Who framed het vrijheidcollege Vrijheid van godsdienst in Utrecht?

Wat betekent: ‘In de huidige seculiere samenleving vormen religieuze groeperingen, zeker orthodoxe, een minderheid.’ Ik begrijp niet alleen dat ‘zeker orthodoxe‘ niet omdat orthodox-religieuze groeperingen juist het best georganiseerd zijn en de meeste steun weten te regelen. Ik begrijp evenmin waarom het bijzonder is dat een religieuze minderheid een minderheid vormt. Vormen in de pluriformiteit immers niet allerlei sociale, etnische of anderssoortige groeperingen een minderheid? Wat maakt de orthodoxe religie bijzonder?

De zin komt voor in een aankondiging van het ‘Vrijheidscollege Freedom of WORSHIP met Barbara Oomen‘ op de site van Forum, instituut voor multiculturele vraagstukken. Een samenwerking met de Vrede van Utrecht en Bevrijdingsfestival Utrecht. De lezing vindt vanavond plaats in het Utrechtse stadhuis. Het is de laatste in een reeks met als thema de Vier Vrijheden van president Roosevelt: meningsuiting, gebrek, vrees en godsdienst.

Het slordig denken komt het beste in deze zinnen naar voren: ‘Vrijheid is zowel doen als laten. Vrijheid spreek je af.’ Echt? Met wie dan wel? De buren? De wetmakers? De sterke jongens van de sportschool? De orthodox-religieuze gemeenschap? De opstellers van de tekst gooien het over de boeg van de zelfregulering. We komen er samen wel uit. Maar ze beseffen niet dat dat geen waarborg voor vrijheid, maar een ernstige bedreiging ervan is. Zelfregulering is een hellend vlak omdat het uiteindelijk door dwang oplegt waar de regelgeving ontbreekt. Regelgeving biedt wel de vrijheid (van godsdienst) waardoor minderheden beschermd zijn.

De tekst vervolgt: ‘Hoeveel ruimte is er in de publieke sfeer voor deze minderheden? Wat is er sinds Roosevelt afgesproken rondom vrijheid van godsdienst en hoe is en wordt het maatschappelijk debat over dit thema gevoerd?’ Het valt te hopen dat Barbare Oomen de introductietekst door de papierversnipperaar haalt en haar eigen ruimte neemt om aan het ‘frame‘ van zowel reeks als organisatie te ontsnappen. Vrijheid is meer waard.

Foto: Schermafbeelding van aankondiging lezing Barbara Oomen en Ellen Dechwitz. 18 April 2013, Utrecht. 

Nederland kent geen scheiding van kerk en staat

Wethouder Achmed Baâdoud van Amsterdam Nieuw-West wekt vertrouwen. Hij gaat voor de scheiding van kerk en staat. Tekenend is zijn reactie op een vraag over homo’s en de koran in een interview: Dat is precies de reden waarom je scheiding tussen kerk en staat hebt. Ik wil helemaal niet dat er geciteerd wordt uit de Koran over homo’s. Baâdoud draagt dit standpunt actief uit in een wijk met honderd verschillende nationaliteiten. Een heilig boek kan daarbij nooit de overkoepeling zijn, de rechtsstaat wel.

Achmed Baâdoud schaart zich hiermee achter burgemeester Eberhard van der Laan die opteert voor een strikte scheiding van kerk en staat. Dat lijkt een breuk met en correctie van zijn voorganger Job Cohen met diens idee van compenserende neutraliteit. Cohen bemoeide zich actief met de geloofsgemeenschappen en meende dat de plaatselijke overheid daarin een rol te moest spelen. In Cohens kielzog volgde Ahmed Marcouch als voorganger van Achmed Baâdoud hetzelfde denkbeeld.

Een strikte scheiding van kerk en staat betekent in Nederland echter niet dat religieuze instellingen geen overheidssubsidie krijgen. Voorstanders noemen dat pragmatisme, tegenstanders onduidelijkheid en het oneigenlijk oprekken van de scheiding. Zelfs een jongerenorganisatie als Youth for Christ die verdacht wordt van gesubsideerd zendingswerk krijgt in Amsterdam 500.000 euro subsidie. Op kosten van een overheid die zegt neutraal te zijn.

Merkwaardig is dat er regels, beleid noch overzicht is over alle overheidssubsidies aan religieuze en levensbeschouwelijke instellingen. Dat bleek deze zomer uit een onderzoek van Forum en het Verwey Jonker instituut. De scheiding van kerk en staat is minder strikt dan in het publieke debat wordt verondersteld. Terwijl de bevolking denkt dat het principe telt kijkt een lokale overheid uitsluitend naar effecten. In Nederland worden religieuze instellingen nog steeds actief en ruim ondersteund door de neutrale staat.

