Controversiële kunst in Florida. ‘The Face of MLK’ van Jerry Sparkman verwijderd na politieke druk. Censuur of vrijheid?

Een controverse over kunst in Newtown (Sarasota) in Florida. Architect Jerry Sparkman heeft onder druk van activisten zijn werk ‘The Face of MLK‘ teruggetrokken van de inmiddels stopgezette tentoonstelling ‘Human Tales on Refrigerator Doors’ in The Center for Architecture Sarasota. In een toelichting zegt Sparkman dat het niet zijn opzet was te beledigen, maar dat het wel zo uitpakt, aldus een bericht in de lokale Herald-Tribune.

De titel verwijst niet naar Martin Luther King, maar naar de Martin Luther King Boulevard in Newtown. Daar zegt Sparkman als architect commentaar op te geven met zijn collage. Hij voegde elementen samen, zoals spuiten, plastic zakjes gevuld met wit poeder, luidsprekers en basketbalschoenen. Onder meer omdat hem in Newtown verschillende keren drugs zijn aangeboden. De reflectie van Sparkman op de buurt werd hem door activisten van Black Lives Matter Manasota niet in dank afgenomen omdat hij de buurt zou stigmatiseren met zijn werk dat volgens een activist zelfs ‘schaamteloos racistisch’ zou zijn. De collage hing eerder 8 maanden op de 2016 Architectuur Biennale in Venetië zonder dat dit tot beschuldigingen, opwinding of actie leidde.

Foto: Schermafbeelding van collage ‘The Face of MLK’ van Jerry Sparkman die tot controverse leidde in Newtown, Florida.

Symbolische bestrijding van racisme werkt averechts. En leidt tot geschiedvervalsing, censuur en maatschappelijke verdeeldheid

Vaak zijn maatschappelijke verschijnselen veelkantig. En niet uitsluitend pro-dit of anti-dat. In Nederland heeft sinds enkele jaren het Zwarte Piet-debat aan snelheid gewonnen. Iedereen lijkt zich er mee te willen bemoeien. Maar men doet het tekort door het verschijnsel Zwarte Piet terug te brengen tot racisme. Het is er voor sommigen wel degelijk een uitingsvorm van die ingrijpt in het dagelijks leven, maar het is tevens meer dan dat. Zodat de vraag ontstaat hoe men origineel, schaduw en echo met respect voor alledrie behouden kan. Omdat het altijd iets of iemand tekortdoet lijkt dat onmogelijk. De oplossing die alle kanten verzoent ligt voor de hand: de fundamentele aanpak van het probleem, zonder zich nog te concentreren op de symboliek.

Dit naar aanleiding van een petitie die oproept om de ‘zware mannetjes’ op een verkeersbord een andere kleur te geven. Het kan opgevat worden als een grap die zoals uit de reacties blijkt ontregelt. Het valt niet goed te duiden waar het de petitionaris exact om te doen is. Het lijkt gericht tegen het hedendaags anti-racisme dat velen te snel en te simplistisch gaat. Door dat uit te vergroten en tot in het absurde door te trekken houdt het het hedendaags debat over racisme en slavernij de maatschappij een spiegel voor.

Waar eindigt anti-racisme? In de volkomen gelijkschakeling? Dat moet een samenleving niet willen. Een onheilspellend bericht eergisteren over een Deens museum (Statens Museum for Kunst) dat vermeend beledigende titels met verwijzingen naar het woord ‘neger’ gaat aanpassen. Zo wordt Negerkop (Negerhoved) van Karel van Mander voortaan ‘Hoofd van een Afrikaan’ genoemd. In 2012 wilde het Stockholmse Kulturhuset uit de jeugdbibliotheek albums van Kuifje verwijderen omdat ze racistisch zouden zijn. Na protest ging dat voornemen niet door. Is dat een politiek correcte actie of overgevoeligheid die leidt tot geschiedvervalsing, censuur en bevoogdend gedrag die migranten in bescherming meent te nemen? Ik vermoed het laatste.

Aanpassen van iets dat niet aangepast hoeft te worden is als de anti-rook lobby die scènes met rokers uit films zo wil aanpassen dat ze geen sigaret meer in handen hebben. Het achterliggende idee is dat jongeren niet meer op de gedachte gebracht worden om te gaan roken. Dit is onzinnig omdat het niet aantoonbaar is dat dit het roken bestrijdt. In Turkije moest hetzelfde om religieuze redenen gebeuren met alcohol. Een geblurd glas in de hand van Humphrey Bogart. Dit is geen wetenschap, maar doorgeslagen politieke actie.

