Nederlandse christenen bidden voor Afghaanse christenen terwijl ze weten dat het geen praktisch nut heeft. Voor wie is het gebed bedoeld?

Directeur Maarten Dees van stichting Open Doors die opkomt voor vervolgde christenen zegt dat ‘we’ praktisch niet zoveel kunnen voor Afghaanse christenen. Tot wie hij zich richt en waarom Dees hier een punt van maakt is onduidelijk. Het lijkt mede een symbolische uitspraak die is bedoeld om zijn eigen stichting te profileren door aan te haken bij de actualiteit. Open Doors helpt christenen wereldwijd met financiële steun.

Volgens officiële cijfers is van de ruim 36 miljoen inwoners 99,7% van de Afghanen islamitisch. Dus 0,3% van de bevolking of 110.000 Afghanen belijden een minderheidsgodsdienst waarvan het christendom er een van de vele is of belijdt geen godsdienst.

Het lijken getalsmatig en praktisch eerder de 10% tot 15% sjiitische moslims die te vrezen hebben van de streng soennitische Taliban, de soennitisch terroristische beweging Al Qaida die is verstrengeld met de Taliban en vooral de Afghaanse afdeling van het anti-sjiitische IS die sjiieten actief met geweld bestrijdt.

Directeur Dees zegt praktisch niet zo veel te kunnen voor de Afghaanse christenen. Dat is een understatement. Want Dees en zijn medechristenen kunnen helemaal niets doen voor de Afghaanse christenen. Dees en zijn achterban zijn machteloos. Hij geeft aan wel voor de Afghaanse christenen te kunnen bidden omdat het dat is ‘wat de bijbel ons vraagt te doen’.

Voor wie bidden zin heeft is de kernvraag. Het is opmerkelijk dat christenen die voor het gebed samenkomen suggereren dat bidden helpt, terwijl Dees zegt dat het praktisch niet helpt. Het zal dus hooguit denkbeeldig helpen. Dat is het domein van de hersenschim en de illusie.

Dit gebed lijkt vooral te gaan om gemoedsrust van Nederlandse christenen die hun eigen machteloosheid met een idee van daadkracht en bedrijvigheid willen verjagen door zich met elkaar te verbinden.

Duizenden godsdiensten zijn gescheiden werelden die over de wereld zijn verkaveld en niet of slechts beperkt op elkaar aansluiten. Voorbeden en dankzeggingen van de ene godsdienst komen niet aan in een andere godsdienst en zijn op de eigen God en geloofsgemeenschap gericht. Dus ook theoretisch is de werking van het gebed beperkt. Het is bovenal een poging om het individuele geloof en de geloofsgemeenschap te versterken. Het gebed is uitsluitend bedoeld voor binnenlands gebruik. Deels bedoeld vanuit zingeving en troost, deels vanuit fondsenwerving en publiciteit.

De logica van dit gebed is dat de protestante God van Nederland wordt gevraagd zich de nood van de wereld aan te trekken. Of dat aansluit op de frequentie van de soennitisch-islamitische God van Afghanistan is dubieus.

Moet zendtijd voor godsdienst etc. op de Vlaamse publieke omroep representatief zijn? Maar betrouwbare statistieken ontbreken

Op Doorbraak gaat Philip Roose in een opinie-artikel in op het besluit van de Vlaamse publiek omroep VRT om in het kader van de zogenaamde levensbeschouwelijke programma’s ‘Aan de 40 uitzendingen op Eén van verschillende godsdiensten twee islamitische vieringen toe te voegen’. De vraag die dit besluit oproept is of deze programma’s de bedoeling hebben om representatief te zijn of dat ze traditionele voorkeursposities van vooral katholieken beschermen. Door het ontbreken van betrouwbare statistische cijfers is het onduidelijk of het aantal moslims dit besluit rechtvaardigt. Daarbij komt de complicatie dat ze representatief moeten zijn voor Vlaanderen en het Vlaamse volksdeel. Zo stapelt zich onduidelijkheid op onduidelijkheid. Mijn reactie:

Als het secularisme wordt opgevat als een politieke filosofie die zegt dat alle godsdiensten en levensovertuigingen een gelijke plek behoren te hebben onder de garantie van de nationale overheid, dan past daarbij in de media wat de zendtijd betreft -mits het in lijn is met het statuut van de publieke omroep- dezelfde afweging tussen godsdiensten en levensovertuigingen.

