Greenwald stapt op bij The Intercept vanwege censuur in artikel over Biden. Tekenend voor de grens aan activistische journalistiek?

De radicalisering van de gelauwerde in Brazilië wonende Amerikaanse journalist Glenn Greenwald eindigt voorlopig in meningsverschil tussen hem en nieuwsblog The Intercept waarvan hij in 2013 een van de oprichters was na zijn vertrek bij The Guardian. Hij en eigenaar Pierre Omidyar zijn leeftijdsgenoten. Greenwald stapt op omdat hij zich beperkt voelt omdat een kritisch stuk over Joe Biden niet integraal gepubliceerd werd. In antwoord daarop dient The Intercept hem in een redactioneel (zie boven) van repliek.

Het is lastig om het geschil op waarde te schatten. Ondanks verschillen doet het denken aan 2016 toen Wikileaks-oprichter Julian Assange in Russisch vaarwater terechtkwam en Hillary Clinton frontaal aanviel. Hij probeerde aan de linkerkant stemmen weg te snoepen van Clinton. Assange wordt ervan verdacht dat hij door geldnood gedreven gekocht werd door het Kremlin. Dat promootte ook Bernie Sanders en de linkse Jill Stein van de Groene partij met de opzet om verdeeldheid te zaaien en Democratische stemmers weg te houden bij de stembus. Dat was een succesvolle strategie die tot Trumps verkiezing leidde. Pikant is dat het eind 2010 Pierre Omidyar was die als eigenaar van eBay en dochterbedrijf PayPal zich er niet tegen verzette dat er geen geld meer kon worden overgemaakt naar WikiLeaks. Dat dreef Assange in de armen van het Kremlin.

Greenwald treedt wel eens op als gast bij het door het Kremlin gecontroleerde RT (Russia Today) dat het er vooral om te doen is om de verdeeldheid in en zwakte van het Westen te benadrukken en de verdeeldheid in en de zwakte van de Russische Federatie te verzwijgen. Het verwijt aan gasten van RT is dat ze weliswaar de vrijheid nemen om terechte kritiek te uiten op het Westen, maar tegelijk in het frame van het Kremlin stappen en zich bewust de vrijheid laten ontnemen om kritiek op de Russische Federatie en de ondermijnende acties tegen het Westen te uiten. Dat wordt niet als evenwichtig gezien en het wordt hun aangerekend dat ze ermee het recht van spreken verspelen. Wie kan geloofwaardig zijn onder acceptatie van zo’n dubbele standaard?

Toch zou men Greenwald een ethische journalist kunnen noemen die net als Matt Taibbi en Jeremy Scahill geen concessies wil doen aan de eigen integriteit. Ze zijn het geweten van de progressieve journalistiek en houden niet op om zich als zodanig te profileren. Dat roept trouwens misnoegen op bij collega-journalisten die vinden dat bij het professionalisme van hun vak samenwerking, teamgeest en geen egotripperij past.

Journalisten als Greenwald passen eerder bij kleinere nieuwsmedia als The Young Turks van Cenk Uygur of Democracy Now! van Amy Goodman, dan bij het grote MSNBC dat hoewel het zich in de meeste programma’s verzet tegen Trump een centristische koers vaart die afstand houdt tot de progressieve vleugel van de Democratische partij. Een journalist met radicale meningen en een hoogstaand idee van ethiek is slecht in te passen in een breed nieuwsmedium dat rekening heeft te houden met de eigen economische positie.

