Rotterdamse coalitie stelt voor steun in te trekken voor Museum Rotterdam in huidige vorm. Het volgt het advies van de RRKC

Stadsmuseum Museum Rotterdam dreigt eind dit jaar de deuren te moeten sluiten vanwege een negatief advies van de RRKC dat door cultuurwethouder Said Kasmi (D66) wordt overgenomen. Dit voorstel wordt pas definitief als de raad het goedkeurt. Enkele maanden terug bezocht ik het Timmerhuis waar het museum is gevestigd. Het is een naargeestige, ondermaatse plek die niet alleen niet past bij de tweede stad van het land, maar ook de objecten geen gepaste klimatisering (op enkele vitrines na), context en sfeer kan bieden.

RRKC en Kasmi draaien het om als ze zeggen dat deze neergang het museum te verwijten valt. Integendeel, Museum Rotterdam is er tegen haar zin en onder protest naar toe moeten verhuizen en wordt dat door RRKC en deze D66-wethouder nu achteraf verweten. Dat is de omgekeerde wereld. Er kwam van allerlei kanten protest op het advies van de RRKC. Wie nadenkt beseft dat wat nu gebeurt een aangekondigde ramp is en de Rotterdamse politiek te verwijten valt. Kasmi schuift zijn verantwoordelijkheid en die van zijn voorgangers af.

Over het advies van de RRKC schreef ik in juni 2020 een commentaar en schatte het in als onevenwichtig: ‘Het zou kunnen dat er een gemeentelijk beleid is om Museum Rotterdam langzaam naar de rand te schuiven. Het is de vraag hoe autonoom leden van het college en raadsleden van de coalitiepartijen handelen en wat hun relatie is tot hogere beleidsambtenaren van Culturele Zaken of de RRKC. De laatsten winnen aan macht als ze lang zitten en een dossier beheersen. Een wethouder Cultuur die laag in de pikorde staat en doorgaans geen lid is van een van de leidende partijen in een college is inwisselbaar. De RRKC lijkt verder te gaan dan haar mandaat toestaat. Deels zal dat zijn omdat de politiek zich terugtrekt, deels is dat bewuste expansie van de RRKC. Het wekt verbazing dat de Rotterdamse politiek toestaat dat voorzitter Jacob van der Goot nog steeds in functie is ondanks het feit dat hij eerst in de RvT van het Wereldmuseum zat en later in de RRKC adviseerde over het Wereldmuseum en vanwege het merkwaardig politiek getinte, negatieve advies van de RRKC in 2015 over het Collectiegebouw (Depot) van Boijmans. De RRKC is gepolitiseerd en lijkt niet schoon aan de haak. 

Dat wethouder Kasmi dit advies van de RRKC overneemt toont vooral aan hoe weinig bewegingsruimte hij heeft en wie er achter de schermen aan de touwtjes trekken. Een half miljoen euro voor een kwartiermaker die het wiel dat al rijdt opnieuw uit moet vinden is het lachwekkende hoogtepunt van de teloorgang van de soap rond Museum Rotterdam. In Rotterdam klinkt in refrein tussen RRKC en coalitie: ‘niet poetsen, maar lullen’.

Negatief advies over Museum Rotterdam roept vragen op over rol RRKC

Afgelopen week kwam de de RRKC (Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur) met het onevenwichtige advies om stadsmuseum Museum Rotterdam te sluiten en het een doorstart te laten maken. Het lijkt misschien niet sterk om de boodschapper van het slechte nieuws ter discussie te stellen, maar ik heb na lezing van het advies het idee dat de RRKC er weinig van begrijpt. Als het al niet van kwaadaardigheid kan worden beticht.

Het zou kunnen dat er een gemeentelijk beleid is om Museum Rotterdam langzaam naar de rand te schuiven. Het is de vraag hoe autonoom leden van het college en raadsleden van de coalitiepartijen handelen en wat hun relatie is tot hogere beleidsambtenaren van Culturele Zaken of de RRKC. De laatsten winnen aan macht als ze lang zitten en een dossier beheersen. Een wethouder Cultuur die laag in de pikorde staat en doorgaans geen lid is van een van de leidende partijen in een college is inwisselbaar.

