Posts Tagged ‘1984’
Schijn van vrijheid met Tommy Wieringa en conferentie Cyberspace
Internetvrijheid. Is er een minder sexy onderwerp denkbaar dat weinigen aanspreekt? Evenals privacy. In de vijfde Kousbroeklezing meent Tommy Wieringa dat burgers zonder morren hun individuele vrijheid inleveren voor welvaart en veiligheid. Zodat er voor bedrijven en overheden geen beletsel bestaat om nog verder op te dringen. Ongenoemd laat Wieringa dat de ultieme consequentie de controlestaat is. Het 1984 van een mak gebeukte kudde burgers. Is er nog een ontsnappen mogelijk aan de almacht van bedrijven en overheden?
Wieringa: ‘Het is verleidelijk om de westerse geschiedenis voor te stellen als een lange, vaak gefrustreerde maar toch min of meer ononderbroken beweging in de richting van de grootst mogelijke individuele vrijheid, en het is beslist een opluchting dat we aan de onderdrukking van priesters en koningen ontkomen zijn, maar daarvoor in de plaats heeft zich de staat tot in de fijnste vertakkingen van ons bestaan genesteld. In de materiële wereld, waar je kinderen een paar dagen langer mee op vakantie wilt nemen of een schuurtje wilt bouwen, en in de digitale wereld, waar bijna al je bewegingen worden gevolgd en geïnterpreteerd.’
Bureaucratie disciplineert de burger die zich uitstrekt tot een opvoeding die handelen aanleert dat niet alleen in lijn is met de staat, maar zelfs met de zittende macht. Dat omvat de aanvaarding van politieke partijen, de concessies en eigendomsverhoudingen, een in 1815 ontstaan koningshuis dat zichzelf benoemde en op de troon plaatste en nu verafgood dient te worden, gevestigde religieuze organisaties die een streepje voor hebben en een politiek-culturele Leitkultur dat onderscheid oplegt tussen wat leidend en wat volgend is.
Het individu kan niet anders dan zorgen zo min mogelijk afhankelijk van staat en zittende macht te zijn. Meer zit er niet in. Financiële onafhankelijkheid, een kritische geest die tracht grijstinten in een duister landschap te blijven zien en vooral: benoemen of een onafhankelijke, licht-anarchistische houding die zich niet schaart achter vaandels, partijprogramma’s, leiders of het ergste van alles: bijzaken helpen staande te blijven onder de oprukkende controlestaat. Wat in Turkije sneller gaat dan in Nederland. Vrijheid, een snoezig onderwerp voor beschouwingen die in het reservaat van de weldenkende burgers de status quo mogen ondersteunen. Tommy Wieringa heeft er werkelijk behartenswaardige uitspraken over. Maar een lezing is geen realiteit.
Foto: Krijttekening op lei van Tacita Dean op Documenta (13) 2012 in voormalige kapel van een voormalig belastingkantoor in Kassel. Bergen gebaseerd op de omgeving van Kabul in Afghanistan. Eigen foto.
Cornielje: Gelderland bepaalt waar u woont, werkt en recreëert
De provinciale verkiezingen naderen en da’s te merken. Op 18 maart zijn de stembussen open. Provinciale politici laten van zich horen om hun belang te benadrukken. Namens de provincie Gelderland presenteert commissaris Clemens Cornielje (VVD) een provinciale stemwijzer en in zijn enthousiasme komt hij met een nieuwtje: ‘[..] de provincie Gelderland bepaalt waar de mensen kunnen wonen, waar ze kunnen werken, waar ze kunnen recreëren, waar er natuur is, waar de bedrijfsterreinen komen [..]’. Dus in Gelderland kunnen de inwoners voortaan niet zelf bepalen waar ze gaan wonen, werken of recreëren. Dat doet de provincie voor ze.
In Arnhem wordt ‘1984’ werkelijkheid. Dus kruis gerust de partij van uw keuze aan, verschil maakt het niet. Gelderland bepaalt immers waar u woont, werkt en recreëert. Deze provincie heeft ook een verkiezingskrant uitgebracht met nog een nieuwtje: alle (!) partijen staan erin aangegeven waarop gestemd kan worden en de mensen kunnen ‘zo’ dit digitale papier aanklikken voor informatie. Een technische doorbraak! Gelderland heeft met Cornielje de commissaris die het verdient. Vraag is of hij exact verwoordt waar hij voor staat.
Omroepbrief Dekker kijkt naar toekomst. Politiek ook hervormen?
