G1000 Uden op weg naar democratie binnen lijnen bestaande macht

In het Brabantse Uden zegt ‘een groep betrokken Udenaren’ die zich G1000 noemt op weg te zijn naar een andere democratie. Wie de initiatiefnemers zijn wordt uit de uitingen van de G1000 niet direct duidelijk. Dat geeft te denken over de opzet. Een verwijzing naar de passiegroep ‘Udenaar de toekomst’ met het motto ‘Groen, Gezond, Gastvrij en Gezellig’ noemt namen: Mirande Heffels en Marcel Klösters als coördinatoren. Miranda Heffels is Projectleider Toekomstvisie bij Gemeente Uden en Marcel Klösters een oud-werknemer van de HEMA. Zo ontstaat het beeld dat via projectleider Miranda Heffels de gemeente Uden als initiatiefnemer direct betrokken is bij de G1000. Op zijn minst zet dat vraagtekens bij de claim dat de burgers onder elkaar beraadslagen en hoe anders die andere democratie kan zijn. G1000 is een project waarin Uden deelneemt.

De Udense G1000 verwijst naar het initiatief van David Van Reybroeck die voorstelt om de democratie te verbeteren. Hij heeft het opgeschreven in zijn pamflettistisch boek ‘Tegen Verkiezingen‘. Parlementen en politieke partijen verliezen aan vertrouwen. Hoe kan dit democratische tekort opgelost worden? Democratie eindigt maar al te vaak in corruptie, lobbyen, belangenverstrengeling en een in zichzelf gekeerde en geïsoleerde partijpolitiek. Dat zijn de vragen die Van Reybroeck stelt. Hoe onafhankelijk van gevestigde belangen de Udense G1000 optreedt is de vraag. Lijkt het niet eerder op een getemde variant van wat Van Reybroeck voorstaat? Ofwel: ‘Gezellig’, kritiek maar met mate. Uitsluitend inkleuren binnen de lijntjes.

Daarbij komt het optreden van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken. Hij krijgt veel kritiek. Zie het AIVD-dossier waaruit blijkt dat Plasterk meegaat in de inperking van de burgerrechten door minister Opstelten en zie zijn niet gewilde ideeën van bestuurlijke herindeling die hij als een loopjongen van de VVD uitvoert, maar waartegen de lokale politiek zich succesvol verzet. Het is daarom de vraag wie Plasterk bij dit initiatief dat een burgerinitiatief heet te zijn heeft uitgenodigd. Waarom zouden burgers minister Plasterk uitnodigen? Wat heeft hij hier te zoeken? Want stel dat hij deel van het probleem is. Da’s niet onmogelijk. Dit wijst er opnieuw op dat het openbaar bestuur direct betrokken is bij de G1000 en het voor het eigen karretje spant.

Moet dan de conclusie zijn dat de Udense G1000 tegelijk fopspeen, ventiel en bliksemafleider is om de burger te misleiden? En in slaap te wiegen. Zodat deze G1000 geen initiatief is dat er op uit is om de democratie te veranderen, maar juist dient om de status quo te handhaven. Dat alles nog los van het feit dat door Europese en Haagse besluitvorming en regelgeving de Udense burger niet eens over de hoofdzaken kan meepraten. Zo beredeneerd is de Udense G1000 een vals en verwerpelijk initiatief dat burgers het idee geeft dat ze serieus genomen worden en ze meepraten. Wat ze het besef ontneemt dat dit afleidt van een fundamenteel debat over de inrichting van de politiek en het delen van de macht. Zo gezien is de Udense invulling van de G1000 hypocriet. Er kan van gezegd worden dat het de democratie dient door de status quo te bevestigen. Dit heet met een ander woord conservatisme. Het is een getemde en brave versie van wat Van Reybroeck voorstaat.

Hoogopgeleiden voor D66 vormen pleidooi tegen verkiezingen

Opiniepeilingen zijn vermaak. Het zijn dagkoersen die een dag later al achterhaald zijn. Peilingen zijn een halffabrikaat en vrijbrief voor uitweidingen en conclusies die alle kanten uitgaan. Ondanks dat besef vullen ze steeds weer kolommen en zendtijd. Opiniepeilingen spreken elkaar voortdurend tegen. Als legers die met de garantie van de overwinning gezegend tegen elkaar ten oorlog trekken. Peilingen komen niet alleen niet tot stand door wetenschap of betrouwbare methodologie, maar zijn ook nogal geestdodend. Als de bezwerende saaiheid van de waterstanden: ‘Grave beneden +1, Lobith -2′ of de voetbaluitslagen. Voor de liefhebbers.

