Foto’s van Robert L. Eichelberger van Oost-Siberië en gedachten over buitenlandse interventies (1918-1919)

Robert L. Eichelberger, [Uniformed military men (Americans) marching down street in parade. Caption [on front]: Americans 3; 2nd handwritten caption (on back): Am. colors passing Amr Hdqrs Vladivostok Nov 15, 1918]. Collectie: Americans in the Land of Lenin: Documentary Photographs of Early Soviet Russia. Broncollectie: Robert L. Eichelberger papers. Beheerder: Duke University Libraries.

De foto’s van de Amerikaanse militair Robert L. Eichelberger uit 1918-1920 zijn interessant omdat ze een beeld geven van een episode in de vroeg 20ste eeuwse geschiedenis die in het historisch geheugen is weggezakt. De parallellen met het heden maken het actueel.

Eichelberger maakte deel uit van de American Expeditionary Force, Siberia, ofwel AEF in Siberia die met 8.000 man sterk van 1918 tot 1920 operabel was en in grote lijnen drie doelen had. Het opereerde in vergelijking met westerse bondgenoten als Frankrijk en Engeland terughoudend. De interventie kwam op gang toen de strijd aan het Westelijke front in Europa begon af te lopen. Het was vanuit Westers perspectief een oorlog te veel en geen succes.

De doelen waren: 1) Het veiligstellen van voorraden en rollend spoorweg materiaal die door de Amerikanen aan het Tsaristische leger waren geschonken, maar na de revolutie in handen van de bolsjewieken dreigden te vallen; 2) Het assisteren bij de evacuatie van het Tsjecho-Slowaaks Legioen dat tegen de bolsjewieken vocht en door hen een vrijgeleide was beloofd naar Frankrijk via Vladivostok. Maar Tsjechen en Slowaken moesten zich een weg naar het oosten vechten. 3) De opzet om de strategische belangrijke Transsiberische spoorweg uit handen van de bolsjewieken te houden en delen van Oost-Siberië uit handen van bondgenoot Japan en ongeregelde Russische troepen. De interventie viel samen met de strijd aan het Westelijke front

Robert L. Eichelberger, [Town on a river with buildings, harbor with ships, hills in background; view from above. Handwritten caption: This is a really remarkable picture- taken at one end of the [Zololoc?] Rog (Golden Horn) Bay you can see clear down to our base two miles away. In fact by looking carefully you can see one of our transports at our dock. The long shed with the curved roof with a train of cars near it is the [yon?] ca hut- the Brooklyn [his?] near by when in Port. Our hdqrs are on the hillside just above the hut]. Vladivostok, 1918-1919. Collectie: Americans in the Land of Lenin: Documentary Photographs of Early Soviet Russia. Broncollectie: Robert L. Eichelberger papers. Beheerder: Duke University Libraries.

Door deze interventie hebben in de 20ste eeuw Amerikaanse troepen op Russische bodem gevochten. Het is trouwens onjuist zoals de toenmalige Russische leider Nikita Chroestjov in 1959 beweerde dat er nooit Russische troepen op Amerikaanse bodem zijn geweest. Toen in 1867 het Tsaristische Rusland Alaska verkocht aan de VS, waren er na de overdracht Russische troepen op Amerikaanse bodem die kort daarna werden gerepatrieerd. Dat was weliswaar een bijzondere situatie, maar de burgeroorlog tussen de Roden en Witten die na 1917 losbrandde was dat ook.

Interventies van buitenlandse troepen op bodem van andere landen ligt gevoelig. Dat toont het voorbeeld van troepen van de Russische Federatie in Oost-Oekraïne sinds 2014 aan. Het Kremlin geeft dat niet publiekelijk toe omdat die troepen er volgens internationale verdragen niet mogen zijn.

Daarom zijn de interventies vaak geheime operaties die verborgen moeten blijven voor de publieke opinie. Het bijzondere aan de AEF in Siberia is het omgekeerde. Robert L. Eichelberger maakt foto’s van parades in Vladivostok van Amerikaanse troepen, toont zonder terughoudendheid de aldaar opererende internationale troepenmacht met Wit Russen, Italianen, Japanners, Fransen, Engelsen, Amerikanen en het Tsjecho-Slowaakse Legioen. Men kan zich alleen maar afvragen wat er sindsdien veranderd is in de beeldvorming over buitenlandse interventies.

