Wreedheden zijn van alle tijden. Het verbaast als iemand beweert dat de huidige tijd nog nooit zo chaotisch, verwarrend of gewelddadig is geweest. Dat is in strijd met de kennis over het verleden.
Toen was vaak een mensenleven niets waard. Het werd uitgewist zonder dat het op sociale media werd genoemd. Hoewel publiciteit toen ook al een rol speelde om onrecht aan de kaak te stellen, zoals deze foto uit Congo van rond 1900 toont.
Het bijschrift bij deze foto is onbewust pijnlijk als het zegt (vertaald): ‘In 1895 hoorde Dr. Harry Guinness uit de eerste hand getuigenverklaringen van amputaties, en raakte betrokken bij de zaak om een einde te maken aan de wreedheden op de plantages, door zich in 1904 aan te sluiten bij de Congo Reform Association. Internationale interventie dwong Leopold II om in hetzelfde jaar af te treden, en hoewel hervormingen begonnen onder zijn opvolger, Albert, zou de verandering in de rubberplantages enige tijd niet van kracht worden.’
Het bijschrift geeft duidelijkheid van wat we zien (vertaald): ‘Zwart-witte lantaarnplaat met een mannelijke missionaris van de Congo Balolo Mission die de arm van een Congolese man vasthoudt. De missionaris is waarschijnlijk de heer Wallbaum, die een licht safaripak en een tropenhelm draagt, en de Congolese man draagt een lendendoek. De missionaris houdt de arm van zijn metgezel bij de elleboog omhoog en wijst naar de ontbrekende hand van de Congolese man.’
Wreedheid, onmenselijkheid, sadisme, onbeschaafdheid, losbandigheid, smeerlapperij is van alle tijden. We zien het nu weer opduiken in Oekraïne waar het Russische leger zich beestachtig misdraagt. Een gedisciplineerd, doelmatig leger is anders. Mensen kwellen elkaar.
Hoewel van wilde dieren wordt gezegd dat ze hun prooi doden voor voedsel en niet uit genot onnodige slachtoffers maken. Ook omdat ze hun lopende voorraadkast niet willen aanspreken als het niet nodig is. Dat doen mensen wel. Dat is onredelijkheid die verder gaat dan het te behalen doel. Het doel verdwijnt uit zicht als de onredelijkheid uitgelegd wordt als redelijkheid.
Rechtvaardiging van onrecht bestaat alleen in de geest van demonen, bloedhonden en kwelgeesten. Of ze nu Attila de Hun, Leopold, Stalin, Hitler, Mao of Poetin heten. Ze zijn van alle tijden. Helaas.
In Mechelen heeft een correctionele rechtbank vier leden van de Vlaams-nationalistische beweging Voorpost veroordeeld tot zes maanden cel voor het aanzetten tot haat en geweld. Reden voor de veroordeling was het in mei 2020 tijdens een demonstratie tonen van een spandoek met als opschrift ‘Stop Islamisering’. Hier is het vonnis te lezen. Aanzet tot haat of geweld jegens een groep is de aanklacht, in dit geval de moslimgemeenschap. De advocaten van de aangeklaagden protesteerden tevergeefs dat de rechtbank niet bevoegd was omdat het om een drukkersmisdrijf zou gaan.
Ik ben het niet met de standpunten van Voorpost of de nationalistische partij Vlaams Belang eens, maar evenmin met de motivatie van het vonnis. Overigens evenmin met de verdediging door de advocaten van Voorpost. De valkuil van een zaak als deze is om de eigen mening te laten bepalen door het feit dat men het niet eens is met de overtuiging van de aangeklaagden. Men moet echter het vonnis kunnen bekritiseren zonder het eens te zijn met de rechts-nationalistische overtuiging van de vier veroordeelden.
