Nederlandse christenen bidden voor Afghaanse christenen terwijl ze weten dat het geen praktisch nut heeft. Voor wie is het gebed bedoeld?

Directeur Maarten Dees van stichting Open Doors die opkomt voor vervolgde christenen zegt dat ‘we’ praktisch niet zoveel kunnen voor Afghaanse christenen. Tot wie hij zich richt en waarom Dees hier een punt van maakt is onduidelijk. Het lijkt mede een symbolische uitspraak die is bedoeld om zijn eigen stichting te profileren door aan te haken bij de actualiteit. Open Doors helpt christenen wereldwijd met financiële steun.

Volgens officiële cijfers is van de ruim 36 miljoen inwoners 99,7% van de Afghanen islamitisch. Dus 0,3% van de bevolking of 110.000 Afghanen belijden een minderheidsgodsdienst waarvan het christendom er een van de vele is of belijdt geen godsdienst.

Het lijken getalsmatig en praktisch eerder de 10% tot 15% sjiitische moslims die te vrezen hebben van de streng soennitische Taliban, de soennitisch terroristische beweging Al Qaida die is verstrengeld met de Taliban en vooral de Afghaanse afdeling van het anti-sjiitische IS die sjiieten actief met geweld bestrijdt.

Directeur Dees zegt praktisch niet zo veel te kunnen voor de Afghaanse christenen. Dat is een understatement. Want Dees en zijn medechristenen kunnen helemaal niets doen voor de Afghaanse christenen. Dees en zijn achterban zijn machteloos. Hij geeft aan wel voor de Afghaanse christenen te kunnen bidden omdat het dat is ‘wat de bijbel ons vraagt te doen’.

Voor wie bidden zin heeft is de kernvraag. Het is opmerkelijk dat christenen die voor het gebed samenkomen suggereren dat bidden helpt, terwijl Dees zegt dat het praktisch niet helpt. Het zal dus hooguit denkbeeldig helpen. Dat is het domein van de hersenschim en de illusie.

Dit gebed lijkt vooral te gaan om gemoedsrust van Nederlandse christenen die hun eigen machteloosheid met een idee van daadkracht en bedrijvigheid willen verjagen door zich met elkaar te verbinden.

Duizenden godsdiensten zijn gescheiden werelden die over de wereld zijn verkaveld en niet of slechts beperkt op elkaar aansluiten. Voorbeden en dankzeggingen van de ene godsdienst komen niet aan in een andere godsdienst en zijn op de eigen God en geloofsgemeenschap gericht. Dus ook theoretisch is de werking van het gebed beperkt. Het is bovenal een poging om het individuele geloof en de geloofsgemeenschap te versterken. Het gebed is uitsluitend bedoeld voor binnenlands gebruik. Deels bedoeld vanuit zingeving en troost, deels vanuit fondsenwerving en publiciteit.

De logica van dit gebed is dat de protestante God van Nederland wordt gevraagd zich de nood van de wereld aan te trekken. Of dat aansluit op de frequentie van de soennitisch-islamitische God van Afghanistan is dubieus.

Macron belooft extremistische islam te bestrijden met hard optreden tegen buitenlandse invloeden. Einde aan de naïviteit?

Het is het probleem van een godsdienst die vele verschijningsvormen kent. Van verzoenend tot radicaal en ondermijnend. Hoe daarin te onderscheiden? Valt het karakter, het wezen van zo’n godsdienst daar nog uit af te leiden? In landen met een functionerende rechtsstaat beroepen godsdiensten als de islam zich op de vrijheid van godsdienst en subsidies waar ze recht op hebben, maar tegelijk kunnen de ondermijnende verschijningsvormen ervan tegen de democratische rechtsstaat in blijven handelen. Dat is geen houdbare situatie. Een democratie moet weerbaar zijn en de krachten die de democratie ondermijnen de pas afsnijden.

De vrijheid van godsdienst kan daar geen excuus voor zijn. Complicatie is dat gevestigde godsdiensten als het christendom dat islamitische extremisme niet ondubbelzinnig veroordelen omdat ze bevreesd zijn dat ze in een seculariserende samenleving de volgende domineesteen zijn die omvalt. Dat is uiteraard een misvatting omdat het bestaan van religies en levensovertuigingen die binnen de wet blijven gegarandeerd is en op geen enkele manier gevaar loopt. Het zijn de Jihadisten van ISIS, de extremistische Saoedisch ideologen van het Wahabisme en het Salafisme die verdreven moeten worden. Men zou bijna zuchtend zeggen, ‘eindelijk’.

Ze hebben niks te zoeken in een westerse rechtsstaat omdat ze de werking ervan niet erkennen. President Macron meent dat de islam in crisis is. Dat lijkt een terecht verwijt. Maar men kan evengoed beweren dat de westerse democratieën die vanwege koudwatervrees én de macht van landen als Saoedi-Arabië in decennia geen antwoord hebben weten te formuleren op het islamitische extremisme in crisis zijn. Het is de hoogste tijd dat Europa durf en ambitie toont om voor zichzelf op te komen en de extremisten de deur te wijzen.