Robert L. Eichelberger, [Eichelberger and three men standing on a ruined bridge, with other men standing beneath. Handwritten caption: Bridge on Suchan Branch Railroad under American protection – burned by Bolsheviks June 1919] . Collectie: Americans in the Land of Lenin: Documentary Photographs of Early Soviet Russia. Broncollectie: Robert L. Eichelberger papers. Beheerder: Duke University Libraries.

Na het staakt-het vuren maakt Oekraïne de klus af. Lukt dat?

Het is oorlog in Oost-Oekraïne met honderden doden en veel materiële schade. Sinds het Oekraïense staakt-het-vuren van 10 dagen afliep -dat om humanitaire en politieke redenen door president Poroshenko werd afgekondigd- is de zogenaamde ATO (Anti-Terrorisme Operatie) in volle gang. Er werden doelwitten verkend en in kaart gebracht. Het Oekraïense leger zet de aanval in met vooral luchtaanvallen en artillerie. Rusland sloot grensovergangen om huurlingen te beletten terug naar Rusland te vluchten. Maar omdat Oekraïne nog niet de hele grens controleert stromen tanks en andere wapens nog steeds binnen. De pro-Russische opstandelingen verliezen snel terrein wegens verdeeldheid, gebrek aan coördinatie en gebrek aan vuurkracht.

Oekraïne wacht nu weinig anders dan de klus af te maken. De Nationale Garde rolt verzetshaarden op die door luchtmacht en artillerie zijn aangepakt. Oekraïne mist nog de middelen om zich te verdedigen tegen de overmacht aan Russische propaganda. Zie hier een verslag van de strijd vanuit pro-Maidan perspectief.

Pro-Russische separatisten gebruiken journalisten als kanonnevoer

De door het Kremlin gefinancierde nieuwszender RT legt de doodsoorzaak van de Russische cameraman Anatoly Klyan niet direct bij het Oekraïense leger. Maar het laat na de pro-Russische separatisten de schuld te geven. Forbes correspondent Orkhan Dzhemal doet verslag. The Moscow Times vat samen. Journalisten werden door de vertegenwoordiger van de separisten Guyrza (‘Slang’) bijeengetrommeld om een groep Oekraïense moeders van dienstplichtigen te vergezellen naar een Oekraïense basis waarvan de separatisten zeiden dat die zich zonder strijd zou overgeven aan de separatisten. De journalisten werden in een bus naar de basis gereden. Daar werd het vuur geopend. Er bleek geen overeenkomst te zijn dat de basis zich zou overgeven. De bus kwam in de vuurlinie te liggen, met het gevolg dat Anatoly Klyan dodelijk gewond werd.

Orkhan Dzhemal vermoedt dat de Russische nieuwsbronnen zullen verklaren dat de ‘onmenselijk fascisten uit Kiev’ op journalisten schieten. Maar volgens hem ligt het andersom. Separatisten brachten journalisten onder valse voorwendsels in gevaar door ze in de vuurlinie te rijden, terwijl ze wisten dat er geen overeenkomst was dat de Oekraïense basis zich zonder strijd zou overgeven. Kortom, doorgestoken kaart waarbij de levens van journalisten voor de pro-Russische propaganda worden opgeofferd. ‘Het is geen toeval dat deze oorlog ‘overwegend informatief’ wordt genoemd, een beschoten bus met journalisten is ook een propagandaslag, niet minder dan een militaire basis die zich overgeeft’. Dzhemal heeft geen twijfel dat de separatisten schuld hebben aan de dood van Klyan, maar hoe hoog in de commandostructuur dit werd georganiseerd weet-ie niet.

Wie betaalt straks de rekening van de strijd in Oost-Oekraine?

