Posts Tagged ‘Publiek debat’
AfD-sympathisant brengt bestuur van tentoonstelling tot conclusie dat politieke neutraliteit onmogelijk blijkt. De zaak Axel Krause
De zaak Axel Krause, ofwel Der Fall Axel Krause houdt de Duitse kunstwereld bezig. En dan vooral in de nieuwe deelstaten van de voormalige DDR en in het bijzonder in Leipzig. Het gaat om de vrijheid in en van de kunst. Moet de kunst- of museumsector een moraalvrije zone zijn of niet? Of liever gezegd, kan het dat zijn in deze tijden van identiteitspolitiek en polarisatie en de reactie daarop waarbij demagogie niet gespaard wordt?
Axel Krause (1958) is een schilder uit Leipzig die met de Neue Leipziger Schule met onder andere Neo Rauch geassocieerd wordt. Krause sympathiseert met de rechts-radicale AfD en dat wordt hem door velen in de kunstwereld niet in dank afgenomen. De in zijn ogen massa immigratie in 2012 onder kanselier Merkel acht hij een grote fout en de reactie daarop van de AfD als een correctie. Voor de politiek heeft hij weinig goede woorden over. Zijn galerie Kleindienst in Leipzig heeft de samenwerking met Krause na 14 jaar opgezegd.
Afgelopen week heeft de zaak Krause ook de jaarlijkse Leipziger Jahresausstellung getroffen. Op de site staat onderstaande verklaring te lezen. Erin valt de worsteling te lezen om de juiste houding te vinden. Op 31 mei wordt verkondigd dat het bestuur besloten heeft om Krause uit te sluiten omdat ‘De publieke verklaringen van Axel Krause in tegenspraak zijn met de ethische principes van onze vereniging’. Het bestuur zegt ‘de kunst niet meer van de kunstenaar te kunnen scheiden’ en daarom per 1 juni 2019 af te treden omdat ‘politieke neutraliteit in deze tijd onmogelijk blijkt’. Op 1 juni wordt er een verstrekkende mededeling aan toegevoegd, namelijk dat de tentoonstelling wordt geannuleerd. Als reden wordt gegeven dat de sfeer gepolitiseerd en behoorlijk verhit is en er in die situatie geen tentoonstelling gegarandeerd kan worden zoals in de afgelopen 25 jaar. De zaak wordt doorgeschoven naar een nieuw bestuur dat beslist over een nieuwe procedure. Men kan zich een voorstelling maken van verhitte debatten met schreeuwende discussianten die allen het gelijk aan hun zijde claimden. Het bestuur voelt zich ongelukkig omdat het daartussen niet kan en wil kiezen.
In een commentaar toont cultuurjournalist Jörg Schieke van omroep MDR weinig begrip voor de afgelasting. Hij meent dat het bestuur van de Leipziger Jahresausstellung in de val trapt die de AfD heeft gezet en eraan meehelpt om de openheid in te perken: ‘Irgendwer sagt AfD, und schon wird im Lager der Kunstwächter eingeteilt und zensiert, zurechtgewiesen und ausgeschlossen. Mit einem zudringlichen, beängstigenden Eifer werden ideologische Knöllchen verteilt, und der Kampf wird damit genau in jenen Käfig getragen, den die AfD ja gerade dafür eingerichtet hat’. Waarom mag het publiek niet zelf oordelen over de twee schilderijen van Axel Krause die getoond werden, aldus Schieke? Wordt het te stom geacht? Vooral in de voormalig DDR zijn de wonden nog vers, het is nog geen 30 jaar geleden dat de muur viel en burgers rechteloos waren. Ze moesten hun onschuld bewijzen tegenover de zittende macht. Schieke meent dat het bestuur onder druk is gezet en bakzeil heeft gehaald. Het cynisme druipt van het commentaar af als hij meent dat degene die aan de deur afgewezen wordt de winnaar is omdat iedereen uitsluitend over hem praat. Over Axel Krause dus.