Bij die koers past geen frontale aanval op Biden. De ontmanteling van de democratische instituties en het steeds verder oprekken van de interpretatie van de grondwet door Trump vraagt alle hens aan dek. Het is toch al zo verbazingwekkend dat een minderheid van tussen de 40 en 45%  Trump ondanks alles wat God en de Founders van de Amerikaanse Republiek hebben verboden trouw blijft. Aan Greenwald blijft het verwijt kleven dat hij niet goed kan weerleggen dat hij de campagne van Trump dient door dubieuze claims van Trumps politieke campagne over te nemen en dat als onafhankelijke journalistiek te presenteren. Vooral de timing is opmerkelijk. Als het Greenwald om de waarheid en het principe van onafhankelijke journalistiek ging, dan had hij ook met publicatie kunnen wachten na de beslissing over de verkiezing van de volgende president. Tegelijk heeft Greenwald een punt dat delen van de Amerikaanse journalistiek zich mee hebben laten trekken in de politieke stammenstrijd. Maar hij lijkt niet langer de meest geloofwaardige journalist om die kritiek te uiten.

Foto: Schermafbeelding van deel redactioneel ‘GLENN GREENWALD RESIGNS FROM THE INTERCEPT; A note from the editors’ in The Intercept, 29 oktober 2020.

Advertentie

Sanders doet er verstandig aan de bourgeoisie niet te epateren door zich socialist te noemen. Want hij is een sociaal-democraat

Econoom Paul Krugman heeft kritiek op de Democratische presidentskandidaat Bernie Sanders. Niet vanwege zijn beleidsprogramma, maar vanwege zijn marketing of de branding van zijn persoon. Sanders noemt zich socialist en soms, maar niet altijd laat hij dat voorafgaan door het adjectief democratisch. Krugman meent dat Sanders hiermee een fout maakt en hij Trump en de Republikeinse partij onnodig munitie geeft. Zoals Paul Krugman zegt, de term socialist roept eerder de associatie met Venezuela of Stalin op, dan met Denemarken.

In een gesprek voor Democracy Now! gaat Krugman in gesprek met econoom Richard Wolff. Krugman is mede uitgenodigd vanwege zijn artikel ‘Bernie Sanders Isn’t a socialist; But he plays one on TV. That’s a problem’ in de New York Times van 13 februari 2020. Het is een gesprek tussen doven. Wolff laat niet goed tot zich doordringen wat Krugman zegt en grossiert in historische vergezichten. Krugman is het niet vanwege het beleid met Sanders oneens, maar vanwege de marketing van dat beleid. In het debat waagt Krugman zit er niet aan om het verschil tussen een socialist, een democratisch socialist en een sociaal-democraat uit te leggen. Dat komt mede omdat Wolff claimt dat het socialisme een brede beweging is die lastig af te bakenen is. Voor de praktische politiek waar dat soort nuancering en onderscheid niet gehoord wordt is dat niet zinvol.

Ik ben het eens met Krugman en vindt het onverklaarbaar dat Sanders’ campagneteam de term ‘socialist’ blijft hanteren in de marketing van Sanders persoon. Krugman geeft in zijn artikel de volgende verklaring: ‘Dus waarom noemt Sanders zichzelf een socialist? Ik zou zeggen dat het vooral om personal branding gaat, met een vleugje vreugde over het shockeren van de bourgeoisie. En deze zelfgenoegzaamheid deed geen kwaad zolang hij maar een senator uit een zeer liberale staat was.’ Ik zie ook  een andere verklaring, namelijk de dynamiek en machtsverhouding binnen de campagne en het aanspreken van de meest actieve achterban, de links-radicalen of zeer progressieven. Daarnaast blijft Sanders ondersteund en gevoed worden door links-alternatieve media die hem ondubbelzinnig een socialist noemen. Of ze daarmee dezelfde blauwdruk van de VS voor ogen hebben als Sanders en zijn campagenteam valt te bezien. Zo blijft de onzekerheid in stand.

Nu Sanders afstevent op de Democratische nominatie, hoewel die nog niet zeker is, maar hij in elk geval de koploper is, lijkt de tijd gekomen om afscheid van de verwarrende term socialist te nemen. Het merkwaardige is dat Sanders de term socialist blijft gebruiken, terwijl hij notabene als referentiepunt de Scandinavische sociaal-democratie heeft. En zeker niet Venezuela, Nicaragua of de Sovjet-Unie van Stalin. Maar dat misverstand houdt hij op dit moment wel in de wereld. Nogmaals, dat is onbegrijpelijk, onnodig en schadelijk.