Bestrijding van racisme is hard nodig. Maar is de beste aanpak het herschrijven van de geschiedenis of de ontmanteling in snel tempo van een kinderfeest? Richt de energie op de arbeids- of huizenmarkt waar racisme welig tiert. Omdat daar de schaduw en echo niet optreden ontstaat er geen onverkwikkelijk debat zodat bestrijding veel doelmatiger kan zijn. Het symbolisme van racismebestrijding op sociale media en media mag wellicht voor sommigen richtinggevend lijken, maar roept weerstand op die de bestrijding ervan juist remt.

Kwaadwillenden kunnen het zelfs nog anders zien: door het debat te beperken of vooral te richten op die symbolische bestrijding ontstaat een idee van urgentie dat er aan bestrijding gewerkt wordt, maar dient dit vooral als afleiding voor echte bestrijding. Die symbolische bestrijding die dient als maatschappelijk ventiel staat het de macht toe om de machtsstructuren die tot racisme leiden ongemoeid te laten. Of minder aan te passen dan bij een normale ontwikkeling zou gebeuren. In die opvatting staan anti-racisten en degenen die zich verzetten tegen de symbolische aanpak van racisme aan dezelfde kant zonder dat ze het beseffen.

Foto: Karel van Mander, ‘Hoofd van een Afrikaan’, olieverf op koper, 1609-1670.

Kuzu: bekostiging PowNed heroverwegen. Deze omroep bespot zichzelf met deleted scenes als bestaansreden

De van de PvdA afgescheiden politieke beweging DENK dat met de Turkse Nederlanders Tunahun Kuzi en Selcuk Ozturk in de Tweede Kamer vertegenwoordigd is wil de bekostiging van Omroep PowNed in het publieke omroepbestel heroverwegen. Aanleiding is het item ‘Libelle organiseert eigen Bijlmer safari’ dat volgens DENK mensen beschadigt. Kuzu zegt op DEMET TV: ‘In het PowNed-filmpje worden mensen benaderd als dieren. Ze worden neergezet als criminelen en gedegradeerd tot tweederangsburgers. En dan wordt dit ook nog gedaan door de publieke omroep. Mensen worden dus gewoon geschoffeerd en gestigmatiseerd op kosten van de Nederlandse belastingbetaler. Van uw en mijn geld! Dit kan niet!’ Maar het is de vraag of het wel of niet kan. Het is niet makkelijk om omroepen om inhoudelijke redenen uit het publieke bestel te gooien.

Bovenstaand filmpje blinkt uit in gemiste kansen en het hanteren van verkeerde argumenten. Zowel de politiek als de journalistiek onwaardig. Rutger Castricum van PowNed legt een verband met Turkije waarmee dit item niets te maken heeft. Het gaat om de Bijlmer, de vermeende stigmatisering van de bewoners en de rol van PowNed in de registratie daarvan. Castricum geeft de opstelling van DENK verkeerd weer door te suggereren dat het PowNed wil verbieden, ‘zoals dat in Turkije gebeurt’. Maar DENK wil PowNed helemaal niet verbieden, maar hoogstens uit het publieke bestel gooien. Zodat de subsidiëring van PowNed door de overheid stopt. Dat is wat anders. Het is begrijpelijk dat PowNed liever niet in de eigen portemonnee getroffen wordt, maar het is veelzeggend om dat te maskeren met een afleiding. Kuzu vergeet Castricum op deze onnauwkeurigheid te wijzen. Een en ander maakt de satire van PowNed niet scherp, maar gemakzuchtig en rommelig.

Zijlstra wil salafistische organisaties verbieden. Wat denken zijn tegenstanders over het verbod van Martijn?

In 2012 werd pedofielenvereniging Martijn verboden door de rechter in Assen. Advocaat Bart Swier betwistte het verbod en voerde aan dat de Vereniging Martijn nog nooit een strafbaar feit had begaan: ‘Enkel het feit dat sommige artikelen op haar website volgens het Openbaar Ministerie een hoog ‘bah-gehalte’ zouden hebben, kan geen grond zijn voor een verbod op de vereniging‘. Het zouden volgens Martijn de publieke opinie en politieke druk zijn geweest die het OM om een rechterlijk verbod deed vragen. De activiteiten van Martijn zouden in strijd zijn met de openbare orde. De rechter liet dit zwaarder tellen dan de meningsuiting.