In gesprek met Jan Verheul, LibertyFlea en Hugo Jansen over de Russische Federatie en het voorbijgaan van oude wereldbeelden

NRC-journalist Wilmer Heck publiceerde op 24 april een artikel ‘Pro-Russische krant blijkt betaald door Brabantse bioboer die strijdt tegen ‘joodse elite’’. Het ging om Hugo Jansen die de pro-Putin publicatie De Andere Krant financieel steunt en onder meer als ‘Jan Verheul’ op zijn blog in een mission statement zegt:

Ik probeer te begrijpen wat Hugo Jansen bezielt en waarom hij redeneert zoals hij redeneert. Hoe komt hij tot zijn standpunten en waar komen ze vandaan? In een eerdere reactie op zijn blog merkte ik op: ‘Wat een vreemd commentaar op het artikel van NRC. U zegt onder meer: ‘Toch niet zo vreemd dat ik Putin steun, lijkt mij. Putin wordt al jaren zwart gemaakt, omdat Amerika alléén baas in de wereld wil zijn. Dat blijkt helder uit hun documenten.’ Daar kwam een reactie van LibertyFlea op van wie ik aanneem dat het een alias van Hugo Jansen is. Die reactie was niet onvriendelijk en begon zo: ‘Met respect voor uw wel zeer balancerend, onpartijdig commentaar moet ik toch kwijt dat hier niet alleen op Putin vs het Westen gaat.’ Daarna wordt veel overhoop gehaald. Daar reageer ik weer op en die reactie plaats ik hieronder. Nogmaals, ik probeer niet te veroordelen, maar te begrijpen. En in het voorbijgaan enkele misverstanden uit de weg te ruimen:

Laten we ons aan de feiten houden. Het is nooit aangetoond dat toenmalig secretaris-generaal Gorbatsjov en de toenmalige Westerse leiders rond 1990 hebben afgesproken dat de NATO zich niet naar het Oosten richting grens van de Sovjet-Unie zou uitbreiden. Gorbatjsov heeft later juist gezegd dat hij dit onderwerp op het hoogste niveau nooit naar voren heeft gebracht, laat staan dat afspraken over die uitbreiding  in een officieel document zou zijn geformaliseerd. Alleen over de stationering van Westerse troepen in de toenmalige DDR zijn afspraken gemaakt.

Het is om meerdere redenen ook niet logisch dat die afspraken gemaakt zouden zijn. Ten eerste lag de Soviet-Unie rond 1990 economisch en politiek op de rug en was het niet in de positie om concessies af te dwingen bij Westerse leiders. Ten tweede had de Sovjet-Unie internationale verdragen zoals de Helsinki Akkoorden 1975 actief gesteund en was er zelfs een initiator van. Erin werden de soevereiniteit en het zelfbeschikkingsrecht van staten gegarandeerd (‘Soevereine gelijkheid, respect voor de rechten die inherent zijn aan soevereiniteit’). Gezien hun 20ste eeuwse geschiedenis waren het de Centraal-Europesee landen zelf die aansluiting zochten bij de NATO om daar bescherming te vinden.

Ik ben het met u eens dat er in het Westen een vijandige beeldvorming over het bewind van president Putin bestaat. Zoals er overigens vanuit het Kremlin een vijandig beeld van het Westen wordt opgebouwd. Maar ik ben het met u oneens dat er in het Westen een vijandig beeld over de Russische Federatie en het Russische volk bestaat, of moeite wordt gedaan om dat beeld te vestigen. Laten we daarom beseffen tegen wie dat vijandbeeld gericht is. Ja, tegen de leiders in het Kremlin en de kring van zakenvrienden, oligarchen en functionarissen van Putin, maar nee, tegen de Russische Federatie en de volkeren en nationaliteiten van die federatie.

Het is me niet ontgaan dat president Putin in verband wordt gebracht met de gifgasaanval op Sergei Skripal en diens dochter in het Britse Salisbury. Het onderzoek is bij mijn weten nog niet afgerond, maar het meest waarschijnlijke scenario is dat het zenuwgas novichok, het motief en de omstandigheden erop wijzen dat het een Russische operatie was die in opdracht van de politieke leiding van de Russische Federatie is uitgevoerd.

Putin wordt in het Westen niet als een monster afgeschilderd, maar als een berekenend leider die met relatief goedkope middelen (cyberwarfare, omkoping van Europese radicaal-rechtse en radicaal-linkse politici, inperking van de persvrijheid en gelijkschakeling van de Russische media, op het westen gerichte propaganda) verdeeldheid probeert te zaaien in het Westen en zich vastklemt aan de macht. Hoewel dat laatste ook uitgelegd kan worden als het ontbreken van een voor alle partijen in het Kremlin aanvaardbare exit-strategie van Putin. Putin gijzelt met zijn vertrouwelingen de Russische Federatie, maar tegelijk wordt hijzelf ook gegijzeld en kan niet opstappen. Dat is overigens een fundamenteel verschil met Westerse democratieën waar machtsoverdracht in wetten geregeld is en niet zoals in de Russische Federatie een sprong in het duister.

Syrië en ISIS is weer een ander onderwerp. Laat ik volstaan met de constatering dat het om een gemengd beeld gaat met allerlei claims en beschuldigingen over en weer. Wat er in een oorlog gebeurt is niet per definitie identiek met wat de nieuwsconsument erover verteld wordt. Zowel in het Westen als in de Russische Federatie. Maar er bestaat wel overeenstemming over het feit dat het regime van Assad afgelopen jaren ISIS relatief met rust heeft gelaten.