Bij een artikel op RawStory schreef ik op 23 februari 2020 een reactie. Ik had Krugmans artikel toen nog niet gelezen: ‘That is why the Sanders campaign team would be wise to avoid the term ‘socialism’ and use the term ‘social democracy’ because of the association. In Europe, that difference is clear to every citizen, but it is possible that the US, due to a different history and relative isolation from the rest of the world, does not fully understand what the terms mean and what emotional value they represent. It is striking that this difference was also not picked up by the author of the article.’ We zullen zien hoe Sanders’ personal branding evolueert.

Foto 1: Schermafbeelding van deel opinie-artikel van Paul Krugman ‘Bernie Sanders Isn’t a Socialist; But he plays one on TV. That’s a problem’ in de New York Times, 13 februari 2020.

Foto 2: Schermafbeelding van deel artikel ‘Sen. Bernie Sanders to explain his democratic socialist views’ in USA Today, 18 november 2015.

David Cay Johnston: Allerbelangrijkste dat onderzoeken zouden moeten uitwijzen is hoeveel geld Trump van het Kremlin kreeg

Het volgende scenario ontrolt zich in de VS voor 2019 en 2020. President Trump zit in de laatste twee jaar van zijn eerste termijn. In november 2020 zijn de volgende presidentsverkiezingen. De kandidaten van beide grote partijen zijn nog niet aangewezen. Trump krijgt op dit moment voor het eerst te maken met onderzoeken die de financiële handel en wandel van zijn organisatie doorlichten. De verwachting is dat er maffia-achtige onregelmatigheden aan het licht zullen komen. Zoals witwasschema’s en doorsluizen van Russisch geld via Deutsche Bank of bankfraude en belastingontduiking. Ontmanteling van Trumps organisatie kan het resultaat zijn. Dat zijn van de ene kant onderzoeken in staten zoals New York die vanuit het Witte Huis niet zijn te stoppen en onderzoeken door commissies in het Huis van Afgevaardigden die onder Democratisch voorzitterschap staan waarvoor hetzelfde geldt. In het Huis heeft de Democratische voorzitter Nancy Pelosi afgelopen dagen verklaard dat ze niet voor een afzetting (impeachment) van Trump is, omdat hij de moeite niet waard is. Achterliggende gedachte is dat een Republikeinse meerderheid in de Senaat hiermee niet zal instemmen. Zo neemt Pelosi afstand van Trumps beeldvorming zodat hij zich niet als slachtoffer kan afbeelden en laat ze de onderzoeken het werk doen. Tevens probeert ze de heethoofden in haar partij te neutraliseren die Trump frontaal aan willen vallen, maar daarmee precies zijn agenda dienen. Het wachten is nu op de uitkomsten van de onderzoeken en de bekendmaking van Trumps crimineel handelen dat ook de Republikeinen in Huis en Senaat te erg vinden, mede omdat het hun kansen in de verkiezingen van 2020 zal schaden. Het wachten de komende tijd is op het doorprikken en leeglopen van de cult van Donald Trump.

Verwachting is dat de in het nauw gebrachte Trump voor zijn binnenlandse problemen afleiding zoekt in de Syrische oorlog

Wat nu in Washington gebeurt lijkt de schets voor een spannende politieke thriller. De president ligt al twee jaar onder vuur en weigert zijn belastingopgaven te openbaren, opsporingsdiensten doen een inval bij diens persoonlijke advocaat en nemen documenten in beslag die kunnen dienen als doorslaggevend belastend bewijsmateriaal in de zaak tegen de president en vervolgens zoekt die de afleiding van zijn juridische en politieke problemen in een vlucht vooruit door escalatie te zoeken in een oorlog ver weg. Met als detail dat een van de tegenstanders in betreffende oorlog de Russische Federatie is die in de binnenlandse zaak een medestander van de president is. Een ander detail is dat de nieuwe nationale veiligheidsadviseur die bekend staat als havik zijn reputatie als houwdegen moet bewijzen in het Witte Huis. Een complicatie is dat zoals Phyllis Bennis voor Democracy Now! opmerkt het volgens de grondwet niet de president, maar het congres is dat een ander land de oorlog kan verklaren. Het ziet er niet naar uit dat dat gebeurt. Hoeveel wetten worden er geschonden door de president voordat de president geen president meer is? Angstaanjagende misleiding.