Foto 1: Schermafbeelding van persverklaring van het bestuur van de Leipziger Jahresausstellung over de afgelasting van de tentoonstelling 2019, 1 juni 2019.
Foto 2: Schermafbeelding van deel commentaar ‘Absage in Raten: Wenn Kunst und Politik durcheinander gehen’ van Jörg Schieke voor MDR KULTUR, 3 juni 2019. Met links naar artikelen over de zaak Axel Krause en de vrijheid van de kunst.
Joe Walsh en conservatief Amerika. Schoppen van rechts tegen media is onvergelijkbaar met links dat haatspraak wil verbieden
Joe Walsh is een voormalig Republikeins, conservatief congreslid voor Illinois. Ooit lid van de Tea Party causus. Hij is nu gastheer van een conservatief radioprogramma. Walsh was aanvankelijk een aanhanger van Trump, maar kwam daar na de ontmoeting van Trump met Putin en de ontluisterende afsluitende persconferentie in juli 2018 op terug. Walsh noemde Trump een verrader. Walsh steunt het onderzoek van speciale aanklager Robert Mueller naar de samenwerking van Team Trump met het Kremlin. Walsh is vergelijkbaar met het wereldbeeld van andere vanouds conservatieve opinie-makers als Max Boot, Ben Shapiro, John Schindler of Bill Kristol die doorgaans pro-Israël, pro-kleine overheid en een strikte fiscale politiek, anti-abortus, pro-Navo, pro-Westerse alliantie en anti-Putin zijn. Een artikel van Arch Puddington in het conservatieve Weekly Standard gaat in op de vraag in hoeverre conservatieven en Republikeinen de Rusland-politiek van Trump steunen. Zijn Walsh en consorten de regel of de uitzondering binnen de conservatieve beweging in de VS?
Bij genoemd wereldbeeld hoort de opvatting van ongebreidelde persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting. Zoals Jaap Tielbeke
Walsh’ tweet verwijst in de tweede alinea (‘hate speech banned’) naar complotdenker Alex Jones en diens radicaal-rechts vehikel ‘Infowars’. Zoals techsite The Verge in het artikel ‘How Alex Jones lost his info war; Misinformation is fine — but hate speech isn’t’ opmerkt is Jones door de techbedrijven behalve Twitter in de ban gedaan vanwege haatspraak of aanzetten tot haat. Casey Newton vraagt zich trouwens af of de echte uitdaging voor de techbedrijven pas komt als gebruikers de inhoud van Jones’ programma’s gaan kopiëren.
Walsh’ vergelijking tussen rechts dat niet gelooft in persvrijheid en links dat niet gelooft in vrijheid van meningsuiting is onevenwichtig. Het eerste is realiteit, maar het tweede niet. Trumps tirades tegen ‘de pers als vijand van het volk’ omdat nieuwsorganisaties ‘nepnieuws’ zouden bieden is een afleiding om de actuele en nog te verschijnen verslagen van de media over de uitkomsten van de onderzoeken naar de samenzwering van Team Trump met het Kremlin in een kwaad daglicht te stellen. Walsh heeft gelijk dat Trumps achterban hem daarin steunt. Ook onafhankelijk kiezers zijn gevoelig voor die continue tirades van Trump en zijn waterdragers tegen de media. Enig bewijs dat media werkelijk vijanden van het volk zijn ontbreekt echter.
Dat is anders met haatspraak. Zoals ook Tielbeke stelt is een ‘
Foto: Tweet van Joe Walsh, 9 augustus 2018.
Politieke marketing. PVV profileert zich met filmpje tegen de islam. En roept voorspelbare reacties op
Het is de PVV weer gelukt. Aandacht met een reclamespotje over de islam. Een bericht op nu.nl zegt dat het tot ophef leidt. Dat zal de bedoeling geweest zijn. Het werd uitgezonden in de zendtijd voor politieke partijen.