De RRKC lijkt verder te gaan dan haar mandaat toestaat. Deels zal dat zijn omdat de politiek zich terugtrekt, deels is dat bewuste expansie van de RRKC. Het wekt verbazing dat de Rotterdamse politiek toestaat dat voorzitter Jacob van der Goot nog steeds in functie is ondanks het feit dat hij eerst in de RvT van het Wereldmuseum zat en later in de RRKC adviseerde over het Wereldmuseum en vanwege het merkwaardig politiek getinte, negatieve advies van de RRKC in 2015 over het Collectiegebouw (Depot) van Boijmans. De RRKC is gepolitiseerd en lijkt niet schoon aan de haak.

In het advies blijft mijn oog haken aan de volgende passage (paragraaf 1.5 een nieuwe stadsmuseale functie): ‘Het aantal spelers in het erfgoedveld is de laatste jaren toegenomen. Naast de musea, Stadsarchief Rotterdam en de Bibliotheek Rotterdam zijn er platformorganisaties als DIG IT UP, Gedeeld Verleden Gezamenlijke Toekomst (GVGT) en Verhalenhuis Belvédère die met digitaal, documentair en immaterieel erfgoed in een alternatief aanbod voorzien. Door hun verbindende rol maken ze verschillende culturen en gemeenschappen in de stad meer zichtbaar’.

Hier ontspoort het advies. Het gooit alle instellingen en platforms die iets met erfgoed te maken hebben op een hoop en maakt ze daarmee inwisselbaar. Maar ze zijn niet inwisselbaar vanwege de unieke functie en opdracht. Hiermee wordt duidelijk dat de RRKC de unieke rol miskent van een stadsmuseum dat aan de hand van objecten en documenten een verhaal vertelt. Daarin onderscheidt Museum Rotterdam zich van de andere instellingen, kunstmusea en platforms. Ook waardevol, maar van een andere orde dan een historisch museum.

Het advies kan bij een goede lobby worden weerlegd. Het is op een verkeerde aanname gebaseerd omdat het de functie van een stadsmuseum als Museum Rotterdam in relatie tot andere instellingen op het gebied van erfgoed verkeerd ziet. Het advies van de RRKC is kwalitatief niet van het niveau dat verwacht kan worden.

Het lijkt dat vooral de RRKC in een identiteitscrisis verkeert. Herinneren we ons nog wat de reactie van de gemeenteraad was op een advies over het Wereldmuseum van de RRKC in juni 2016? Sun van Dijk (SP) schreef: ‘Het is een politiek advies, dat is niet aan de RRKC, maar aan ons’.

De geschiedenis herhaalt zich nu met Museum Rotterdam. Het probleem is dus niet Museum Rotterdam, maar de RRKC. Waarom meenden ooit de machtige RRKC-secretaris Inez Boogaarts of nu voorzitter Jacob van der Goot politiek te moeten handelen? Het initiatief is aan de gemeenteraad om het huiswerk van de RRKC te beoordelen. En waar mogelijk af te wijzen.

Ik teken de petitie.

Foto 1: Schermafbeelding van deel petitie ‘Red Museum Rotterdam’ van Esther Olofsson (Communicatiebureau RauwCC) op Petities.nl.

Foto 2: Schermafbeelding van deel cultuurplanadvies 2021-2024 van de RRKC, juni 2020 uit paragraaf 1.5 (een nieuwe stadsmuseale functie) over Museum Rotterdam.

HNI laat het opnieuw afweten bij ‘100 Jaar De Stijl’

NRC’s Cultureel Supplement van 9 februari dat grotendeels gaat over 100 jaar De Stijl bevat bovenstaande, opmerkelijke column over Het Nieuwe Instituut (HNI) in Rotterdam met Guus Beumer als directeur. Niet ondertekend, maar vermoed mag worden dat architectuurjournalist Bernard Hulsman het heeft geschreven.