Ontspoord interview met Amy Goodman (‘Democracy Now’) bevestigt het politieke isolement van Julian Assange

In een interview met journaliste Amy Goodman valt Wikileaks’ hoofdredacteur Julian Assange door de mand. Goodman begint met hem te vragen naar zijn mening over recente ontwikkelingen en de verklaringen van techbedrijven die duiden op Russische inmenging op sociale media in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Met verwijzing naar de heksenjacht op communisten in de jaren ’50 antwoordt Assange dat de beschuldigingen getuigen van ‘Neo-McCarthyisme’ en neemt hij het ‘Trump-regime‘ in bescherming. De beschuldigingen brengt hij terug tot anti-Russische hysterie. Dat is exact de strategie die zowel het Kremlin als president Trump ook als antwoord geven op de beschuldigingen van Russische inmenging. Die is overigens nog steeds in onderzoek door commissies in het congres en speciale aanklager Bob Mueller.

Het interview begint van de rails te lopen als Goodman vraagt naar de Trump-getrouwe Roger Stone en Assange antwoordt dat de Amerikaanse politieke cultuur krankzinnig is geworden en Stone geen achterdeurtje (‘back channel’) met de Russen had. Dat via Wikileaks zou lopen. Als Goodman een fragment vertoont met de Democratische afgevaardigde Adam Schiff over Stone’s beweringen beweert Assange dat Schiff liegt. Een merkwaardig antwoord omdat Schiff in het fragment Stone’s beweringen herhaalt. Dan ontspoort het interview definitief als Assange weigert antwoord op de vraag te geven wie de tussenpersoon tussen Stone en hem was. Assange kiest de aanval en beschuldigt Democracy Now! ervan om de valse beschuldigingen over te nemen (‘buying into it’) en deel van de krankzinnige politieke cultuur van de VS te zijn. Goodman antwoordt daarop dat ze het nieuws verslaat en aan journalistiek doet. Daarop begint Assange zonder antwoord op Goodmans vragen te geven zonder enige aanleiding over Catalonië wat totaal niets met het gesprek te maken heeft.

Wat de ontsporing van dit controversiële interview des te opmerkelijker maakt is dat het progressieve Democracy Now! altijd de kant van underdogs, de tegenmacht of dissidenten als Edward Snowden of Julian Assange heeft gekozen. Maar nu Assange journalistieke vragen worden gesteld die hij niet wil of kan beantwoorden lijkt door hem de liefde niet langer beantwoord te worden. Hij bevestigt zijn eigen politieke isolement door Amy Goodman aan te vallen en haar te verwijten partij te kiezen. Goodman weerlegt dat: ‘Presenting the news is having you respond to what he’s saying because you are at the center of this’.

The Real News: Let’s not be bipolar, Paul Jay

Het zijn niet alleen rechts-populisten of rechts-nationalisten die de gevestigde orde ondermijnen en het liefst in een Leninistische kladderadatsch het leed en de chaos willen opjagen om op de puinhopen een nieuwe samenleving te bouwen. Als het daar dan nog ooit van komt. Het zijn ook links-radicalen van de loony left die er een handje van hebben om los van de feiten tot oordeelsvorming te komen. Ze zweren bij deconstructie die ze ontlenen aan allang overleden Franse filosofen. Of zij hebben blauwdrukken voor opbouw die niet verder gaan dan Marxistische-Leninistische geschriften uit vorige eeuwen. Het is lastig om gelovigen te overtuigen. Zoals Paul Jay van het progressieve The Real News. Daarom een reactie die hem aanspreekt op emotie. Er zijn trouwens voldoende media zoals The Young Turks of Democracy Now! die een open blik en een progressieve politieke stellingname uitstekend weten te combineren. Maar The Real News of  counterpunch blijven hangen in oude vijandbeelden of juist het omgekeerde daarvan: oude vriendschappen tegen beter weten in.