De reacties zijn voorspelbaar. En een prima middel voor politieke partijen om zich scherp te profileren in de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Premier Rutte vindt het filmpje onsmakelijk en laat het daarbij. D66 vindt dat het te ver gaat en heeft een tegenfilmpje in elkaar geflanst dat zegt dat Nederland gaat voor vrijheid, gelijkheid en tolerantie. Dat valt met enige moeite als reactie op het filmpje van de PVV te zien. Maar Geert Wilders zal beweren dat hij ook voor vrijheid, gelijkheid en tolerantie is, en juist daarom tegen de islam is. D66 laat zich framen door het geschreeuw van de PVV om er electorale winst uit te halen. Haagse islamitisch geïnspireerde Islam Democraten vinden dat de NPO het filmpje niet had mogen uitzenden. Maar daarmee geven ze aan niet te begrijpen hoe Nederland werkt. Met hun reactie spelen ze de PVV in de kaart.
Wat vind ik ervan? Het filmpje maakt een politiek statement door kenmerken op te noemen die volgens de PVV karakteristiek zijn voor de islam. Daarmee kan met het oneens zijn, maar het moet gezegd kunnen worden. Het heeft het niet over gelovigen, maar over een religieuze organisatie die de islam is. Of zoals de PVV het liever omschrijft, een ideologie. Er is geen verwijzing naar Nederland, zodat het niet eens duidelijk is of dit campagnefilmpje wel over Nederland gaat. Het filmpje roept niet op tot haat. Uiteraard bestaat er geen islam die wereldwijd dezelfde verschijningsvorm heeft. Bij elk kenmerk kan men dan ook toevoegen: of niet.
Maar het is goed dat dit filmpje gemaakt wordt. Het benoemt een al bestaande maatschappelijke vraag die vanwege allerlei taboes maar niet afdoende beantwoord wordt. Namelijk of ‘de islam’ verenigbaar is met democratie. Toch valt niet in te zien dat dit filmpje dat debat ook maar op enigerlei wijze dichterbij brengt. Integendeel. Partijen kruipen in de loopgraven van een pro- of anti-islam kamp. Met de paradox dat de islam zich aan inspectie onttrekt. Een echt antwoord zal waarschijnlijk genuanceerd zijn en uit grijstinten bestaan.
Politiek is niet voor bange mensen. Een wereldreligie met veel macht staat niet boven de wet en gelovigen en vertegenwoordigers ervan moeten tegen een stootje kunnen. Ze kunnen hun gelijk niet claimen vanuit hun gelijk. Bij kritiek moeten ze het debat aangaan en hun argumenten presenteren en in een betoog gieten. Het wachten is op vergelijkbare filmpjes met kenmerken voor christendom, neoliberalisme, sociaal-democratie, atheïsme, rechts-extremisme of vrijzinnigheid. De PVV heeft satire een voorzet voor open doel gegeven.
Westerse overheden moeten islamhervormers als Tarek Fatah steunen. Ze bieden een weg tussen islamisme en populisme
De Canadees-Pakistaanse schrijver Tarak Fatah is een islamitische hervormer en mensenrechtenactivist. Hij komt op voor zijn geloof, maar heeft het niet zo op regimes en geestelijken die volgens hem zijn geloof kapen en een slechte naam bezorgen. Als progressieve denker heeft hij evenmin een goed woord over voor politici die de islam in bescherming nemen en de hervorming ervan helpen blokkeren. Legendarisch is zijn terechtwijzing van de liberale senator Grant Mitchell in 2014 in een hoorzitting in de Canadese senaat. Ook een woordenwisseling uit lijfsbehoud omdat hervormingsgezinde moslims die te ver van de hoofdstroom afdwalen dat met hun leven kunnen bekopen. Schrijnend dat een liberale senator daar de aanstichter van was.