Peil.nl van opiniepeiler Maurice de Hond stelt in ‘De stemming van 27 oktober 2013‘ dat het niet eerder ‘zo een groot verschil in electorale voorkeur tussen de kiezers met een hoge en lage opleiding‘ zag. Onder de kiezers met een hoge opleiding is volgens Peil.nl ‘D66 veruit de grootste partij’ met 23% aanhang. VVD volgt met 18%. In de wekelijkse peiling haalt D66 nu 14%, te weten 22 zetels. De PVV scoort laag onder hoogopgeleiden, maar het hoogst onder middenopgeleiden. De PVV normaliseert verder. Maar ook liefst 1/3 van allelaagopgeleiden steunt de PVV. De SP heeft een soortgelijk, maar iets minder buitenissig profiel.

Peil.nl concludeert dat ‘kiezers met een hoge opleiding beduidend meer vertrouwen in de politiek hebben’ en de kans groter is dat hoogopgeleiden de gang naar de stembus maken. Dat zou partijen die veel steun onder hoogopgeleiden hebben een electorale basis geven. De PVV en SP met een tegengesteld profiel juist niet. 

Wat is het allemaal waard? Ik ben toevallig hoogopgeleid, politiek betrokken en maak telkens met tegenzin de gang naar de stembus. Ik zie de zin er niet van in. Vaak blijf ik thuis omdat ik geen partij kan vinden die me zelfs maar enigszins bevalt. Hoewel ik uitzondering kan zijn, lijkt het me sterk dat ik de enige in mijn categorie ben. Vele hoogopgeleiden nemen afstand van de partijpolitiek waarvan ze meer verwachten dan belangenbehartiging. Die ontwikkeling blijft bij Peil.nl ongenoemd. Laatst sprak de hoogopgeleide David Van Reybrouck zich in Buitenhof uit tegen verkiezingen omdat ze de democratie niet dienen, maar juist blokkeren.

Hij ziet meer in loting. De peilingen van Maurice de Hond ondersteunen zijn pleidooi. Opiniepeilingen zijn onzin omdat ze vertekenen, maar verkiezingen doen dat nog in grotere mate. Het valt toch niet te peilen dat D66 met zoveel steun onder hoogopgeleiden verkiezingen kan winnen omdat de laagopgeleiden thuisblijven?

Foto 1: Jules Rimet leidt de loting door z’n kleinzoon Yves voor de Wereldbeker in Frankrijk 1938.

Foto 2: Loten voor de nationale militie, 1880.

Van Reybrouck: Tegen verkiezingen en partijpolitiek. Voor democratie

De Belgische schrijver David Van Reybrouck denkt erover na hoe onze democratie verbeterd kan worden. Hij heeft het opgeschreven in zijn pamflettistisch boek ‘Tegen Verkiezingen‘. Parlementen en politieke partijen verliezen aan vertrouwen. Hoe kan dit democratische tekort opgelost worden? Democratie eindigt maar al te vaak in corruptie, lobbyen, belangenverstrengeling en een in zichzelf gekeerde en geïsoleerde partijpolitiek.

Van Reybrouck ziet een oplossing in een bestel dat burgers via loting aanwijst als vertegenwoordigers en deze weer bij de politiek betrekt. Naast gekozen bestuurders. En tegelijk dat politieke bestel hiermee weer lucht geeft. Zodat de vermoeid geworden democratie opgefrist wordt. Want verkiezingen zijn niet een oplossing om tot democratie te komen maar juist een middel om democratie te voorkomen. Een hartstochtelijk en fris pleidooi tegen partijpolitiek en populisme. En voor de inzet van de betrokken burger. Nu de uitwerking nog.

Foto: De uitslagen van de eerste naoorlogse verkiezingen worden groot getoond op de gevel van de Beurs van Berlage aan het Damrak. 16 mei 1946. Credits: ANP Photo.