Jay is the biggest distraction. Jay thinks in contradictions. Jay is bipolar and lost in political translation. Of course the Russian Federation under the Putin regime is an authoritarian state. With no state af law, with no sound and open political system, with less human rights and homo rights than ever before, with no sound climate policy and with no free press. The Reals News couldn’t exist in the Russian Federation, Jay. It would be closed down by the authorities. A Russian Federation is a state with no power to the people. The Kremlin is harming and destroying the Russian Federation. These are all important points progressive people should care about. And they do. But so it seems not Jay. Am I right?

Of course the U.S. under president Trump, but also under the presidents Clinton, Bush and Obama is a shame. Its arrogance is great. Its self image of being exceptional is grotesque. The U.S. is not exceptional. Fo a Western democracy it is only exceptional  in its shortcomings and inequality. Look at its poor health system. Since Citizen United the U.S. has a flawed political system. Big money own both political parties. The army, the arms industry, the multinationals and the financial institutions are more powerful players than the people. That is weird and shouldn’t be so in a real democracy.

But let’s not be bipolar, Jay. Putin is the enemy of the Russian people. The Russian army, arms industry, companies and financial institutions are more powerful players than the people. Exactly the same as in the U.S.. And as said, there is hardly a free press in the Russian Federation.

The U.S. under Trump is a big threat to the world. And also the laughing stock, but that is another aspect. And before this baby-president Trump Bush or Obama misbehaved enormously in the Middle East or Afghanistan. Caught by an incorrect structure they were part of and without being able to cope with it they had to held the wrong structure in the sky.

But let’s not be bipolar, Jay. If one wants to be a real journalist one has to look at all sides before crossing the street of journalism where one lives. And it seems you refuse to do that, Jay. Or something stops you from doing that. You can not reason clearly and openly any more. You only look at one side. And you see a terrible American society. And right you are. But that is not the whole story, Jay. You can’t stop halfway. Because if you do you are not any more a real journalist who is eager to know the truth. Then you are a journalist who only wants to know what’s wrong at the sunny side of the street whereupon the darkness dips. But Jay, there is also a terrible Russian society with a terrible authoritarian system which takes its own people hostage. You must have heard about that Jay. So tell it without hesitation or reservation. You do not have to block psychologically.

So, how should you behave if you want to be a real, impartial journalist? It is simple. You show what you see and what you know. Tell the facts before you Before you have made an opinion. Trump and the structure he represents is a disaster. And also is Putin and the structure he represents a disaster. To his own people, to the people of the Baltics, Poland and Ukraine and to the world. Jay, it is not necessary to make Putin’s deeds  less severe or unpleasant or mention his delusions only partially because the American state is even more damaging. That’s not objective journalism as it should be, Jay. That is political activism that laterally deals with journalism. Probably a lot of fun for you and confirmation of your self image, but an unusable method of informing a public. So Jay, come to yourself if you want to be a real journalist who shows all sides of one coin.

Risico’s van de Amerikaanse establishment media. Wat gebeurt er met de democratie als ze de leugens van Trump niet doorprikken?

Nederlandse media zochten in 2016 na de Brexit en de verkiezing van Trump een verklaring waarom ze dit niet of onvoldoende hadden voorzien. Kwam het omdat de overwegend links-liberale journalisten op een andere planeet leefden en niet aan den lijve ondervonden hoe het er werkelijk aan toegaat in de wijken waar ze hun neus zelden lieten zien? Zo werd als verklaring voor de gemiste analyse de boze witte man en de opkomst van nepnieuws op sociale media geboren. Onzin, want de meeste witte mensen zijn niet boos en nepnieuws op sociale media maakt het verschil niet. De verklaring van de journalisten was de tweede misser.