De strekking van de column past in de kritiek op het HNI zoals dat hier en op het blog De Box van architect Kees van der Hoeven al enkele jaren valt te lezen. NRC zet niet het gebrekkig toepassen van de Governance Code Cultuur en de belangenverstrengeling door directeur en Raad van Toezicht (RvT) van HNI centraal, maar de programmering van tentoonstellingen over architectuur. NRC concludeert: ‘Het ongemerkt laten passeren van de eeuwfeesten van De Stijl en de Amsterdamse School is tekenend voor de positie van architectuur in HNI. Hoewel het instituut met de nietszeggende naam in zekere zin de opvolger is van Het Nederlands Architectuurinstituut (NAi), en het zichzelf nog altijd niet alleen ‘Museum en Agentschap voor Design, Architectuur en Digitale Cultuur’ noemt maar ook het ‘Rijksarchief voor Architectuur en Stedenbouw’, heeft HNI in de vier jaar van zijn bestaan slechts één behoorlijke tentoonstelling over architectuur laten zien.‘

Een vraag is hoe het zover heeft kunnen komen dat HNI niet in staat is om tentoonstellingen over architectuur te maken. Terwijl onderwerpen, thema’s, jubilea en dwarsverbanden tussen architectuur en andere disciplines voor het opscheppen liggen. Een belangrijke vraag is waarom er niet ingegrepen wordt door de RvT die bestaat uit voorzitter Judith van Kranendonk en leden Ruben Brouwer, Henk Christophersen, Caroline Nevejan  en Farid Tabarki. De belangrijkste vraag luidt nog anders, namelijk waarom deze RvT vol beroepsbestuurders -met op Brouwer na een vooropleiding in sociale wetenschappen- zonder architecten of kunstenaars bestaat.

De essentiële vraag is waarom er door minister Jet Bussemaker achter de schermen niet ingegrepen wordt door de RvT op te schonen en de directie te vervangen. De meest essentiële vraag is hoe objectief Bussemaker en haar beleidsambtenaren zijn in hun oordeel over het reilen en zeilen van HNI. Pogingen van OCW om het gebrek aan kwaliteit van HNI glad te strijken, niet op te treden en zich te verschuilen achter de autonomie van HNI beschadigen de Nederlandse museumsector. Heeft het zover moeten komen dat nu een  columnist van NRC het nodig acht om het falen zichtbaar te maken en voor heel Nederland te benoemen? Tegenover HNI ligt het bruisende Boijmans dat evenement na evenement organiseert. Bij HNI is het stil en naargeestig omdat de vakmensen buiten de deur zijn gezet. Er knipperen wat lampen aan de gevel als teken van beweging.

Foto 1: Column ‘Het Nieuwe Instituut laat weer verstek gaan’ in NRC, 9 februari 2017. Doorscrollen naar beneden.

Foto 2: Aankondiging op site HNI over deelname aan het programma ‘100 jaar De Stijl’.

Zij waren tegen. Eindelijk groen licht voor Collectiegebouw Boijmans door uitspraak Raad van State

In een uitspraak heeft de Raad van State de meeste bezwaren tegen het Collectiegebouw van Museum Boijmans van Beuningen in het Museumpark te Rotterdam ongegrond verklaard. Het bestemmingsplan schiet volgens de Raad op enkele punten tekort, maar blijft grotendeels in stand. Dit houdt in dat het museum kan gaan bouwen. Ruggengraat van de tegenstand was het Erasmus MC dat grenst aan het Museumpark en vreesde ‘voor het welzijn van de patiënten van de kinderpsychiatrische kliniek die tegenover het geplande collectiegebouw ligt’. Twee andere organisaties, te weten Erfgoedvereniging Bond Heemschut en Vrienden van het Park Stichting, en een omwonende hadden cultuurhistorische bezwaren.

