Nord Stream 2: Jerzy Buzek verwelkomt het voorbehoud van de Europese Commissie

Vooruitzichten van het het gasproject Nord Stream 2 zijn wankel, aldus de Poolse oud-premier en de huidige Europarlementariër Jerzy Buzek naar aanleiding van voorbehoud hierover van de Europese Commissie eerder deze maand. In een bericht zet Polennieuws de politieke ontwikkelingen op een rijtje. Het is een conflict dat ingaat tegen de solidariteit tussen EU-lidstaten. De Visegrad groep die bestaat uit Polen, de Tsjechische Republiek, Slowakije en Hongarije en de Baltische landen zijn tegen Nord Stream 2, en de West-Europese regeringen van landen met belangen in het project (Duitsland, Nederland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oostenrijk) zijn voor. Om het terug te brengen tot een Nederlandse zegswijze: het is de dominee tegenover de koopman. Maar zoals Buzek aangeeft zijn er ook economische bezwaren tegen het project.

In een tweet schetst Anders Aslund de Russische positie. Het wil dat Nord Stream 2 doorgaat, business as usual. Putin is dol op grote projecten, zoals de Sochi Winterspelen, de Kerch brug naar de Krim of het WK Voetbal 2018 die een vierledig doel hebben. 1) Afleiding van dagelijkse economische problemen; 2) Middel om voor de eigen bevolking een beeld van een sterk land te presenteren; 3) Middel om het buitenland af te bluffen en 4) Middel om overheidsgeld door corruptie door te sluizen naar zakenrelaties van het regime.

Bij Nord Stream 2 speelt ook mee dat de reden waarom op 17 maart 2014 door de VS, de EU en Canada een eerste ronde van sancties ingesteld werd na de inname van de Krim in 2014 door de Russische Federatie nog steeds niet zijn weggenomen. Er pleit veel voor gelijk oversteken: als de Russische Federatie de bezetting van de Krim beëindigt, dan stoppen de Westerse landen de sancties tegen dat land. Dit gaat niet alleen om geopolitiek, invloedssferen en de Europese veiligheid, maar om de geloofwaardigheid van een EU die krachtig en zelfbewust opkomt voor eigen waarden en belangen. En zich aan zijn woord houdt. Daarbij komt ook nog dat South Stream met belangen van Italië en Balkanlanden eind 2014 werd afgelast door de Russen wegens belemmeringen over aanbestedingen die de EU stelde. Deze landen namen dit de EU kwalijk.

Zo is Nord Stream 2 een project geworden waarin vele aspecten op een conflicterende wijze samenkomen. Het gaat om de geloofwaardigheid van de buitenlandse politiek van de EU en om de EU als waardengemeenschap, om de solidariteit van West-Europese EU-lidstaten met zowel Oost-Europese als Zuid-Europese lidstaten, om de afweging of in de EU politieke belangen zwaarder wegen dan economische belangen, om de macht tussen de lidstaten en de supranationale EU, om de macht tussen ondernemingen als Shell, Wintershall en Engie en nationale parlementen en Europarlement, om de energiepolitiek van de EU met diversificatie en vergroeiing, en om de politiek van de Russische Federatie dat de EU probeert te verzwakken door zaaien van verdeeldheid.

De Europese Commissie zou er goed aan doen om voor te stellen om Nord Stream 2 op sterk water te zetten onder de voorwaarde dat pas als de Russische Federatie de bezetting van de Krim beëindigt en de Minsk II akkoorden over de Russisch-Oekraïense oorlog in Oost-Oekraïne naar de letter uitvoert, de EU bereid is om constructief met de Russische regering en Gazprom samen te werken voor het vervolg. Maar niet eerder.

Franse onderzoeksjournalistiek naar de invloed van het Kremlin op het Front National

Waarom is er toenadering tussen het Franse Front National van Marine Le Pen en het Kremlin? Waaruit bestaat die relatie precies? Onderzoeksjournalist Raphaël Tresanini zocht het uit voor het Franse Canal+ dat werd uitgezonden op 2 november 2015. Het spektakel in vorm moet de inhoud maskeren die echter interessant genoeg blijft als achtergrondinformatie. Het is het genre van auto’s met gierende remmen, draaiende camera die mensen achtervolgt, name dropping, schimmige beelden en spannende muziek. Is het Front National door de financiële afhankelijkheid definitief onder invloed gekomen van het Kremlin? In elk geval proberen de Russen en de Franse rechts-nationalisten hun relatie te verbergen en zijn ze er niet open over. Alleen Jean-Marie Le Pen is bereid tot een interview. Hij ziet president Vladimir Putin als een kans op vrede voor de wereld.