Staatssecretaris Sander Dekker stuurde de kamer vandaag een brief met voorstellen over de toekomst van het publieke mediabestel. ‘De publieke omroep wordt een plek waar innovatie en creatieve makers elkaar ontmoeten. Waar gestreefd wordt naar de mooiste programmering.’ zo eindigt het. Feitelijk betekent de brief van Dekker een herhaling van de goede bedoelingen uit de Medianota (1984) van toenmalig minister van WVC Elco Brinkman. Terug naar de kern, terug naar de urgentie, weg van het amusement en de sport, en meer aandacht voor de categorieën informatie, kunst en maatschappelijke ontwikkeling die bij een publieke omroep thuishoren. Ruim baan voor programmamakers en inperking van de omroepmaatschappijen. Dekker doet aan achterstallig onderhoud en stript weg wat sinds 1984 het bestel binnengeslopen is.
De analogie zal een politicus als Ton Elias mogelijk niet direct erkennen. De vergelijking tussen ‘het verzuilde en vermolmde’ omroepbestel en het politieke bestel ligt voor de hand. Ook zo’n gesloten systeem. Als Elias zegt dat ‘ook anderen dan omroepen toegang krijgen tot de publieke netten’ en ‘voor het eerst sinds jaren gaat de discussie over de inhoud van wat publieke omroep is in plaats van over structuren, poppetjes en gevestigde belangen’ dan is dat toepasbaar op het politieke bestel. Ook daar gaat het eerder over coalities, poppetjes en gevestigde belangen dan over inhoud, laat staan over de maatschappelijke rol van de politiek.
Ook het politieke bestel is volgens velen vermolmd en verzuild. Waar staatssecretaris Dekker voorstelt om nieuwkomers tot het omroepbestel toe te laten, blokkeren gevestigde politieke partijen de toegang van nieuwe partijen (startsubsidie) of de participatie van burgers die binnen de politiek een plek krijgen om als individu mee te beslissen. De Omroepbrief is een goed begin, nu de Partijpolitiekbrief nog. Wie durft?
Foto: Schermafbeelding van ‘Omroepbrief is een goed begin’ van de VVD, 13 oktober 2014.
Gedachten bij een overheidscampagne uit 1992. Wat is privacy?
Is het verschil tussen overheidsvoorlichting en propaganda, het verschil tussen weten en niet willen weten? Een spot uit 1992 over het sociaal-fiscaal nummer. Het sofinummer. Meer dan 20 jaar later is onduidelijk wat er bedoeld wordt met de slogan ‘Met het sofi-nummer komt iedereen tot zijn recht‘ die tamelijk nietszeggend klinkt. De koppeling van bestanden wordt als heilzaam voorgesteld omdat ‘meneer Jansen‘ zijn eigen sofi-nummer niet kan veranderen. Hoe realistisch is echter het scenario van iemand die ’s nachts met dat doel in een overheidskantoor inbreekt? De uitzondering wordt als regel gepresenteerd. Maar hoe realistisch is het scenario van een overheid die overdag bestanden van burgers koppelt? Dat blijft voor het gemak ongenoemd.
Was de controlestaat in 1992 voor de opkomst van het internet nog niet goed voorstelbaar? Kunnen we dat ons meer dan 20 jaar later nog indenken? Toch dateert 1984 van George Orwell uit 1948. Voorstelling van een campagne wordt waarheid omdat de horizon van de overheid een campagne is. Daar stopt het denken. Daar stopt de tijd. Onbewust blijft hét probleem van dataverzameling ongenoemd: concentratie van staatsmacht.
Foto: ‘Grote belangstelling voor de lange rijen computers tijdens de kijkdag woensdag in het bedrijfspand van de Infotheek Groep in Leiden‘. 19 februari 1992. Credets: ANP, Cor Mulder
Boston jaagt debat aan: controlestaat of privacy?
In de Amerikaanse samenleving bestaat nauwelijks nog privacy. Overheidstoezicht op openbare ruimte en internet is immens. Heeft die indringing van de overheid en het bedrijfsleven in de levenssfeer van burgers dan geen enkel nut? Het volgen van burgers in straten en op internet wordt onder het mom van veiligheid gebracht. Bijvoorbeeld om terrorisme te voorkomen. Was Boston er geen voorbeeld van dat de controlestaat werkte? Cenk Uygur van The Young Turks toont aan dat de controlestaat in Boston juist niet werkte. Wat nu door overheden aan cameracircuits en cybersecurity wordt opgebouwd is een tikkende tijdbom onder de privacy. Zonder tussenkomst van de rechter kan de staat de infrastructuur inzetten om tegenstanders uit te schakelen. President Obama doet dat wellicht nog terughoudend, maar voor een minder terughoudende opvolger wordt nu de infrastructuur opgebouwd. ‘The Plot Against America‘ meets ‘Nineteen Eighty-Four‘.