In een commentaar schreef ik eerder: ‘De belangen en bezwaren van de aanklagers zijn niet identiek. Zo lijkt het Erasmus MC dat in Rotterdam functioneert als een staat in de staat vooral machtspolitiek te bedrijven. Het bestuur heeft geen last van bescheidenheid, (..). Het is opmerkelijk dat het Erasmus MC zich in het openbaar op deze wijze tegen de gemeente Rotterdam blijft verzetten. Waarom gemeente, museum en medisch centrum niet gewoon rond de tafel kunnen gaan zitten om de zaak uit te praten is het grote raadsel. De bezwaren van de Erfgoedstichting en de stichting Vrienden van het Park zijn van een andere orde. Ze sluiten direct aan bij hun doelstellingen. De omwonende vreest voor aantasting van zijn woongenot.‘

Opvallend is dat de tegenstanders nauwelijks de achtergrond van HAL Investments en de familie Van der Vorm in hun kritiek betrokken. De financiering is deels geprivatiseerd. Geldschieter Stichting De Verre Bergen is gelieerd aan HAL Investments, een investeringsmaatschappij van de Rotterdamse familie Van der Vorm. Dat tekent het opportunisme bij voor- en tegenstanders. Het debat had fundamenteler kunnen zijn door dit erin te betrekken. Vermenging van publiek en privaat geld is blijkbaar onmisbaar om grote projecten te realiseren.

Het is goed dat het Collectiegebouw er komt. Want in de museumsector die snel internationaliseert is stilstand achteruitgang. Een groot museum met een grote collectie en grote ambities als Boijmans van Beuningen moet in beweging blijven om relevant te zijn. Nederlanders zijn dol op hun musea zoals stijgende bezoekcijfers uitwijzen. Dat botst op pleidooien voor kleinschaligheid. Daarnaast moest Boijmans vrezen dat bij stortbuien de depots onderliepen, zoals nog in juni 2016 gebeurde, zoals RTV Rijnmond in een bericht optekent.

Foto: Still ‘Wij zijn tegen’ uit ‘Aller-aller-allerlaatste aflevering Boijmans TV: het Collectiegebouw’.

Joep van Lieshout in De Pont. In het kader van Jheronimus Bosch 500

Joep van Lieshout is vanaf vandaag te zien in museum De Pont in Tilburg. De tentoonstelling SlaveCity wordt gepresenteerd in het kader van Jheronimus Bosch 500. De uitleg die daar aan wordt geven lijkt vergezocht: ‘Deze visionaire schilder hield zijn publiek vijfhonderd jaar geleden al een spiegel voor. In dit ondermaanse tussen hemel en hel streven mensen misschien wel het goede na, maar de duivelse verleiding van hebzucht en wellust kunnen zij zelden weerstaan.’ Wordt dit er niet aan de haren bijgesleept en geldt deze uitleg niet voor elke universele kunstenaar? Hoe dit zich verhoudt tot de industriële uitbuiting van de hedendaagse mens is ook onduidelijk. Alles is recyclebaar, zegt de uitleg. Blijkbaar ook oude thema’s. En daar is niets mis mee.

Brabant Cultuur heeft er een handje van om zich te profileren door stapeling en bundeling, en door het aanbrengen van kaders alles te willen kwantificeren en van bovenaf te willen sturen. Zelfs als dat ten koste gaat van de ongebondenheid en losheid van de kunstenaars of culturele instellingen. Hoe goedbedoeld en lovend de initiatieven ook zijn. De uitleg bij deze tentoonstelling schrijnt omdat Joep van Lieshout met het doorbreken van grenzen juist het tegenovergestelde nastreeft. Maar wellicht moet de verantwoording van de geldschieter die er zo graag het stempel van een historisch programma op drukt niet al te serieus worden genomen. Toch geeft juist bij deze tentoonstelling deze kadrering te denken. Het verdient aanbeveling dat de Brabantse steden en provincie zich eens goed afvragen waartoe hun regelgeving en toetsing precies leidt.

Zo wordt deze tentoonstelling van Joep van Lieshout onbedoeld een commentaar op het functioneren van de ambtelijk-bestuurlijke Brabantse culturele wereld. Maar laat niemand zich weerhouden om naar De Pont af te reizen. Wie zich de tentoonstelling Infernopolis in de Onderzeebootloods van Boijmans in 2010 herinnert weet wat er te verwachten valt: maatschappijkritiek met humor, fantasieën die de grens tussen goed en kwaad aftasten en de verbeelding van de opbouw van de controlestaat die ons het leven en de vrijheid ontneemt.