Dat zal in de praktijk neerkomen op het terugschroeven van de aandacht voor uitingen van traditionele christelijke godsdiensten en/of christelijke organisaties die tot nu toe een voorkeurspositie innnemen. Een volgende stap is dat de tot nu toe bij de publieke omroep voor godsdiensten en levensovertuigingen gereserveerde zendtijd anders verdeeld moet gaan worden.

Het gevolg is dat betrekkelijk nieuwe godsdiensten en levensovertuigingen zoals de islam, de kerk van het vliegend spaghettimonster, de kerk van cannabis of het humanisme meer recht hebben op zendtijd. Uitgaande van een eerlijke representatie van de verschillende godsdiensten en levensovertuigingen zoals die zich in de samenleving voordoet.

Complicatie bij grote, diverse en gefragmenteerde religieuze organisaties als de islam is dat het vele verschijningsvormen kent. Waarvan sommigen binnen de geïnstitutionaliseerde islam niet worden erkend, zoals de Amiddaya of de Soefi’s. Daarnaast is er nog het zeurende conflict tussen Sjiieten en Soennieten, en dat tussen zogenaamde orthodoxe en zogenaamde gematigde moslims.

Het verdient aanbeveling dat de nationale statistieken ook binnen de islamitische organisaties een onderverdeling maken naar stroming en richting. Net zoals ze dat voor het christendom doen tussen katholieken, oud-katholieken, conservatieve katholieken (Opus Dei, Pius X), protestanten, gereformeerden, oud-gereformeerden, baptisten, lutheranen en de tientallen richtingen en stromingen die het christendom kent.

Beredeneerd vanuit de maatschappelijke representatie kan vervolgens de verdeling van de zendtijd bij de publieke omroep afgeleid worden. Probleem is dat België in tegenstelling tot Nederland geen betrouwbare cijfers heeft over het aantal moslims. Naar schatting van Jan Hertogen (http://www.npdata.be) is dat nu zo’n 7,2% van de bevolking. Of dat ook geldt voor Vlaanderen is trouwens onduidelijk.

Daarbij blijft onduidelijk hoe de vertegenwoordiging binnen de islamitische zuil precies is en hoe de verschillende islamitische stromingen en richtingen zich in België tot elkaar verhouden. Evenmin blijkt uit zo’n percentage hoeveel ‘culturele moslims’ het bevat. Dus de moslims die niet belijdend zijn of een moskee bezoeken en nauwelijks nog moslim zijn te noemen, maar zich om sociale of culturele redenen niet officieel uit laten schrijven uit het bevolkingsregister. Daarbij komt dat dit aspect van de vrijheid van godsdienst om een godsdienst te verlaten binnen de islam met taboes en verboden is omkleed en daarom de werekelijke stand van zaken niet weergeeft.

Ook is de Verbelging of Vervlaamsing van de in België wonende moslims niet in de cijfers terug te vinden. Dat is het proces van emancipatie waarbij moslims geleidelijk opgaan in de Belgische samenleving en de normen en waarden ervan verinnerlijken. Met als ultieme stap dat ze afscheid nemen van hun godsdienst en het secularisme omarmen. Juist omdat ze daar de garantie van de overheid vinden voor hun nieuw verworven positie.