In Oost-Oekraïne vechten vele soorten opstandelingen tegen het centrale gezag van Kiev. Sommige blijven buiten beeld, zoals reguliere Russische inlichtingenofficieren die de opstand coördineren. Het Kremlin ontkent publiekelijk betrokkenheid, maar op regeringsniveau is vastgesteld dat Russische militairen betrokken zijn. Huurlingen uit de Russische Federatie komen iets makkelijker in beeld. Tsjetsjenen, Tadzjieken, Kozakken en etnische Russen zijn voor geld geronseld of door hun leiders om politieke redenen naar Oekraïne gestuurd. Dan zijn er lokale strijders die graag in beeld komen. Maar het zijn geen professionele militairen. Ze klooien wat aan en hebben meer moed dan militaire vaardigheid. In hun onzorgvuldigheid maken ze veel kapot. Met materiële schade en doden onder de burgerbevolking tot gevolg. De baboesjka’s en dorpelingen van het eerste uur die vooral meer zelfbestuur wilden zijn definitief opzij gezet door het vernietigende oorlogsgeweld.

Wat is het nut? Waar leidt het toe? Geweld maakt delen van Oost-Oekraïne kapot. Wie bouwt het straks weer op en betaalt de rekening? Is het nu gratis schieten voor de avontuurlijke macho’s op kosten van de EU?

EU heeft Donner-moment in Oekraïne: onbenul, onkunde en paniek

Iedereen heeft wel eens een Donner-moment. Da’s de machteloosheid en verbijstering bij het inzicht dat het kind dat jent en pest niet bestraft, maar beloond wordt. Of de voetballer die niet aangeraakt wordt door de tegenstander nadrukkelijk neervalt alsof-ie neergehaald wordt en zo een strafschop versiert. Het kabinet Balkenende dat weigerde om opinieleiders die door islamisten bedreigd werden te beschermen reageerde volgens velen die de meningsuiting hoog achten verkeerd op de moord op Theo van Gogh in 2004. Minister Piet Hein Donner toonde begrip voor de moord door aan te dringen op zelfcensuur en het aanscherpen van de wet op de godslastering. Paul Cliteur zette de episode op een rijtje. De paniek, het politieke onbenul en de onkunde van Balkenende, Donner en de politieke klasse van 2004 in hun omgekeerde wereld waren immens.

Gisteren had ik een Donner-moment. Deze keer zet Halya Cosnash het op een rijtje. Het gaat erom dat de ‘leiders’ van de EU Rusland invloed willen geven in de besprekingen van Oekraïne over een associatieverdrag met de EU. Over het hoofd en tegen de zin van Kiev in. Het Rusland van Putin dat mentaal Oekraïne niet wenst te erkennen als een zelfstandige natie en in een geheime oorlog militair materiaal en hulp geeft aan Russische huurlingen en opstandelingen in Oost-Oekraïne. In plaats van een derde ronde van sancties tovert de EU een beloning voor Rusland uit de hoge hoed. In de paniek, het politiek onbenul en de onkunde belonen Barroso, Van Rompuy en Ashton Rusland met een plek aan tafel. Een ongekend precedent van de EU om Rusland invloed te geven in de interne politiek van Oekraïne. Het tekent in m’n ogen het failliet van de Rusland-politiek van de EU dat niet durft doorpakken, daarom halfhartig inbindt en zo stinkende wonden doet etteren.

PS: Het Donner-moment kent twee verschijningsvormen. Een actieve en een passieve vorm. De actie die het veroorzaakt en het inzicht dat het oplevert. Het Donner-moment uit de titel is de actieve vorm. En dat van mezelf de passieve vorm. Ze hangen onlosmakelijk samen. Geef uw eigen Donner-moment weer bij de reacties.

Foto: Winsor McKay, episode uit Little Nemo.

Wat zegt de inval in Oekraïne van tanks uit Rusland?

Wat is er waar van de beschuldiging dat de pro-Russische separatisten worden voorzien van tanks en ander militair materiaal vanuit Rusland? Van de Russische T64-B tanks wordt vermoed dat ze van de Krim afkomstig zijn. Ze zijn een makkelijk doelwit voor de Oekraïense luchtmacht zodat hun belang vooral symbolisch is. Maar ook politiek omdat president Porosjenko door deze interventie steun wint in het Westen. Zo beredeneerd lijkt het binnendringen van de tanks in Oekraïne bijna een provocatie om Kiev terwille te zijn.

Da’s anders met de constante toevoer van andere wapens en militair materiaal vanuit Rusland dat essentieel is en op z’n minst de strijd verlengt. Mogelijk omdat de Oekraïense grenswacht de controle over een deel van de grens is kwijtgeraakt. En omdat het Kremlin een actieve politiek van interventie voert. Een regionaal conflict dreigt een oorlog te worden waar het Westen en Rusland steeds meer inlichtingen, materiaal en huurlingen instoppen. Zo wordt een kruitvat opgebouwd dat volgens de dramatische wetmatigheid tot ontploffing moet komen. Aangejaagd door alle heetgebakerde pseudo-, crypto- en paramilitairen ter plekke. En da’s griezelig.