In 2014 bevestigde in hoger beroep de Hoge Raad het verbod en ontbond Martijn. Maatschappelijke kritiek op het verbod mocht niet helpen. Journalist Kustaw Bessems schreef in een column: ‘En wees gewaarschuwd: als dit verbod er komt, blijft dat nooit alleen bij pedofielen. Dan wordt een gevaarlijk precedent geschapen voor het verbieden van meer onwelgevallige ideeën. Onder het mom: stel nou eens dat die ideeën wijd verbreid raken. Met zo’n uitspraak van de Hoge Raad in de hand zullen pogingen worden ondernomen om ‚foute’ politieke partijen te verbieden. Of foute geloofsgenootschappen.’ In juli 2014 kondigde de vereniging Martijn aan naar het Europees Hof te stappen om het verbod en de ontbinding van de vereniging ongedaan te maken. Spong Advocaten motiveerde dat door te stellen ‘dat de Hoge Raad onvoldoende heeft gemotiveerd waarom een verbod van de vereniging Martijn in onze weerbare democratische samenleving noodzakelijk is.‘

Ik was het niet eens met het verbod en schreef: ‘Dit verbod laat een nare smaak achter. Mag een vereniging verboden worden om ideeën? De afweging van de rechter tussen openbare orde en meningsuiting is verdedigbaar, maar geeft toch te denken. Want het verlaagt de drempel voor een verbod van maatschappelijke organisaties. Men hoeft het niet met de doelstelling van Martijn eens te zijn om een verbod toch een te grof middel te vinden. En zelfs een ongewenst middel als de georganiseerde pedofilie er ondergronds door gaat.‘

Nu is er VVD-fractieleider Halbe Zijlstra die in een interview met Trouw meent dat salafistische organisaties verboden moeten worden omdat ‘onze manier van leven gevaar zou lopen‘: ‘Religie kan nooit een dekmantel zijn voor een politiek-ideologische aanval op onze rechtsstaat. In die salafistische kringen worden dingen geroepen en gezegd die echt ondermijnend zijn voor onze democratische rechtsstaat. (..) Maar nu het onder het kopje religie wordt gebracht, kunnen we er niets aan doen. Daar moeten we vanaf.’

Zijlstra heeft gelijk dat religie geen dekmantel is voor het afschaffen van de democratie of het ondermijnen van de rechtsstaat. Er is geen enkele reden om religieuze organisaties juridisch extra te beschermen. Maar we moeten ons niet wapenen tegen de islam. Want in dat proces verliezen we onszelf. We moeten vertrouwen stellen in de werking van de democratische orde en de rechtsstaat. Zoals het verbod van de vereniging Martijn verduidelijkt is de toepassing van de rechtsstaat in de afgelopen decennia ontspoord omdat de Nederlandse zittende macht eigen normen heeft veronachtzaamd. Nederlandse instituties zijn weerbaar genoeg om salafistische en pedofiele organisaties te tolereren. Niet in te zien valt waarom een verbod noodzakelijk is.

Het is van tweeën een. De tegenstanders van Zijlstra moeten zich goed bedenken waarom ze zwegen toen Martijn werd verboden. Gelijke monniken, gelijke kappen. Of geen enkele vereniging verbieden of alle verenigingen verbieden die dat om rechtsstatelijke redenen rechtvaardigen. Maar Martijn wel verbieden en niet een salafistische vereniging die door grootte en organisatiegraad een groter gevaar voor de rechtsstaat biedt en de openbare orde veel meer bedreigt oogt selectief. En politiek gemakzuchtig. Indirect kunnen Zijlstra’s argumenten leiden tot een pleidooi om het verbod en de ontbinding van Martijn ongedaan te maken.

Foto: Vier vertegenwoordigers van religieuze organisaties. Credits: Marte Visser.

Hoe genuanceerd vinden we de nuances van Anton Dautzenberg?

Publicist Anton Dautzenberg presenteert bij Omroep Brabant zijn nieuwe roman ‘Wie zoet is’ die bij Atlas Contact verschijnt. Is het een beklemmende roman over eenzaamheid, pijn en verlossing die aan Marcellus Emants, J. van Oudshoorn en Louis Couperus doet denken? Die associatie duidt op zwartgalligheid, dood en fatalisme. Dautzenberg weet zich in zijn werk en politieke opstelling te positioneren op het puntje van het maatschappelijk aanvaardbare. Daarmee bereikt hij dat kritiek zijn deel wordt, maar ook dat hij de werking van conventies en vastliggende belangen aan de orde stelt. Is hij gedwongen te spiegelen en is het zijn onvermijdelijkheid? De samenleving zoekt zondebokken om machtsposities te verankeren. Het is niet anders.

