Nasleep Benghazi zorgt voor spanningen in regering-Obama

Update 13 mei 2013: BBC-correspondent voor Noord-Amerika Mark Mardell concludeert naar aanleiding van onthullingen op ABC News dat onder druk van het Witte Huis door de CIA verwijzingen naar terrorisme werden geschrapt uit de berichtgeving over de aanval op het consulaat in Benghazi, dat er koppen gaan rollen, dat Hillary Clinton moet vrezen voor haar loopbaan en dat president Obama in de verdediging wordt gedrukt. 

Vanaf het begin was het voor de goede verstaander helder dat de anti-islamfilm ‘Innocence of Muslims‘ weinig met de aanslag op het Amerikaanse consulaat in Benghazi te maken had. Met de dood van ambassadeur Stevens als gevolg. De film was wellicht een excuus, maar zeker geen aanleiding. Deze dood kende geen makkelijke daders. De regering-Obama draaide er in de dagen na de aanslag omheen en verwees naar de film. Senator Rand Paul verwijst zonder haar bij naam te noemen naar minister van Buitenlandse Zaken Clinton als hoofdschuldige. Ze was ervoor verantwoordelijk dat de beveiliging van het consulaat niet op orde was.

Maar ook president Obama maakte een draai en liet de waarheid ‘spinnen’. Om fouten van zijn regering af te dekken verwees-ie naar de film. Op 14 september liet Jay Carney, de woordvoeder van het Witte Huis weten dat de protesten een direct gevolg waren van de film ‘Innocence of Muslims‘. De positie van CNN is opmerkelijk. Het kwam eerder in aanvaring met het State Department toen het documenten van de vermoorde ambassadeur Chris Stevens uit het consulaat in Benghazi opspoorde waarin Stevens beweerde dat-ie zich onveilig voelde. Dat leverde CNN onterechte beschuldigingen van partijdigheid op door de regering-Obama.

Inmiddels lijkt het erop dat ook uit een hearing achter gesloten deuren de eerder deze week afgetreden CIA-chef David Petraeus heeft verklaard dat in de publiciteit de regering-Obama tegen beter weten in ontkende dat het om een terroristische aanslag ging. Minister Hillary Clinton kan een slachtoffer worden van deze doofpot. Vraag is of het spoor ook valt terug te leiden naar president Obama. Deze zaak is nog niet ten einde.

Penis past niet in straatbeeld Wenen

In het Weense Leopoldmuseum is vanaf 19 oktober de tentoonstelling ‘nackte männer‘ te zien. Een overzicht dat diversiteit en verandering in de weergave van naakte mannen van 1800 tot heden toont. Doorgaans laat de kunst vrouwen in hun naaktheid zien. Voor de verandering zijn de mannen aan de beurt. Dat valt niet mee.

Buiten het museum protesteerden de Weners tegen de naaktheid. Frontale mannelijkheid op de 250 affiches voor de tentoonstelling moest verhuld worden met een balk. Een woordvoerder van het museum liet weten dat meer vrouwen dan mannen klaagden en dat dit protest niet verwacht was. ‘Want er was toch geen erectie te zien’. Reacties varieerden van hersenloos en zielig tot pornografisch. Het museum was niet op provocatie uit. Op Facebook zegt het museum dat er binnenskamers over gesproken wordt of de samenleving de afbeelding van een penis wel aankan. Zelfs op Facebook zijn nu de ‘gevoelige plekken’ onherkenbaar gemaakt.

Het werk laat drie naakte Franse voetballers zien: Serge, Moussa, Robert. Ze verbeelden de etnische diversiteit van Les Bleus, het Franse elftal. Tevens het thema van de tentoonstelling. Het is ‘Vive La France‘ van het duo Pierre et Gilles, dat volgens Salon.com ‘mythe, camp en homo-erotiek‘ in hun werk stopt. Dus ‘over the top‘. Blijkbaar niets voor Weners, inclusief Wienerinnen. Maar de publiciteit voor naakte mannen is verzekerd.