Raad van State behandelt bodemprocedure tegen Collectiegebouw

Vandaag 31 mei 2016 diende bij de Raad van State de bodemprocedure tegen het bestemmingsplan van het Collectiegebouw aan de noordzijde van het Rotterdamse museumpark. Een initiatief van de gemeente Rotterdam, stichting de Verre Bergen en Museum Boijmans van Beuningen. Het werd door vier partijen aangespannen, te weten het Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam, de Stichting Vrienden van Het Park, de Erfgoedvereniging Bond Heemschut en een omwonende. De uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State volgt over zes weken. De procedure zorgt voor vertraging.

De belangen en bezwaren van de aanklagers zijn niet identiek. Zo lijkt het Erasmus MC dat in Rotterdam functioneert als een staat in de staat vooral machtspolitiek te bedrijven. Het bestuur heeft geen last van bescheidenheid, zoals het profiel van voorzitter Ernst Kuipers leert. Het is opmerkelijk dat het Erasmus MC zich in het openbaar op deze wijze tegen de gemeente Rotterdam blijft verzetten. Waarom gemeente, museum en medisch centrum niet gewoon rond de tafel kunnen gaan zitten om de zaak uit te praten is het grote raadsel. De bezwaren van de Erfgoedstichting en de stichting Vrienden van het Park zijn van een andere orde. Ze sluiten direct aan bij hun doelstellingen. De omwonende vreest voor aantasting van zijn woongenot.

Voor het museum en de gemeente is deze procedure een onwelkome kink in de kabel van de planning. Want hoewel dit soort procedures in Nederland lang kunnen lopen maakte Museum Boijmans al in juli 2007 bekend dat het een Collectiegebouw wilde realiseren. Waarna rechtszaken elkaar opvolgden. Over de locatie, het bouwplan en aanbestedingsregels. Sommige kritiek lijkt ingegeven door de emotie zoals deze video uit 2014 met toenmalig directeur Jelle Reumer van het Natuurhistorisch Museum verduidelijkt. Hoe nu verder? Wachten.

Rotterdamse raad stemt in met Collectiegebouw in Museumpark

De Rotterdamse gemeenteraad stemde afgelopen donderdagavond in meerderheid (33 van de 45 raadsleden) in met de herziene voorstellen over het Collectiegebouw. De financiering is geprivatiseerd. De Stichting De Verre Bergen is gelieerd aan HAL Investments, een investeringsmaatschappij van de Rotterdamse familie Van der Vorm. Zie ook hier. Wethouder Adriaan Visser (D66) die vanwege persoonlijke omstandigheden eerder dit jaar afstand nam van de portefeuille cultuur bleek tot op het eind een steunpilaar voor de plannen.

De bouw kan nog vertraging oplopen als het Erasmus MC bezwaar aantekent. Zo komt een lastig dossier met vele soorten tegenstand in rustiger vaarwater. Die tegenstand varieerde van musea die concurrentie vreesden, tot de adviserende Kunstraad (RRKC) die op de stoel van de politiek ging zitten, omwonenden die zich zorgen zeiden te maken om hun leefomgeving, landschapsarchitecten en milieu-activisten die de aantasting van het Museumpark vreesden, calculerende raadsleden die het risico wilden uitsluiten dat de gemeente met een strop werd opgescheept en allerlei opinieleiders die graag hun zegje wilden doen om in de stad gehoord te worden.

Het is goed dat het Collectiegebouw er komt. Want in de museumsector die snel internationaliseert is stilstand achteruitgang. Een groot museum met een grote collectie en grote ambities als Boijmans van Beuningen moet in beweging blijven om relevant te zijn. Nederlanders zijn dol op hun musea zoals stijgende bezoekcijfers uitwijzen. Dat botst op pleidooien voor kleinschaligheid. Opvallend is dat de tegenstanders nauwelijks de achtergrond van HAL Investments en de familie Van der Vorm in hun kritiek hebben betrokken. Dat tekent het opportunisme aan beide kanten en de vermenging van publiek en privaat geld dat blijkbaar onmisbaar is om grote projecten te realiseren. De terugtredende overheid en haar vertegenwoordigers hebben het nakijken.

