Republikeinse fundamentalistische christenen zeggen voor apartheid te gaan met de stichting van hun thuisland Liberty State

Iedereen heeft recht op onverdraagzaamheid en domheid. Republikeinse, conservatieve christenen niet in de laatste plaats. Ze willen de 51ste staat van de VS stichten: Liberty. Hun thuisland. Gelegen aan de westkust moet het delen van Washington, Oregon en Idaho, Montana en Wyoming omvatten. Het is een raadsel op zich waarom het overwegend Democratisch stemmende Washington en Oregon betrokken worden in de stichting van een fundamentalistische staat. Het zou minder onrealistisch zijn om het te beperken tot Idaho, Montana en Wyoming. Ook daar zitten addertjes onder het gras. Want de Democratische gouverneur van Montana Steve Bullock heeft twee weken geleden aangekondigd voor zijn partij presidentskandidaat voor 2020 te willen zijn.

Het gaat om positionering en marketing in de Amerikaanse politiek waar het grote geld een overheersende rol speelt. Marginale, Republikeinse, conservatieve christenen profileren zich en proberen zich met hun idee van een thuisland bekend te maken bij de geldschieters. In de hoop op financiële ondersteuning. Zoals van de Koch broers, Sheldon Adelson of Robert Mercer die Republikeinen met een rechts-conservatieve agenda met honderden miljoenen dollar steunen. Liberty State is politiek echter onhaalbaar en slechts een middel om geld uit de sponsormarkt te halen en de eigen relevantie voor de rechts-conservatieve agenda te verkondigen.

De geschiedenis herhaalt zich, maar nooit op dezelfde manier, zo luidt de wetmatigheid. In 1980 kwamen Kees van Kooten en Wim de Bie in hun respectievelijke creatie van F. Jacobse en Tedje van Es tot een indeling van Nederland in thuislanden. De provincies werden verdeeld onder de etnische groepen en de Randstad ging naar ‘de blanken’. In 1980 was de apartheid in Zuid-Afrika nog op een hoogtepunt en was deze sketch daar een spottend commentaar op, zoals een artikel op Historiek in herinnering brengt. Bijna 40 jaar later is de harde werkelijkheid van Zuid-Afrika en de satire van de Tegenpartij blijkbaar doorgedrongen tot enkele rechts-radicale christenen in de VS. Hun virtuele thuisland heet Liberty. Mijn commentaar bij het artikel:

Foto: Schermafbeelding van deel artikel ‘Republicans attend rally to carve out new Christian state: ‘It’s either going to be bloodshed or Liberty State’ op RawStory, 24 mei 2019.

Advertentie

Ambassadeur voor de stilte gevraagd. Tegen geluidshinder

De onlangs naar Amsterdam teruggekeerde oud-correspondente in Londen Hieke Jippes verbaasde zich er vorige week in de NRC over dat lawaai en niet stilte de norm is. Tot haar ongenoegen. Ze verwijt overheden de stilte niet te handhaven, maar zich over te geven aan de beoordeling dat stadsgedruis de norm is. Er is geen recht meer op ‘geen geluid’ want medewerkers van overheden begrijpen dat recht niet zodat het niet wordt gehandhaafd. Jippes hoopt op een woordvoerder voor de stilte zoals ze die in de Britse BBC-radiopresentator John Humphrys kende. Nodig in haar ogen is een Nederlandse Humphrys die opkomt voor de stilte.

Jippes’ woorden zijn een déjà vu, of liever een déjà entendu. Haar klacht heeft al zo vaak geklonken. En wordt onderbouwd met tientallen voorbeelden over muzak in liften en supermarkten, discodreunen of lawaai in de openbare ruimte. Sinds 1995 bestaat Stichting BAM (Bescherming Akoestisch Milieu). Met als doelstelling ‘afschaffing dan wel sterke beperking van alle onnodige, storende geluiden. Specifiek richt zij zich tegen alle opgedrongen aanhoudende muziek uit luidsprekers op straten, pleinen, in het openbaar vervoer en alle andere voor iedereen toegankelijke ruimten.‘ Het gaat er dus niet om alle uitingen van ‘storend geluid’ uit de samenleving te verbannen, maar om de bewustwording dat niet geluid, maar stilte de norm zou moeten zijn.

