Pseudo-journalistiek van Tamara Wernli over de pseudo-provocatie van Aktionskunst

Aktionskunst of performance kunst. De Zwitserse Tamara Wernli besteedt aandacht aan de Deense kunstenaar Uwe Max Jensen, Milo Moiré en het Zentrum für Politische Schönheit. Ze maakt deze stroming in de hedendaagse kunst in haar commentaar onschadelijk en belachelijk en noemt het een pseudo-provocatie. Aktionskunst van nu zou oppervlakkig zijn en geen gewicht meer in de schaal zeggen. Maar als het allemaal onschadelijk is en niets voorstelt, waarom is dan de penis van Jensen geblurd? Hoe de spijker door zijn voorhuid wordt geslagen is niet te zien. Aktionskunst is op sociale media kunst met een zwarte balk of een geblurd beeld. Niet het tonen van geweld of het onrecht, maar het menselijk lichaam is het taboe.

Wernli meent dat er een principieel verschil bestaat tussen de performance kunstenaars uit de jaren ’70 of ’80 (vdve), zoals Josef Beuys en Marina Abramovic en die van nu, zoals Jensen en Moiré. Maar het valt te bezien of Beuys en Abramovic in hun eigen tijd niet precies hetzelfde verwijt kregen als Jensen en Moiré nu. Het is ook al te makkelijk om iconen van toen te vergelijken met minder belangrijke kunstenaars van nu.  Ja, wellicht zijn Jensen en Moiré pseudo-provo’s, maar rechtvaardigt dat een standpunt dat de Aktionskunst van nu afbrandt?

Dat het betoog van Wernli rammelt en selectief is, en niet meer dan een gezellig life style praatje is valt te zien aan het ontbreken in haar verhaal van de nog immer actieve 79-jarige Oostenrijkse aktionist Hermann Nitsch. Hij verbindt de jaren ’70 en het nu. Hij paste blijkbaar niet in het verhaal. Ook de onlangs naar Frankrijk uitgeweken Russische performance kunstenaar Petr Pavlensky die zich eerder aan zijn penis vastspijkerde aan het Rode Plein en juist het verwijt krijgt dat hij te radicaal is en tegen letterlijk alles en iedereen protesteert is het tegendeel van pseudo-provocatie. De grootste provocatie is het flutterige blog van Tamara Wernli. Zij pretendeert met haar pseudo-journalistiek iets zinvols toe te kunnen voegen aan dit onderwerp. Niet dus.

Recycling van een bericht over een provocatie met een ‘Arbeit Macht Frei’-bord in Detroit

In de voormalige en leegstaande autofabriek ‘The Packard Automotive Plant’ (ontwerp Albert Kahn) in Detroit was volgens een bericht van de lokale pers op 5 februari 2013 de spreuk ‘Arbeit Macht Frei’ te zien. Bekend van de toegangspoort van het Duitse concentratiekamp Auschwitz en andere kampen zoals Sachsenhausen, Dachau en Theresienstadt. Volgens Wikipedia is het prompt door buurtwerkers weggehaald. Naar de opzet van de daders kan alleen maar gegist worden. Aldus de geschiedenis van 2013 die verwijst naar 1939-1945.

Het wordt vaker beweerd, een bericht dat eenmaal op sociale media is gepubliceerd kan nooit meer ongedaan worden gemaakt. Als een Vliegende Hollander blijft het eeuwig over de oceanen van het internet zwalken. Zo verbrokkelen archeologische digitale lagen die niet of nog slechts met moeite zijn te herkennen. Waarom publiceert Penny Gaff een item uit 2013 van Fox 2 op 25 september 2016 op haar You Tube-account? Zonder enige toelichting en duiding. Hoe merkwaardig is het om te waarschuwen voor een wantoestand die van 3,5 jaar daarvoor dateert en te doen alsof het een recente gebeurtenis is die er op wacht om opgelost te worden? Terwijl de spreuk per omgaande is weggehaald omdat velen zich eraan stoorden. Inclusief de journalist die het item afsluit. Penny Gaff wil waarschuwen, maar zet daartoe de recente geschiedenis op z’n kop.