Rotterdamse raad omarmt langzaam collectiegebouw van Boijmans

De Rotterdamse gemeenteraad bestaat uit 45 leden. De vermoedelijke voorstanders D66, VVD, CDA en CU/SGP hebben samen 13 zetels. Om het plan door te laten gaan zijn 23 stemmen nodig. Die zijn te vinden bij de strategische twijfelaars Leefbaar Rotterdam (14 zetels), PvdA (8), GroenLinks en Nida Rotterdam (elk 2). Het is opvallend dat coalitiepartij Leefbaar en oppositiepartij PvdA die geconditioneerd zijn om zich tegenover elkaar op te stellen nu schijnbaar in hetzelfde kamp te vinden zijn. Maar hun invalshoek is verschillend.

Leefbaar gebruikt steun voor het collectiegebouw waarschijnlijk als wisselgeld binnen de coalitie. Plat gezegd om een D66-standpunt elders in het programma weg te onderhandelen. Van de PvdA dat zich graag uitspreekt als kunstvriendelijk valt niet te verwachten dat het het collectiegebouw principieel afwijst. Daartoe opereert woordvoerder cultuur Co Engberts te genuanceerd. Hij wil de garantie dat bij financiële tegenslag de cultuurbegroting niet wordt geschaad.  In maart 2014 voerde kunsthandelaar Klaas de Geus voor de PvdA een solocampagne met de leus ‘Kies Kunst Kies Klaas‘. In de gelederen van de tegenstanders is trouwens bij de PvdD kunsthandelaar Ruud van der Velden te vinden. Het zou wel eens zo kunnen zijn dat PvdA en Leefbaar niet te lang moeten wachten met het geven van steun omdat anders de ander er met de deal vandoor gaat.

Tendentieus opiniestuk van Friso de Zeeuw over Collectiegebouw

Moet Friso de Zeeuw gestopt worden? Velen zullen zijn naam niet kennen. Indicatie: directeur Nieuwe Markten bij BPD, de grootste projectontwikkelaar van Nederland en ooit gedeputeerde in Noord-Holland voor de PvdA. Met Agnes Franzen auteur van een opiniestuk in NRC over het Collectiegebouw dat Museum Boijmans van Beuningen samen met de gemeente Rotterdam en Stichting Verre Bergen in het museumpark wil realiseren. Opvallende zin over Boijmans-directeur Sjarel Ex: ‘Deze man moet gestopt worden en dat kan nog.’

Waarom maken De Zeeuw en Franzen het persoonlijk alsof hier de Wilders van de kunstwereld afgestopt moet worden? Weten ze niet wat argumenteren is of hebben ze onvoldoende argumenten? Hun opiniestuk dat in de editie Rotterdam van de NRC verscheen is een raadselachtig onvolwassen betoog dat drijft op suggesties en aannames. Vraag is waarom deze gebiedsontwikkelaars die geen specifieke expertise hebben op het gebied van cultuur of museologie zich menen over het Collectiegebouw met gezag te kunnen uitspreken.

De auteurs scheppen gelijk in het begin al verwarring door te verwijzen naar ‘de recente ellende met het Wereldmuseum’ waaruit lessen te trekken zijn. Hiermee suggereren ze of laten ze op z’n best in het midden dat Boijmans op dezelfde lijn zat met de vorige directeur van het Wereldmuseum Bremer, terwijl Boijmans juist een van de culturele instellingen was die zich in een vroeg stadium uitsprak tegen diens beleid. Dat blijkt onder meer uit de ingezonden brief van Ex die hij in december 2012 in de NRC plaatste omdat Bremer volgens hem de museumsector beschadigde, niet in het minst betreffende bruiklenen, schenkingen en legaten.

De suggestie die de auteurs doen kan kwaadwillend opgevat worden als de RRKC erbij betrokken wordt dat in adviezen jarenlang welwillend stond jegens het Wereldmuseum, en zich in adviezen tot tweemaal toe tegen het Collectiegebouw uitgesproken heeft. De RRKC stemde niet tegen de vergroting van de horecafunctie van het Wereldmuseum en stemde in met de afstoting van delen van de collectie. Nieuwsbrief nr. 8 uit 2012 van het Wereldmuseum laat geen twijfel over de opstelling van de RRKC: ‘Het Wereldmuseum krijgt dus aanzienlijk minder subsidie, maar de RRKC keert zich niet tegen de afstoting van de Afrika en Amerika collectie.’