Kosten van oorlog en de dooddoener veiligheid

Een Australische visie op de kosten van oorlog. De een z’n brood is de ander z’n brood. Daarom slijt de VVD’er en oud-opperbevelhebber van de Nederlandse krijgsmacht Dick Berlijn nu gratis z’n lovende praatjes voor de aanschaf van de JSF in regionale kranten. Het Nederlandse leger heeft immers recht op het beste materiaal. Zo luidt zijn dooddoener. Hoe belangeloos is trouwens die Berlijn? Zou hij niet beter zwijgen? Waarom slikken media zijn verhaal? Hetzelfde gebeurt in de VS, India, China of waar dan ook.

Heeft de wereld al dat dure ‘speelgoed’ van mannen nodig die graag in uniform lopen en het vaderland ergens voor menen te moeten redden? Nee toch. Waarom al dat geld niet besteed aan gezondheidszorg, onderwijs of infrastructuur? Wie doorbreekt de spiraal van stijgende defensiebudgetten voor de aanschaf van duur materiaal dat verdergaat dan de verdediging van het eigen territorium? Wie zet de lobbyisten van de grote producenten en adviesbureaus buiten de deur van de machtscentra waar beslist wordt over de overheidsuitgaven? En de defensie-industrie altijd vooraan staat om de politiek om te kopen. Met de Dick Berlijns, Jack de Vriesen en andere lobbyisten die het zo goed met Nederland voorhebben. Zo zeggen ze zelf vol vaderlandslievendheid. Komt er ooit een tijd dat ze buiten de deur worden gezet?

Frankrijk koopt Amerikaanse drones. Luchtvaartindustrie in beweging

In Nederland probeert een tsunami van oud-politici die lobbyen voor de defensie-industrie de JSF, de F-35 van Lockheed Martin te slijten. De Franse minister van Defensie Jean-Yves Le Drian verklaart in een gesprek voor Europe 1 de behoefte aan drones. Hij schetst twee opties. De Franse Harfang van EADS moderniseren of inkopen bij de twee landen die hoogwaardige drones fabriceren: de VS en Israël. Drones die volgens Le Drian geschikt zijn om een terrorist ‘discreet’ op de korrel te nemen, ‘essentieel voor militaire operaties’. Hij bevestigt de laatste optie, de aankoop van Amerikaanse drones. Mogelijk met ‘verfransing’ van het project.

Dat biedt voor de toekomst geen oplossing. De minister hint erop dat het de wens van Frankrijk, Duitsland en Engeland is om een eigen drones-industrie op te zetten. Of zegt-ie dat vanwege zijn onderhandelingspositie met de Amerikanen? Complicatie is de reflex van Fransen om niet onder de koepel van het Amerikaanse veiligheidsapparaat te willen functioneren. Vraag is of globalisering een Europese ‘Alleingang‘ nog wel toelaat.

Ogenschijnlijk biedt Finmeccanica voor Frankrijk een uitweg. In naam Italiaans, feitelijk Amerikaans. Antonio Mazzeo schetst de achtergronden. Nu al ontrolt zich het scenario van een luchtvaartindustrie die voor het publiek Europees toont, maar een bijwagen van Lockheed Martin is. Zo maakt aan de ontvangende kant de aanschaf van F-35 of drones weinig uit. Het geld komt toch bij de Amerikaanse luchtvaartindustrie terecht. Mazzeo zegt over de overname van de Italiaanse defensieindustrie door de Amerikanen: ‘Het is opnieuw een bewijs van het globaliseringsproces van wat men kan definiëren als een militair-financieel-industrieel complex.’ Het wachten is op Nederlandse oud-politici afkomstig van VVD en CDA die gaan pleiten voor de aanschaf van een vloot aan drones. Met verwijzing naar de Europese defensie-industrie. Dat we het begrijpen.

Foto 1: De Franse minister van Defensie Jean-Yves Le Drian kondigt aankoop Amerikaanse drones aan. 19 mei 2013.

Foto 2: Franse drone Harfang in actie.