Foto 1: Pierre et Gilles, Vive La France, Serge, Moussa, Robert, 2006

Foto 2: Afgeplakt affiche voor de tentoonstelling ‘nackte männer‘ in het Weense Leopoldmuseum

Mohammed: A Star Is Born

Mohammed wordt in de satirische pers steeds populairder. Het Franse Charlie Hebdo lanceerde de islamitische profeet een week geleden als filmster die met zijn billen pronkt als ooit Brigitte Bardot. Dat was uiteraard een verwijzing naar de film ‘Innocence of Muslims‘ toen Mohammed de filmwereld ingesleept werd.

Nu volgt het Spaanse satirische blad El Jueves dat deze week op haar omslag zet: ‘Maar weet iemand hoe Mohammed eruitziet? Dat weten we niet en volgens moslims mogen we dat niet weten. In The Huffington Post legt directeur Mayte Quílez van El Jueves uit dat het blad niet pretendeert Mohammed te tekenen. De omslag is een parodie op de situatie in islamitische landen, ‘Es una parodia de la situación que se está viviendo en los países islámicos‘. ‘Want als je Mohammed niet mag afbeelden, hoe weet je dan dat-ie op de cartoons staat?’

Mayte Quílez vindt dat El Jueves stelling moet nemen. Het blad gaat in tegen een onverdraagzame religie die druk uitoefent en doodt in naam van iets, ‘Vamos contra un sector intransigente, que presiona y mata en nombre de algo‘. Het is de functie van humor om dat met respect voor religie, maar minder respect voor onverdraagzaamheid aan de kaak te stellen. Het Duitse satirische blad Titanic heeft aangekondigd ook met een Mohammed-nummer te komen. De profeet moet de omslag delen met voormalig first lady Bettina Wulff. Hoofdredacteur Leo Fischer rekent op het begrip en de onverschilligheid van Europese moslims in hun reactie.

Zoals de oplossing voor religie niet minder maar meer religie is, zo is de oplossing voor religiekritiek meer satire. Daarbij kan de ventielfunctie van humor helpen. Van hoe meer kanten kritiek komt, hoe vrijer de meningsuiting geuit kan worden. En hoe beter de islam kan functioneren. En de nieuwe filmster Mohammed? Ach, Mohammed moet niet mopperen, want van alle religies worden karikaturen gemaakt. Al eeuwenlang. Dat het nu de islam overkomt is een verregaande, maar noodzakelijke stap in de emancipatie van deze godsdienst. In Nederland blijft het opvallend stil met satire. Kwestie van humor? Of angst na Theo van Gogh?

Foto 1: Omslag Spaans satirisch blad El Jueves met teksten: ‘Rellen afbeelding Mohammed’ en ‘Maar weet iemand hoe Mohammed eruitziet?’

Foto 2: Omslag Duits satirisch blad Titanic met Bettina Wulff en ‘Mohammed’ die een film gaan maken

Foto 3: Cartoon van Delize in de France Soir met de tekst: ‘Mopper niet, Mohammed, wij allen hier worden gekarikaturiseerd‘

Voorzitter EU-parlement Schulz vertegenwoordigt Europa slecht

Afgelopen zaterdag zei de Duitse voorzitter van het Europarlement Martin Schulz in een verklaring over ‘Innocence of Muslims’ en de reacties daarop: ‘Ik veroordeel dit ongerechtvaardigde geweld en degenen die het brandend houden. Ik veroordeel sterk het gebruik van godsdienst om tot haat en geweld aan te zetten. Op dezelfde manier, keur ik krachtig elke poging af om de islam belachelijk te maken. Mensen en leiders moeten de daden van geïsoleerde haatdragende personen niet verwarren met het beleid van staten en instellingen.’