Interventie, een woord zonder eigenschappen

Interventie, kent u dat begrip? Toepasbaar op disciplines zoals de zorg, de museumsector, de hulpdiensten of de krijgsmacht. Zonder vastomlijnde betekenis. Bemiddeling, bemoeienis, ingrijpen, tussenkomst, inmenging.

Interventie klinkt van deze tijd, zonder op een fantasiewoord uit de koker van een marketingbureau te lijken. Het komt overeen met de aloude verteltechniek ‘deus ex machina’, ofwel een ‘goddelijke’ ingreep die uit de lucht komt vallen. Met het verschil dat het woord interventie nog onbelast is met het bezwaar niet logisch uit het voorafgaande te volgen. De brandweerauto, de kunstpresentatie, de verslavingstherapeut of de speciale troepen voegen zich in de bestaande orde met als doel deze een wending te geven. Streven is om een conflict te beheersen of juist op te werpen. Deze dubbelzinnigheid maakt interventie tot een bastaardbegrip. Het klinkt belangrijk en zwaarwegend, zelfs wat chic, maar mist scherpte omdat het in doelstelling vele kanten opschiet. Interventie is de allemansvriend voor regelaars die willen sturen zonder richting aan te geven.

Foto: Yang Yi, Old Town of Kaichan: Stadium, from the series Uprooted, 2007.

Bezetting Guggenheim Museum: vanwege Abu Dhabi en veel meer

Bezetting van het Guggenheim Museum in New York komt deels voort uit de Occupy beweging. Occupy heeft door de heksenjacht van de regering-Obama echter aan slagkracht verloren. Kritiek heeft een binnenlandse component in ‘het huwelijk van macht, bedrijfsleven en bestuur dat ook de culturele instellingen controleert en de Occupy Wall Street beweging inspireerde’. Doel van Occupy Museums is het herbezetten van galeries en musea. Er is ook een buitenlandse component. Het outsourcen van kapitaal en kennis is de Bermuda-driehoek van het globalisme waarin kunst, sport en media verdwijnen. Onder oncontroleerbare voorwaarden. Kunst is de ‘soft power’ waarmee de VS sinds 1945 grenzen overschrijdt. Ook cultureel imperialisme genoemd.

Hyperallergic.com geeft bijzonderheden over de bezetting waarvan niet alle bezoekers de essentie begrepen. De 40 demonstranten vormden een diverse groep kunstenaars, professoren, studenten en losjes aan Occupy Museums, Gulf Labor en New York University verbonden activisten. Gulf Labor is een coalitie van kunstenaars en activisten die sinds 2011 bezig zijn om ‘de dwingende werving en de slechte leef- en werkomstandigheden van gastarbeiders in Abu Dhabi Saadiyat Eiland’ (Eiland van Geluk) te benadrukken. De campagne richt zich op de werknemers die het Guggenheim Abu Dhabi, het Louvre Abu Dhabi en het Sheikh Zayed Nationaal Museum (in samenwerking met het British Museum) bouwen. Hier kan een petitie getekend worden.

De groep van 40 pleegde een interventie in het Guggenheim. Deze van conservatoren geleende term die de vleeslijm van het hedendaagse museum is en nieuw met oud, bekend met onbekend en kerncollectie met passanten verbindt. De groep is het niet eens met de arbeidsomstandigheden op Saadiyat Eiland in de Verenigde Arabische Emiraten, waar Guggenheim Abu Dhabi wordt gebouwd dat een ‘echt transnationaal perspectief op de kunstgeschiedenis’ moet gaan geven. Een franchise van Guggenheim in New York dat past in de globalisering van de museumsector. Het Westen exporteert de kennis en een merk, het (Midden-) Oosten betaalt voor prestige. En de museumbezoekers hebben het nakijken. Als ze geen actie ondernemen. 

Foto: Anna Stump, ‘Migrant Labor did not exist in the Wonderland of Knowledge Encyclopedia, 1938.‘  Gouache and Collage on Paper, 2013.