Kortom, er moet nog eerst heel wat statistisch en demografisch onderzoek in België plaatsvinden voordat duidelijk is welke bevolkingsgroep met welke godsdienst of levensovertuiging bij de publieke omroep recht heeft op de daarvoor bedoelde zendtijd. Mits dat idee van evenredige vertegenwoordiging leidend is. Als voorlopige regeling is het goed voorstelbaar om vertegenwoordigers van de islamitische zuil een deel van de zendtijd in te laten vullen. Zo’n 5% van het volume ljkt redelijk en goed overeen te komen met het demografische belang van die zuil.

Maar een echte modernisering van de zendtijd gaat verder en zal om te beginnen de oude voorkeursbehandelingen voor de christelijke (katholieke) organisaties af moeten schaffen om die in lijn te brengen met de werkelijke aanhang in de samenleving.

In een land als Nederland waar meer dan de helft van de bevolking zich niet laat inspireren door godsdienst leidde dat overigens tot de vraag of die zendtijd voor godsdiensten en levensovertuigingen nog wel een taak voor de publieke omroep is. Juist door de fragmentering van de religieuze sector in vele stromingen en richtingen lijkt niet broadcasting, maar narrowcasting via sociale media de oplossing voor de steeds moeilijkere voorwaarden om aan die representativiteit te kunnen voldoen. Waarbij zoals gezegd in België het ontbreken van betrouwbare statistische cijfers over de aanhang van godsdiensten en levensovertuigingen een bijkomende complicatie is in het realiseren van een representatieve verdeling van de zendtijd voor dit soort levensbeschouwelijke programma’s bij de publieke omroep.

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Goddelijke televisie’ van Philip Roose op Doorbraak.be, 4 december 2017.

Al Jazeera ontkent dat terroristen moslims zijn. Maar volgens de islam zijn ze het wel

Religie is marketing, naast een deel inhoud. Door de opkomst van sociale media nog meer dan voorheen. De religieuze markt is overvoerd met duizenden religies en stromingen binnen godsdiensten die elkaar op leven en dood beconcurreren. Het aantal potentiële gelovigen is beperkt en neemt af als percentage van de wereldbevolking. Beeldvorming van religies is essentieel om gelovigen te binden. Het sluit op twee manieren andersdenkenden uit. Door binnen een godsdienst een idee van gemeenschap en verbintenis te creëren die de gelovige levenslang ‘vasthoudt’. En door andere religies als minder en ondergeschikt te bestempelen.

Religies willen dus vanwege de marketing niet geassocieerd worden met negatieve beeldvorming, zoals oorlog of terrorisme. Dit commentaar van Al Jazeera English hanteert de strategie waarmee godsdiensten groot zijn geworden: het claimen van positieve en het afstand nemen van negatieve kenmerken. Maar het is een onwaar en onzinnig commentaar omdat binnen de islam iedereen die zich moslim noemt dat vervolgens ook is. En deel uitmaakt van de wereldgemeenschap van moslims. Dat kan de journalist Mehdi Hasan niet verhinderen.

De argumentatie van Al Jazeera is niet steekhoudend en aantoonbaar verkeerd doordat het eerst een niet bestaand ideaalbeeld van de islam schetst en vervolgens de gelovigen die daarin niet passen als niet gelovig afschrijft. Alsof iemand die op het slechte pad terecht is gekomen geen moslim kan zijn. Daarnaast introduceert Mehdi Hasan een tweedeling door het idee van de vrome (‘devout’) moslim. Maar opnieuw, een journalist en zelfs een gezaghebbende islamgeleerde kan niet bepalen wie een (vrome) moslim is.

Dit commentaar is een gemiste kans van het in Qatar gevestigde Al Jazeera dat overwegend pro-soennitisch en anti-sjiietisch is en de politieke islam ondersteunt. Het wil wel de moderniteit naar haar opvatting van de islam brengen, maar de islam niet naar de moderniteit. Zoals hier blijkt weet Al Jazeera aan te sluiten bij de uiterlijke vorm van de moderne samenleving zonder het eigen conservatisme in de inhoud op te willen geven.