De auteurs trekken opnieuw flink van leer in een zin die stemmingmakerij en suggestie combineert: ‘Waarom publiek en privaat geld investeren in een elitair gebouw met een exploitatie die op drijfzand rust?’ Verre Bergen wil onder meer 20 miljoen euro in het Collectiegebouw stoppen omdat het kabinet van VVD en PvdA de cultuur voor een groot deel in de steek heeft gelaten en beide kabinetten Rutte het sentiment jegens de kunst fundamenteel hebben aangetast. Museum Boijmans springt als cultureel ondernemer in dat gat van de terughoudende overheid door een private partij erbij te halen. Maar de auteurs wijzen dat af. Doorrekening en toetsing van de exploitatie door Cor Wijn van BMC Advies laat zien dat het Collectiegebouw haalbaar is.

Wat Friso de Zeeuw en Agnes Franzen bezielt en wat hun belang is om deze opinie te geven is de vraag die na lezing blijft hangen. Ze zijn tegen het Collectiegebouw en beredeneren dat volgens het principe ‘schuldig door associatie’ en haken daartoe aan bij de mislukking van het Wereldmuseum. Waar zowel toenmalig directeur Stanley Bremer als opeenvolgende cultuurwethouders en gemeenteraden fout op fout stapelden. Met Boijmans heeft dat echter niets te maken omdat de plannen van het Collectiegebouw door externe partijen worden doorgerekend en in samenspraak met gemeentelijke diensten tot stand komen en de financiering voor 1/3 uit de markt wordt gehaald, terwijl de basis onder de plannen van Bremer het ontzamelen van deelcollecties was dat in tegenspraak met alle regels en afspraken was. De argumenten van Friso de Zeeuw zijn door te prikken.

Foto: Bouw van de Euromast, Rotterdam (1959). Credits: Dolf Kruger.

Vlaams burgerkabinet over cultuur. Geval van schijndemocratie?

Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz wil burgers (Vlamingen en Brusselaars) betrekken bij zijn cultuurbeleid. Van 1 tot en met 11 september gaan minimaal 600 via internet gekozen en geselecteerde kandidaten online in debat om voorstellen te formuleren. ‘Een onafhankelijk bureau’ kiest 150 deelnemers die op 19 september met elkaar in debat gaan in het Vlaams parlement. Zij mogen concrete beleidsaanbevelingen doen.

Welke macht krijgt dit burgerkabinet en binnen welke contouren kan het opereren? Krijgt dit burgerkabinet iets te zeggen? Of is er sprake van schijndemocratie, ofwel politieke marketing van minister Sven Gatz (Open VLD)? Kan het burgerkabinet voorstellen om het cultuurbudget te verhogen? Want wat heeft het voor zin om een mening te vragen als daarmee alleen de spreekwoordelijke ligstoelen op het dek van de Titanic kunnen worden herschikt? Want nog erger dan een niet functionerende democratie die wordt gegijzeld door de in zichzelf gekeerde politieke partijen is de schijn van democratie. Da’s politiek die niet meer politiek wil zijn.

Of Sven Gatz te betrappen valt op affiniteit met de kunst is de vraag. Maar hij heeft het voordeel van de twijfel met zijn poging het cultuurdebat te verbreden. Hoe onvolkomen en aan handen gebonden dat ook is. In Nederland valt ondanks cosmetische herschikkingspogingen van minister Bussemaker het kabinet Rutte door de mand. Sjarel Ex van Boijmans omschrijft dat voor BNR: ‘De museumdirecteur verwijt het huidige kabinet een ‘gebrek aan affiniteit’ met de museumsector. “Dat gold ook voor Rutte I. Daar wordt nog altijd hard tegen gevochten, met name door de middelgrote musea want de kleine vallen bij bosjes op het moment.”

Foto 1: Schermafbeelding van burgerkabinet.be

Foto 2: ‘The promenade deck of the Titanic, located underneath the top deck (1912).‘