een volk zichzelf voorliegt met een werkelijkheid die er nooit was gaat verder dan Zwarte Piet of vuurwerk dat bij de jaarwisseling massaal afgestoken wordt. Deze gebruiken kunnen gezien worden als uiterlijkheden. De mythe van God, Nederland en Oranje is evenals Zwarte Piet ook een in de 19de eeuw uitgevonden traditie. In die eeuw van nationalisme, emancipatie van de katholieken, politieke en economische ontwikkeling.

De traditie van God, Nederland en Oranje is verstrekkender omdat deze in het publieke debat nog steeds een politieke rol speelt. God is als een van de drie pilaren weggezakt omdat godsdienst aan relevantie verloren heeft. Vaak wordt God dan vervangen door Sport. De traditie van Nederland en Oranje werd onlangs bij de viering van 200 jaar Koninkrijk nieuw leven ingeblazen om de nationale eenheid te bevorderen. Ook bij de troonswisseling van Beatrix door Willem-Alexander wordt continuïteit gesuggereerd om eenheid op te leggen. Met een overdaad aan nationalistisch publicitair geweld dat praktisch geen ruimte laat voor andere meningen.

Maar deze mythe van Nederland en Oranje oogt slof en gedateerd omdat het nieuwe ontwikkelingen niet echt meer kan integreren. Sowieso lastig in een open samenleving als Nederland. De poging om de multicultuur te integreren wringt met het uitgangspunt dat een uitgevonden traditie de nationale identiteit versterkt. Daarom kunnen de machthebbers die de nationale eenheid willen bevorderen niet meer als voorheen leunen op Nederland en Oranje. Ze moeten op zoek naar een nieuwe uitgevonden traditie die alle Nederlanders omvat.

Foto: Nederlandsheid. Credits: Meertens Instituut.

Oranjeviering: 200 jaar Koninkrijk. Wat is de bedoeling?

Fijne onzin voor fijnproevers. De gebruikelijke gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers en hielenlikkers van Oranje ruiken hun kansen. Waarbij Paul van Vliet eerlijker is dan Brigitte Kaandorp die zich voor haar eigen Oranje-opportunisme lijkt te schamen. Er wordt deze dagen 200 jaar Koninkrijk gevierd. Dus nulpunt 1813. Maar hoe kan dat, want de beste koning die Nederland ooit had was Lodewijk Napoleon van 1806 tot 1810?

Pas in 1815 vestigde Oranje een beetje macht. Toen begon de heerschappij van de conservatieve koningen Willem I, Willem II en Willem III die vooral aan zichzelf dachten. Met als extraatje veel psychose en idiotie. Zelfs hedendaagse gladstrijkers, hermelijnvlooien, jaknikkers en hielenlikkers van Oranje zullen moeten toegeven dat er weinig te vieren valt met dit koningshuis. Door geschiedvervalsing en propaganda die elke kritische noot hard wegblaast kan nog enigszins aannemelijk worden gemaakt dat Oranje Nederland verder heeft geholpen. Maar de fijnproevers weten beter. President Kennedy wist jaren later het probleem van de Oranjes in een formule samen te vatten: ‘Vraag niet wat uw land voor u kan doen, vraag wat u voor uw land kunt doen‘. Jarenlang was dit aan het Nederlandse koningshuis niet besteed. Maar nu moeten we als Nederlanders onze vaderlandse geschiedenis vergeten om onze geschiedenis te kunnen vieren. Maar wat vieren we dan?

Foto: De Roode Duivel, 21 augustus 1893, nr. 4: ontwerp voor een Gorilla Standbeeld (Koning Willem III). ‘In de brochure wordt gerept over het ‘misdadig leven’ en de ‘bedorven aard van het geslacht’ van de koning die verder wordt neergezet als een ‘sadistisch monster’ dat geen enkele consideratie heeft met zijn volk.’