Foto: Henri Le Secq en “Le Stryge” Notre Dame de Paris, getotografeerd door Nègre in 1853

Forum: Waarom naar Afghanistan?

Onverkwikkelijk is dat de Nederlandse bevolking nu al jaren voor de gek wordt gehouden over de eigenlijke reden waarom Nederlandse troepen in de oorlog in Afghanistan vechten. Het is onaannemelijk dat ze er zijn om scholen en bruggen te bouwen of politieagenten op te leiden. Het is onaannemelijk dat Nederlanders een verschil maken. Burgers en Tweede Kamer kennen de echte reden niet.

Het is onaannemelijk dat we er zijn met het doel om er te zijn. Er moet iets anders zijn dat maar steeds niet uitgelegd wordt. Waarom wordt niet uitgelegd waarom we er moeten zijn? Wat is het Nederlands belang om in een Afghaanse oorlog te vechten? Waarom onttrekken de Nederlandse regeringen zich aan de taak om de werkelijke redenen te geven waarom Nederland in Uruzgan moet zijn?

Een oorlog moet een militair doel hebben. Dat ontbreekt in Afghanistan. De Amerikanen zeggen in 2014 te vertrekken. Is dan het doel bereikt? Maar wat is dan dat doel? Het wordt niet geformuleerd. Is het militair niet effectiever om elders onze troepen in te zetten? Is Afghanistan een prestige-project geworden?

Wat steekt is dat ons al jaren niet de waarheid wordt verteld over de aanwezigheid van het Nederlandse leger in de Afghaanse oorlog. En dat er 25 Nederlanders moesten sterven. Voor wat? Het lijkt er sterk op dat er geen enkele reden voor Nederland is om mee te vechten in de Afghaanse oorlog.

Dus, niet teruggaan of de echte reden openbaar maken. Dat kan een plek bij de G20, exploitatie van bodemschatten of een politieke tegenprestatie zijn. Zo werkt grote politiek. Vertel het, dan begrijpen we het. We zijn eerder de oorlog ingerommeld. Nu wordt Nederland Kunduz ingerommeld. Het besluit over de inzet staat vast als de oppositie meewerkt.

Wat vindt u, moeten er opnieuw Nederlandse militairen of politiemensen naar Afghanistan? Of hebben we er niets te zoeken? En als het echt moet, wat vindt u dan dat de minimale tegenprestatie moet zijn? Geef uw mening.

Foto: Nederlandse militairen met hun Bushmaster in de modder van Kunduz

Forum: Wat is onze toekomst?

Nederland is een van de meest welvarende landen van Europa. Nederlanders zijn tevreden met hun leven. Maar in media en op straat overheerst een somber beeld. Klagen hoort bij onze landsaard. Over het weer, de files, de politiek, voetbal of het koningshuis. Maar we weten wel beter. Uiteindelijk gaat het ons goed.

Hoe denkt u over de toekomst van Nederland? Welke ontwikkelingen zijn belangrijk? Zal Nederland zich de komende jaren evenwichtig ontwikkelen? Blijft wat we aan verworvenheden hebben in stand? Wat zijn de verwachtingen voor uw persoonlijk leven? Geef uw mening.

Foto: Zoom: hitte KNMI: Extreme zomers worden gewoner. Credits KNMI

Forum: Tolerant voor intolerantie?

Ayaan Hirsi Ali is in haar optreden direct, wellicht kwetsend voor sommigen en niet doelmatig volgens anderen, maar haar inzet is altijd de verbetering van de positie van moslimvrouwen. Dat past binnen rechtsstaat en democratie. Zij stelt krachten aan de orde die de rechtsstaat oneigenlijk op willen rekken of de democratie omverwerpen. Hierin is ze rechtlijnig en een eenzame stem. Haar zorg is een samenleving die onvoldoende beseft wat de consequentie is om tolerant te zijn voor intolerantie.

De uiteindelijke vraag is wanneer een democratie mag ingrijpen tegen anti-democratische krachten. Het stellen en beantwoorden van die vraag is niet ondemocratisch, maar getuigt van liefde voor en besef van de democratie. Een analyse die leidt tot de conclusie dat er ingegrepen moet worden als blijkt dat een maatschappij wegglijdt is lastig door te voeren. Want het gaat over de grens van de rechtsstaat om deze te redden. Deze paradox is voor sommigen moeilijk te duiden en wordt tot taboe. Taboe leidt tot zwijgen.