Een verklaring die de waarheid in het midden wil houden, maar toch volledig ontspoort. Schulz veroordeelt in een adem het geweld door religie en het belachelijk maken van religie. Maar dat laatste is van een andere orde omdat het geen levens kost en niet met gebruik van geweld samengaat. In Europese landen is het beledigen van religies of levensovertuigingen niet strafbaar. Daarom is het onbegrijpelijk dat Schulz een en ander in zijn verklaring direct verbindt. Schulz heeft het Heilig-Geist-Gymnasium in Würselen gevolgd dat gelieerd is aan de ‘Spiritaner; Missionsgesellschaft vom Heiligen Geist.‘ Martin Schulz is een Duitse christen-socialist.

In een overleg met Arabische parlementariërs uit de Golfstaten heeft Schulz opnieuw gesproken en zich kritiek op de hals gehaald. Doelend op ‘Innocence of Muslims‘ zei Schulz het er met zijn gesprekspartners over eens te zijn dat dit soort godslasterlijke films veroordeeld moet worden. ‘Ik veroordeel niet alleen de inhoud, maar ook de verspreiders van zo’n film, die enorm vernederend is voor veel mensen over de hele wereld.’ Punt uit.

Wat bezielt Martin Schulz? Hij laat na te praten over de meningsuiting en het gebruik van geweld in naam van de islam. Schulz verwart opnieuw oorzaak en gevolg. Het is niet de film die slachtoffers heeft gemaakt, maar de reactie op de film. De Amerikaanse ambassadeur in Libië Chris Stevens is niet gedood door ‘Innocence of Muslims‘, maar door degenen die er op reageerden. Het Europarlement kan dit niet laten passeren. Martin Schulz geeft het verkeerde voorbeeld en vertegenwoordigt de Europese vrije waardegemeenschap slecht.

Foto: Martin Schulz

Islam laat Charlie Hebdo koud, maar koudwatervrees bij politici

For English translation see comments (‘Reacties’).

Een orthodox-joodse man duwt een moslim in een rolstoel. Ze zeggen dat u niet mag lachen. Intouchables verwijst naar een recente Franse film over een rijke gehandicapte blanke en zijn zwarte verzorger die ondanks hun afwijkende achtergrond het samen prima kunnen vinden. Charlie Hebdo is een Frans satirisch blad.

Het laat zich de mond niet snoeren. In reactie op de reacties op ‘Innocence of Muslims‘ besteedt het aandacht aan de islam. Bij een themanummer over Mohammed in november 2011 vernietigde een bom de kantoren. De daders zijn nooit opgespoord. Nu met een naakte Mohammed als parodie op Le mépris van Jean-Luc Godard. Een film uit 1963 met Michel Piccoli en Brigitte Bardot. De beveiliging van de kantoren is aangescherpt.

Directeur Charb(onnier) ziet in persvrijheid geen provocatie. En moslims hoeven Charlie Hebdo niet te lezen, net zomin als hij naar een moskee gaat om naar een preek te luisteren die strijdig is met wat hijzelf gelooft. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Laurent Fabius ziet er een onnodige provocatie in. Hij perkt zo de meningsuiting in door zijn verwijzing naar de ‘huidige context‘, ‘vermijden van het overbodige‘ en ‘individuele verantwoordelijkheid‘. Hij voegt zich bij de westerse bestuurders die uit veiligheidsoverwegingen voor een politiek van schipperen kiezen. En feitelijk de persvrijheid niet ondubbelzinnig ondersteunen.

Charb roept de Franse premier Jean-Marie Ayrault op de persvrijheid te ondersteunen in plaats van onder de indruk te zijn van een stelletje idiote clowns dat voor de Amerikaanse ambassade protesteert: ‘Jean-Marc Ayrault devrait soutenir la liberté de la presse et la République, plutôt que d’être impressionné par une bande de clowns ridicules qui manifestent devant l’ambassade des Etats-Unis.’ Premier Ayrault laat Charlie Hebdo trouwens vrij om zelf te oordelen. Charb ziet nooit een gunstige mondiale context om te spotten met religie.