Frankrijk dat een altijd ambivalente houding tegenover de VS heeft -politiek en cultureel- is het grootste land in Europa dat ontvankelijk is voor Russische avances. Hoewel het niet altijd duidelijk is of dat gemeend is of een strategische zet is om de binnenlandse opponenten de pas af te snijden. Maar zo beïnvloedt de opstelling van het Front National ook de toenadering van president Hollande of ex-president Sarkozy tot Putin. Dat het Kremlin de EU wil destabiliseren door extreem-rechtse en in mindere mate extreem-linkse Europese politieke partijen te steunen is de afgelopen twee jaar in onderzoeken en journalistieke artikelen vastgelegd. Zie hier.

Frankrijk dat net als de Russische Federatie terugverlangt naar een roemrijk -en voorgoed voorbij- verleden en in een morele crisis verkeert door die onduidelijke identiteit is in de EU de zwakste schakel en vormt het grootste risico voor een eensgezinde opstelling tegenover de politiek van het Kremlin. Onder meer noodzakelijk vanwege de annexatie van de Krim in maart 2014 en de Russische steun en initiatieven voor de oorlog in Oost-Oekraïne die de Europese veiligheidspolitiek de afgelopen twee jaar in gevaar heeft gebracht.

De conclusie dat Alexander Doegin die tijdens een gesprek met de assistent van Jean-Marie Le Pen in de lobby van een Moskous hotel wordt gefilmd een naaste (un proche) van Putin is valt te betwijfelen. Daartoe is de rechts-nationalistische Dugin te ver van de hoofdstroom van de Russische politiek afgedwaald. Hoe radicaal-nationalistisch deze sinds 2012 ook geworden is. Doegin, Konstantin Malofeev en Jean-Marie Le Pen zijn outsiders in hun omgeving van wie het de vraag is wie ze vertegenwoordigen. Vraag is dan ook of  Raphaël Tresanini wel het hoofdspoor volgt en zich niet te veel verdiept in de bijfiguren, en geen direct bewijs voor de band tussen het Front National en het Kremlin levert. Als inleiding in het onderwerp voldoet de reportage wel.

Simon Ostrovsky signaleert eind aan oorlog in Oost-Oekraïne

Simon Ostrovsky van Vice News keert terug naar Oost-Oekraïne. Door de autoriteiten werd hem op 4 juni een visum voor de Russische Federatie geweigerd mede vanwege zijn berichtgeving over de in Oekraïne gestorven Russische militairen. Hij signaleert in de Volksrepubliek Loehansk het begin van het einde aan de Russisch-Oekraïense oorlog. De in februari 2015 gesloten Minsk-II overeenkomst lijkt eindelijk te werken.

Toch zijn er nog hinderpalen voor echte vrede, zoals de status van de Krim dat in maart 2014 met militaire middelen onrechtmatig door de Russische Federatie werd bezet. Oekraïne vreest dat in een geheime overeenkomst met westerse landen het Kremlin de Donbas als wisselgeld teruggeeft om de Krim te behouden.

Er zijn geen winnaars in deze oorlog. Nu alle zogenaamde separatisten ineens gelaten lijken terug te keren in de schoot van Oekraïne klinkt al hun retoriek nog holler dan die al klonk. Waarom is er zoveel geleden, bloed gevloeid en infrastructuur vernietigd als nu wordt toegegeven dat het geen zin had? Is hiermee de kous af?

Vice News: Nasleep van de gevechten om Marinka

Op 3 juni 2015 vielen troepen van de zogenaamde Volksrepubliek Donetsk het door Oekraïne gecontroleerde Marinka aan. Zo’n twee kilometer ten westen van Donetsk. Vice News spreekt de getuigen om te horen wat er die dag precies gebeurde. Het wapenstilstandsakkoord (Minsk-II) is op dit moment zo goed als dood. Gezien de toenemende beschietingen en verwijten over en weer wordt gevreesd voor escalatie op de Oekraïense Onafhankelijkheidsdag 24 augustus als naar verwachting de Russische hybride troepen de aanval openen. Hoewel, er is vaker gewaarschuwd voor een aanval die niet kwam. Waarom worden achteraf gereconstrueerd.