VVD Zwolle kiest voor repressie en inperking burgerrechten

Update: Staatssecretaris voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Sander Dekker (VVD) pleit voor de inzet van drones boven alle probleemwijken van Nederland. ‘Privacy is voor de VVD erg belangrijk, benadrukt Dekker’.

Is de VVD in Zwolle gek geworden? Die vraag roept dit fragment op. Lijsttrekker van de VVD in Zwolle René de Heer heeft het veiligheidsplan Vandaag Alert, Morgen Veilig! gepresenteerd. Volgens De Heer moet ‘toenemend geweld en criminaliteit in de stad‘ beantwoord worden met ‘stevige maatregelen en extra geld‘. De VVD gooit sociaal-economische maatregelen uit het raam die tot criminaliteit leiden en zet in op repressie.

De toverdoos van de Zwolse VVD bevat kentekenscans bij wijken, preventief fouilleren en extra (mobiel) cameratoezicht. De Zwolse VVD windt er in haar veiligheidsplan geen doekjes om en verhult niet dat het definitief voor de politiestaat kiest: ‘Probleemgroepen moeten uitgebreid in kaart worden gebracht om ze in de gaten te houden en bijvoorbeeld locatieverboden in te stellen‘. Iedereen die in Zwolle woont -en stemt- is gewaarschuwd. Privacy wordt door de VVD van Opstelten en Teeven zonder scrupules te grabbel gegooid. De opstelling van De Heer lijkt wel een provocatie om de tegenstanders electorale wind in de zielen te geven.

De VVD vergeet te vermelden dat volgens de monitor door onder meer demografische factoren de criminaliteit al jaren daalt ondanks het feit dat de Nederlandse politie in de vergelijking met buitenlandse politiediensten organisatorisch en operationeel onder de maat presteert. Daar valt winst te halen. Dat verzwijgen Opstelten, Teeven en De Heer. Niks recherche, ze willen repressie. Misschien kan deze VVD eens inzetten op een betere politie die gewoon haar werk doet zoals dat een westerse democratie past. Zodat het in de aanloop naar de verkiezingen geen doldrieste plannen hoeft te presenteren die de burgerrechten fundamenteel aantasten.

Burgerschap betekent ook opkomen voor pedofilie

Gisteren plaatste ik een posting van twee jaar geleden tijdelijk voorop: Politie kijkt de kat uit de boom. Met de strekking dat groeperingen van omvang voor zichzelf op kunnen komen. Voor zwakkeren en kwetsbaren ligt dat moeilijker. Op zichzelf aangewezen hebben ze steun en bescherming nodig. Dat betreft hoogbejaarden, geestelijk gehandicapten, kinderen, chronisch zieken, minderheden en andersdenkenden. Het principe van rechtsgelijkheid garandeert iedereen grondrechten. Dat staat los van enige persoonlijke voorkeur. De iman die scheldt op homo’s, het bedrijf dat dierproeven houdt, de pedofiel, de abortus-activiste, de nertsenfokker of de homo-activist. Allen hebben ze er recht op om te leven als ieder ander. De overheid kan hierover geen mening hebben, maar dient de rechten te waarborgen die voor iedereen gelden. Niets meer en niets minder.

Naar aanleiding van bovengenoemde posting reageerde Marthijn Uittenbogaard, voorzitter van de Vereniging Martijn. Deze organisatie ligt de laatste jaren publicitair en juridisch onder vuur ligt omdat het een positief standpunt ten aanzien van pedofilie zou innemen. Wat echter de doorslag geeft in de rechtsstaat zijn niet de emoties of de voor- en afkeuren van burgers, maar is het recht. De ontbinding van vereniging Martijn is in april 2013 in hoger beroep teruggedraaid. Het hof zag er geen aanleiding in omdat ‘ontwrichting van de samenleving‘ niet aan de orde is. Vereniging Martijn mag dus bestaan zoals elke vereniging, de bestuursleden mogen in de openbaarheid functioneren en ze hebben recht op bescherming zonder voorwaarden vooraf. Uittenbogaard heeft trouwens geen strafblad en heeft nooit sexueel contact gehad met minderjarigen. Dus?