In de vonnis is naar mijn idee dit de sleutelzin, waarbij met ‘hem’ wordt verwezen naar aangeklaagde LV: ‘Volgens hem is er geen wet die kritiek op eender welke godsdienst verbiedt’. Uit het vonnis blijkt dat dit aspect door rechtbank noch verdediging wordt uitgewerkt. Dat is merkwaardig. Waarom is dit door de verdediging niet uitgewerkt?
België kent net als Nederland het secularisme als politieke filosofie. Dat houdt in dat alle godsdiensten en levensovertuigingen voor de wet gelijk zijn. Onder de rechtsstaat is voor de volgers ervan het bestaan van hun favoriete godsdienst of levensovertuiging gegarandeerd, maar dat betekent niet dat kritiek erop in het publieke debat niet is toegestaan.
Religiekritiek is zelfs gewenst als men in beschouwing neemt dat vanwege de machtsvorming als wereldreligie de islam machtig is en tegen een stootje moet kunnen. Die kritiek kan opgevat worden als een instrument dat op het niveau van argumenten de vanzelfsprekendheid van de macht aanspreekt. Interessant zou zijn of een spandoek met de tekst ‘Stop Christianisering’ met een tekening van nonnen met hoofddoeken tot dezelfde argumentatie van deze rechtbank zou leiden. Zou dat ook opgevat worden als aanzetten tot haat en geweld jegens een groep, in dit geval de christenen? Met het vonnis beperkt de rechtbank van Mechelen religiekritiek.
Het zou wat anders zijn als de activisten van Voorpost een spandoek hadden getoond met een tekst die niet verwees naar de islam of de islamisering, maar direct naar degenen die zich erdoor laten inspireren, de moslims. Bijvoorbeeld, ‘Moslims Oprotten’ of ‘Minder Moslims? Dat regelen we!’. Zo’n tekst is ontoelaatbaar omdat het in strijd is met de wet die het vrij belijden van godsdienst of levensovertuiging garandeert.
De motivatie dat zo’n spandoek met een tekening van vrouwen die nikabs of boerka’s dragen ’suggereert dat in de toekomst in Vlaanderen, alle vrouwen mogelijks verplicht zullen zijn om nikabs of boerka’s te dragen’ wordt niet onderbouwd. Het Belgicisme ‘mogelijks’ houdt al een slag om de arm dat het misschien kan gebeuren. Het vonnis vervolgt: ‘Dit beeld kan angst en haat opwekken voor vreemdelingen, hun geloof en hun gebruiken en voor de mogelijkheid dat deze in de toekomst Vlaanderen zullen overheersen’. Opnieuw gebruikt het vonnis de optie van iets dat theoretisch kan, maar niet noodgedwongen hoeft te gebeuren, door de aangeklaagden wordt nagestreefd of uit hun actie volgt als bouwsteen voor de motivatie. De rechtbank bouwt hiermee op drijfzand.
Het wordt er absurd op als de vorige citaten worden gevolgd door een conclusie: ‘Aangezien de feiten klaarblijkelijk mogelijks werden ingeven door racisme of xenofobie, is de rechtbank bevoegd om de grond van de zaak te beoordelen’. Let opnieuw op de slag om de arm, ‘klaarblijkelijk mogelijks’ (!). Dat is geen juridische redenering die klopt als een bus en waar geen speld tussen te krijgen is. Het is een impressionistisch, journalistiek betoog dat een parodie op een gerechtelijk vonnis is. In bovenstaande redenering wordt iets verondersteld dat vervolgens als vaststaand wordt aangenomen. Dat is een cirkelredenering. Dit vonnis rammelt aan alle kanten.
De vier activisten van Voorpost verdienen voor genoemde actie op de Grote Markt in Mechelen op 30 mei 2020 eerder een schrobbering, dan een gevangenisstraf van zes maanden. Voor drie met uitstel. Het is voor een open samenleving lastig om grenzen te stellen. Democratie moet weerbaar zijn en verdedigd worden. Niet in het minst tegen radicaal-rechtse activisten die rare kostgangers met radicale overtuigingen zijn en dreinend de grenzen van de wet opzoeken.
