Depotgebouw: Rotterdam vat aanbestedingsrecht beperkt op

Update 4 februari: Architectenbureau MVRDV mag toch het nieuwe museumdepot van Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam ontwerpen. Het bureau heeft geen kennisvoorsprong gekregen op andere architecten door met museumdirecteur Sjarel Ex te praten, oordeelde de rechtbank in Rotterdam. MVRDV had in een kort geding bezwaar gemaakt tegen uitsluiting. De rechter wijst de gemeente Rotterdam terecht. Dat vatte het aanbestedingsrecht te eng op. Rotterdam is tevreden met de uitspraak en zegt niet in beroep te gaan. 

In Rotterdam wordt gewerkt en vallen spaanders. Directeur Sjarel Ex van Museum Boijmans van Beuningen wil uitbreiden met een depotgebouw. Hij probeert van de nood een deugd te maken. Nieuwbouw maakt een eind aan de af en toe onder water lopende kelders waar objecten uit de collectie zijn opgeslagen. De opslag van particuliere collecties, een tentoonstellingruimte om de restauratie-in-progress te tonen en vrij toegankelijke publieksruimtes maken het meer dan een gebouw op een industrieterrein. Beoogde locatie is het museumpark en beoogd architect Winnie Maas van MVDRV. Al in 2008 presenteerde hij een ambitieuze versie, oneerbiedig gezegd model Lack, dat door bezuinigingen niet doorging. In mei 2013 deed Boijmans een nieuwe poging. Er kwam een niet-openbare aanbesteding met de gemeente als opdrachtgever en aanbestedende dienst.

Uit De Volkskrant blijkt dat directeur Ex op 5 september 2013 een fout heeft gemaakt. In een gesprek met Maas over een tentoonstelling in Boijmans van het 20 jaar bestaande MVRDV stipte Ex het depotgebouw aan. Het bericht zegt niet om welke informatie-uitwisseling het ging. Enkele weken later meldde Ex dit in een voortgangsgesprek met de gemeente. De Volkskrant citeert directeur vastgoed van dienst Stadsonwikkeling Petra Verspui: ‘Ex wilde het even melden omdat hij dacht dat het onschuldig was‘. Ex trok zich terug uit de procedure. MVRDV zou door het gesprek met Ex een kennisvoorsprong hebben gekregen en werd door de gemeente uitgesloten. Nadat het de aanbesteding had gewonnen. Maar Maas vond die uitsluiting onterecht en stapte naar de rechter om het besluit van Rotterdam aan te vechten. Op 4 februari doet de rechter uitspraak.

Zoals in De Volkskrant de advocaat van MVRDV aanvoert ligt het niet zo simpel als de reactie van Petra Verspui doet vermoeden. Er is geen eenduidigheid op nationaal en Europees niveau en evenmin tussen rechtbanken. En los van de vraag of er een kennisvoorsprong was, hoe kan een architect als Winnie Maas waarmee Boijmans al in 2008 contact had over het depotgebouw geen kennisvoorsprong hebben? Erik Verweij omschrijft dat in een stuk over aanbestedingsrecht als ‘geen algemene verplichting om alle mogelijke voordelen te neutraliseren‘. Dat voordeel is inherent aan deze situatie. Is de mededinging door Ex verstoord?

Opmerkelijk is dat de aanbestedende dienst uit zichzelf de conclusie heeft getrokken dat de mededinging is verstoord door het contact van Ex met Maas zonder dat een ander deelnemend architectectenbureau klaagde over verstoring van de mededinging. Hoewel dat nog had kunnen volgen. Rotterdam heeft de procedure niet kunnen voorkomen. Da’s jammer. Het had na interne afweging tot de slotsom kunnen komen dat de risico’s op verstoring van de mededinging gering waren en de voordelen voor MVRDV niet onaanvaardbaar groot waren geworden. Zodat het paste binnen een ruimere opvatting van het aanbestedingsrecht. Vraag die blijft is waarom de relatie tussen Rotterdam en Boijmans deze verstoring van de mededinging niet kon lijden.

Foto: ‘Museum Boymans van Beuningen aan de Mathenesserlaan, verlicht ter gelegenheid van de opening op 6 juli 1935‘.