In de VS zijn de gevestigde media het bezit van bedrijven. Corporate media wordt dat genoemd. Het zijn spreekbuizen van het establishment en worden daarom establishment media genoemd omdat ze de belangen van hun bazen dienen. Dat is hun hoofdfunctie geworden, niet het evenwichtig en breed informeren van het publiek. In Nederland is dat proces nog niet zover gevorderd, maar gaat de tendens ook die richting uit. De paradox is dat in de VS de gevestigde media in betrouwbaarheid en kritisch vermogen worden ingehaald door de nieuwe media die online uitzenden. De nieuwe vrijheid is bij The Intercept, Democracy Now! of The Young Turks te vinden die vanwege economische of politieke belangen geen blad voor de mond hoeven nemen.

Door het falen van deze establishment media komt de democratie in gevaar. Want niet alleen bieden ze een onvolledig beeld van de werkelijkheid, ze misleiden een breed publiek door de schijn van objectiviteit op te houden. Dat publiek wordt in slaap gesust en denkt niet verder. Maar omdat de bedrijven en banken die de nieuwsorganisaties bezitten en de politiek onder een hoedje spelen wordt de politiek niet meer gecontroleerd. Politici zijn immers verworden tot de marionetten van big money. De bedrijven controleren via de politiek de media, niet andersom. De pathologische leugenaar Donald Trump die op 20 januari 2017 president wordt van de VS zal als hij liegt volgens hoofdredacteur Gerard Baker van The Wall Street Journal niet op leugens worden betrapt. Zijn leugens zullen bij de WSJ geen leugens genoemd worden. Als gevestigde media leugen niet meer van waarheid onderscheidt, dan verzaakt het bewust de verantwoordelijkheid om het publiek te informeren.

Nepnieuws dringt door tot de kern van de establishment media. Daar is geen witte boze man of nepnieuws op sociale media voor nodig. Het zijn de Amerikaanse gevestigde media die ons bewust het volle zicht op de werkelijkheid onthouden. Omdat dit nieuws ook doordringt in Nederland laat het de Nederlandse burger niet ongemoeid. Maar in het kartel dat ze vormen wijzen gevestigde media liever naar andere redenen. Stel je voor dat hun vooringenomenheid en commerciële belangen centraal in het nieuws komen staan. Dan maar liever de witte boze burger of de kruimelende twitteraar of gebruiker van Facebook tot zondebok gemaakt. Van wat?

Rex Tillerson is het bewijs dat het Kremlin Trump hielp

De baas van het Amerikaanse gas- en oliebedrijf bedrijf ExxonMobil is Rex Tillerson. Donald Trump heeft hem genomineerd als minister van Buitenlandse Zaken. Door zijn hechte contacten met het Russische leiderschap zijn er kritische geluiden in de Senaat die weggemasseerd moeten worden door het Trump kamp voordat hij aangesteld kan worden. De Republikeinen kunnen zich met een kleine meerderheid van 52-48 geen drie afvallers permitteren. Cenk Uygur verwijst naar een recente onthulling uit gelekte documenten over Russische belangen van Tillerson. Dat geeft de Republikeinse senatoren munitie om zich tegen hem te blijven verzetten.

Door westerse sancties is een contract van 500 miljard dollar van ExxonMobil met het Russische bedrijf Rosneft en de Russische Federatie on hold gezet. Als reactie op de annexatie van de Oekraïense Krim in 2014 door militairen van de Russische Federatie. Er werd al sinds 2011 over onderhandeld. Het vlottrekken van dat contract verklaart volgens critici zoals klimaatactivist Joe Romm de publieke inmenging van het Kremlin in het Amerikaanse politieke proces. Dat wil zeggen dat de Russen er niet zozeer op uit waren het vertrouwen in de Amerikaanse democratie en haar instituties te ondermijnen, maar zich er bewust op richtten om Trump verkozen te laten worden. En wegens diens afhankelijkheid van de Russen konden ze tenslotte hun favoriete kandidaat uitkiezen: de corrupte Rex Tillerson die zowel zijn eigenbelang als het Russische belang dient.