Hersh: Obama was niet waarheidsgetrouw over gifgasaanval Syrië

Onderzoeksjournalist Seymour Hersh publiceert zijn artikel ‘Whose sarin‘ in de London Review of Books. Hij heeft kritiek op het Syrië-beleid van president Obama. Over een aanval met gifgas die veel publiciteit kreeg en bijna tot een Amerikaanse inval leidde zegt-ie: ‘When the attack occurred al-Nusra should have been a suspect, but the administration cherry-picked intelligence to justify a strike against Assad.’ Niet het regime van Assad maar de moslimradicalen van Al-Nusra hadden de gifgasaanval uitgevoerd. Maar dat kwam Obama niet goed uit, zijn regering stelde de zaken anders voor, gaf geen openheid en verdraaide de waarheid.

In een geo-politieke analyse over de regio inclusief Turkije maakt Hersch aannemelijk dat het Westen sinds begin 2013 geen andere keuze had dan het regime van Assad te steunen omdat de gematigde opstandelingen het onderspit dolven tegenover de moslimradicalen die door Saoedi-Arabië en andere Soennitsche landen worden gesteund. Dit maakt de beweegreden van Obama om in te grijpen tegen Assad nog onverklaarbaarder. Was het die rode lijn? Hersh lijkt begripvol voor Obama, maar verwijt hem niet de waarheid te spreken.

Misleidende journalistiek in Syrische oorlog over chemische aanval

Opnieuw komt er een theorie uit de hoge hoed over de aanval met sarin in het Syrische Ghouta op 21 augustus. Deze keer luidt de beschuldiging dat rebellen van Al Qaida chemische wapens gebruikt hebben. Ze zouden het via Turkije uit Irak hebben gekregen. Tot nu toe timmeren de VS, Turkije en Frankrijk het hardst aan de weg met hun beschuldiging dat het Syrische regeringsleger op die dag chemische wapens gebruikt zou hebben. Rusland en Iran ontkennen dat het hevigst omdat ze de regering-Assad steunen. RT is een door het Kremlin gecontroleerd nieuwsmedium. Maar harde feiten die het een of het ander kunnen bewijzen ontbreken. Inlichtingenrapporten schetsten doorgaans een waarschijnlijkheid en bieden zelden 100% zekerheid.

Nu komt RT ineens met een ‘smoking gun‘ uit de hoge hoed. De commentator verwijst naar het blog van Brown Moses waarop gezegd zou worden dat uit drie filmpjes die -toevallig- op de mobiele telefoon van een gedode rebel zijn gevonden blijkt dat de rebellen, Al Qaida of de splintergroep Liwa Al-Islam de aanval van 21 augustus op Ghouta hebben uitgevoerd. Maar Brown Moses onderschrijft nergens de claim dat de aanval door de rebellen uitgevoerd is. Hij twijfelt er zelfs sterk aan. Het klopt immers allemaal te mooi. De filmpjes lijken eerder speciaal in scène te zijn gezet om de rebellen te beschuldigen. Daarom pleiten ze de rebellen juist vrij.

Rond 1 september kwam er ook een theorie naar buiten dat de rebellen via Saoedi-Arabië en prins Bandar bin Sultan chemische wapens kregen. Dat werd via journalist Dale Gavlak naar Mint Press News gelekt. Met de opzet dat meer officiële media als RT het konden oppikken om de twijfel verder te zaaien. Opnieuw leek in de oorlogsmist de waarheid het eerste slachtoffer te zijn dat in de oorlog sneuvelde. In een posting constateerde ik: ‘Wat waar is valt nu niet na te gaan. Ook het verhaal van Dale Gavlak kan een afleiding zijn.‘ Hetzelfde geldt nu voor Brown Moses, maar vooral RT dat deze keer wel heel opvallend afdaalt naar journalistiek van een bedenkelijk niveau. Maar ook wat de Amerikanen en Fransen in hun inlichtingenrapporten beweren is giswerk.

Foto: Schermafbeelding uit een van de drie videos die Brown Moses in handen heeft gekregen waarop de chemische aanval van de rebellen op 21 augustus te zien zou zijn; rechtsom geroteerd. Idiot proof door opvallend veel strijdvlaggen en ‘Allah Akbar’ kreten. Zelfde video ook op LiveLeak.