Het lijkt tegen dovemansoren gezegd. De site van Stichting BAM toont niet actueel. Initiatiefnemer Lia Verhaar kan blijkbaar de kar niet meer trekken. Is vechten voor stilte dan een verloren strijd? Nee, het is een kwestie van organisatie zoals ook Jippes suggereert. Het ongenoegen over het feit dat niet stilte maar geluid de norm is wordt breed gedeeld. Maar het moet wel een smoel krijgen. Zo herinner ik me als oud-donateur dat in nieuwsbrieven rijtjes bekende namen zich achter de doelstelling plaatsten. Trouw noemt in een stuk uit 2004 als comité van aanbeveling Wim de Bie, Kees van Kooten, Gerrit Komrij, Rudi Fuchs, Jan Mulder en Ivo de Wijs.

Er is ook de Nederlandse Stichting Geluidshinder. Het probeert ‘geluidshinder in Nederland zoveel mogelijk tegen te gaan‘. Het opereert op de achtergrond en oogt technisch-ambtelijk. Maar maakt geen verschil. Nodig is niet het tegengaan van geluidshinder, maar een omslag in het denken over wat geluid en stilte voor waarden zijn. Om te beginnen bij overheden die de normen stellen, opleggen en zouden moeten handhaven.

Nodig is een revitalisatie of actualisering van de doelstelling van Stichting BAM. Om die met de middelen van 2013 op te pakken. Zoals Hieke Jippes schrijft: ‘(..) het hoort zo te zijn, en het was ook altijd zo, dat een overheid zijn burgers juist beschermt in zoiets basaals als het genot van rust en stilte. In veel opzichten doet zij dat ook al: beperkt geroep van de top van de moskee, gematigd luiden van de kerkklok, stiltecoupés in de trein zijn daarvan allemaal voorbeelden.’ Wie wordt in Nederland de eerste ambassadeur voor de stilte?

Foto 1: Cone of Silence uit de tv-serie Get Smart (1965-1970). Met Don Adams als Maxwell Smart (links) en Edward Platt als chef.

Foto 2: Campagne Stop de Muziekte van Stichting Bam.

Beeldreligie

Op 4 januari 1964 zond het satirische VARA-programma Zo is het toevallig ook nog ‘ns een keer een sketch over Beeldreligie uit. Gebaseerd op een Engels voorbeeld maakte het de opmars van de televisie in bijbelse termen belachelijk. Kerkleiders en voornamelijk christelijke politici protesteerden, maar de VARA-leiding hield voet bij stuk. In 1966 kwam er een einde aan Zo is het .. vanwege een sketch over rellen in Amsterdam.

Sinds die tijd smacht Nederland naar een politiek satirisch programma dat dicht op de actualiteit zit. Toen het eigenlijk niet kon was het er, en nu het wel kan is het er niet. Misschien de ware voedingsbodem voor satire. De luxe van het kiezen en de vrijheid maakt programmmakers en omroepbazen lui.

Het tegenwoordige cabaret toont als aflaat en mist urgentie. Kluchtig en boertig, pruik en aangeplakte snor, liedje en grapje, maar alles zo ingebed in een format dat het al bij voorbaat onschadelijk is. Na het literair-absurde Zo is het .. kwam het politiek-cabarateske radioprogramma In de Rooie Haan dat overging in het cabareteske Spijkers met Koppen. Alleen het VPRO-programma Van Kooten en de Bie deed een goede poging, maar miste uiteindelijk scherpte door het scala aan typetjes dat de macht overnam.

Het tekent de ontwikkeling. De avant-garde van weldenkend Nederland werd vervangen door inwisselbare televisieprofessionals. Zoals nu voor de totale Nederlandse omroep geldt. Het wachten is op narrowcasting dat oude scherpte terugbrengt.

Schoppen tegen huidige wantoestanden is iets wat de VARA nu niet meer zou kunnen. De verwording in omroepland uit zich in het oprekken van programmacategorieën als informatie en kunst, die toenmalig minister Brinkman in 1984 in zijn medianota formuleerde. Het mocht niet baten. Een quiz, een kerkkoor, life style alles valt er tegenwoordig onder. Kijkcijfers staan centraal en netcoördinatoren hebben de macht gegrepen. Alles loopt in elkaar over.

De verzuiling maakte Zo is het .. mogelijk. De VARA bood een relatieve vrijplaats waar kritische schrijvers, journalisten en acteurs konden stoeien. Zuilen wilden zich van elkaar onderscheiden. Nu worden restanten van dezelfde verzuiling krampachtig bij elkaar gehouden. Elke gedachte om zich van de ander te onderscheiden wordt door het systeem gefrustreerd. Nog meer dan voorheen staat de overlevingsstrategie van het bestel centraal. Programma’s zijn ondergeschikt geworden. We zien het elke dag.

Foto: Gezin kijkt televisie, omstreeks 1958