Het zwijgen van de kiezers die Donald Trump steunden om ‘het moeras in Washington droog te leggen’ is oorverdovend. Want ze kunnen met eigen ogen zien dat Trump zich niet richt tegen het establishment -zoals hij in de campagne beloofde- maar zelf het establishment is. Hij verhult dat geenszins met zijn benoemingen van generaals en miljonairs. Trump is gekocht door bedrijven en rijke sponsors en moet nu leveren. Rex Tillerson behartigt niet de belangen van de arbeiders in de rust belt of van de boeren in Kentucky. Tillerson is de kers op de Russische taart die het Amerikaanse publiek nu door moet slikken. Het is onbegrijpelijk waarom de Amerikaanse media en publiek de schijnvertoning rond de vorming van Trumps kabinet niet doorprikken.

Joseph Stiglitz over Obama en de financiële sector

Amy Goodman praat met econoom Joseph Stiglitz over de fouten van president Obama. Volgens Stiglitz. Naast handelsverdrag TPP is dat de onvoldoende hervorming van de financiële sector. Hij verklaart de Britse Brexit en de opkomst van Donald Trump vanuit ‘woede en een gebrek aan vertrouwen, en een sterk gevoel dat het systeem niet deugt’. Stiglitz heeft begrip voor de kritiek van mensen die door de globalisering en de financiële liberalisering hun baan hebben verloren. ‘Weet je wat’, zegt Joseph Stiglitz, ‘ik denk dat ze gelijk hebben’.

Fel debat tussen supporters Sanders of ze Clinton moeten steunen

Amerikaanse progressieven worstelen met hun geweten. Moeten ze Hillary Clinton steunen die ze in hun hart niet vertrouwen of zetten ze zich aan de zijlijn met de kans dat Donald Trump president wordt? En niet alleen vier jaar ellende brengt, maar ook de democratische instituties voorgoed verandert en Amerika nooit meer zal zijn wat het was? Robert Reich beschrijft dit dilemma en kiest voor het minste kwaad Clinton. Het is trouwens opvallend dat het Amerikaanse politieke bestel kandidaten van gevorderde leeftijd voortbrengt. Hillary Clinton is 68, Donald Trump 70 en Bernie Sanders 74. Dat zegt ook iets over de levensvatbaarheid van zo’n systeem.

Volgens de Groene kandidaat Jill Stein in een tweet is ze het voor 91% eens met Clinton en 98% met Sanders. Dat rechtvaardigt niet het aan de kant schuiven van Clinton door progressieven. Dat verschil is overbrugbaar. Het wantrouwen van Clinton wordt eerder ingeven door haar leugenachtigheid en gelijkhebberigheid zoals Todd Purdum in een artikel voor Politico beschrijft en de verstrengeling met het bedrijfsleven dan door beleid.

Maar de aanhang van Sanders is omvangrijk en betrokken. Velen zal het zijn ontgaan, maar in de primaries kreeg Sanders 13 miljoen stemmen terwijl Donald Trump in zijn partij niet meer dan 14 miljoen stemmen achter zich kreeg. Dus de achterban van Sanders is groter dan het lijkt. Politiek is koehandel en geen ethiek. Politiek is geven en nemen. Sanders volgt die lijn en zegt dat hij Clinton steunt. Maar een groot deel van zijn supporters volgt Sanders hierin niet. Mede met het gevolg dat Trump de verkiezingen nipt zou winnen als die nu gehouden zouden worden, volgens Nate Silver. Dat is onheilspellend, ook voor Europa, met de kandidaat Trump die zegt de afspraken van de NAVO te willen heroverwegen. Dat raakt aan onze nationale veiligheid.