Dalil Boubakeur, rector van de Grote Moskee in Parijs roept op tot kalmte. Hij verklaart met verbazing, verdriet en bezorgdheid vernomen te hebben dat de publicatie van Charlie Hebdo de protesten in de islamitische wereld kan verergeren. Hij roept op geen olie op het vuur te gooien. Boubakeur betreurt het dat het aanzetten tot religieuze haat niet even zwaar bestraft wordt als het aanzetten tot rassenhaat. Zijn vorige klacht tegen Charlie Hebdo werd ongegrond verklaard. Een verbod zou in zijn ogen een rem op de protesten kunnen zijn.

Vraag is welke opstelling meer te betreuren valt. De praktische vol berekening van Fabius of de zalvende zonder gevoel voor humor van Boubakeur. Van deze kun je nog stellen dat-ie voor het islamitisch belang ingehuurd is. Dat doet-ie kundig. Maar Fabius vertegenwoordigt het morele failliet van de liberale democratie. Voor een satirisch blad als Charlie Hebdo zijn laffe, blunderende en frauderende politici een ware zegen.

Foto 1: Omslag van Charlie Hebdo, 19 september 2012

Foto 2: Pagina uit Charlie Hebdo: Le film qui embrase le monde musulman (De film die de moslimwereld omarmt). ‘Mohammed’ vraagt aan ‘regisseur Jean-Luc Godard’ of-ie van zijn kont houdt (Et mes fesses? Tu les aimes mes fesses?). Verder: Mahomet, une étoile est née! (Mohammed, een ster is geboren!).

Controverse Mohammed-film is lakmoesproef voor bestuurders

Sommige bestuurders reageren onzeker op de onrust die de film ‘Innocence of Muslims‘ teweegbrengt. In Duitsland wil de minister van Binnenlandse Zaken Roger Lewentz (SPD)  van Rheinland-Pfalz de vertoning van de film voorkomen. Reden? Hij noemt het een provocatie. Wat het uiteraard is. Maar niet makkelijk valt in te zien waarom dat de inperking van de meningsuiting waard is. Lewentz klinkt weinig oprecht als-ie zijn aandringen om af te zien op vertoning geen verbod wil noemen. Want dat is het feitelijk wel. Lewentz laat zich door de dreiging van zowel rechts-extremisten als salafisten op de kast jagen. De grootste fout die hij maakt is dat-ie in het openbaar onvoldoende vertrouwen uitspreekt in de democratie en het publieke debat.

Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam (PvdA) weet de valkuil te vermijden waarin Lewentz valt. Hij spreekt zijn vertrouwen in de rechtsstaat en de open samenleving uit: Aboutaleb ziet niets in een verbod op het vertonen van de film. Hij vindt het tornen aan de vrijheid van meningsuiting te riskant. ‘’Vandaag is het dit, morgen een ander verhaal’’, voorspelt de burgemeester. (..) Hij roept Nederlandse moslims op ‘’om hier de humor van in te zien’’ of het met een korreltje zout te nemen. Demonstreren mag, maar de burgemeester wijst erop dat er ook andere manieren zijn om te protesteren: ‘’Als je het nodig vindt maak je zelf een filmpje YouTube, of je schrijft een verhaal’’, stelt hij. Aboutaleb wijst erop dat veel moslims juist naar Nederland vluchten omdat ze in hun geboorteland niet vrijelijk voor hun mening kunnen uitkomen. Maar ook hier hebben ze volgens de burgemeester niet het recht ”om niet beledigd te worden”.

Zo krijgt een trailer van een film die begon als project van de gemankeerde scharrelaar Steve Klein, verre van representatief is voor de VS, en daarna aangegrepen werd vanuit segmenten van de islam om moslims voor hun doel te winnen en tegen de VS op te zetten, steeds meer het karakter van een lakmoesproef voor zuiver bestuur en de juiste interpretatie van de rechtsstaat. Bestuurders als Aboutaleb reageren ontspannen en stutten zo de democratie, anderen zoals Lewentz reageren verkrampt en vreten de democratie van binnen uit. De laatsten eigenen zich daarbij een verantwoordelijkheid en mandaat toe dat ze helemaal niet bezitten.