Protest in Armenië ook gericht tegen Russische afhankelijkheid

In de Armeense hoofdstad Yerevan zijn de met 16% gestegen energieprijzen de aanleiding voor protesten. De regering die er eerst op los sloeg en daarmee olie op het vuur gooide, treedt nu terughoudender op. De politie wacht af. Naast de directe aanleiding kunnen ook de slechte economische situatie, de afhankelijkheid van de Russische Federatie en de autoritaire regering van president Serzh Sargsyan van belang zijn bij de protesten. De Raad van Europa betwijfelt de eerlijkheid van de verkiezingen sinds 1995. De onafhankelijke Oekraïense omroep Hromadske doet verslag en labelt de vreedzame protesten als ‘Electric Maidan’. Eindigt het net als in Kiev in een situatie die de regering tot aftreden kan dwingen? Het valt niet in te zien dat Rusland dat tolereert.

Vice News: voetsporen van het Russische leger in Oekraïne

Simon Ostrovsky volgt voor Vice News het spoor van de Russische militair Bato Dambayev die dient bij de 37ste gemotoriseerde Infanterie Brigade en in februari 2015 met zijn onderdeel deelnam aan de slag om Debaltseve. Hij is een etnische Buryat met Aziatische trekken en daarom goed te onderscheiden van lokale strijders. Dambayev wordt genoemd in het rapport Hiding in Plain Sight van The Atlantic Council (p.16-17).

Simon Ostrovsky volgt het spoor van Dambayev in Rusland en in Oekraïne. Maar ondanks spijkerhard bewijs van diens aanwezigheid in het Oekraïense dorp Vuhlehirsk rond 23 februari 2015 en getuigenissen van de dorpelingen die de aanwezigheid van Russische militairen in februari 2015 bevestigen ontkent Dambayev in een telefoongesprek met Ostrovsky zijn aanwezigheid in Oekraïne. Zoals de Russische president Vladimir Putin, de Russische delegatieleider van de monitoring-missie in Oekraïne (SMM) van de OVSE luitenant-generaal Alexander Lentsov en de Russische media de aanwezigheid van het Russische leger in Oekraïne blijven ontkennen. Russische autoriteiten kunnen de aanwezigheid van onderdelen van het Russische leger in Oekraïne ontkennen, maar ze kunnen het bewijs ervan niet weerleggen. Een propagandistische patstelling.

Foto:  Pagina 16 over de Russische militair en etnisch Buryat Bato Dambayev in het rapport Hiding in Plain Sight van The Atlantic Council. 

Garton Ash positief over verandering Oekraïne. Maar een project van lange adem

De Britse historicus Timothy Garton Ash meent dat de EU onwillig is om zich met Oekraïne bezig te houden omdat het zelf in crisis verkeert. De EU heeft het te druk met zichzelf. Daardoor ontbreekt het besef dat wat nu in Oekraïne gebeurt van directe invloed op West-Europa is. Positief is dat de EU Oekraïne niet vanwege gedeelde waarden hoeft te steunen, maar gewoonweg wegens eigenbelang. Hoewel Putin die waarden wel bedreigd door zijn propaganda en inzet van militairen buiten de Russische grenzen. Die bewustwording ontbreekt dus. De Russisch-Oekraïense oorlog kan zich westwaarts uitbreiden en zo direct de landen van de EU beïnvloeden. Garton Ash suggereert dat Oekraïne de eigen zaak beter moet bepleiten in de EU.

Een ‘oplossing’, of beter gezegd stap voorwaarts, is de consolidatie en versterking door Oekraïne van de eigen positie, zelfs als dat voor de komende tijd de aanvaarding van een bevroren conflict inhoudt. Dus concentratie op de versterking van Oekraïne zonder in te stemmen met de wettelijkheid van wat er in Oost-Oekraïne of op de Krim gebeurt. Tijd werkt volgens Garton Ash in het voordeel van Oekraïne, Europa en de vrijheid. En in het nadeel van Putin. Ofwel, Oekraïne moet niks weggeven aan Rusland wat het achteraf niet kan terugdraaien.

Garton Ash verklaart de Russische agressie sinds de Oranje revolutie van 2004 uit de behoefte om Oekraïne in de Russische invloedssfeer te houden. Omdat Putin in februari 2014 door de Maidan-revolutie Plan A verloor moest hij omschakelen naar Plan B. Dat bestond uit a) de annexatie van de Krim, b) de bezetting van delen van Oost-Oekraïne en c) de rest van Oekraïne maken en fixeren als een zwakke, disfunctionele staat. Putin probeert het conflict eerder door te laten sudderen, dan het te bevriezen. Oekraïne kan het tegendeel doen door te bewijzen dat het een functionele staat kan zijn. Zodat Putin met Plan C op de proppen moet komen.