TabakNee valt lobby van tabaksindustrie fel en persoonlijk aan

Update 26 maart 2019: Hoe is het mogelijk dat oud-fractieleider van Groen Links Jolande Sap commissaris bij consultancybedrijf KPMG is, dat volgens een bericht van TabakNee niet alleen ‘tot over haar nek in de tabak zit’, maar ook wereldwijd belastingontwijking faciliteert? TabakNee wijst erop dat KPMG meermalen dubieuze onderzoeken heeft uitgevoerd in opdracht van de tabaksindustrie (Philip Morris). Volgens critici heeft de tabakslobby te veel invloed op de Nederlandse politiek. Die invloed doet zich nu ook gelden in de Alliantie Nederland Rookvrij, een samenwerkingsverbond van ruim 150 bedrijven, gemeenten, ziekenhuizen, patiënten- en artsenverenigingen. Longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker zouden volgens de Alliantie, zo bericht Trouw, ‘te veel de confrontatie zoeken’ en daarom zijn ze er vanwege hun activisme begin maart uitgezet. Dat is vandaag naar buiten gekomen. Van hun kant menen De Kanter en Dekker dat de Alliantie te terughoudend  en te weinig ambitieus is. Artsen verzetten zich tegen deze eenzijdige actie van onder meer KWF Kankerbestrijding, Hartstichting en Longfonds en steunen beide longartsen. Onder meer de gemeenten Nijmegen, Groningen, Utrecht, Rotterdam, Den Haag zijn partners in de Alliantie. Zetten de gemeenteraden van deze steden druk op het bestuur van de Alliantie om De Kanter en Dekker weer in genade aan te nemen? Zij zijn door het bestuur en zonder overleg met de 155 partners uit de Alliantie gezet. 

‘Tabaksproducten, waaronder sigaretten, zijn gevaarlijk en verslavend. Er is overweldigend medisch en wetenschappelijk bewijs dat roken longkanker, hart- en vaatziekten, longemfyseem en andere ernstige aandoeningen veroorzaakt’. Aldus een kanttekening op de website van tabaksmultinational Philip Morris.

Sinds vandaag is er TabakNee ‘over de activiteiten en de machtige lobby van de tabaksindustrie in Nederland‘. De site zoekt de openbaarheid: ‘De lobby vindt veelal achter de schermen plaats en is erop gericht het tabaksontmoedigingsbeleid van de overheid zoveel mogelijk te frustreren. We maken deze lobby openbaar, zoals ook de mensen áchter deze lobby. Bovendien zullen we laten zien wie zich gevoelig betonen voor de lokroep van de tabaksindustrie.‘ TabakNee wordt mogelijk gemaakt door de Stichting Rookpreventie Jeugd.

Lobbyisten zijn doelmatig als ze ongenoemd blijven. In 2011 bepaalde de Tweede Kamer dat lobbyisten zich moeten registreren. Nederland kent een grijs gebied van oud-politici die hun invloed en netwerk aanwenden. SP-er Ronald van Raak verklaart de werkwijze. Critici spreken daarom van schijntransparantie. Sinds december 2011 zijn er zelfs gedragsregels voor lobbyisten in het gebouw van de Tweede Kamer. Maar hoeveel wereldvreemder kan een regel zijn als: ‘Het is lobbyisten niet toegestaan zich op te houden in de werkkamers van de Kamerleden indien zich daar niemand bevindt.’ Bij overtreding is de uiterste consequentie het weigeren van toegang. Maar zouden lobbyisten sowieso toegang moeten hebben tot het parlement? Wat doen ze er?

Minister Edith Schippers van Volksgezondheid wordt smalend minister van Tabak genoemd. Ze is welwillend jegens de tabaksindustrie en geeft deze veel ruimte. In haar rookbeleid gaat ze recht in tegen het advies ‘Herziening EU-Tabaksproductrichtlijn‘ van het RIVM. Het expertisecentrum voor tabakspreventie Stivoro noemde in november 2012 de opstelling van minister Schippers onbegrijpelijk: ‘Nederland laat commerciële belangen kennelijk prevaleren boven het belang van de volksgezondheid‘ aldus RTL4.

Als lobbyisten noemt TabakNee naast minister Schippers de oud-CDA ministers Hans Hillen en Elco Brinkman, het VVD-kamerlid Arno Rutte en Irene Asscher-Vonk, de moeder van vice-premier Lodewijk Asscher. De toon van TabakNee is fel en persoonlijk. Initiatiefnemers zijn de longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker van het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. Ze willen de banden tussen tabakslobby en politiek blootleggen.