Wat rest is een commentaar dat de islam positief probeert af te schilderen met voorbijgaan aan de feiten. Alle genoemde terroristen beroepen zich op de islam en zijn daarom per definitie -zoals het losse verband van de islam in de kern verordonneert- moslims. Het is begrijpelijk dat Al Jazeera of de emir van Qatar dat voor de beeldvorming van de soennitische islam of hun land schadelijk vinden, maar het ontkennen van de feiten benadrukt alleen nog maar meer de crisis waarin de islam zich bevindt. Het zou beter zijn een commentaar te wijden aan de modernisering van de islam en van de samenlevingen waar de islam dominant is.

Waarom geen Open Moskee in Nederland? Hokjesgeest in de islam?

Dr. Taj Hargey is de stichter van de Open Moskee in het Zuid-Afrikaanse Kaapstad. Hij reageert op een poging tot brandstichting in de moskee. Voor France.com legt hij uit dat de moskee niet sektarisch is, het fanatisme en extremisme bestrijdt en iedereen er welkom is. Vrouwen en mannen komen door dezelfde deur binnen en zitten in dezelfde zaal. Ook christenen zijn uitgenodigd. Deze intellectuele benadering van religie ondervindt tegenwerking van de gevestigde islamgroepen in Zuid-Afrika. Zijn ze bang voor een nieuwe concurrent?

Zo’n open instelling lijkt logisch en zeggen religies ook te beogen, maar in de praktijk komt het nauwelijks voor. Sektarisme is leidend in de hedendaagse islam. Is een Open Moskee het begin van een oplossing van de identiteitscrisis waarin de islam zich op dit moment bevindt? Te beginnen in Zuid-Afrika. Ook in Nederland?

Hoe slim is Van Doorn bezig door moslims geestelijk te vorderen?

Arnoud van Doorn is spijtoptant. Eerst PVV’er, nu moslim. Velen vinden de stap opvallend, ongeloofwaardig zelfs. Maar iedereen heeft het recht om op een eenmaal gemaakte keuze terug te komen om een nieuwe stap te zetten. Nieuw inzicht betekent niet per definitie ‘overlopen’. Arnoud van Doorn is lid van de Partij van de Eenheid die met 1 zetel in de Haagse raad is vertegenwoordigd. In juni 2014 raakte fractievoorzitter Abdoe Khoulani in opspraak door te sympathiseren met de soennitische terreurbeweging ISIS. Zie ook hier.

Ik verbaas me over Van Doorns tweet die zegt dat het de morele plicht van elke moslim is om -binnen de kaders van de wet- de bevolking van Gaza te steunen bij een Israëlische inval. 1) Waarom spreekt Van Doorn de moslims als groep (‘elke moslim’) aan? 2) Hoe rijmt dat met het feit dat moslims steeds minder op een gemeenschappelijke lijn zitten en elkaar in meerdere landen naar het leven staan? 3) Waarom is het de morele plicht van elke moslim om de bevolking van Gaza te steunen en hoe onderbouwt Van Doorn die mobiliserende claim? 4) Waarom sluit Van Doorn individuen op in een enkelvoudige identiteit en spreekt ze aan als ‘moslim’?

Wat Israël doet in Gaza of op de Westoever is zoals vele commentatoren gedurende vele jaren gezegd hebben iets waarmee het moet leven. Het is de nachtmerrie die Israël met zich meesleept en waarmee het in het reine moet komen. Wat zonder politieke koerswijziging niet lukt. Zo’n last is niet te dragen. Het verstoort de hoop op een nieuwe start. Afgezien van hun leed en hun pijn is dat erger dan het lot van de onderdrukten.

Bovengenoemde tweet van Van Doorn is reactief en anti-emanciperend. En ontzettend stupide van simpelheid. Wat Van Doorn bereikt is niet meer dan een spiegelbeeld van Israël zijn. Het valt niet voor te stellen dat dat z’n ultieme doel is en hij beseft dat dat zijn doel is. Maar het is nog erger. De tweet gaat nog een stap verder door onder verwijzing naar onuitgesproken bronnen een moreel beroep te doen op ‘elke moslim’ en deze te claimen. Waarmee Van Doorn elke moslim elke bewegings- en ademruimte ontneemt en deze laat stikken.