Volgens Tarek Fatah is in de kern de islam een religie als alle andere geloven, maar is het wel diepgaand gecorrumpeerd. En dat al meer dan 1400 jaar lang. Zo wordt voor aanvang van het vrijdaggebed wereldwijd opgeroepen om de ongelovigen te verslaan. Dat is geen oproep die past bij een geloof dat over zichzelf verkondigt vredelievend en tolerant te zijn. Want op die manier is het dat niet. De islam volgt een merkwaardige agenda en heeft raakvlakken met het (pseudo-)populisme van Wilders, Trump of Le Pen. ‘De islamisten en de populisten zitten in hetzelfde schuitje: ze vinden die moderne, open wereld maar moeilijk te vatten’, zo zei de Duitse neoconservatieve historicus Paul Nolte in 2016 een interview met Trouw. Zie hier mijn commentaar over populisten en islamisten die de moderniteit niet bij kunnen benen.
Interessant aan hervormers als Fatah die de moderne wereld omarmd hebben -en pleiten voor het secularisme waar een hervormde islam een plek kan vinden- maar ook Ziauddin Sardar, Salim Mansur of de in 2010 overleden Nasr Abu Zayd is dat ze een middenweg vinden tussen het actieve islamisme of de afwachtende islam, en het populisme dat de islam en migratie gebruikt om zich tegen af te zetten. Tien jaar geleden werd de Turkse president Erdogan door progressieve knuffelaars als Frans Timmermans op het schild gehesen als iemand die in Turkije bezig was een soort islam-democratie te ontwikkelen. Dat idee is pijnlijk doorgeprikt.
Voor iedereen die niet mee wil gaan in de naïviteit -of het politieke opportunisme- van Timmermans of Grant Mitchell en de islamhaat van Wilders, Trump, Marine Le Pen en Oost-Europese leiders is het goed om te weten dat er een derde weg is: de hervormingsgezinde islam die zich zonder politieke en gecorrumpeerde agenda als geloof probleemloos kan voegen in het secularisme. Dus de nationale rechtsstaat. Westerse overheden zouden hervormers als Tarik Fatah meer moeten steunen dan ze nu doen. Trouwens niet te verwarren met valse profeten als Tariq Ramadan die de moderniteit naar de islam willen brengen, maar niet de islam naar de moderniteit en het secularisme. Als overheden de financiële en politieke steun die nu naar islamistische landen als Saoedie-Arabië stroomt om zouden leiden naar vertegenwoordigers van de hervormingsgezinde islam, dan zou dat iedereen enorm van dienst zijn. Op de islamisten en de populisten na. Dat er niet gekozen wordt voor zo’n voor de hand liggende oplossing geeft te denken over het inzicht van westerse overheden.
EU moet zich weerbaar opstellen in de publiciteit. Door oprichting van publicitaire agentschappen per land
Journalist Hans de Vreij wordt kotsmisselijk van columnisten met hun goedkope PVV-praatjes die de EU afspiegelen als een elitair wangedrocht. Hij verwijst naar Leon de Winter en Nausicaa Marbe in De Telegraaf en Özcan Akyol in Nieuwe Revu. De Vreij heeft gelijk, de rechtse praatjes zijn aardig voor politieke doeleinden, maar hebben weinig met de realiteit te maken. Dat dringt echter onvoldoende door tot de publieke opinie.
De EU heeft het ook aan zichzelf te wijten dat deze rechtse praatjesmakers zoveel aandacht krijgen. Hier kunnen nog elitaire praatjesmakers als Thierry Baudet en Jort Kelder aan toegevoegd worden die het in een omkering van alle waarden opnemen voor de massa. Zoals Eton-boy Boris Johnson die met een zilveren lepel in de mond geboren is zich het liefst door het werkvolk liet toejuichen. Als hoogste graad van camp.
Er bestaan twee misverstanden over de EU die rechtgezet moeten worden. Namelijk dat het ondoelmatiger en stroperiger is dan andere overheidsinstellingen en een bureaucratisch monster zou zijn. Dat is de EU niet. Inclusief nationale ambtenaren die voor de EU werken heeft het 170.000 ambtenaren. Ze bedienen meer dan 508 miljoen inwoners en 28 lidstaten. Ter vergelijking, de gemeente Amsterdam telt 1,5 miljoen inwoners en heeft 13.770 ambtenaren. De EU is 28 maal slanker dan het ambtenarenapparaat van Amsterdam.