Nog kwalijker is het dat zij en Fox 2 het hebben over ‘History’s most controversial work of art’. Dat slaat de plank mis. Zowel in de Duitse concentratie- en vernietigingskampen als in de Packard Plant gaat het niet om een kunstwerk. Maar om een politiek symbool. Trouwens, de omgekeerde hoofdletter ‘B’ op het bord in de Packard Plant duidt op een citaat van de spreuk zoals zich die bevindt in de toegangspoort van Auschwitz.

Foto: ‘Eingangstor des KZ Auschwitz, Arbeit macht frei (2007)’

Petitie van Achmed Habibi roept Marokkanen op het land uit te gaan: zelfhaat of provocatie?

De petitie ‘Alle marrokanen het land uit!’ van ‘Achmed Habibi’ op Petities24 spreekt duidelijke taal: ‘Wegh met die Marrokanen lan!’ Het is knap van Habibi dat de titel van de petitie in bijna foutloos Nederland is gesteld, want het moet ‘Marokkanen’ zijn. Dat is waarschijnlijk een ‘echte’ fout van iemand die niet taalvast is. In de twee toelichtende zinnen regent het merkwaardige spelfouten (Wegh, lan, wielen, ien) die bewust zo gemaakt lijken, terwijl de zinsbouw wel correct is. De conclusie is dan ook gerechtvaardigd dat hier een provocateur bezig is. Iemand die zich verbergt achter een valse identiteit omdat hij anderen geen identiteit gunt.

Het is niet de eerste keer dat een petitie op Petities24 kritiek oproept. Dat betrof petities met een commercieel doel die ook werden aangekondigd met wartaal. Om geloofwaardig te blijven doet Petities24 er verstandig aan om dit soort frauduleuze annonces per direct te verwijderen. Ze vervuilen deze site en maken de serieus bedoelde petities ongeloofwaardig. Sociale media hebben toch al zo te lijden van ruis en onoverzichtelijkheid.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘Alle marrokanen het land uit!’ van ‘Achmed Habibi’, 2 oktober 2016.

Hoe genuanceerd vinden we de nuances van Anton Dautzenberg?

Publicist Anton Dautzenberg presenteert bij Omroep Brabant zijn nieuwe roman ‘Wie zoet is’ die bij Atlas Contact verschijnt. Is het een beklemmende roman over eenzaamheid, pijn en verlossing die aan Marcellus Emants, J. van Oudshoorn en Louis Couperus doet denken? Die associatie duidt op zwartgalligheid, dood en fatalisme. Dautzenberg weet zich in zijn werk en politieke opstelling te positioneren op het puntje van het maatschappelijk aanvaardbare. Daarmee bereikt hij dat kritiek zijn deel wordt, maar ook dat hij de werking van conventies en vastliggende belangen aan de orde stelt. Is hij gedwongen te spiegelen en is het zijn onvermijdelijkheid? De samenleving zoekt zondebokken om machtsposities te verankeren. Het is niet anders.

Petitie als provocatie: Oktoberfest in München is anti-islamitisch

Het lijkt er sterk op dat deze petitie op Change.org van ‘Yousef Mohammed’ uit Ankara een provocatie is. Om uiteenlopende redenen vinden critici het Oktoberfest op de Theresienwiese een dom feest. Daarbij domineert de commercie de traditie. Mede om het feest en de lallende, plassende en kotsende mensen gedurende 16 dagen zijn vrienden van me naar een ander deel van München verhuisd. Maar anti-islamitisch is het Oktoberfest niet omdat het ontstaan is binnen de Beierse traditie van feesten, bier drinken en worstjes eten.