De ondanks al zijn irrationaliteit nog steeds calculerende Putin moet door het Westen duidelijk gemaakt worden dat hij niet meer risico’s moet nemen die hem meer strafmaatregelen op kunnen leveren, zoals een dramatische verscherping van de economische sancties of wapenleveranties aan Oekraïne. Die dreiging die volgens Garton Ash het Westen nu nog onvoldoende uitspeelt is dus de stok achter de deur. Daarnaast moet het geloof en het vertrouwen in Oekraïne voor de langere tijd duidelijk uitgesproken en bewaard blijven. De EU moet hecht samenwerken om Oekraïne tot een functionerende, soevereine staat te helpen maken.

Timothy Garton Ash is positief over de kans om Oekraïne om te vormen tot een democratische rechtsstaat. Tegenover de niet misselijke problemen, zoals de immense corruptie, een ondoelmatige overheid, het slecht functioneren van het rechtssysteem en de macht van de oligarchen, ziet hij een enorme wil, vastberadenheid en hartstocht bij de bevolking om eruit te komen en Oekraïne ten goede te veranderen. Hij is even positief over de uitkomst van een conflict tussen een langzame democratie als de EU die volgens hem eensgezinder is dan het lijkt en een dictatuur als de Russische Federatie. Want uiteindelijk winnen democratieën het altijd.

Vice News: Wapenhulp aan Oekraïne? Hoeveel zin heeft dat?

Zelfs wie er om ideologische redenen van overtuigd is dat het Oekraïense leger bewapend moet worden om weerstand te kunnen bieden aan de Russische agressie ziet nadelen. Vice News schetst ze. Er bestaat een gemengd beeld van de kracht van het Oekraïense leger. Het gaat er maar net om welke kant benadrukt wordt.

Er is structurele zwakte van de Oekraïense legerleiding die bestaat uit ouderwetse, starre Sovjet-strategieën, gebrek aan bijscholing en Russische spionnen op het hoogste niveau die de doelmatigheid van het Oekraïense leger in de eerste fase erg hebben gehinderd. Geschiedschrijving moet uitwijzen of de Russische spionnen ook bij de overgave van de Krim in maart 2014 een doorslaggevende rol speelden. President Porosjenko beweert dat in 2012 80% van de medewerkers van de Oekraïense geheime dienst SBU door het Kremlin was gerecruteerd. Daarnaast was door corruptie bij de inkoop en het onderhoud van legermateriaal onder de vorige presidenten de slagkracht van de krijgsmacht ernstig aangetast. Vorig jaar moesten Oekraïense soldaten hun eigen uitrusting kopen voordat ze naar het slagveld afreisden omdat het er gewoonweg niet was.

Er is structurele sterkte van de Oekraïense strijdkrachten die de pro-Kremlin separatisten -naar schatting nu zeker 80% reguliere Russische militairen- tot stand heeft weten te brengen en veel schade heeft berokkenend. De Poolse analist Adam Michnik meent zelfs dat president Putin zijn tanden breekt op Oekraïne en het zijn Afghanistan wordt. Om het moraal te schragen zei Porosjenko deze week dat het Oekraïense leger door zijn ervaring op het slagveld tot de vijf sterkste legers van Europa behoort. Vermoedelijk na Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Italië. Gemotiveerde vrijwilligersbataljons worden langzaam in de reguliere krijgsmacht geïntegreerd, maar hun commandanten vertrouwen nog steeds de politieke en militaire leiding niet.

Er resteert een gemengd beeld. Vraag is voor wie de tijd in het voordeel speelt. Da’s Oekraïne. Rusland had de Oekraïne-campagne in jaren voorbereid, inclusief de bezetting van de Krim, terwijl Oekraïne in maart 2014 bijna vanaf nul een leger moest reconstrueren. Toch lukte het Rusland niet de proxy-oorlog in Oost-Oekraine beslissend te winnen. Sancties kunnen ook een rol hebben gespeeld omdat ze het Kremlin angst aanjaagden. Volgens oppositieleider Alexei Navalny waren de Russische legers anders doorgestoten naar Odessa.

Moet het Oekraïense leger bewapend worden door het Westen? Duitsland blokkeert het tot nu toe vanwege de paradox dat het zelf militair geen weerstand kan bieden aan Rusland. Ulrich Speck legt uit hoe de Duitse militaire zwakte slecht uitpakt voor Oekraïne. Dit land moet het vooralsnog zelf opknappen. Mondjesmaat geholpen door het Westen gaat dat met hangen en wurgen en ten koste van vele slachtoffers. Oekraïne vervolgt haar koers richting Europa en komt steeds verder van Rusland af te staan. Dat zich op haar beurt steeds meer afzondert. Als het Oekraïense leger de eigen zwakte weet te overwinnen door hervormingen en het aanleren van moderne tactieken waarbij het Westen helpt, dan heeft het de belangrijkste slag gewonnen.