Tekenend voor dat verwarrende beeld was de aanval van een door de VS geleide coalitie op 7 februari bij Deir al-Zour waar naar verluidt 200 Russische door het Russische leger  ondersteunde huurlingen van de Wagner Groep werden gedood. Het Kremlin houdt dat stil, zoals het ook sinds 2014 zwijgt over de in de Russisch-Oekraïense oorlog in Oost-Oekraïne gevallen Russische militairen, ‘toeristen’ en huurlingen. Warlords die voor de eigen portemonnee gaan en vaak haaks opereren op het officiële beleid van hun land vertroebelen verder het beeld van een oorlog met een duidelijk einddoel. Hoewel het verlengen van een oorlog ook een doel kan zijn en kan dienen om andere landen in de wielen te rijden en te verzwakken.

Ik ben het niet oneens met sommige van uw observaties over de VS en NATO, maar nogmaals, dat poetst de daden van Putin niet schoon. Dat gaat dan niet eens zozeer over de tegen het Westen gerichte acties omdat het Westen genoeg politieke en militaire macht heeft om zich teweer te stellen. Hoewel die macht overigens tot nu toe nauwelijks ingezet wordt. Dat gaat over het Russische volk dat weliswaar zweert bij een tsaar, maar in dat stilzwijgend afgesloten sociale contract tegelijk ook verlangt naar stabiliteit, welzijn, ontwikkeling van hun land, toepassing van de rechtsstaat en bestrijding van de corruptie. Dat alles levert Putin op dit moment onvoldoende en sociale onvrede is een risico voor hem. Ofschoon hij de urgentie goed beseft en nu zegt in te gaan zetten op de vergroting van de budgetten voor onderwijs, gezondheid en infrastructuur. Het Russische volk vraagt de urgentie die het verlangt en het is de vraag of het Kremlin daarin tijdig kan voorzien.

De paradox is dat de expansie van de Russische Federatie in het Westen die verder gaat dan de ‘normale’ verdediging van de eigen soevereiniteit en territoriale integriteit samen met het opbouwen van een binnenlandse nationale identiteit, wellicht het zelfbeeld van inwoners van de Russische Federatie versterkt en zo op dit moment de macht van Putin versterkt, maar voor de lange termijn ondermijnt dat juist de positie van machtscentrum en staat omdat het zich ermee internationaal isoleert en dit wegens gebrek aan macht en capaciteit economisch niet vol kan houden.

Een wereldbeeld dat uit de schuld van de een de onschuld van de ander laat volgen is onhoudbaar. Des te meer omdat de wereld sinds het eind van de koude oorlog is gefragmenteerd. Nieuwe landen als China zijn in opkomst, niet-statelijke actoren als Al Qaida die over grenzen opereren hebben aan belang gewonnen en Westerse en niet-Westerse multinationals Facebook, Alibaba, Google of Goldman Sachs  onttrekken zich door de economisering van de politiek hoe dan ook grotendeels aan de macht van staten (hoewel de bandbreedte per land verschillend is). De Russische Federatie en het Westen zijn niet langer communicerende vaten, waarbij een actie van de een direct 1 op 1 gevolg heeft bij de ander. En het een direct uit het ander af te leiden is, en omgekeerd.

Zo’n redenering is achterhaald en verklaart de huidige wereld niet meer. Of in elk geval onvoldoende. Het past bij een vorige fase van onze geschiedenis tot 1991 die wel verregaand dualistisch was. Maar nu leven we in een multipolaire wereld. Waarschijnlijk heeft de inzet van zo’n vroegere focus te maken met de achtergrond en de generatie van de beschouwer die opgegroeid is tijdens de koude oorlog. Daarom is het verleidelijk daarin te blijven hangen. Het is via een omweg niet zozeer een bevestiging van het eigen gelijk, maar van het eigen levensverhaal.

Met als complicatie dat hardliners in Moskou en Washington er belang bij hebben (hun nationale veiligheidsindustrie, hun legitimatie van de macht) om dat oude vijandbeeld in stand te houden, of zelfs opnieuw uit de kast te halen en weer glanzend op te poetsen. Maar als wij in onze eigen tijd willen leven en daar zinvol op willen reflecteren, moeten we juist voorbijgaan aan oude vijandbeelden. Niet omdat nostalgie niet mag, maar omdat het het zicht ontneemt op de uitdagingen en problemen van nu. Die willen we toch begrijpen om ze vervolgens in een debat met elkaar te bespreken?

Foto 1: Militair van de 2e Infanteriedivisie van de VS en Duitse krijgsgevangenen in de stad Leipzig, 19 april 1945.

Foto 2: Schermafbeelding van ‘mission statement’ op het blog ‘xevolutie.blogspot.nl’ van Jan Verheul (= Hugo Jansen).