Het idee van anti-islamisme bestaat in het hoofd van moslim-extremisten en rechts-radicalen. Autochtonen vermijden het Oktoberfest omdat ze er niets mee hebben -het te plat vinden- maar zullen het niet in hun hoofd halen het te willen verbieden. Want door een verbod van iets dat iemand niet bevalt kan de pluriforme samenleving met zulke diverse uitingen niet functioneren. Door voorlichting moet dit aan moslim-extremisten en rechts-radicalen uitgelegd worden. En aan vluchtelingen die onvoldoende weten wat democratie inhoudt.

En dan nog, wat zou er beter zijn voor de integratie van vluchtelingen dan een bezoek aan het Oktoberfest? Al is het eenmalig. Bij sommigen in Nederland heerst de verkeerde redenering dat elke vluchteling een moslim is, en dat die vermeende moslims niet volgens Nederlandse gebruiken ontvangen kunnen worden. Maar dat ze ontzien moeten worden. Dus geen Nederlandse gerechten, wijn of bier op tafel. Deze pseudo islamitische gevoeligheid door eigen projectie dient de integratie van de nieuwe inwijkelingen niet, maar staat er haaks op.

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘Ban the Intolerant and Anti-Islamic event of Oktoberfest 2nd ATTEMT!’ dat gericht is aan het stadsbestuur van München.

Beschaafd radicalisme van Ralph Posset in Museum Oirschot

Update 2 september 2016: In een opinie-artikel voor TPO suggereert Ralph Posset dat de recensie van kunstcriticus Rob Schoonen in het ED over zijn tentoonstelling in Oirschot door hem georkestreerd is. Schoonen wordt als drankzuchtig en makkelijk beïnvloedbaar  voorgesteld. Posset meent dat hij ‘Een middelmatige kunstenaar’ is ‘die zowel goede als slechte pers heeft gekregen. Een kleurloos typetjes. Precies zoals alle andere kunstenaars.’ Maar dat laatste is nog maar helemaal de vraag. Hoe middelmatig is Posset? 

Update 4 maart 2015: Ralph Posset pikt de kritische recensie door journalist Rob Schoonen van het ED over zijn tentoonstelling in Museum Kruysenhuis niet. Volgens Omroep Brabant gaat Posset aangifte doen. Hij ziet in de recensie broodroof. Is Posset van de pot gerukt? Want als hij gelijk krijgt dan maakt dat elke kritische recensie praktisch onmogelijk. In een eerste reactie zegt Rob Schoonen dat Posset met zijn beschuldiging ‘alleen maar op publiciteit uit is’. Of Posset met het dreigen met aangifte tegen Schoonen positieve publiciteit genereert is de vraag. Zie bij reacties voor de recensie van Rob Schoonen en een videoverslag van het ED. 

Aldus Bossche kunstenaar Ralph Posset in februari 2014. Een jaar later opgepakt door Museum Kruysenhuis Oirschot waar Posset van 1 maart tot 7 april een solo heeft: ‘Mythe’. In een toelichting zegt Mark van de Voort: ‘De meeste kunstenaars kiezen veilig voor een hoogstpersoonlijk, hermetisch oeuvre, maar een enkeling gooit de kont tegen de maatschappelijke krib en zet alle regels van het betamelijke opzij. De taboedoorprikkende kunst van kunstenaar Ralph David Posset schrijnt, zet je voortdurend op het verkeerde been en laat je mild grimlachen. Een lucide flirt met provocatie maar de kunstenaar zal je nooit direct kwetsen.’

Het is een dubbele boodschap van Museum Kruysenhuis door Posset te afficheren als taboedoorbrekend, maar dat tegelijk klein te maken door hem speels en niet kwetsend te noemen. Dat lijkt eerder een politieke dan een kunsthistorische opstelling. Posset ziet zichzelf als de ontregelaar die ontwricht en op een radicale wijze over grenzen zegt te gaan, maar in eigen ogen volgens anderen nooit extreem wordt en kwetst. Posset is de kunstenaar die zijn taart eet zonder dat deze in zijn maag verdwijnt. Hij is de duivelskunstenaar die poseert als radicaal, maar toch door allen als geschikt geaccepteerd wil worden. Posset ruilt een radicale opstelling uit tegen acceptatie waardoor de vraag ontstaat hoe radicaal Posset in de kern eigenlijk is.