Marthijn Uittenbogaard schetste me in aanvullende informatie dat de veiligheid van hem en z’n partner in zijn woonplaats Hengelo niet optimaal beschermd wordt. Incidenten met bakstenen door de ruiten, eieren tegen de ramen, scheldpartijen en fysieke bedreigingen komen herhaaldelijk voor. Essentieel daarbij is dat de politie, het openbaar bestuur en de bedreigden proberen op een lijn te komen en goed samenwerken. Dat ontbreekt. Incidenten zijn niet uit te sluiten, maar kunnen wel opgevangen worden. De burgemeester heeft als eindverantwoordelijke voor de veiligheid hierbij een leidende rol die hij serieus moet nemen. De ridder in de Orde van het Heilig Graf Sander Schelberg dient het initiatief te nemen voor de beveiliging en bescherming van de woning, voorzorgsmaatregelen, advies over het gedrag van de bedreigden en politionele bijstand.

Een motief van dit blog zijn de burgerrechten. Als daarop een uitzondering wordt gemaakt verliest het z’n waarde. Zoals de vrijheid van meningsuiting geen waarde heeft als men die alleen gunt aan medestanders. Burgerschap betekent dat een burger opkomt voor de rechten van degenen waarmee men het per definitie niet eens is. Hoe moeilijk dat ook is en hoeveel zelfoverwinning het innemen van een standpunt kost dat de ander iets gunt. In de pluriforme, open samenleving moet iedereen die binnen de wet opereert zich veilig kunnen wanen en bij bedreigingen blindelings kunnen vertrouwen op steun en bescherming van de overheid.

Marthijn Uittenbogaard is er niet het enige voorbeeld van dat de relatie tussen openbaar bestuur en burger niet vanzelf tot stand komt. Door alle betrokkenen moet oplossingsgericht gewerkt worden als er een probleem geconstateerd wordt. Het openbaar bestuur moet bezuinigen en heeft geen makkelijke opdracht. Hoe lastig de afweging van ongelijksoortige taken op diverse beleidsterreinen is kan iedereen beseffen. Maar de overheid moet er zonder onderscheid des persoons voor alle burgers zijn. Niet alles is trouwens een kwestie van geld of hoeft veel te kosten. Burgemeester Schelberg en een vaste contactpersoon bij de politie kunnen vanuit hun opdracht en plicht Uittenbogaard en z’n partner veiligheid en bescherming geven. En aan de inwoners van de gemeente  via voorlichting duidelijk maken wat het principe van de rechtsstaat inhoudt.

Foto: I Was Borm, But– van Yasujiro Ozu,. Japan, 1932.

Kunnen kunstenaars belangeloos de samenleving steunen?

Help-portrait noemt zichzelf een wereldwijde beweging van fotografen, stylistes, fotobewerkers, drukkers en make-up artiesten die hun tijd, middelen en expertise teruggeven aan mensen in nood. Event ‘Help Portrait Twente – Help Portrait Twente‘ maakt inzichtelijk wat het is. Beeldend kunstenares Mirna Limon en fotografe Marina de Beukelaer zetten het in Hengelo samen op zodat ‘mensen met lage inkomens de mogelijkheid krijgen om GRATIS op een mooie manier op de foto te worden gezet‘. Op 8 december 2012 was de shoot.

Dat idee van kunstenaars en fotografen om belangeloos hun creativiteit in te zetten voor de lage inkomens is vergelijkbaar met het Amsterdamse initiatief ‘Eenzame Uitvaart‘ van dichter F. Starik om de uitvaart van overledenen ‘waar anders niemand en niemand anders hun uitvaart zou bezoeken’, een bijzonder saluut te brengen met een passend gedicht. De ‘Eenzame Uitvaart‘ zorgt in dat geval voor een ‘dichter van dienst’.

Deze initiatieven gaan voorbij aan de marktwerking. Ze opereren in de marge. De gevestigde kunstwereld kan er moeilijk bezwaar tegen maken. Door de lage commerciële waarde kunnen ze getolereerd worden. Het is aanvullend. De inzet van de kunstenaars is niet helemaal belangeloos omdat ze zich in hun belangeloosheid presenteren. Soms resulterend in bewuste marketing. Soms niet gezocht en liefst wegduikend, maar zonder dat het vernoemde nog ongenoemd kan worden. Iedereen die zich uitspreekt neemt stelling en doorbreekt onvermijdelijk de neutraliteit. Verschil met het ‘sociale’ community art is dat het vanaf de basis werkt met individuen zonder tussenkomst van overheid, kunstencentrum of zelfs de samenleving als gemeenschap.