De reactie van de beschuldigden is voorspelbaar. In antwoord noemt een woordvoerder van minister Schippers het onzin. Maar Elco Brinkman is als CDA-senator en spreekwoordelijke ‘machtigste man van Nederland’ wel commissaris voor Philip Morris. Evenals de moeder van de vice-premier Irene Asscher-Vonk. Ze noemt zich een voorstander van duurzaam ondernemen. De webredactie probeert te begrijpen hoe ze als sociaal bewogen persoon kiest voor de tabaksindustrie. Het komt het niet te weten. Hoe dan ook lijkt een bestuursfunctie in de tabaksindustrie na de lancering van TabakNee minder vanzelfsprekend dan voorheen. Het walmt daar akelig.

Foto 1: Schermafbeelding van de omslag van de Australische publicatie ‘Countering Tobacco Tactics; a guide to identifying, monitoring and preventing tobacco industry interference in public health‘, 2010. Bedoeld als contra-tactiek om ‘landen te ondersteunen bij het weerstaan van de invloed van de tabaksindustrie bij het implementeren van het WHO kaderverdrag’. Op stivoro.nl.

Foto 2: Schermafbeelding van een van de voorpagina’s van TabakNee.

Eindelijk algemeen rookverbod in Nederlandse horeca. Echt?

De Tweede Kamer stemde vandaag voor een algemeen rookverbod in de horeca. Een meerderheid van PvdA, CDA, D66, GroenLinks en PvdD steunt een voorstel van de ChristenUnie. Daartegenover vinden de VVD, SP, PVV en 50Plus dat eigenaren van kleine kroegen moeten kunnen blijven beslissen of er wordt gerookt. Hier ontbreekt immers personeel dat moet worden beschermd vanwege de gezondheid. De concurrentiepositie zou verzwakt worden omdat ze in tegenstelling tot grotere kroegen geen aparte rookruimtes konden inrichten.

VVD-minister van Volksgezondheid Edith Schippers traineerde jarenlang de strikte toepassing van een anti-rookbeleid. Ze wilde zo overduidelijk niets hebben van strenge tabaksregels dat werd vermoed dat ze samenwerkte met de tabakslobby. Die gaf ze opvallend veel ruimte. Dat ging niet alleen om een volledig rookvrije horeca, maar ook om waarschuwingen op de verpakking van sigarettenpakjes.  Hiermee ging ze in tegen het rapport van de RIVM ‘Herziening EU-Tabaksproductrichtlijn 2001/37/EG‘ van november 2012.

Met het voorstel van de ChristenUnie wordt teruggekeerd naar een algemeen rookverbod in de horeca uit 2008. Het werd door toenmalig minister Klink voortvarend aangepakt, maar moest vanaf 2010 door obstructie van minister Schippers aan kracht inboeten. Lobbygroep Clean Air Nederland liet het er niet bij zitten en startte in samenwerking met partners van vakbond en gezondheidsstichtingen een rechtszaak tegen de staat die gisteren in hoger beroep diende. Zeventig procent van de Nederlanders rookt niet. Daarom is het vanzelfsprekend dat publieke ruimten rookvrij zijn. Door het voorstel wordt tevens het nadeel van kleinere kroegen ten opzichte van de grotere gelijkgetrokken. Ook daarom is een algemeen rookverbod verstandig.

Foto: Advertentie voor Marlboro-sigaretten, 1951.

Canada draait besluitvorming JSF terug. Wat doet Nederland?

De Canadese regering-Harper gaat voor financiële degelijkheid en heeft afgelopen week de besluitvorming opgeschort over aanschaf van de F-35, de Joint Strike Fighter van het Amerikaanse Lockheed Martin. In juni 2010 kondigde Canada aan dat het 65 F-35’s aan zou schaffen voor 7 miljard euro. Net als Nederland is Canada behalve afnemer ook partner in de ontwikkeling van de JSF.  Hoe open kunnen opties zijn die weer open zijn? Wellicht schaft Canada de JSF alsnog aan, maar dan wel na een open competitie. Zo wordt gezegd. De Canadese regering stelt een onafhankelijk panel in dat aan de hand van een omschreven procedure de mededingers gaat evalueren. Naast de F-35, de F-18 Hornet van Boeing en de EADS Eurofighter Typhoon.