Aanmerking bij artikel ‘Syrië heeft geen bommen nodig, maar vrede!’ van Belgische vredesbeweging

Bovengenoemd artikel ‘Syrië heeft geen bommen nodig, maar vrede!’ op Vrede.be trok mijn aandacht. Ik vond het warrig en onevenwichtig. In een reactie die ik op de FB-post van Vrede.be plaatste leg ik uit waarom ik dat vind. Er valt ook nog op een andere manier naar het artikel te kijken. Voor de overzichtelijkheid heb ik dat buiten genoemde reactie gelaten. In de gevestigde media krijgen radicaal-rechtse media veel aandacht. Terecht. Maar een gevolg daarvan is wel dat radicaal-linkse media wat onder de radar blijven en onderbelicht blijven. In feite is echter wat Vrede.be zegt niet anders dan wat wordt gezegd op rechts-nationalistische of rechts-populistische (sociale) media. In het publieke debat verdienen beide kanten van de medaille dezelfde mate van aandacht, kritiek en weerlegging van hun standpunten en zelfs weergave van de feiten. Mijn reactie:

Uiteraard heeft Syrië geen bommen, maar vrede nodig. Weinigen zullen het met dat standpunt oneens zijn. Het gaat er alleen om hoe die vrede afgedwongen kan worden. Ofwel, hoe kan de vrede de strijdende partijen opgelegd worden? Daar heeft vooralsnog niemand een afdoend antwoord op. Goede bedoelingen en verantwoording zijn onvoldoende om in Syrië iets te veranderen.

Syrië is een speel- en proeftuin van landen die er hun wapensystemen testen en hun geopolitieke doelen trachten te bereiken. Zo dient Syrië als middel voor de vluchtelingenstroom naar EU. Die stroom zaait verdeeldheid tussen EU-lidstaten. Dat verzwakt de EU en versterkt de belangen van staten die de EU willen verzwakken. Zo kan als politiek middel de kraan met vluchtelingen uit Syrië naar Europa gereguleerd worden. Degenen die de kraan bedienen hebben er belang bij dat de oorlog voortduurt.

Het vacuüm van de VS dat is ontstaan door het halfslachtige isolationisme van president Trump wordt opgevuld door de Russische Federatie. De VS is voor olie tegenwoordig zelfvoorzienend door de schalie-revolutie en heeft het Midden-Oosten niet meer nodig zoals vroeger. Dat heeft ook voor deze regio gevolgen. Het vroegere eigenbelang van de VS is omgeslagen in onverschilligheid. Vele landen zijn betrokken, Westerse landen en niet-Westerse landen, Arabische en niet-Arabische landen.

Het artikel is onnodig versluierend. Directe aanleiding ervoor is de aanval met kruisraketten op 14 april door de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk op chemische installaties en opslagplaatsen van het Syrische leger. Het standpunt dat het een militaire operatie betreft is twijfelachtig. Door de relatieve kleinschaligheid en het uitblijven van een operationeel vervolg lijkt het eerder omschreven te kunnen worden als een politieke operatie met militaire middelen. De randvoorwaarde om geen menselijke slachtoffers te maken duidt erop dat het publicitaire karakter ervan voorop stond. De operatie was vooral symboolpolitiek, ofwel het tonen van spierballen in de publieke opinie. Daarvoor hadden de leiders van de drie westerse landen elk hun uiteenlopende redenen.

Het artikel wordt er verwarrend op als het verwijst naar een link van Airwars.org over het aantal slachtoffers van de Syrische oorlog, zonder het land te noemen dat volgens de grafiek ‘Coalition v Russia: Alleged civilian casualty events’ in 2018 de meeste slachtoffers heeft gemaakt: de Russische Federatie. Dat is op z.n minst onvolledig. Het artikel blijft het echter koppelen aan de actie van de drie westerse landen van 14 april die juist geen slachtoffers maakte. Het is onevenwichtig om een half verhaal met expliciete daders te noemen, maar het andere halve verhaal met andere daders ongenoemd te laten. Dan gaat journalistiek die zich onpartijdig opstelt over in het bewust sturen en misleiden van de beeldvorming.

Ja, de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn niet echt begaan met het lot van de Syrische bevolking. Maar ja, dat geldt in dezelfde mate voor de Russische Federatie, Iran en een sjiitische beweging als Hezbollah. En zelfs voor het Syrische regeringsleger. Als een vredesbeweging pretendeert om een politieke en diplomatieke oplossing na te streven maakt het zich ongeloofwaardig door een onvolledige analyse te geven, een deel van de daders niet met naam te noemen en de slachtoffers verkeerd toe te wijzen.

Wat ontbreekt aan het artikel is evenwichtigheid. Als het Vrede.be echt om het bereiken van vrede in Syrië te doen is en niet om het vereffenen van een eigen politieke agenda, dan moet het niet schromen om het eigen vooroordeel ondergeschikt te maken aan een open blik op Syrië. Nu lijkt het er sterk op dat Vrede.be hetzelfde doet als wat de drie westerse landen op 14 april in Syrië deden: het gebruikt Syrië als middel voor het bereiken van een eigen politiek doel. Als het Vrede.be oprecht om het bereiken van vrede in Syrië te doen is, dan kan het partijpolitieke spelletjes beter achter zich laten.

Foto 1: Schermafbeelding van artikel ‘Syrië heeft geen bommen nodig, maar vrede!’ op Vrede.be, 16 april 2018.

Foto 2: Grafiek ‘Coalition v Russia: Alleged civilian casualty events’ op Airwars.org.