Foto: Schermafbeelding van tweet van Arnoud van Doorn (PvdE) van 12 juli 2014.

Demonstratie in Den Haag over ISIS: moslims tegen moslims

Zo’n 250 voornamelijk sjiietische moslims demonstreerden vandaag in Den Haag tegen het terrorisme. Niet dat van de ETA, de Molukkers, de IRA, de FARC, de RAF, de Rode Brigades, het Japanse Rode Leger of Lichtend Pad, maar het terrorisme van de soennitische moslims van ISIS. Dat was de directe aanleiding. Dus mensen die zich beroepen op de islam demonstreerden tegen mensen die zich beroepen op de islam. Moslims tegen moslims. Demonstranten spraken zich uit tegen ‘de zieke ideologie van terreur’ en riepen het Nederlandse parlement op om sympathiebetuigingen aan ISIS en Al Qaida strafbaar te stellen. Ze lieten op spandoelen weten dat ‘Terrorisme geen geloof kent’ en dat ‘Mens(elijk)heid tegen terrorisme’ is.  Gelijk hebben ze, maar hun demonstratie was minder verhullend en hoogdravend geweest als ze gewoon hadden gezegd waarvoor ze de straat waren opgegaan: ‘Sjiieten tegen Soennieten’. Zo eerlijk en rechtdoorzee kan protest ook zijn.

Foto: Demonstratie tegen terrorisme, Den Haag, 29 juni 2014. Credits: Jade van Doornik

Shavit hoopt op vrede Israël. Dankzij chaos Arabische landen?

Twee berichten. In Irak is meer dan 90% van de 40.000 inwoners van Qaraqosh op de vlucht geslagen, aldus het Katholiek Nieuwsblad. Inwoners van deze merendeels katholieke stad bij Mosoel vrezen de jihadisten van ISIS met hun reputatie van meedogenloosheid. De linkse Israëlische journalist Ari Shavit zegt in NRC in een interview met Hendrik Spiering: ‘Ik heb Arabische vrienden die zeer kritisch staan tegenover Israël, maar als ze om zich heen kijken weten ze: het is voor hen beter in Nazareth te leven onder een zionistisch regime dan in Damascus onder de Arabische nationalisten. Het wordt niet hardop gezegd, het is een taboe. En hun politieke leiders en radicale intelligentsia verzwijgen het. Maar het heeft een kalmerend effect.‘

Deze commentator voor het links-liberale Haaretz meent dat Israël helemaal niet zo rechts is. Shavit hoopt dat als gematigd links aan de macht komt er een realistische vrede kan worden gesloten met ‘een echte acceptatie van het tweestaten-principe: Israël en Palestina’. Hij ziet ook bij de Palestijnen meer realisme. Is de chaos en ellende van Syrië en Irak vol sektarisme de kans voor Israël om zich aan het recente beleid van stuurloosheid en gebrek aan perspectief te ontworstelen? Het valt te hopen dat Israël moreel kan herleven door aansluiting te zoeken bij Europa. Leed van de recente geschiedenis is relatief. Daar ligt het perspectief van Israël op een doorstart. Wel wennen voor de hardliners aan Joods- en Arabisch-nationalistische kant.

Foto: Strijders van het aan Al Qaida gelieerde ISIS marcheren door Raqqa in Syrië, januari 2014. In: Haaretz. Credits: AP.