Maar de democratie moet evenmin om zeep geholpen wordt door de vrijheid van meningsuiting en religiekritiek in te perken. De zittende macht moet beseffen dat de islam tegen een stootje kan en voor zichzelf op kan komen. Het is een machtige organisatie en geen slachtoffer dat beschermd moet worden. De vrije meningsuiting krijgt pas waarde als men opkomt voor degenen met wie men het niet eens is. Dat idee dient ook het uitgangspunt van een rechtbank te zijn.
Gevestigde democratische instituties moeten niet bang zijn en zelfvertrouwen tonen dat de democratie het wel redt tegen vier tamelijk onbelangrijke radicaal-rechtse activisten. Ze willen de democratie niet afschaffen, maar zich profileren met hun hun politieke agenda. Ze hebben binnen het secularisme recht op de religiekritiek die ze in Mechelen uitoefenden. Ook als daar een politieke overtuiging achter schuilgaat die de meerderheid van de bevolking verderfelijk vindt.
Update 8 augustus 2022: Laat ik open en eerlijk zijn, ik vind Amnesty International (AI) een bedenkelijke mensenrechtenorganisatie die niet aan de eigen normen voldoet. Velen pleiten voor het opdoeken ervan omdat het moreel failliet is. Er lijkt een continue spanning te bestaan tussen het Angelsaksisch georiënteerde, koppige en wereldvreemde hoofdkantoor en de landelijke organisaties waarover AI uitspraken doet.
Die laatsten zien doorgaans meer nuances en nemen vaak afstand van het hoofdkantoor. Dat zagen we in het geval Julian Assange en Zweden, dat zagen we afgelopen week bij het rapport over Oekraïne waar de Oekraïense afdeling van AI afstand van nam en directeur Oksana Pokalchuk uit protest opstapte. Ze beschuldigde het hoofdkantoor van het napraten van propaganda van het Kremlin. Ik denk dat ze gelijk heeft. Donateurs van AI moeten maar eens goed nadenken of hun steun niet averechts werkt.
De wereldvreemdheid en naïviteit van het topmanagement van AI is de terugkerende praktijk. AI kan zich inzetten voor goede doelen, bijvoorbeeld in acties voor politieke gevangen, maar overspeelt vaak de eigen hand door uitspraken te doen over kwesties waar het onvoldoende inzicht in heeft, de landelijke bureau’s het niet mee eens zijn en waar het naïef en blind instapt zonder goed te beseffen dat het daarmee onnodige schade aanricht in een kwestie die het zegt te willen verbeteren.
Update 8 mei 2021: Amnesty International komt terug op haar besluit om Navalny niet langer als gewetensgevangene te beschouwen. In een bericht van 7 mei 2021 zegt het dat dit besluit verkeerd was: ‘Amnesty International nam een verkeerde beslissing, waardoor onze bedoelingen en motieven op een kritiek moment in twijfel werden getrokken. We verontschuldigen ons voor de negatieve gevolgen die dit heeft gehad voor Alexei Navalny persoonlijk en voor de activisten in Rusland en de rest van de wereld die onvermoeibaar campagne voeren voor zijn vrijheid’.
Amnesty International, je wordt er niet altijd vrolijk van. Het is politiek minder onafhankelijk dan het lijkt. Het schipperen is in het DNA ingebakken. Maar soms slaat het door. Neem nou het geval Alexei Navalny. Deze Russische oppositieleider die een vergiftiging door de Russische geheime dienst op het nippertje overleefde wordt door Amnesty International niet langer als gewetensgevangene beschouwd. Onduidelijk is waarom precies, maar het zou gaan om 15 jaar oude uitspraken van hem.