Maddow: Trump probeert oorzaak vier dode militairen in Niger te verbergen. Het heeft te maken met een reisverbod voor Tsjaad

Rachel Maddow komt in de uitzending van 19 oktober terug op de vier in een hinderlaag door islamisten gedode Amerikaanse militairen in Niger. President Trump is onduidelijk over de omstandigheden van hun dood en geeft er geen details over. Hij zou een afleidingsmanoeuvre hebben gezocht om de oorzaak te verbergen door gecompliceerd te doen over het geven van condoleances aan de nabestaanden en vorige presidenten erbij te betrekken, aldus Maddow in de uitzending van 18 oktober. Het onderwerp domineert het nieuws in de VS al vier dagen. Overigens wordt dat door velen gezien als grensoverschrijdend gedrag van Trump. Met verlies van militairen en het verdriet van nabestaanden behoort geen politiek te worden bedreven.

Rachel Maddow is duidelijk over de oorzaak. De vier Amerikaanse militairen van de speciale troepen die worden ingezet om het islamitisch terrorisme te bestrijden zijn gesneuveld omdat de steun van de beste lokale contra-terroristische troepen uit de regio kort daarvoor was weggevallen. De troepen uit Tsjaad waren teruggetrokken uit Niger in de strijd tegen Boko Haram en ISIS omdat om onbegrijpelijke en onverklaarbare reden Tsjaad door de regering Trump samen met Noord-Korea en Venezuela met een herzien reisverbod (‘revised travel ban’) was geconfronteerd. Voordat de Amerikaanse doden vielen voorspelden Amerikaanse deskundigen het risico dat dit met zich meebracht, zoals Newsweek al op 25 september berichtte.

Door het reisverbod voor reizigers uit Tsjaad heeft president Trump dus het onheil over zichzelf opgeroepen. En dat probeert hij nu te verbergen. In de pers wordt ‘Niger’ rechtstreeks vergeleken met wat Benghazi in 2012 voor toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton was. Maddow verwijst ook naar de rol van de huidige minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson die als voormalig CEO van ExxonMobil een oud geschil met de regering van Tsjaad zou hebben willen vereffenen. Door Tsjaad op de lijst van herziene reisverboden te plaatsen zou Tillerson Tsjaad een trap na hebben willen geven. Bij dat alles komt dat Trump bewust het State Department verwaarloost en vacante staffuncties niet invult. De expertise is weggelekt en dat betaalt zich nu negatief uit door de onverstandige en onbezonnen handelingen van Trump en zijn kabinet.

John McCain: Russische Federatie grotere dreiging dan ISIS. Bizar dat we daar nog van overtuigd zouden moeten worden

Republikeins senator John McCain is hardliner op veiligheidspolitiek. Gematigd conservatief en voormalig presidentskandidaat. Feit is dat conservatieven op dit moment de beste kritiek op Trump bieden. Hoe sceptisch men ook kan zijn over McCains bedoelingen en zijn aanschurken tegen de veiligheidsindustrie, betere kritiek dan dit is er niet. Bij een Republikeinse en Democratische partij die allebei in verwarring zijn en hun oude vanzelfsprekendheden zijn kwijtgeraakt. McCain kiest zijn momenten en die zijn terug te voeren op zijn houding jegens de agressieve politiek van het Kremlin en een met Putin en zijn vrienden onbegrijpelijk meegaande president Trump. Uiteraard is kernmacht de Russische Federatie een grotere dreiging dan ISIS. Het is het verschil tussen een gecoördineerde actie van een staat en een ongeregeld zooitje dat een godsdienst heeft gekaapt. Het is bizar dat het uitgelegd moet worden. Er zijn talloze, voornamelijk rechts-nationalistische partijen die ISIS en de islam als de grotere dreiging afschilderen. Een stelling die uit de lucht is gegrepen.

Ruud Koopmans: Westen moet zich weerbaarder opstellen tegenover intolerante islam. Kansen voor de sociaal-democratie?

‘Als zoiets in naam van jouw religie gebeurt, heb je de verantwoordelijkheid om te handelen. Maar ook nu wordt weer gezegd dat dit niets met de islam te maken heeft’. Aldus de in Duitsland werkzame Nederlandse hoogleraar sociologie en migratie-onderzoek Ruud Koopmans in een interview met Wierd Duk in het AD naar aanleiding van de recente aanslag op een kerstmarkt in Berlijn in naam van de islam.

Het stoort Koopmans dat moslims, linkse media, linkse wetenschappers en politici zeggen dat zo’n aanslag niets met de islam te maken heeft. Dat kan uitgebreid worden met christelijke opiniemakers. Zo framede Trouw in 2015 in een kop in een indirect witwassen van het christendom dat de verwoesting van Palmyra niets met religie te maken had. President Obama en toenmalig premier Cameron meenden in 2014 zelfs te moeten zeggen dat ISIS niet met de islam te maken had, terwijl ze dat als niet-moslims helemaal niet te bepalen hadden. Het is menselijk om verdiensten te claimen en geen verantwoordelijkheid te nemen voor negatieve ontwikkelingen. Maar het wordt een politieke chaos als allerlei belanghebbenden vanwege de eigen politieke agenda de islam voor hun eigen karretje spannen. Dat ontneemt het zicht op de werkelijkheid en blokkeert een open debat over de islam. Het ontkennen van de kwalijke kanten van de islam is een politieke ramp.