Avontuur in Aleppo: verwondering, vlaggen en volwassenwording

De PVV ergert zich aan de video ‘Oh Oh Aleppo; De Spookstad’ van ‘Fighting Journalists’ en stelde over wat ze als ronselfilm ziet vandaag kamervragen aan de ministers Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie en Lodewijk Asscher van Sociale Zaken. Ze roepen op de mensen achter de film op te sporen en te berechten. Waarom? Wie voorbij het genre van de jihadfilm met islamitische retoriek kijkt waar sjiieten ongelovigen worden genoemd ziet personages die aandoenlijk als Kuifjes in Barbarije door het kapotgeschoten Aleppo lopen. Hun avontuur. En betere beelden schieten dan andere jongeren die het laten bij vakantiekiekjes in Benidorm of Salou. Ze verbazen zich bij elke stap die ze zetten over de vernietiging van oorlog. ‘Kijk, de borden liggen nog netjes in de kast’, kan het Nederlandser? Deze jongens moeten als ze terug in Nederland komen niet berecht, maar opgevangen worden. Laat ze hun verhaal vertellen en in debat gaan met 17 miljoen Nederlandse ongelovigen.

Foto: Derdeklasrijtuig in Syrië, 1908.

Hersh: Obama was niet waarheidsgetrouw over gifgasaanval Syrië

Onderzoeksjournalist Seymour Hersh publiceert zijn artikel ‘Whose sarin‘ in de London Review of Books. Hij heeft kritiek op het Syrië-beleid van president Obama. Over een aanval met gifgas die veel publiciteit kreeg en bijna tot een Amerikaanse inval leidde zegt-ie: ‘When the attack occurred al-Nusra should have been a suspect, but the administration cherry-picked intelligence to justify a strike against Assad.’ Niet het regime van Assad maar de moslimradicalen van Al-Nusra hadden de gifgasaanval uitgevoerd. Maar dat kwam Obama niet goed uit, zijn regering stelde de zaken anders voor, gaf geen openheid en verdraaide de waarheid.

In een geo-politieke analyse over de regio inclusief Turkije maakt Hersch aannemelijk dat het Westen sinds begin 2013 geen andere keuze had dan het regime van Assad te steunen omdat de gematigde opstandelingen het onderspit dolven tegenover de moslimradicalen die door Saoedi-Arabië en andere Soennitsche landen worden gesteund. Dit maakt de beweegreden van Obama om in te grijpen tegen Assad nog onverklaarbaarder. Was het die rode lijn? Hersh lijkt begripvol voor Obama, maar verwijt hem niet de waarheid te spreken.

Wie gelooft de rector Islamitische Universiteit Rotterdam nog?

Update 10 juni 2015: Minister Jet Bussemaker (OCW) heeft het vertrouwen in rector Akgündüz opgezegd, aldus de NOS. Zij eist zijn vertrek nadat hij  afgelopen weken in de aanloop naar de Turkse verkiezingen de links-Koerdische partij HDP ‘een partij van homo’s en Armeniërs’ noemde. Maar er zijn mer incidenten geweest. De rector is een aanhanger van de AKP van president Erdogan. Bussemaker kan de rector van deze HBO-instelling niet ontslaan, ze heeft de Raad van Toezicht verzocht Akgündüz weg te sturen. Of de Raad naar Bussemaker luistert valt te bezien. De stok achter de deur is dat het kabinet de accreditatie van de Islamitische Universiteit Rotterdam intrekt, vice-premier Asscher dreigde daar in oktober 2013 al mee.  

De Islamitische Universiteit Rotterdam (IUR) is een academische instelling in wording. De titel ‘Universiteit‘ is in Nederland onvoldoende beschermd waardoor elke instelling zich zo kan noemen. Het is een soennitisch-Turkse instelling die afwijzend is naar de alevitische of sjiitische islam. Rector Ahmet Akgündüz is in opspraak gekomen na anti-westerse uitspraken. Vice-premier Asscher dreigt met intrekken van de accreditatie als de rector zijn woorden niet terugneemt. Ze passen volgens Lodewijk Asscher niet binnen de Nederlandse rechtsstaat. De IUR ontkent in een persbericht alle beschuldigingen. Maar hoe kan Akgündüz nog overtuigen?