Dit roept de vraag op waarom Amnesty International haar huiswerk niet heeft gedaan en eerst op 17 januari 2021 besloot om hem te beschouwen als gewetensgevangene en dat nu herroept. Wat zegt dat over het zorgvuldig en autonoom handelen van Amnesty International?
Dit is niet de eerste maal dat Amnesty International de gewetensgevangene status terugdraait. Het gebeurde in 1964 ook met Nelson Mandela. Er was toen een wereldwijd debat tussen de leden van Amnesty International over dit besluit. De overgrote meerderheid besloot de basisregel te handhaven dat gewetensgevangenen geen gebruik hebben gemaakt van of pleiten voor geweld. Zie hier: (p. 5-6). Uit een publicatie van Amnesty International blijkt deze definitie van gewetensgevangene nog altijd te gelden.
Uit een reactie van Amnesty-woordvoerder Ruud Bosgraaf blijkt echter wat anders. Het blijkt dat hij de geschiedenis van zijn eigen organisatie slecht kent. Hij vergeet de jaren 1960 en rekt het begrip gewetensgevangene op als hij volgens de NOS zegt dat de benaming ‘gewetensgevangene’ dateert uit de jaren 1970 en impliceert dat ‘iemand geen geweld heeft gebruikt of gepropageerd en zich niet schuldig heeft gemaakt aan haatzaaien of discriminatie.’ Dat laatste voegt Bosgraaf eigenhandig toe. Hij voegt elementen toe aan de definitie van gewetensgevangene die Amnesty International hanteert waardoor die een andere lading krijgt en breder opgevat kan worden. Is dat oneigenlijk oprekken nodig om Navalny onder deze definitie te laten vallen?
Het is dus niet alleen onduidelijk waarom Amnesty International Navalny niet langer als gewetensgevangene beschouwt omdat Amnesty International daar geen details over geeft, het is evenmin duidelijk op welke definitie van ‘gewetensgevangene’ Amnesty International zich baseert.
Een en ander komt neer op een publicitair succesje voor het Kremlin, een tegenslag voor Navalny en een afgang voor Amnesty International. Het laat zich manipuleren of geeft daar op z’n minst de indruk van door mee te gaan in de bezwaren die het Kremlin in een campagne tegen Navalny de laatste maand naar voren heeft gebracht. Dat kan het wel gebruiken na alle onthullingen over corruptie op sociale media door Navalny die de Russische nomenklatoera ook in de Russische Federatie onder druk heeft gezet. Hoe dom en naïef kan men zijn? Amnesty International bewijst het.
Foto 1: Schermafbeelding van deel artikel ‘Amnesty blijft actievoeren voor Aleksei Navalny’ van Amnesty International, 24 februari 2021
Foto 2: Schermafbeelding van deel artikel ‘Amnesty noemt Navalny niet langer gewetensgevangene’ van de NOS, 24 februari 2021.
De Nederlandse tak van de Scientology Kerk heeft de afgelopen maand talloze video’s met Gerbrig Deinum op haar YouTube-kanaal geplaatst. Zij doet de publiciteit van de Nederlandse Scientology Kerk en treedt veel op in de media. Deinum praat handig en vlot, maar wel in algemeenheden die niet controleerbaar zijn. Daarom is haar verhaal over de relatie van de Scientology Kerk met de media toch niet overtuigend. Daarbij sluit ze de mogelijkheid uit dat de kritiek die de Kerk krijgt gerechtvaardigd is. Opvallend is dat Deinum in een andere video aandacht besteedt aan de documentaire Going Clear: Scientology & the Prison of Belief van Alex Gibney die uit 2015 dateert. Ook hier wordt Deinum niet concreet en heeft ze geen steekhoudende argumenten.