Vice News: Russen sterven voor het moederland in Oekraïne. In een oorlog die niet genoemd mag worden

‘Is het land nu opgesplitst in een grote groep patriotten en een kleine groep verstandige mensen?’, vraagt de oom van een Russische militair die in de Russisch-Oekraïense oorlog beide benen verloren heeft zich af. Op een subtiele manier geeft hij aan wat er op dit moment in Rusland aan de hand is. Nationalisme voert de boventoon. Hij geeft te kennen dat de meerderheid van de bevolking niet meer bij zijn volle verstand is.

Lucy Kafanov van Vice News reist door Rusland om antwoord te krijgen op de vraag wat er waar is over de in Oekraïne gestorven of verdwenen Russische militairen. Het Kremlin ontkent militairen in Oekraïne in te zetten, maar Westerse regeringen, de VN, de OSCE, Russische soldatenmoeders, nabestaanden van militairen, Russische oppositieleiders, Westerse, Oekraïense en onafhankelijke Russische media beweren het tegendeel.

In de derde aflevering (van een serie van drie) bezoekt Kafanov St. Petersburg en Moskou. Ze probeert in St. Petersburg een militair hospitaal binnen te komen waar gewonden van de strijd in Oekraïne worden verpleegd. In de taxi maakt ze uit een telefoongesprek op dat het ministerie van Binnenlandse Zaken de chauffeur naar haar en haar cameraman vraagt. Chauffeur Ruslan is razendsnel opgespoord. Ze beseft dat ze nog beter op haar hoede moet zijn. In Moskou benadert ze de autoriteiten om commentaar over de doden en gewonden in Oekraïne. Het Kremlin negeert haar verzoek. Oppositioneel parlementariër in de Duma Dmitry Gudkov zegt dat niemand het verhaal gelooft dat niet het reguliere leger, maar Russische ‘vrijwilligers’ in Oekraïne vechten. In een spookoorlog die officieel niet bestaat. Maar die voor naasten en nabestaanden akelige werkelijkheid is.

Vice News: Overlijden en bekentenis. Russische leger in Oekraïne

Lucy Kafanov van Vice News reist door Rusland om antwoord te krijgen op de vraag wat er waar is over de in Oekraïne gestorven of verdwenen Russische militairen. Het Kremlin ontkent militairen in Oekraïne in te zetten, maar Westerse regeringen, de VN, de OSCE, Russische soldatenmoeders, nabestaanden van militairen, Russische oppositieleiders, Westerse, Oekraïense en onafhankelijke Russische media beweren het tegendeel.

De tweede aflevering (van een serie van drie) begint Kafanov met een bezoek aan de provincie Samara, zo’n duizend kilometer ten oosten van Moskou. Daar spreekt ze met Natasha Andrianova die probeert uit te vinden wat er met haar zoon Sergei is gebeurd. Hij zat in het leger en is in augustus 2014 overleden. Maar niemand wil haar zeggen onder welke omstandigheden. Dat zwijgen omschrijft zij als een overheidsgeheim. Eigenlijk vindt Natasha het nog eerder een misdaad van de Russische overheid. Waarom haar zoon is gestorven begrijpt ze nog het minst. Het gebeurde in elk geval in het buitenland, want aan het officiële overlijdenscertificaat is een document toegevoegd voor het vervoer van zijn stoffelijk overschot over de grens.

In St. Petersburg bezoekt Lucy Kafanov soldatenmoeder Ella Polyakova. Zij bevestigt dat de organisatie waarvoor zij werkt door de Russische overheid wordt tegengewerkt. Er zijn sterke aanwijzingen dat families met een zwaargewonde of in Oekraïne gestorven zoon onder druk worden gezet door de overheid om zich niet in het openbaar uit te spreken. Ook als ze dat eerder deden. Ze zijn doodsbang om zich uit te spreken omdat ze niet weten wat de gevolgen kunnen zijn voor henzelf of hun zoon.

Site Lostivan.com is een door een Oekraïense programmeur begonnen database om in Oekraïne verdwenen Russische militairen op te sporen. Dood of levend. Zoals Peter Khokhlov. In Saratov praat Kafanov met diens broer Sergei die vermoedt dat zijn broer krijgsgevangen is genomen in Oekraïne. Het officiële verhaal dat hij van de militaire autoriteiten te horen krijgt is dat Peter is gedeserteerd. Maar dat gelooft Sergei niet. Hij denkt dat zijn broer onder druk is gezet om een verklaring te lezen en blijft als enige familielid zijn broer zoeken.