Foto: Ahmed Aboutaleb, 2010. Credits: NRC

Gemak om meningsuiting opzij te zetten is valkuil: Obama en media

In de verslaggeving in de Nederlandse media over het verzoek van de regering-Obama aan Google/YouTube om de trailer van de film ‘Innocence of Muslims‘ van YouTube te halen, ontbreekt een kritische noot. Dat geeft te denken. Want het verzoek van de Amerikaanse regering is in tegenspraak met de vrijheid van meningsuiting. Hoe de benadering achteraf door president Obama of zijn woordvoerders ook wordt uitgelegd. Het gaat erom dat de regering-Obama heeft geprobeerd Google/YouTube te bewegen censuur toe te passen.

Ontoelaatbaar. In The Guardian zet Glenn Greenwald feiten en argumenten op een rijtje. In zijn verslag vallen velen door de mand. Vooral de supporters van Obama die als president Bush hetzelfde had gedaan moord en brand hadden geschreeuwd. Nu zwijgen ze. Zoals ze al jaren zwijgen als klokkenluiders als Bradley Manning of John Kiriakou door de regering-Obama gemangeld worden. Of WikiLeaks economisch wordt tegengewerkt.

Bij meningsuiting gaat het erom dat tegenstanders een podium gegund wordt. Dat gunnen aan medestanders is niet lastig. Het gaat dus om salafisten, neo-nazi’s of christenfundamentalisten. Ze moeten kunnen spreken om gehoord te worden. En desgewenst tegengesproken te worden. De poging van Barack Obama om het internet te censureren kent geen excuus. Censuur is een doodlopende weg. Waarom Nederlandse media zwijgen is een raadsel. Waarschijnlijk leven ze nog in de waan dat de regering Obama het beste met de vrijheid van meningsuiting van plan is. Niet dus. Het biedt weinig vertrouwen in hun rechtsstatelijk geweten.

Foto: ‘Innocence of Muslims’ op YouTube

Religies laten zich bij Mohammed-film niet van hun beste kant zien

Religies stellen zich strijdbaar op. De film ‘Innocence of Muslims‘ is gefilmd in Hollywood en geproduceerd door Media for Christ, met als missie to ‘glow Jesus’ light’ to the world. En branden doet het. De Amerikaanse ambassadeur in Libië  Christopher Stevens kan het niet navertellen. De film schildert Mohammed af als een sexueel geobsedeerde met sadistische trekken. Naar nu blijkt is Alan Roberts de regisseur ook maker van sexfilms. Voorzitter van Media for Christ is de uit Egypte afkomstige kopt Joseph Abdelmasih, ook wel genaamd Joseph Nassrallah. Hij heeft in het openbaar inmiddels afstand genomen van de film, hoewel-ie de opdracht ertoe gaf. Nassrallah is ook voorzitter van The Way TV, een koptische satellietzender in California.

Moslims houden zich in hun reacties niet in. De film wordt als aanleiding gebruikt om tegen het westen in actie te komen. Felle moslims trekken meer gematigde moslims in een ideologische strijd. De film had ook een cartoon of roman kunnen zijn. Of een miss-verkiezing, een schoolboek of een bekeerde moslim ergens ter wereld. Het maakt niet uit. Daarom slaat de analyse dat de makers van de film verantwoordelijk zijn de plank mis. De film is het excuus om het sowieso tegen de gevestigde macht op te nemen. Religies weten heftig als niets anders de verschillen met andersdenkenden te accentueren. Volgens de mensenrechten is een verbod van religie niet mogelijk, maar het taboe om het ter discussie te stellen is aan een doorbraak toe.