De Scientology Kerk heeft in tegenstelling tot gevestigde godsdiensten geen ANBI-status omdat het onder meer niet kan voldoen aan het criterium van de Belastingdienst dat het ‘zich voor minstens 90% inzet voor het algemeen nut’. Dat bepaalde in 2015 het Gerechtshof Den Haag in een uitspraak. Daardoor hebben donateurs en organisatie geen recht op belastingvoordelen over giften en donaties en moet de kerk schenk- en erfbelasting daarover betalen. De Scientology Kerk zet zich dus niet voldoende in voor het algemeen nu, maar men kan zich terecht afvragen of andere religieuze instellingen dat wel doen. Dat betwijfel ik. In een commentaar van mei 2015 schreef ik dat er vermoedelijk met twee maten wordt gemeten. Hiermee pleit ik zeker de Scientology Kerk niet vrij, maar betoog eerder het omgekeerde. Namelijk dat alle godsdiensten onterecht een streepje voor hebben boven andere maatschappelijke instellingen en goede doelen stichtingen:
Dat 90%-criterium is een harde grens waarvan onduidelijk is hoe die bewaakt wordt. Wanneer voldoet een religieuze instelling voor 90% aan het algemeen belang en hoe wordt dat kwalitatief en kwantitatief getoetst? Wordt dat in de praktijk getoetst of is er consensus tussen politieke partijen dat het 90%-criterium niet wordt getoetst? Overwegingen om te betwijfelen of er in de praktijk getoetst wordt en te vermoeden dat religieuze instellingen niet voldoen aan dit criterium volgt uit het kenmerk van religie zoals religieuze instellingen dat vertegenwoordigen. Religie bestaat uit twee componenten die zijn te omschrijven als intern en extern gericht. Dat eerste omvat zingeving en troost en is op de gelovige gericht, en dat laatste omvat belangenbehartiging, het bedrijven van machtspolitiek en charitatieve doelstellingen. Dit maakt religieuze instellingen zo divers en onoverzichtelijk dat niet op voorhand valt te zeggen dat ze voor 90% het algemeen belang dienen. Of anders gezegd, het niet op voorhand uitgesloten kan worden dat ze voor meer dan 10% hun eigen belang dienen.
Het is betrekkelijk ongemerkt gebleven in de recente beeldenstorm. Ook religieuze standbeelden zijn vernield.
Dat is ongewenst.
Ik kan me vinden in de uitleg van de gastheer van American Cholo die niks heeft met religie en meent dat het vernietigen van religieuze standbeelden over een grens gaat. Waarom dat trouwens anders is dan het vernietigen van niet-religieuze standbeelden is de vraag. Gaan die niet exact dezelfde grens over? Want waarom zouden religieuze symbolen bescherming verdienen die niet-religieuze symbolen niet verdienen?
Het argument dat Confederale standbeelden kunnen worden vernietigd omdat de Confederatie de burgeroorlog heeft verloren is onzinnig. Een schijnreden verkleed als kwinkslag. In vele landen heeft religie immers de culturele oorlog verloren. Mogen daarom daar hun symbolen vernietigd worden? Nee.
Het argument om geen standbeelden of symbolen te vernietigen of te verbieden is eerder dat de censuur of intolerantie die vandaag de ander overkomt, morgen de eigen persoon kan overkomen. Of de naasten en de leden van de eigen groep. Vanwege een verkeerd T-shirt, een verkeerde mening of een verkeerd uiterlijk.
Wat nu op het spel staat door de beeldenstorm die zich niet beperkt tot standbeelden in de publieke ruimte, maar zich ook doet gelden in krantenkolommen, op sociale media en in talkshows is de opvatting van de vrijheid van meningsuiting. Het gaat erom of de meningsuiting breed of smal opgevat moet worden.
Ik pleit voor een publiek debat waarin alles gezegd kan worden dat binnen de wet mogelijk is. Dat is zo goed als alles behalve oproepen tot of dreigen met geweld. Beledigen mag. Ook van religie. Ik heb niks met een beeld van Jezus Christus of een katholieke martelaar, maar gun anderen het ongehinderd aanbidden ervan.