Koopmans voelt zich een roepende in de woestijn. Hij neemt zowel afstand van de rechts-populisten van de PVV en AfD waar hij niets mee te maken wil hebben, als van de intolerante islam die naar zijn schatting zo’n 500 miljoen moslims omvat waarvan er 50 miljoen geweld zouden accepteren om de islam te verdedigen, als van de linkse kosmopolieten die hun kop in het zand steken en zich neerbuigend gedragen tegenover de critici van de multiculturele samenleving die al te makkelijk als achterlijk en racistisch worden benoemd.

Koopmans zegt zich een ouderwetse sociaal-democraat te voelen, maar geeft aan dat het lastig is om je met het onderwerp van integratie en islam politiek in het midden op te houden. Des te meer omdat het gezag van de sociaal-democratie is weggevaagd. Tussen ‘gewone’ religiekritiek op de islam en de islamofobie van rechts-populisten in. Koopmans gaat uit van een rechtsstatelijke opstelling en vraagt om wat gezond verstand: ‘We moeten veel duidelijker definiëren wat de kern van de rechtsstaat is. Nu is het enorm moeilijk om migranten, die zonder papieren of met valse identiteitsbewijzen zijn binnengekomen, uit te zetten. (..) Dit soort verwrongen gedrag ondermijnt juist de rechtsstaat. Het is een gevolg van verkeerde politieke beslissingen als hier zoveel kwaadwillenden kunnen rondlopen, die niet uitgezet kunnen worden. Dat zijn misstanden die doden kunnen kosten. Het is ook niet rechtsstatelijk om iedereen maar binnen te laten en daarmee gewetenloze mensensmokkelaars in de kaart te spelen. Hoe kan dat een ‘Europese waarde’ zijn?‘

Koopmans sluit aan bij sociaal-democratische denkers als Paul Scheffer die voorstander zijn van de EU, en het als noodzaak zien dat de buitengrenzen goed bewaakt worden en staten weer controle over het eigen territorium krijgen. Zie hier zijn artikel ‘Groot Europa is zwak Europa’. Niet de derde, maar de vierde weg. Tussen de 1) intolerante islam, 2) multiculturele denkers en goedwillende  kosmopolieten die vanuit hun eigen reservaat neerkijken op burgers die zich uit arren moede wenden tot het tegengeluid van rechts-populisten en 3) rechts-populisten die de EU en de democratie willen breken en de islam daarvoor als middel gebruiken.

Koopmans meent dat de westerse democratieën zich veel weerbaarder dan nu op moeten stellen om de eigen waarden overeind te houden. Feitelijk biedt deze klare rechtsstatelijke lijn de sociaal-democratie enorme kansen tussen het elitaire kosmopolitisme (GroenLinks, D66), het rechts-populisme (PVV, VNL, GeenPeil, FvD) en het goedpraten van de kwalijke kanten van de islam en religie in het algemeen in (DENK, CDA). PvdA-leider Lodewijk Asscher kan zo met gematigd nationalisme en anti-globalisme nieuwe kansen creëren voor zijn partij als hij bovengenoemde uitgangspunten duidelijk en overtuigend verwoordt. Luistert hij naar Koopmans?

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ”Het Westen moet zich veel weerbaarder opstellen’’ in het AD, 4 januari 2017.

Europarlement neemt anti-propaganda resolutie aan. Als antwoord op de Russische informatieoorlog tegen de EU

Soms zie je de overlijdensadvertentie van iemand van wie je dacht dat hij of zij al lang overleden is. Deze resolutie in het Europarlement is van hetzelfde soort. Gisteren nam het een anti-propaganda resolutie aan waarvan je dacht dat die allang was aangenomen. In elk geval na de wereldwijde veroordeling in maart 2014 van de annexatie van de Krim door de Russische Federatie. Zie hier vanaf p. 292 voor het verslag. Basis van het debat was een rapport van de Poolse rapporteur Anna Elżbieta Fotyga over de gewenste strategische communicatie van de EU in antwoord op anti-Europese campagnes door derden. En de bewustwording erover.

De veroordeling in het rapport van de ‘Russische desinformatie- en propagandaoorlog‘ liegt er niet om: ’11: stelt dat Russische strategische communicatie onderdeel is van een grotere ondermijnende campagne om de EU-samenwerking en de soevereiniteit, politieke onafhankelijkheid en territoriale integriteit van de Unie en haar lidstaten te verzwakken; dringt er bij de lidstaten op aan waakzaam te zijn tegenover Russische informatieactiviteiten op Europese grond en de inspanningen voor het delen van capaciteiten en contra-activiteiten die gericht op het bestrijden van dergelijke activiteiten uit te breiden’ Of: ‘12. spreekt scherpe kritiek uit over de Russische inspanningen om het integratieproces in de EU te verstoren en betreurt in dit verband dat Rusland anti-EU-krachten in de EU ondersteunt, en met name extreemrechtse partijen, populistische krachten en bewegingen die de fundamentele waarden van liberale democratieën terzijde schuiven’. Niet expliciet wordt genoemd dat de Russische informatieorlog een direct verlengde van de militaire strijd is. Met verwijzing naar samenwerking van de EU met de NAVO wordt dat wel gesuggereerd.

Boze droom Donald Trump. Wat kunnen de tegenkrachten doen?