Het geaccepteerde radicalisme van Ralph Posset treft buiten de muren van de kunstwereld desondanks doel. Omroep Brabant: ‘Ondertussen is er ophef ontstaan over de expositie. Zo krijgt bestuursvoorzitter Han Smits van Museum Kruysenhuis mails van verschillende christelijke organisaties waarin ze schrijven dat ze zich beledigd voelen door de kunst. Ook zag hij op Twitter voorbij komen dat christelijke organisaties oproepen tot protest bij de expositie.’ Een beschaafde storm in een fijn glas water. Smits meent dat er volgens hem ook discussie moet kunnen plaatsvinden over het geloof: ‘Als je niet meer kunt discussiëren, bestaat het geloof niet meer’. Is het trouwens niet eerder andersom? Smits meent dat iedereen na de aanslagen bij Charlie Hebdo de vrijheid van meningsuiting moet respecteren. Wat voor kunst dat oplevert blijft vooralsnog onbeantwoord.

Europa: neem afstand van radicale islam en rechts-nationalisme

Update 16 januari: Vandaag krijgt Raif Badawi weer 50 stokslagen. Hij wordt beschuldigd de islam te hebben beledigd. Gisteren organiseerde Amnesty een demonstratie bij de Saoedische ambassade in Den Haag. In een nieuwsbericht deelde Buitenlandse Zaken op 9 januari mee: ‘Minister Koenders van Buitenlandse Zaken vraagt de regering van Saoedi-Arabië de lijfstraf die de Saoedische blogger Raif Badawi krijgt niet uit te voeren. ‘Nederland veroordeelt deze straf. Lijfstraffen zijn in strijd met de internationale mensenrechtenverdragen’, aldus de minister. In Europees verband heeft Nederland de zaak van Badawi al meermalen aangekaart bij de Saoedische autoriteiten. Nederland heeft zich vandaag opnieuw met Europese partners ingezet om de uitvoering van lijfstraffen te voorkomen.’ Maar stille diplomatie lijkt bij Saoedi-Arabië niet te werken. 

In de video krijgt de Saoedische blogger Raif Badawi 50 stokslagen. Hij is in hoger beroep tot 10 jaar gevangenisstraf, 1000 stokslagen en een geldboete veroordeeld omdat hij op een geweldloze wijze gebruik maakt van zijn recht om zich uit te spreken, zo vatte HRW het in 2013 samen. Ook Amnesty sprong in 2014 voor Badawi in de bres en eiste zijn directe vrijlating en intrekking van ‘het schandalig vonnis‘. Maar de Saoedische autoriteiten maakten er belediging van de islam van. De Saoedische autoriteiten verbieden opnamen met mobieltjes. Ze lopen dus niet graag te koop met hun intolerante opvatting van de islam.

Wat moet Europa met de radicale islam, naast dadels, vluchtelingen en olie het beste exportproduct van het Midden-Oosten? Ik reageerde op het Engelstalige Saoedische Arab News: ‘The opinion by Arab News is one of the many opinions in islam about depicting the prophet in western countries. Iraqi islamist Taha Jabir al-Alwani in 1997 said every society has its own means for expression. Islamic juridicial culture cannot be valuable outside the islamic world. Furthermore there is no text in the Quran that forbids making depictions or the possession of it. An open mind of all the various interpretations of islam could better accept the image in western societies as integral part of its pluriform nature. That acceptation would help to clean out of the way misconceptions about Islam and Muslims as an intolerant religion towards others.’