Dat is het verschil tussen de vrijdenker die anderen gunt wat hij ook voor zichzelf claimt en niet bang is om in debat te gaan en de politieke correcte golf van (gespeelde) verontwaardiging, symbolische borstklopperij, intolerantie en identiteitspolitiek van radicaal-links én radicaal-rechts die nu door de westerse wereld golft.
Dat laatste is een doodlopende weg die het publieke debat en de democratie ernstig dreigt te beschadigen. Laten we zo verstandig en redelijk zijn om de radicale intolerantie af te wijzen. We verdedigen ook datgene waarmee we het niet eens zijn. Als we dat te bont vinden, dan zetten we er een tegenargument tegenover.
De verdediging van president Trump en zijn losvaste medestanders neemt bizarre vormen aan. Doelmatig en slim oogt het niet. De conclusie kan geen andere zijn dan dat ze in paniek zijn en niet voorbereid op een impeachment procedure. Republikeinen en medewerkers in het Witte Huis moeten gissen waar Trump mee bezig is. Dominee Robert Jeffress is een radicaal-rechtse pastor van een megachurch en een supporter van Trump. In bovenstaand fragment van Fox & Friends, dat zoals bekend nauwgezet bekeken wordt door Trump en waar hij ook nu weer zijn informatie vandaan haalt, dreigt Jeffress met geweld als Trump uit zijn functie wordt verwijderd. Het is goed om te bedenken dat dat alleen kan als de door de Republikeinen gedomineerde Senaat daarmee instemt. Dit fragment laat zien hoe gepolitiseerd de evangelische kerk is, met witte, rechtse mannen die hun geloof ondergeschikt maken aan hun steun voor Trump. Mijn commentaar bij deze video:
Is this pastor Jeffress really as idiotic as he sounds? Of course the Democrats wanted to impeach Trump from Day 1. Trump should have been more cautious because he knew that every mistake would be singnaled. But instead, with his conversation with President Zelensky, he gave exactly what the Democrats wanted. Namely a sufficient reason that is easy to understand for the general public to impeach him. That is entirely Trump’s fault. He has called fate over himself.
Pastor Jeffress does not behave the way a man of God should behave. With wisdom, compassion, tolerance and focused on the connection with others. He acts unworthily and makes himself ridiculous by referring to a civil war. Is that what a pastor must do? He turns his version of Christianity into a religion of war.
In addition, he is wrong on the constitutional side. In the constitution, a president can be impeached if he damages the interests of his country. The proceedings in the House must investigate this. That fits completely within the procedures of the constitution. Ultimately, it is the Senate that is dominated by the Republicans who give a verdict on it.
If Pastor Jeffress believes that the US is a mature democracy, then he must have faith in how it works. He should not do what he does in this interview with Fox News, namely try to undermine democracy. This is unworthy of every US citizen, including a pastor. Let Trump defend himself well and present his arguments. Nothing is wrong with the procedure of an impeachment.
Threatening with a civil war damages Jeffress’s credibility and in his threat he also damages the evangelicals he positions as short-sighted citizens who would not understand what democracy, democratic institutions and procedures, and the rule of law are.
Foto: Tweet van Donald J. Trump, 30 september 2019.
Het Ministerie van Buitenlandse Zaken geeft reisadviezen en publiceert die op de eigen site. Het brengt de veiligheidsrisico’s in kaart voor toeristen en zakelijke reizigers. Over de VS plaatst het bovenstaande mededeling. Maar blijkbaar is dit nog niet verwerkt in onderstaande tekst die na doorklikken opgeroepen wordt, want daar valt te lezen: ‘In de Verenigde Staten zijn de veiligheidsrisico’s vergelijkbaar met wat u in Nederland gewend bent’. Dat betekent volgens Buitenlandse Zaken dus dat in Nederland door het hele land kans bestaat op terroristische aanslagen, dat sommige delen van grote steden onveilig zijn en geweld door vuurwapens in het hele land voorkomt. Dat is de bizarre werkelijkheid van Buitenlandse Zaken over Nederland.