De gelijkenis tussen Nederland en Canada over de aanschaf van de F-35 is opvallend. Het ontbrak in beide gevallen aan een open competitie waarbij de mededingers van Lockheed Martin een eerlijke kans kregen. Voor Nederland is de Zweedse Saab Gripen NG een alternatief. Beide regeringen deden schimmig. Zoals toen er vertraging in de ontwikkeling optrad. De F-16 werd opgewaardeerd door het Mid-Life Update programma. Nu bereikt de F-16 door de MLU operationeel in 2015 zijn einde en is de JSF pas na 2017 beschikbaar. Mogelijk zelfs pas na 2023. Niemand die het zegt. Ook liepen de kosten per toestel zo op dat de aanschaf niet meer binnen het budget paste. Bij teruglopende budgetten konden krijgsmachten zich de dure JSF niet veroorloven.

Afgelopen twee jaar werden publiek en parlement misleid door de regeringen Harper en Rutte I. De Tweede Kamer heeft officieel een streep door de JSF gezet. Rutte I negeerde dat besluit. Nog vlak voor zijn aftreden haalde toenmalig minister van Defensie Hans Hillen alles uit de kast om de aanschaf van de JSF in de lucht te houden. Met opdracht voor een rapport van de Rekenkamer dat uitrekende dat er geld valt te besparen door het aan de JSF uit te geven. Maar de lobby van voormalige VVD- en CDA-politici lijkt niet opgewassen tegen de ernst van de economische crisis. Zoals oud-staatssecretaris van Defensie Jack de Vries bij Hill+Knowlton.
Kunnen ze nog langer van de armen stelen om aan de rijken te geven? Daarom: Te wapen met verstand!

Foto: De Canadese minister van Defensie Peter MacKay kondigt in juni 2010 de aanschaf van 65 F-35’s door Canada aan. Credits: Reuters.

JSF beschadigt Rekenkamer, krijgsmacht en politiek

Geld besparen door geld uit te geven. Het is een fabeltje dat iedereen met gezond verstand niet voor eigen rekening wil nemen. Juist daarom is het zo favoriet in de politiek. Immers het domein waar nooit iemand persoonlijk de portemonnee trekt en steeds de ander betaalt. Maar inkomsten wel altijd in een specifieke portemonnee terechtkomen. Dan wordt het saldo van uitgaven en inkomsten ondergeschikt en gaat het om het omploegen van gemeenschapsgeld. De volksverlakkerij is in de politiek tot grote hoogte gestegen.

Dat toont het onderzoek Uitstapkosten Joint Strike Fighter aan. In opdracht van minister van Defensie Hans Hillen door de Algemene Rekenkamer verricht. De Rekenkamer tilt domme praat naar een hoger niveau door te stellen dat het goedkoper is om meer geld uit te geven. Dat beschadigt de Rekenkamer die zich voor het karretje van Hillen laat spannen. De Rekenkamer opereert binnen de kaders die zijn bepaald door Defensie: ‘Van een alternatief toestel ‘van de plank’ zijn de functionaliteiten maar gedeeltelijk bekend; ze zijn volgens Defensie in ieder geval minder dan die van de JSF. Als de minister van Defensie kiest voor een ander toestel dan de JSF, dan kan dit alleen als de luchtmacht de eisen voor de vervanger van de F-16 heroverweegt‘.

Niet alleen de uitgangspunten van het rapport zijn verkeerd, maar ook de conclusies die zijn gebaseerd op cirkelredeneringen. De JSF is niet de redding voor de krijgsmacht, maar de ondergang ervan. Krimpende defensiebudgetten hebben de JSF geleidelijk uit de markt geprijsd. Daar komen kostenoverschrijdingen en slechte projectplanning van de fabricant bovenop. De Nederlandse krijgsmacht kan zich de JSF niet langer veroorloven. Het is de Ferrari van een bijstandsgezin dat ooit in weelde bestellingen deed, maar niet tot zich laat doordringen dat dat voorbij is. Krampachtig vasthouden aan de auto zet het hele huishouden uit het lood.