Europa moet de middenweg vinden tussen radicaal islamisme en rechts-nationalisme. Deze twee uitersten die meer overeenkomsten hebben dan ze toegeven hebben elkaar nodig om de eigen positie te bevestigen. Zo gijzelen ze elkaar. Allebei hebben ze er belang bij dat de rol van de islam -en dan vooral de radicale en onverzoenlijke varianten jegens andersdenkenden ervan- groot wordt gemaakt. Hieruit kan afgeleid worden dat het antwoord op radicaal islamisme en rechts-nationalisme het terugdringen van de islam is. Of beter gezegd: de relativering van het belang ervan. De islam is cultureel, economisch, politiek en zelfs demografisch verwaarloosbaar voor Europa. Die bewustwording is de eerste stap op weg naar de vrijheid. Nodig is dat ferm de Europese waarden worden herbevestigd. Dat wat in Frankrijk de Republikeinse waarden heten, en in Nederland de rechtsstaat met vrijheden en rechten, pluriformiteit, open samenleving en democratie.

Om de eigen waarden te revitaliseren moet West-Europa afstand nemen van regimes zoals dat in Saoedi-Arabië dat naast olie de radicale islam exporteert. Het is tijd voor een exportverbod van de radicale islam en een strategie die Europa binnen enkele jaren onafhankelijk maakt van Arabische olie. Nederland moet nu doorpakken en het niet laten bij mooie, abstracte woorden op pleinen tijdens solidariteitsbijeenkomsten voor Charlie Hebdo. Ik herhaal wat ik naar aanleiding van het vonnis van Raif Badawi vorig jaar schreef over Saoedi-Arabië: ‘Dat land is al lange tijd een dwaling in het buitenlandbeleid van de westerse wereld. De EU moet overwegen de stap te zetten om afstand te nemen van een hypocriet land dat anderen de maat wil nemen. Wat de gevolgen ook zijn. Nederland gidsland, het kan nog steeds. Er is wel lef voor nodig. Het valt te betwijfelen of de Nederlandse politiek en zakenwereld die nog in zich hebben.’ Misschien moeten burgers het initiatief nemen omdat politiek en bedrijfsleven het grandioos laten afweten in het opkomen voor Europese waarden.

Saoedi-Arabië is geen vriend, maar een vijand. Dus wat doen we?

Opnieuw aandacht voor Raif Badawi, opnieuw aandacht voor Saoedi-Arabië.  Het is door velen al vele malen gezegd. Saoedi-Arabië deugt niet en Nederland zou afstand tot dit land moeten nemen. Maar het gebeurt niet. Bloggers zijn vogelvrij in dat door en door islamitische land. Zo goed als onbeschermd door de rechtsstaat. Wat moeten we doen met zo’n land dat een bondgenoot heet te zijn, maar feitelijk een vijand is?

Ik volsta met wat ik in mei 2014 over Raif Badawi en Saoedi-Arabië zei: ‘Dat land is al lange tijd een dwaling in het buitenlandbeleid van de westerse wereld. De EU moet overwegen de stap te zetten om afstand te nemen van een hypocriet land dat anderen de maat wil nemen. Wat de gevolgen ook zijn. Nederland gidsland, het kan nog steeds. Er is wel lef voor nodig. Het valt te betwijfelen of de Nederlandse politiek en zakenwereld die nog in zich hebben.’ Het antwoord is vijf maanden later nog duidelijker: de Nederlandse politiek en zakenwereld hebben geen lef, ze zijn gewoon laf. Het is niet anders. Het valt niet te begrijpen. Het valt niet te begrijpen. 