Is stigmatisering een probleem? Want uit alles blijkt dat iemand die door Help-portrait op de foto wordt gezet een laag inkomen heeft. Of in nood verkeert zoals het wordt genoemd. Is het betuttelend dat een creatieve klasse vanuit een idee van charitas ‘iets teruggeeft’? Als de spreekwoordelijke chocolademelk die koningin Juliana op paleis Soestdijk eens per jaar aan het personeel serveerde. In een incidentele omkering der waarden die eerder de macht bevestigt, dan deze ter discussie stelt. Maar wat kunnen kunstenaars die het goed bedoelen en echt hun tijd en vakmanschap willen inzetten voor een maatschappelijk doel anders doen?

Foto 1: Schermafbeelding van Help-portrait community.
Foto 2: Help Portrait Twente initiatiefnemers: Beeldend kunstenaar Mirna Limon (rechts) en fotografe Marina de Beukelaer.

Allochtoon, I presume?

In Amsterdam en Gent worden de begrippen ‘allochtoon’ en ‘autochtoon’ geschrapt. In Brussel wordt het nauwelijks gebruikt. Het debat hoe personen van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren (definitie CBS) genoemd moeten worden is oud. Waarom wordt in ons land dat onderscheid gemaakt? Waartoe dient het? Het kan van belang zijn voor de ontwikkeling van overheidsbeleid. Behoeften van allochtonen zijn anders in onderwijs, sociale huisvesting of zorg. Of ligt die fase achter ons en was dat zo? Zijn het geld en de bereidheid op om er specifiek beleid op te ontwikkelen? Dan gaat er geen positieve impuls meer uit van het begrip. Daarbij komt de maatschappelijke nivellering. Uit een onderzoek bleek dat PVV-ers ‘normaliseren’, zo zullen ook ‘allochtonen’ normaliseren. Dan is er geen enkele noodzaak meer voor het gebruik van de term.

Wat dan? De ‘landenvariant’ op de Spaanse methode van familienamen. Dat gaat zo. Mohammed heeft als vaderland Nederland omdat-ie in Nederland geboren is. Zijn moederland is Marokko. Daar ligt de oorsprong van zijn familie. Mohammed wordt dan Marokkaans-Nederlands genoemd. Mohammed hecht nog aan zijn land van herkomst. Als Mohammed een dochter Fatima heeft dan wordt ze Marokkaans-Nederlands genoemd als ze belang hecht aan haar moederland, en Nederlands als ze dat niet doet. De verantwoordelijkheid en de keuze hoe ze genoemd wil worden en zichzelf ziet liggen bij haarzelf. Dat vermijdt de stigmatisering. Maar ook het ontlopen van de eigen keuze door de …. allochtoon. Of hoe de naam ook al weer luidde.

Vrede op aarde: stereotyperingen passen niet in vrolijke tekenfilm

Van alles komt langs in de werkplaats van Santa Claus. Santa’s Workshop is een Silly Symphony uit 1932 van de Disney studio. Met Wilfred Jackson als regisseur. Aanstekelijke muziek nodigt uit tot marcheren. Op dat moment bestaat de geluidsfilm amper 5 jaar. Klein grut loopt regelrecht in de zak met cadeautjes van Santa Claus. Volgens Wikipedia wordt het filmpje in Noorwegen en Zweden op kerstavond op televisie vertoond.

Voorzover weinig opzienbarend nieuws over een tekenfilm uit 1932. Maar tijden veranderen. Mogen artistieke uitingen herschreven worden? Stereotyperingen van etnische groepen uit oude tijden roepen soms een nare bijsmaak op. Maar het effect is dat het wegpoetsen juist nadruk legt op wat niet getoond mag worden.

Fragmenten met het zwarte poppetje dat van de glijbaan komt en van de kerstman het stempel ‘OK‘ krijgt en de man met de extra grote neus die een kozakkendans doet zijn weggeknipt door Disney. Waarschijnlijk gebeurt dit vanuit een combinatie van economische redenen om zo weinig mogelijk aanstoot te geven en vanuit het opschonen van het verleden. In de uitzending voor de Zweedse staatstelevisie op kerstavond zijn negerpopje en joodse man niet te zien. De twee Chinezen met staartjes wachtte blijkbaar (nog) niet de schaar.

Foto: Schermafbeelding van door Disney weggesneden fragment uit Santa’s Workshop, 1932.