Volgens SP-kamerlid Jasper van Dijk is het rapport van de Rekenkamer een truc van minister Hillen om het afblazen van de JSF te vertragen. Er is immers een aangenomen kamermotie die zegt dat Nederland definitief een streep door de JSF zet. Maar de regering negeert dat besluit. Deze obstructie van minister Hillen doet de democratie geen goed. Niet in het minst omdat-ie bewust de Algemene Rekenkamer corrumpeert. Van Dijk rekent er nog steeds op dat de motie uitgevoerd wordt. Maar de vertraging is geen goed teken. Niet alleen geldt voor de JSF dat goedkoop duurkoop is. Meer nog dat duurkoop afkoop is. Op kosten van de burger.

Foto: De van corruptie verdachte voormalige gedeputeerde voor de VVD in Noord-Holland Ton Hooijmaijers in een JSF-toestel

Zet Tweede Kamer streep door het JSF-project?

UPDATE: GroenLinks kamerlid Arjan El Fassed overweegt een motie van wantrouwen tegen minister Hillen. Volgens El Fassed schoffeert Hillen een kamermeerderheid die wil stoppen met de JSF. Hillen wil doorgaan ondanks een parlementaire meerderheid tegen het JSF-project. SP’er Jasper van Dijk ziet daar een belediging van de democratie in. Vraag is wat minister Hillen behelst om een kamermeerderheid naast zich neer te leggen. De opstelling van premier Mark Rutte roept vragen op als-ie Hillen niet snel tot de orde roept. 

De opstelling van CDA-minister Hans Hillen van Defensie over de JSF is een extra reden om niet op het CDA te stemmen. Voor nu.nl stapelt-ie leugen op leugen over de noodzaak van aanschaf en compensatie. Wat-ie zegt is onaantoonbaar en bangmakerij, kortom een afleiding voor een debat over de JSF. De Nederlandse defensie-industrie NIFARP denkt een winst van 10 miljard euro te maken op de JSF als Nederland er 14,6 miljard euro instopt. Maar Hillen geeft toe dat deze compensatie niet gegarandeerd is en dat het uiteindelijk niet daarom, maar om het toestel gaat. Tegelijk snoeit Nederland 37 miljoen euro op ruimtevaart en brengt zo het positie van Nederland in het Noordwijkse ESA in gevaar. Een industrie die veel grotere uitdagingen en kansen kent.

In de Tweede Kamer tekent zich een meerderheid af tegen de aanschaf van de JSF. Op 5 juli is er een debat over de opvolger van de F-16. Bij de tegenstanders SP, Partij voor de Dieren, GroenLinks en PVV voegt zich ook de PvdA. Naar verluidt dient deze partij een motie in. Deze meerderheid kondigde zich al in maart aan.

Lobbyist NIFARP noemt het besluit dramatisch. Beoogde compensatie voor de Nederlandse defensie-industrie blinkt uit in vergezichten en verwachtingen. Maar als die defensie-industrie een tegenslag moest incasseren en bij moest dokken dan ging het piepen. Zoals PvdA-kamerlid Angelien Eijsink terecht opmerkt zijn er ‘géén onomkeerbare verplichtingen aangegaan voor de aanschaf van de JSF.’ Dus het staat de Tweede Kamer vrij om uit het project te stappen. Zonder besluit en met aanschaf van twee testtoestellen werd Nederland de laatste jaren het project ingetrokken. Op deze salamitactiek had de Algemene Rekenkamer al in 2011 kritiek.

Het is een verstandig besluit om te stoppen met een onbeheersbaar en slecht geleid project dat ook in de VS kritiek krijgt. De bestuurlijke onzorgvuldigheid om zonder besluit een project in te rommelen is ons land onwaardig. De argumenten van minister Hillen en de NIFARP kunnen omgedraaid worden. Tijdens de crisis kan Europa zorgen dat er geen miljarden naar de VS verdwijnen. Defensie moet niet verwaarloosd worden, maar de JSF is geen noodzaak. Nooit is aangetoond waarom Nederland het toestel moet aanschaffen. De overheid is geen verlengstuk of omwisselproject van het bedrijfsleven, maar een apparaat voor de burgers.

Foto: Majoor Mike Rountree, (midden) toont studenten een US Marine F-35B Joint Strike Fighter Jet tijdens een roll-out ceremonie op Eglin Air Force Base in Florida, 24 februari 2012.