Foto: Jos Collignon voor de Volkskrant, De gesel der godsdiensten, 2009

Dood Amerikaanse diplomaten in Libië kent geen makkelijke daders

Craig Murray zegt over Amerikaanse diplomaten die in Libië zijn gedood: ‘But part of the responsibility for these deaths lies with the US and Israeli far right activists who made a film insulting Islam, with precisely the intention of provoking a spiral of violence. There are many interest groups longing to promote a perpetual climate of war and fear; some of them, like these filmmakers, are easier to identify than others.’

Murray leidt aan diplomatieke koudwatervrees en keert het om. Natuurlijk is het triest dat diplomaten tijdens hun werk vermoord worden door een waanzinnige menigte. Natuurlijk is ‘Innocence of Muslims‘ van de Amerikaans-Israelische regisseur Sam Bacile een politieke film die erop uit is om de islam te beledigen. Het doet dat in mijn ogen op een tamelijk amateuristische manier, het aanzien niet waard. Maar provoceren mag, als het spelen met een doosje lucifers in het kruithuis. En beledigen is een kwestie van perspectief.

Wil Murray de meningsuiting aan banden leggen door een verbod? Door zijn commentaar stuurt-ie aan op zelfcensuur. Nederlanders denken dan meteen aan de film Fitna uit 2007-8 van Geert Wilders. Die uiteindelijk voornamelijk voor binnenlandse politieke onrust zorgde. Toenmalig minister van Buitenlandse zaken Maxime Verhagen wilde Wilders laten bespioneren door de AIVD. Wat niet gebeurde. In het buitenland bleef het rustig.

Religieuze radicalen die een ambassadeur willen doden hoeven daarvoor niet aangezet te worden door een film. Ook zonder aanwijsbare reden gebruiken ze geweld. En het beledigende Fitna leidde tot niks. Juist meer openheid en meer provocatie is nodig. Zodat radicalen alvast kunnen wennen aan de vrijheid van meningsuiting. Zodat ze eens zelf na gaan denken. Alleen dat doorbreekt het klimaat van oorlog en angst. Niet de angst voor openheid of een mogelijke belediging. Craig Murray stuurt z’n pijlen de verkeerde kant op.

Foto: De Amerikaanse ambassadeur Christopher Stevens die werd gedood in Benghazi, 11 september 2012. Credist AP

Ontslag Dautzenberg tekent inperking van de meningsuiting

Aldus Arnon Grunberg in De Volkskrant. A.H.J. Dautzenberg plaatst het door op zijn site. Hij werd uit protest lid van de Vereniging Martijn. De schrijver en Sander Blom van uitgeverij Contact spreken van een heksenjacht tegen pedofielen. Maar de provocatie dient mogelijk om de publiciteit te halen. Nu heeft de Financial Times Dautzenberg en zijn compagnon Erik Hannema ontslagen. Zonder over de kwestie te willen praten.

In dit ontslag komen diverse aspecten samen. Hoe ruim moet de vrijheid van meningsuiting opgevat worden? Hoe vrijdenkend of conformistisch stellen burgers zich op ? Kan iemand vanwege gedachten ontslagen worden als-ie geen wet overtreedt? Wat is de afweging van een krant tussen eigen autonomie en aanvaardbaar maatschappelijk opereren? Heeft dit iets te maken met het aangrijpen van pedofilie en terrorisme door overheden om ten koste van burgers en hun privacy de staatsmacht te vergroten? Maakt Dautzenberg met zijn wilde denken dit laatste er voor burgers al dan niet slechter op? Zit het de burgerrechtenbeweging in de weg?

Elke tijd heeft zondebokken nodig om zich tegen af te zetten. Eerst zijn het katholieken, joden of Surinamers, dan moslims of Polen. Eerst zijn het feministes, dan homosexuelen of pedofielen. Dat verandert continu omdat de samenleving verandert, een andere kijk ontwikkelt en de machtsverhoudingen meeveranderen. Anton Dautzenberg stelt zich op als voorloper die niet zozeer een verdediger van pedofilie is, maar wel een tegenstander van de jacht op pedofielen. Voor velen een te subtiele nuancering. Ook voor de Financial Times.

Foto: Column van Arnon Grunberg in De Volkskrant