UPDATE 30 mei 2020: Zo’n kleine vier jaar geleden schreef ik onderstaand commentaar. Op één punt zat ik er naast, namelijk het opsluiten van journalisten. Zover is het gelukkig niet gekomen. Het bleef bij muilkorven en beledigen. De meeste media hebben tijdens Trumps presidentschap tamelijk nauwgezet, zorgvuldig en alert verslag gedaan van het handelen van de regering Trump. Dat heeft het venster op de democratie helpen openhouden. Voor de rest was de voorspelling tamelijk juist. Oordeel zelf. Wat Trump in 2020 zou worden kondigde zich in 2016 al aan.

De termijn van de 45ste Amerikaanse president Donald Trump begint op 20 januari 2017 en eindigt 4 jaar later. In een onderzoekje zette hoogleraar geschiedenis John McNeill 11 kenmerken van het fascisme op een rijtje en keek of Trump hieraan voldeed. McNeill kende punten –Benitos– toe en schatte Trump met 26 van de maximaal 44 te behalen Benitos in als semi-fascist. Meer fascist dan elke andere succesvolle Amerikaanse politicus, maar uiteindelijk een amateuristische imitatie van het historische origineel Benito Mussolini.

Het lijkt twee kanten op te kunnen gaan met Trump. Wordt hij een volbloed fascist of democratiseert hij tot een leider die binnen de grondwet opereert? De seinen staan niet gunstig. Hij heeft geen politieke ervaring, heeft weinig kennis van zaken van de wereld, is wantrouwig tegenover deskundigen en heeft een narcistische persoonlijkheid. De weging van Trump verandert als hij president wordt omdat de omstandigheden waaronder hij opereert veranderen. Hij wordt leider van het machtigste land ter wereld met superieure militaire macht.

Ga maar na op welke kenmerken van McNeill Trump hoger kan scoren als hij president is. Kenmerken waarop hij al maximaal scoort vallen buiten de opsomming. Hier volgt de inschatting per kenmerk aan de hand van Trumps verandering van kandidaat tot president: 1) Hyper-nationalisme: van 2 naar 3= +1; 2) Militarisme (ISIS, mogelijk China, Iran): van 2 naar 3= +1; 3) Verheerlijking van geweld en bereidwilligheid dat te gebruiken (strijdgroepen die in Trumps naam de straat op gaan): van 1 naar 2= +1; 4) Fetisjering van de jeugd: blijft 0; 8) Zelf-definitie door oppositie (demoniseren en uitschakelen van tegenstanders): van 3 naar 4= +1; 9) Massamobilisatie en massapartij (gebruik van de GOP): van 2 naar 3= +1;  10) Hiërarchische partijstructuur en zuivering: van 1 naar 4: +3; 11) Theatraliteit (Optreden in openbaar): van 3 naar 4= +1.

De inschatting is afhankelijk van de verwachting of Trump korte metten maakt met de tegenkrachten binnen en buiten de Republikeinse partij. Maar als hij die frontaal aanvalt en dat betrekkelijk ongehinderd kan doen, dan neemt zijn score toe van 26 naar 35 Benitos. En dan komt Trump aardig in de buurt van het voorbeeld Mussolini. Het muilkorven en opsluiten van kritische journalisten zoals in autoritaire landen autoritaire leiders doen (Putin, Erdogan) zal daartoe naar verwachting essentieel zijn om het protest te smoren. Een deel ervan zal ondergronds gaan of uitwijken naar Canada of Europa, maar zo wel aanzienlijk aan invloed inboeten.

Het is heel erg wat de VS wacht. Het zal beginnen zoals elke bezetter begint. Met geleidelijkheid en zand in de ogen strooien van opponenten. Denk aan de Duitsers die Nederland bezetten in 1940. In de eerste jaren floreerde de economie door de oorlogsindustrie waarvan de Nederlanders uiteindelijk zelf de rekening betaalden. De Duitsers gedroegen zich correct. Na een jaar veranderde dat. Naar verwachting zal het eerste jaar 2017 dan ook een aanloopjaar zijn. Verandering van beleid moet voorbereid worden en dat vraagt tijd.

In 2018 zal de fascistische aard van Trump onmiskenbaar aan de oppervlakte komen. Door opsluiting van journalisten, verdere militarisering van de politie, opzijschuiven van rechters en grondwet, het schenden van internationale verdragen en het monddood maken en buiten het politieke bestel plaatsen van progressieve Democraten en gematigde Republikeinen. Tegen het einde van Trumps termijn zullen rellen aan de orde van de dag zijn. Hopelijk ontwaken de VS in januari 2021 uit de boze droom.  Als het zichzelf terugvindt en in meerderheid verenigt achter een redelijk alternatief. Wie dat ook is. Trump leeft dan voort in de Amerikaanse geschiedenis als de afwijking, het afschrikwekkende voorbeeld dat niet gevolgd moet worden. Nooit meer. 

Foto: Winsor McCay, Little Nemo in Slumberland, 1906.

Paul Cliteur ziet secularisering als beste antwoord op problemen van het Midden-Oosten

‘Obama, Cameron, Ban Ki-moon, al deze leiders zeggen dat dit conflict niet om godsdienst gaat. Daar gaat het juist wel om. Onze samenleving is dusdanig geseculariseerd dat we niet snappen dat mensen bereid zijn te sterven voor hun geloof. In de zestiende en zeventiende eeuw, toen Europa werd verscheurd door godsdiensttwisten, begrepen ze dat wel. Als onze leiders dit probleem niet op een andere manier gaan aanpakken, wordt ook de 21ste eeuw een tijdperk van godsdienstoorlogen.’ Aldus de oud-voorzitter van het Humanistisch Verbond en hoogleraar Encyclopedie van de Rechtswetenschap Paul Cliteur in een interview in De Volkskrant. Hij verwijst in dit citaat naar de strijd in Syrië tussen IS en het regime van Assad.