Nederland is nog niet zover, hoewel de Amerikanisering vordert. Deze waarschuwing betekent voor ons land verdere bewustwording over het feit dat het opbouwen van controlestaat altijd ten koste gaat van de privacy. Samenleving en politiek kunnen kiezen voor het opbouwen van de controlestaat, maar kunnen niet zeggen dat ze dat niet bij volle bewustzijn deden en niet wisten dat het ten koste ging van de privacy van de burger. Maatschappelijke krachten die voor de privacy opkomen wacht een taak om die bewustwording te vergroten. Een van de argumenten tegen de invoering van de controlestaat is dat het verre van doelmatig is en achter de feiten aanloopt. Zoals Boston aantoont. De spin van beleidsmakers om dat anders voor te stellen is onterecht.
Foto: ‘Afhankelijkheid van Labour voor het verzamelen van gegevens beschermt het publiek niet, zeggen de Tories.’ Credits: Peter Macdiarmid/Getty Images.
Controlestaat is echt. Geen karikatuur van het verleden
The Surveillance State, ofwel de controlestaat houdt ons bezig. En laat ons nooit meer los. Het Australische ‘the juice media‘ brengt het rap news. Big Brother is watching you. Met generaal Baxter als afschrikwekkend voorbeeld met overmaatse pet. Echt? Het klinkt erg 20ste eeuws. Ook nog eens met George Orwell uit 1948 als goeroe. De karikatuur zit de echte stand van zaken in de weg. De controle van de burger is al veel verder gevorderd dan het rap news signaleert. Een model dat loopt via de veiligheidsdiensten kan fysiek de controle niet eens bijbenen. Het nieuwe model wordt gekarakteriseerd door de hechte samenwerking van overheid en bedrijfsleven. Staatsfascisme noemt Chris Hedges dat. De inperking van de burgerrechten lokaliseert Steve Rambam vooral bij Google: Big Marketer is watching you. Privacy is al lang dood. Wel een leuk filmpje, toch?
WikiLeaks onderzoekt met Spyfiles electronische spionage door overheden
WikiLeaks heeft een nieuw rapport uitgebracht: de Spyfiles. Nadere informatie zal deze week en tot in 2012 verschijnen. Honderden documenten geven een beeld van de wereldwijde electronische spionage door overheden. Erin staan 3 in Nederland gevestigde bedrijven: group 2000, Pine Digital Security en Fox-IT.
Fox-IT reageert en ondersteunt de kritiek van WikiLeaks op het gebruik door aftaptechnologie van overheden. Het heeft een eerder dit jaar gesloten convenant tussen bedrijven en de rijksoverheid ondertekend dat internetvrijheid waarborgt. Maar dat gaat eerder over regulatie dan een verbod op de technologie.
WikiLeaks pakt met de Spyfiles de formule weer op door met de gevestigde journalistiek en activisten samen te werken. Wat het eerder met Cablegate deed. Partners nu zijn Bugged Planet en Privacy International, het Duitse ARD, het Italiaanse L’Espresso, het Indiase The Hindu, het Franse OWNI, het Engelse Bureau van Onderzoeksjournalistiek en de Amerikaanse Washington Post. WikiLeaks zal hopen met deze samenwerking prestige terug te winnen. Opnieuw lijkt WikiLeaks een focus te geven die de gevestigde journalistiek mist.
Spyfiles zegt dat het massaal onderscheppen van de bevolking niet alleen een realiteit, maar een nieuwe geheime industrie is die 25 landen omspant. Het klinkt als iets uit Hollywood, maar op dit moment zijn massaonderscheppende systemen gebouwd door westerse inlichtingendiensten ook bedoeld ‘voor politieke tegenstanders‘ zo zeggen de Spyfiles. Ze onthullen details van bedrijven die voor miljarden euro’s aan geavanceerde ‘tracking tools‘ aan overheden verkopen, exportregels negeren en ook dictatoriale regimes die mensenrechten schenden van onderdrukkende middelen voorzien. Onthullingen kunnen explosief worden.
Komende maand zullen de Spyfiles naar verwachting veel publiciteit trekken. Zeker als aangetoond kan worden dat de electronische spionage door overheden wordt ingezet om politieke tegenstanders te controleren en buiten de macht te houden. WikiLeaks en partners staan voor de taak om hun claim te onderbouwen dat bedrijven en overheden in specifieke gevallen actief samenwerken om bevolkingen en oppositie te onderdrukken. Spionage is van alle tijden, maar het industriële karakter ervan is nieuw. Wellicht krijgen we door WikiLeaks meer inzicht in het handelen van Big Brother. George Orwells 1984 is de realiteit.
Foto: Map Spyfiles