Opmerkelijk is trouwens ook de opmerking over criminaliteit die zegt ‘Er zijn incidentele gevallen van massale schietincidenten. Deze gevallen zijn niet gericht op toeristen’. Dit is een opmerkelijke toevoeging omdat de massale schietincidenten in onder meer straten of winkelcentra willekeurig zijn en tot willekeurige slachtoffers leiden. Andere landen waarschuwen wel voor het geweld door vuurwapens in de VS, zoals Uruguay dat in een verklaring spreekt over ‘groeiend willekeurig geweld’ (‘creciente violencia indiscriminada’). Dat staat haaks op het reisadvies van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken. De LA Times zegt in een bericht dat ook Venezuela en Japan waarschuwen voor de schietincidenten in de VS. Uit het bericht blijkt ook dat Duitsland, Nieuw-Zeeland en Frankrijk al eerder waarschuwden voor het risico van massale schietpartijen.
Foto 1: Schermafbeelding van deel reisadvies voor de VS van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken, gewijzigd 5 augustus 2019.
Foto 2: Schermafbeelding van deel veiligheidsrisico’s van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken voor de VS.
Het bericht zat er al aan te komen, maar in Frankrijk hebben de gele hesjes het momentum verloren. Volgens een opinieonderzoek van bureau Elabe in opdracht van nieuwzender BFMTV keert het electoraat zich geleidelijk van hen af. Het wordt er vermoeid van en wil dat de zaterdagse betogingen stoppen. Volgens een meerderheid zijn ze steeds verder af komen te staan van de aanvankelijke eisen die wel als gerechtvaardigd werden gezien. Ook radicaal-linkse (achterban Jean-Luc Mélenchon) en radicaal-rechtse (achterban Marine Le Pen) kiezers identificeren zich relatief minder met de gele hesjes. Wat de beweging lijkt te zijn opgebroken is dat het geen profiel, programma en door allen gesteunde leider had. Ergens tegen zijn kan een breekijzer zijn om vastgeroeste machtsverhoudingen te doorbreken, maar als dat uiteindelijk een richtingloos negativisme blijkt te zijn, dan slaan vermoeidheid en moedeloosheid toe. Toch is het interessant om de komende tijd te volgen hoe de beweging verandert, zich opsplitst en zich gaat verhouden tot de bestaande partijpolitiek.
Angst voor de gele hesjes groeit onder Brabantse vrachtwagenchauffeurs. Ook onder journalisten die soms afgetuigd worden door de gele hesjes als ze verslag doen van de protesten. De agressie neemt niet af. Is dat een teken van machteloosheid of van infiltratie van de gele hesjes-beweging door beroepsactivisten die het vuurtje op willen stoken? Ze accepteren de bestaande democratie en rechtsorde niet. De gele hesjes zijn niet eenvorming, maar onderling verschillend. Daarom valt het nauwelijks vast te stellen wie er aan het woord is.
Het valt te verwachten dat de sleet erin komt zoals ook gebeurde bij het ‘hacktivistische’ Anonymous dat begon vanuit maatschappijkritiek, maar vervolgens verburgerlijkte en zich onder meer ging richten op het bestrijden van pedofielen. In 2014 schreef ik in een commentaar over die verburgerlijking en vertrutting van Anonymous: ‘Anonymous Nederland mixt ingrediënten door elkaar en kookt een heksensoep. Probleem is niet dat het een politiek standpunt inneemt, maar dat het wegduikt in de anonimiteit en geen duidelijkheid geeft over waarom, hoe, waar, volgens welk programma en namens wie het opereert. Daarnaast is Anonymous geen beschermd merk. Iedereen kan het kapen en ermee aan de haal gaan. Zodat vervlakking en vervaging op de loer liggen.’ Vijf jaar later kan Anonymous vervangen worden door gele hesjes. De geschiedenis herhaalt zich, maar dan anders. Het zich toe-eigenen van etiketten en schuilen in de anonimiteit blijft iets van alle tijden.