Saoedi-Arabië dreigt Nederland met boycot vanwege Wilders. Hoogste tijd voor een tegenoffensief

‘Religion is the red line which nobody will be allowed to cross’, zegt de Saoedische krant Arab News in een nieuwsbericht. Dit naar aanleiding van een stickeractie uit december van de PVV De islam is een leugen, Mohammed een boef, de koran is gif’ die nu pas tot dat land is doorgedrongen. Men mag aannemen dat de berichtgeving de positie van de Saoedische regering verwoordt. Uiteraard wordt hier gedoeld op de islam die verdedigd moet worden. Christenen worden in Saoedi-Arabië vervolgd. Maar hoe deze rode lijn eruit ziet en hoe het ene land in de vrijheid van meningsuiting in een ander land denkt te kunnen ingrijpen is de vraag.

Volgende zin roept nog meer vragen op over de realiteitszin in Riyad: ‘Saudi Arabia has started imposing sanctions on Dutch companies after the Netherlands failed to take action [Accentuering GK] against a right-wing politician for abusing Islam and the Kingdom.’ Waarom zou de Nederlandse regering optreden tegen een oppositioneel politicus die binnen de wet blijft? Dat anderen zich gegriefd voelen is geen reden om de in de wet vastgelegde meningsuiting in te perken. De Saoedische regering weet hoe het er in democratische landen als Nederland aan toegaat. In de pluriforme, open samenleving kan iedereen z’n mening geven. Daarom lijkt het erop dat leden van de Saoedische regering emotioneel geraakt zijn en Nederland hun eigen normen proberen op te leggen door een economisch wapen: dreigen met een boycot van Nederlandse producten. 

Nederland moet verstandig opereren en geduldig uitleggen dat in het publieke debat een politicus die binnen de wet blijft alle vrijheid geniet om de islam toe te bijten wat-ie wenst. Het cliché luidt dat een crisis kansen beidt. De dreiging van een Saoedische boycot is een zegen in vermomming. Het wegkijken door de VS en EU voor de grootschalige schending van de mensenrechten en de steun aan terroristische bewegingen in dat land is al jaren een niet uit te leggen schande. Nederland moet zich niet laten intimideren door een land dat voortdurend het verkeerde voorbeeld geeft. Daarbij valt de onbenullige stickeractie van de PVV in het niet.

De dreiging met een boycot kan voor Nederland en de EU het moment zijn om na te denken over de positie die het tegenover Saoedi-Arabië moet innemen. Dat land is al lange tijd een dwaling in het buitenlandbeleid van de westerse wereld. De EU moet overwegen de stap te zetten om afstand te nemen van een hypocriet land dat anderen de maat wil nemen. Wat de gevolgen ook zijn. Nederland gidsland, het kan nog steeds. Er is wel lef voor nodig. Het valt te betwijfelen of de Nederlandse politiek en zakenwereld die nog in zich hebben.

Foto: De Saoedische Blogger Raif Badawi werd veroordeeld tot 10 jaar gevangenis, 1000 zweepslagen en een boete van 1 miljoen riyals omdat hij de islam beledigd zou hebben. Zie Amnesty International.

Putin is een terrorist, maar zal nooit bloeden. Lucky him!

Update 18 juli: Bewijzen stapelen zich op dat pro-Russische separatisten een Maleisisch vliegtuig neerschoten. Ze meenden dat het om een Oekraïens AN-62 transportvliegtuig ging en toonden zich euforisch over hun succes. Het werd door de Russische propaganda al gemeld. Met zo’n 173 Nederlandse doden. Totdat ze beseften wat de internationale reacties konden zijn. President Petro Porosjenko probeert de internationale gemeenschap voor de zoveelste keer op de Russische militaire inmenging in z’n land te wijzen. Ook daarvoor zijn overvloedige bewijzen. Maar de leiders van de EU en de lidstaten aarzelen, treuzelen en lijken een psychische blokkade te hebben om de confrontatie met president Putin aan te durven gaan. Nederland kan als land dat zwaar getroffen is door het terrorisme van de separatisten en de Russen het initiatief nemen. Rutte in de hoofdrol. Laat Putin kiezen: stoppen met het ondermijnen van Oekraïne of plaatsing op de terroristenlijst. 