Zo’n grensoverschrijding kan uiteraard niet in alle gevallen toegestaan worden en dient stap voor stap verantwoord te worden. Omschreven in een procedure. Maar het in alle gevallen verbieden ervan is evenmin zinvol. De afweging ligt in de praktijk. Democratie is een levend organisme dat elke dag opnieuw verdedigd dient te worden. Daar kunnen we met z’n allen alert op zijn. Vanzelfsprekend is het allemaal niet.

Wat vindt u? Zijn we te tolerant voor intolerantie? Wat houdt dat concreet in? Heeft er afgelopen jaren al een kentering plaatsgevonden in de verdediging van onze democratie? Zijn we alert genoeg of laten we ons nog steeds in slaap wiegen? Geef uw mening.

Foto: Ayaan Hirsi Ali

Forum: Wie volgt Cohen op?

Update 20 februari 2012: Voor wie het wilde zien zat het er al lange tijd aan te komen. Vandaag heeft Job Cohen eindelijk zijn terugtreden als PvdA-leider aangekondigd. Hij verlaat de fractie in de Tweede Kamer. Zijn opvolger wordt door leden op een ledenraad aangewezen en is nu al fractielid van de Tweede Kamer. 

Job Cohen doet het niet goed. Op de euforie van de opvolging van Wouter Bos met Yes, we Cohen volgden een rampzalige verkiezingscampagne en slechte onderhandelingen. In de polls is Mark Rutte bij de PvdA-achterban zelfs populairder dan Job Cohen. PvdA en Cohen geven geen leiding aan de oppositie.

De PvdA is nog steeds een partij in deplorabele staat. Het sociaal-democratisch gedachtengoed is er in slechte handen. De PvdA opereert halfslachtig en weet niet te kiezen tussen hervormingen en behoud. Zeg, tussen GroenLinks en SP. De PvdA is onduidelijk zonder enige ambitie en zelfvertrouwen. Dat valt de politiek leider aan te rekenen.

Het opvallende van de leiderschapswisselingen in de politiek van het afgelopen jaar was dat men in veel gevallen een jongere voor een oudere leider inwisselde. Cohen, Roemer en Sap zijn ouder dan Bos, Kant en Halsema. Verhagen en Balkenende zijn even oud. Alleen de SGP deed zoals het altijd ging, Van der Staaij is jonger dan Van der Vlies. De jongere generatie heeft het nakijken.

Wat vindt u? Wie moet Cohen opvolgen? Denkt u dat het iemand moet zijn die de richting van GroenLinks of de SP volgt? Denkt u dat het een jonger iemand moet zijn? Zo is de in de coulissen staande Frans Timmermans (1961) ook ouder dan Wouter Bos (1963). Wat voor leider heeft de PvdA nodig? Geef uw mening.

Foto: Job Cohen in Nieuwspoort, 2010

Forum: Dubbele maat voor WikiLeaks?

De reactie van de Amerikaanse regering richt zich op Julian Assange. Niet op gedrukte media als New York Times, The Guardian, Le Monde, Der Spiegel, El Pais of gevestigde kranten die de gelekte telegrammen plaatsen. Amerikaanse militaire organisaties als het Pentagon en de US Air Force blokkeren websites die de gelekte documenten tonen. Een Pentagon-woordvoerder zegt dat medewerkers shouldn’t access the WikiLeaks site because the information there is still considered classified.

Het is opmerkelijk dat het Amerikaanse State Departement WikiLeaks aanpakt, maar de media niet terwijl ze allebei precies hetzelfde doen. Alex Massie bekritiseert onderminister Crowley van Buitenlandse Zaken die het volstrekt willekeurige verschil maakt tussen een slechte Assange en de verantwoordlijke New York Times: The division in Crowley’s mind between Bad Wikileaks and Responsible New York Times is entirely arbitrary. Each is a publisher; each routinely takes advantage of stolen goods and information.

In het spiegelgevecht tussen Assange en de VS blijken buiten het Zweedse parlement om banden te bestaan tussen de Amerikaanse regering en de Zweedse ministeries van Justitie en Buitenlandse zaken. Dat feit wordt door de verdediging van Assange opgeworpen als belastend feit voor diens uitlevering aan Zweden.

Juridische wetenschappers en journalisten zien in het aanpakken van Assange een gevaarlijk precedent. Terwijl media buiten schot blijven. Een middel dat erger is dan de kwaal. Het beschadigt de Amerikaanse democratie en de vrijheid van meningsuiting. Men kan zich verwonderen waarom Minister van Justitie Eric Holder en de Harvard-jurist, voormalig rechtsdocent en advocaat, de ethisch bevlogen president Barack Obama het zover hebben laten komen.

Wat denkt u? Is de reactie op Julian Assange en WikiLeaks van de Amerikaanse regering selectief, ongelukkig en ongewenst? Denkt u dat de aanpak door Holder en Obama de democratie en de vrijheid van meningsuiting meer beschadigen dan de gelekte documenten zelf of niet? Graag uw mening.