Daarnaast is het niet de bureaucratie van de EU die bepaalt wat de nationale staten moeten doen, maar is het andersom. De regeringsleiders bepalen de ruimte die de EU kan nemen. Als het fout gaat bij de bewaking van de buitengrenzen dan komt dat niet omdat de EU er een potje van gemaakt heeft, maar omdat de nationale staten ondanks herhaalde waarschuwingen en smeekbeden van de EU onvoldoende middelen aan de uitvoerende dienst Frontex beschikbaar hebben gesteld om de buitengrenzen te bewaken. De logica van de relatie van de EU en de natiestaat is dat vervolgens de EU de schuld krijgt. En omdat de publieke opinies per land functioneren schuiven de regeringsleiders de Zwarte Piet onterecht naar het abstracte Brussel door.
Wat te doen? De EU moet per land een publicitair agentschap opzetten dat actief deelneemt aan het publieke debat. Dat gaat dus verder dan monitoren alleen. Dat kost dan een paar honderd ambtenaren extra. Ze dienen de fabels van de politieke partijen en hun volgelingen die een loopje met de waarheid nemen door te prikken em te corrigeren. Maar ook de onzinverhalen van de nationale regeringsleiders die hun eigen onvermogen en gebrek aan inspanning zo graag afschuiven op de EU. Dat moet door het sec geven van feiten en context.
Het bestaan van de publicitaire agentschappen krijgt zo een preventief karakter. Het gaat er niet om dat ze het beter weten en zich verliezen in eindeloze discussies. Ze moeten zich liefst verre houden van de nationale politieke discussie. De EU wordt door alle economische tegenwind en de slechte voorlichting niet meer vanzelf geaccepteerd en dient zichzelf schrap te zetten tegen aanvallen die misleidend zijn omdat ze bewust de feiten verkeerd voorstellen. Met als doel de EU uiteen te laten vallen. Een democratie die zichzelf serieus neemt is weerbaar en moet zich daarom ferm en zelfbewust gedragen. Weerloosheid is voor de EU niet langer de optie.
Foto: Tweet van Hans de Vreij, 1 juli 2016.
Symbolische bestrijding van racisme werkt averechts. En leidt tot geschiedvervalsing, censuur en maatschappelijke verdeeldheid
Vaak zijn maatschappelijke verschijnselen veelkantig. En niet uitsluitend pro-dit of anti-dat. In Nederland heeft sinds enkele jaren het Zwarte Piet-debat aan snelheid gewonnen. Iedereen lijkt zich er mee te willen bemoeien. Maar men doet het tekort door het verschijnsel Zwarte Piet terug te brengen tot racisme. Het is er voor sommigen wel degelijk een uitingsvorm van die ingrijpt in het dagelijks leven, maar het is tevens meer dan dat. Zodat de vraag ontstaat hoe men origineel, schaduw en echo met respect voor alledrie behouden kan. Omdat het altijd iets of iemand tekortdoet lijkt dat onmogelijk. De oplossing die alle kanten verzoent ligt voor de hand: de fundamentele aanpak van het probleem, zonder zich nog te concentreren op de symboliek.
Dit naar aanleiding van een petitie die oproept om de ‘zware mannetjes’ op een verkeersbord een andere kleur te geven. Het kan opgevat worden als een grap die zoals uit de reacties blijkt ontregelt. Het valt niet goed te duiden waar het de petitionaris exact om te doen is. Het lijkt gericht tegen het hedendaags anti-racisme dat velen te snel en te simplistisch gaat. Door dat uit te vergroten en tot in het absurde door te trekken houdt het het hedendaags debat over racisme en slavernij de maatschappij een spiegel voor.