Cliteur heeft gelijk. Er bestaat onder Westerse politici en zogenaamde ‘gematigde‘ moslims de neiging om de uitwassen van de islam af te doen als niet behorend tot de islam. Dat is een rampzalige strategie die het vinden van een oplossing uit de weg gaat. Want als iets eruitziet als islamitisch, islamitisch praat en zich op de koran beroept, dan is het islamitisch. De ontkenning tegen beter weten in heeft te maken met de opkomst van extreem-rechts en met het misverstand dat alle middelen lonen om de lieve vrede te bewaren. Bij Obama speelt mee dat Republikeinse hardliners vanaf 2007 roepen dat hij in het geheim moslim zou zijn. De intellectuele en aarzelende president neemt daarvan afstand door de islam in bescherming te nemen.

Cliteur vindt dat we secularisering en atheïsme moeten omarmen. Want ook het Westen is hypocriet door handelsbelangen voor te laten gaan: ‘In landen als Saoedi-Arabië heb je ook lieden rondlopen als Raif Badawi, de blogger die omwille van zijn kritiek op het regime gegeseld werd. Als je naar zijn idealen kijkt, is het gewoon liberalisme wat hij aanhangt. Het Westen had hem kunnen steunen en druk op de Saoedi’s kunnen leggen om hem toleranter te bejegenen. Dat is niet gedaan, omdat ons zakenleven daar te veel belangen heeft.’ Zo kunnen de Saoedies straffeloos hun jihad blijven exporteren naar Europa met de bekende ontregelende gevolgen. Omdat de EU en de VS om zakenbelangen en geopolitieke redenen geen grenzen stellen, ontstaat er geen druk op dit soort landen om zich in de richting van de rechtsstaat te ontwikkelen.

In navolging van oud-ambassadeur Koos van Dam pleit Cliteur ervoor om te praten met het regime van Assad. Het regime heeft weliswaar bloed aan de handen en meer slachtoffers gemaakt dan de islamitische terroristen van IS, maar tegelijk zijn er wel afspraken mee te maken binnen het verkeer van de diplomatie waar deze terroristen zich aan onttrekken. D66-politica Petra Stienen wijst in een opinie-artikel in NRC praten met Assad echter af en stelt dat er zoveel kapot is gemaakt dat het stadium voorbij is dat hij kan worden gerehabiliteerd. Met anderen beredeneert ze dat niet vanuit moralisme, maar vanuit ‘een pragmatische inschatting van het gebrek aan bereidwilligheid van Assad het welzijn van de Syrische bevolking voorop te zetten.’

Zo kondigt zich een patstelling aan. Assads regime heeft te veel kapot gemaakt om nog door grote delen van de bevolking geaccepteerd te kunnen worden, maar biedt wel de beste kansen voor toekomstige stabilisering. Of een compromis mogelijk is door uit te gaan van de structuur van het Assad-regime en dat op te vullen met meer zakelijke en voor velen aanvaardbare personen is de vraag. Het pessimisme van Stienen schetst geen begin van een oplossing en het optimisme van Cliteur gaat makkelijk voorbij aan bestaande problemen.

Wat Cliteur beweert is pragmatisch en idealistisch tegelijk. Hij pleit voor het maken van vuile handen om erger te voorkomen met het doel om in het Midden-Oosten een nieuw, stabiel evenwicht te bereiken. Zodat de vluchtelingenstroom en de export van de jihad naar Europa afnemen. Dat meent hij eerder te kunnen bereiken door afspraken te maken met verlichte dictaturen met pan-Arabische trekken zoals die werden gepraktiseerd door Nasser in Egypte, Khadaffi in Lybië, Sadam Hoessein in Irak en de Assads in Syrië, dan met verscheurde of islamitisch-sektarisch geregeerde landen zoals het huidige Irak. Hij stelt daarbij de bescherming van de rechtsstaat boven de werking van de democratie. Het idealisme bestaat uit de secularisering die zowel een beschermende paraplu voor religies biedt als een model om ze gelijkwaardig naast elkaar te rangschikken.

Door conflicterende belangen modderen de VS en Europa door in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het is zelfs de vraag of ze wel een oplossing zouden willen als ze die de regio op zouden kunnen leggen. Botweg gezegd hebben ze profijt van de chaos en verdeeldheid om hun wapens en veiligheidsexpertise te verkopen en de handels- en oliebelangen veilig te stellen. Ook daarom ontkenden Obama en Cameron dat IS iets met de islam te maken had. Niet omdat ze dat werkelijk meenden, maar omdat ze net als zogenaamde ‘gematigde’ moslims veinzen voor een hoger doel. Het is een proces dat twee kanten moet uitwerken. Religie is een proces van ontvoogding en loskomen van strikte regels. De tragiek is dat voor de meeste politici hetzelfde geldt.

Foto: Aleppo, augustus 2016.