Foto uit The Lady From Shanghai van Orson Welles (1948)

Forum: Tijd voor FOND-euro?

De euro verkeert in problemen. Gedachten over de opslitsing van de eurozone werden enkele jaren geleden nog weggehoond, maar worden langzamerhand realiteit. De zuidelijke eurolanden blijven achter en kunnen hun munt zoals vroeger niet devalueren. Dat noodventiel zit dicht.

De Duitse economie blijft groeien en stapelt de overschotten op. Met China trekt het de wereldeconomie. Gevolg is dat andere economieën van de eurozone spiegelbeeldig hun tekorten opstapelen. Duitsland kan om politieke en economische redenen niet afremmen om anderen ruimte te geven.

Her rentepercentage om geld te lenen is een indicatie hoe de sterkte van een economie wordt ingeschat. Kleine landen zijn daarbij in het nadeel vanwege een slechtere verhandelbaarheid. Er zijn drie landen die Duitsland goed kunnen volgen: Nederland, Finland en Oostenrijk.

Wat vindt u? Moet de eurozone gesplitst worden zodat sterke en zwakke landen apart een muntunie vormen? Denkbaar is dat Finland, Oostenrijk, Nederland en Duitsland samen zo’n nieuwe muntunie vormen. Geef uw mening.

Forum: Nederland in Afghanistan?

De afgelopen weken is de Nederlandse regering onder druk gezet om op enigerlei wijze de strijd in Afghanistan voort te zetten. De Nederlandssprekende VS-ambassadeur bij de Nato Ivo Daalder en de Britse vice-premier Nick Clegg namen die taak op zich.

Volgens VS-vertegenwoordiger voor Afghanistan en Pakistan Richard Holbrooke heeft de coalitie in Afghanistan geen exit-strategie. Volgens hem bestaat er wel een overgangsstrategie tot 2014. Een overall strategie voor Afghanistan bestaat niet.

In een NRC-interview zegt journalist Bob Woodward dat volgens de hoogste VS-generaal David Petraeus buitenlandse troepen niet erg belangrijk zijn. De deelname van Nederland, liefst boots on the ground en gesneuvelden is dus primair van politiek en niet van militair belang. President Barack Obama lijkt de weg kwijt.

Daarbij komt de rampzalige binnenlandse situatie in Afghanistan. Zoals gemanipuleerde verkiezingen, corruptie en een stokkende opbouw van defensiemacht en binnenlands bestuur. President Hamid Karzai maakt openlijk ruzie met generaal Petraeus.

Wat vindt u? Zijn militaire voorwaarden en noodzaak aanwezig om Nederlandse troepen naar Afghanistan te sturen? Zoniet, kan Nederland dan om politieke of symbolische redenen troepen sturen? Hoe omvangrijk moeten die zijn? Graag uw mening.

Foto: Amerikaanse soldaten zitten vast in het zand in het zuiden van Afghanistan.

Forum: Wat kan de islamorealist?

Een islamofoob houdt niet zo van de islam. Een islamofiel houdt van de islam. Is er in het populaire taalgebruik ook een etiket voor iemand die tussen beide posities inzit? Ik ken het niet, en dat zegt denk ik genoeg. De tussenpositie lijkt niet populair.

Laten we voor het gemak zo iemand een islamorealist noemen. Da’s dus iemand die de islam niet voortrekt en niet benadeelt. Nou leest de islamorealist in dezelfde krant twee berichten: Kopten belaagd in Zuid-Egypte en Kritiek op M-Oosten om dienstmeisjes.
 
Is dit representatief voor moslimstaten als Egypte, Saoedi-Arabië en Koeweit? Human Rights Watch en Egyptische mensenrechtengroepen hebben kritiek op de overheden in deze landen die christelijke of Zuid-Aziatische minderheden geen feitelijke, juridische en arbeidsrechtelijke bescherming bieden. Het lijkt een patroon van jaren.

Ik weet dat Nederlandse moslims met het onrecht in het Midden-Oosten niet direct in verband gebracht mogen worden. Maar toch, sommige Nederlandse moslims verwijzen steeds naar Palestina en Israël. Maakt dat mijn verwijzing naar wandaden door moslims in Egypte, Saoedi-Arabië en Koeweit aanvaardbaar?

Wat vindt u? Neemt de islamorealist een houdbare positie in? Moet-ie zich beperken tot uitspraken over de Nederlandse situatie die hij kan overzien? Kan-ie Nederlandse moslims uit wederkerigheid vragen hetzelfde te doen? Geef uw mening.

Foto: Timbuktu Blue, stof, ontwerp Andrew Martin