Er gaan steeds meer stemmen op om de president van de Russische Federatie Vladimir Putin op een terroristenlijst te zetten. Volgens de Oekraïense premier Arseni Jatsenjoek exporteert Putin behalve olie en gas ook terrorisme naar zijn land. Er zijn steeds meer bewijzen dat Russische militairen in Oost-Oekraïne de onrust aanwakkeren en coördineren. Zo bestormden pro-Russische activisten een theater in Charkov waarvan ze dachten dat het het stadhuis was. Dit duidt er niet op dat de pro-Russische activisten uit de streek komen.

De Oekraïense geheime dienst SBU postte Engelstalige berichten die de betrokkenheid van het Russische leger in Oost-Oekraïne moeten aantonen. Zoals over de gezochte agent van de Russische militaire geheime dienst GRU Igor Strelkov van wie ook vermoed wordt dat-ie betrokken was bij de overname van militaire installaties op de Krim. Volgens de SBU leiden ‘speciale verkennings- en operatie-eenheden van het 45ste Detached Reconnaissance Regiment van de Russische Luchtlandingstroepen uit Moskou en militaire inlichtingendiensten uit het zuiden van Rusland de opstand’. Ontmaskering van Russische strijders is de meest doelmatige strategie om de onbeperkte oorlogsvoering te stoppen, denkt Patrick Tucker voor Defense One.

Voor de hand ligt dat de SBU voor het aanleveren van gevoelige satelliet-informatie en middelen samenwerkt met Westerse inlichtingendiensten. Dit is een beleidswijziging die de veranderde politieke  situatie kenmerkt. Want de Oekraïense geheime dienst werkte tot voor kort samen met de Russische geheime diensten. Dit geeft de SBU een voorsprong over de denk- en handelswijze van de Russen. De animositeit tussen de Oekraïense en Russische geheime dienst wordt versterkt door de dood van SBU-kapitein Henndiy Bilichenko die op 13 april tijdens een anti-terroristische actie bij Slovyansk door Russische paramilitairen werd gedood.

Op de grond hapert het Oekraïense leger. Slecht materiaal en slecht opgeleide manschappen, onvoldoende voorbereiding en instructies, en povere bevelvoering zorgden afgelopen dagen voor een publicitaire ramp. Trouwens ook al op de Krim. Robert van Voren roept Oekraïne op om op te staan en te vechten. Hij vraagt vooral om andere instructies. Volgens Alexander Mnatsakayan moeten de Oekraïners leren doden. Een leger kan in een conflictsituatie niet te beschaafd en te vriendelijk zijn. Maar de moderne oorlogsvoering is asynchroon en wordt niet alleen in de steden en dorpen van Oost-Oekraïne gevoerd. Er zijn vele fronten, zoals tussen de geheime diensten, in de media en in de economie door de isolering van Russische bedrijven en banken. Russische banken dreigen losgekoppeld te worden van het internationale betalingssysteem.

Is president Putin een terroristenleider? Ja, dat is-ie zonder twijfel, zoals president Bush dat was met z’n inmenging in Irak of president Obama dat is met z’n drone-programma in Azië. Of president Reagan was met het Iran-Contra-schandaal in de jaren ’80. De lijst van wereldleiders die terroristen waren is eindeloos. Maar ze hebben een gemeenschappelijk kenmerk. Ze worden namelijk nooit aangeklaagd en hoeven nooit terecht te staan. Ondanks een verdwaalde generaal Pinochet of Yitzhak Shamir. In de grote wereld zijn het de idealisten en klokkenluiders die moeten bloeden en komen criminele leiders als Putin of Obama weg met hun streken. Dus zet Putin gerust op een terroristenlijst waarop-ie thuishoort, het maakt toch geen enkel verschil.

Foto: Vladimir Putin. Credits: Alexei Nikolsky/RIA Novosti Kremlin, via Associated Press