De cartoon op de voorpagina van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo krijgt kritiek omdat het zou aanzetten tot islamofobie. In een artikel geeft het Belgische HLN een overzicht van de reacties. Met verwijzing naar de aanslag in Barcelona door islamisten zegt de tekst ‘Islam, religie van vrede … voor eeuwig!’ Sommigen nemen het ook op voor het weekblad omdat spot moet kunnen en de cartoon de rol van religie in de aanslag belicht. In de berichtgeving wordt dat laatste nauwelijks genoemd en wordt de kwestie omgeleid tot een vraag over de grenzen aan de veiligheid. Ook op de FB-pagina van Charlie Hebdo wordt het debat heftig gevoerd.
Een satirisch blad mag de spot drijven met de islam. Het is een religie met vele verschijningsvormen. Feit is dat sommige ervan niet vredelievend, maar oorlogsgezind zijn. De politieke islam of het islamisme promoot oorlog en chaos. Dat mag genoemd worden. Zelfs als wereldwijd de islam tegen de zin van de meerderheid van moslims op grote schaal gekaapt wordt door pseudo-moslims, dan nog handelen die laatsten binnen de islam in naam ervan. Om die reden kan de islam niet ondubbelzinnig een religie van vrede genoemd worden.
Het is de vraag of Charlie Hebdo verstandig handelt door deze cartoon in de nasleep van de aanslagen in Catalonië op de voorpagina te zetten. Wat beoogt het hiermee? Het is onderhand wel duidelijk dat de islam niet ondubbelzinnig een vredelievende religie is omdat er te veel verschijningsvormen van de islam zijn die haaks staan op die vredelievendheid. Door middel van spot bevordert de cartoon de bewustwording over de islam. Want dit soort aanslagen zijn geen veiligheidskwestie, maar een kwestie van ideologie en geloof.
Dit terrorisme van de politieke islam kan uitsluitend op het niveau van de politiek opgelost worden. Indammen ervan door verhoogde veiligheidsmaatregelen is voor nu noodzakelijk, maar biedt voor de lange termijn geen soelaas. De cartoon raakt aan de aloude kwestie die maar niet definitief beantwoord wordt. Namelijk of moslims de plicht hebben zich ter bescherming van hun geloof er actief voor in te zetten door de pseudo-moslims buiten de deur te zetten en of dit op dit moment in voldoende mate gebeurt. Het antwoord op die laatste vraag is negatief. Dat komt door factoren die de islam verdeeld, verzwakt en onderontwikkeld maken.
Paradox is dat Europa gebaat is bij een sterke, goed georganiseerde, democratische en wetenschappelijke islam die de pseudo-islam van het islamisme resoluut buiten de deur zet, maar Europa het vanwege de verdeeldheid binnen de islam niet aandurft om een stap te zetten en achteraf te moeten constateren dat het een oorlogszuchtige islam heeft helpen versterken. Daarom moet de eerste stap van de moslims zelf komen. Zij moeten Europa ervan overtuigen dat de islam kansvol is als vredelievende religie door concrete resultaten te boeken die vervolgens in de publieke opinie als een koevoet kunnen dienen. Dat is via een omweg de bewustwording die de cartoon vergroot. Het dient een tweeledig doel. Het wijst de vredelievende moslims op de urgentie om georganiseerd en in grote getale in actie te komen en wijst critici van de islam erop dat het einddoel een vredelievende islam kan zijn. Hoe weinig realistisch dat perspectief op dit moment ook lijkt.
Foto: Voorpagina met cartoon van Charlie Hebdo van 23 augustus 2017. Met tekst ‘Islam, religie van vrede … voor eeuwig!.
George Knight 