Waar eindigt anti-racisme? In de volkomen gelijkschakeling? Dat moet een samenleving niet willen. Een onheilspellend bericht eergisteren over een Deens museum (Statens Museum for Kunst) dat vermeend beledigende titels met verwijzingen naar het woord ‘neger’ gaat aanpassen. Zo wordt Negerkop (Negerhoved) van Karel van Mander voortaan ‘Hoofd van een Afrikaan’ genoemd. In 2012 wilde het Stockholmse Kulturhuset uit de jeugdbibliotheek albums van Kuifje verwijderen omdat ze racistisch zouden zijn. Na protest ging dat voornemen niet door. Is dat een politiek correcte actie of overgevoeligheid die leidt tot geschiedvervalsing, censuur en bevoogdend gedrag die migranten in bescherming meent te nemen? Ik vermoed het laatste.
Aanpassen van iets dat niet aangepast hoeft te worden is als de anti-rook lobby die scènes met rokers uit films zo wil aanpassen dat ze geen sigaret meer in handen hebben. Het achterliggende idee is dat jongeren niet meer op de gedachte gebracht worden om te gaan roken. Dit is onzinnig omdat het niet aantoonbaar is dat dit het roken bestrijdt. In Turkije moest hetzelfde om religieuze redenen gebeuren met alcohol. Een geblurd glas in de hand van Humphrey Bogart. Dit is geen wetenschap, maar doorgeslagen politieke actie.
Bestrijding van racisme is hard nodig. Maar is de beste aanpak het herschrijven van de geschiedenis of de ontmanteling in snel tempo van een kinderfeest? Richt de energie op de arbeids- of huizenmarkt waar racisme welig tiert. Omdat daar de schaduw en echo niet optreden ontstaat er geen onverkwikkelijk debat zodat bestrijding veel doelmatiger kan zijn. Het symbolisme van racismebestrijding op sociale media en media mag wellicht voor sommigen richtinggevend lijken, maar roept weerstand op die de bestrijding ervan juist remt.
Kwaadwillenden kunnen het zelfs nog anders zien: door het debat te beperken of vooral te richten op die symbolische bestrijding ontstaat een idee van urgentie dat er aan bestrijding gewerkt wordt, maar dient dit vooral als afleiding voor echte bestrijding. Die symbolische bestrijding die dient als maatschappelijk ventiel staat het de macht toe om de machtsstructuren die tot racisme leiden ongemoeid te laten. Of minder aan te passen dan bij een normale ontwikkeling zou gebeuren. In die opvatting staan anti-racisten en degenen die zich verzetten tegen de symbolische aanpak van racisme aan dezelfde kant zonder dat ze het beseffen.
Foto: Karel van Mander, ‘Hoofd van een Afrikaan’, olieverf op koper, 1609-1670.
Petitie: Geen zwarte mannetjes op wegwerkzaamhedenbordjes. En waarom zien we er geen vrouwen op? Beeldvorming in verwarring
Een petitie roept om om de ‘zwarte mannetjes’ op verkeersborden een andere kleur te geven: ‘Daar waar aan de weg wordt gewerkt staan geregeld bordjes wat aangeeft dat er wegwerkzaamheden worden uitgevoerd. De mannetjes op deze borden zijn zwart wat ons doet denken aan het slavernij verleden. Stop discriminatie en laten we kiezen voor een andere kleur!’ Een ontregelende petitie die tot humor leidt, zoals uit de reacties op Facebook blijkt. Bedoelt petitionaris Robert Spekman dit nou serieus of niet? Trouwens, waarom zijn het mannetjes en geen vrouwtjes die op deze verkeersborden staan afgebeeld? Worden vrouwen niet geacht dit zware werk te kunnen verrichten? Is dit geen andere vorm van discriminatie? Hoe dan ook, er is veel mis met de zwarte mannetjes op wegwerkzaamhedenbordjes. Ze lopen achter op de maatschappelijke ontwikkelingen.
Foto 1: Schermafbeelding van FB-pagina, 8 juni 2016.
Foto 2: Maurice Meewisse ’30 ton zand en 14 uur’ op het Utrechtse Domplein, 2015.
