Burger moet levenssfeer heroveren op overheid en bedrijfsleven

Ontegenzeggelijk staat onze privacy onder druk. Met als rode lijn dat overheden verhullend zijn over de manier waarop ze de burger controleren en zijn levenssfeer binnendringen. Deze houding van de overheid creeërt een tegenstelling met de burger. Onder het mom van veiligheid wordt deze in een ondergeschikte gezagsrelatie gedrongen terwijl hij mee wil spreken over de besluitvorming. Maar dat wordt de burger niet gegund. Zelfs de toezichthoudende autoriteit CBP die toezicht dient te houden op de naleving en toepassing van wetten die het gebruik van persoonsgegevens regelen wordt door de politiek op afstand gezet. Het ergste is de mentaliteit van de beleidsmakers dat de burger niet te vertrouwen valt. Dat sluit de weg voor inspraak af.

Een reactie om de sluipende uitbouw van de Nederlandse controlestaat te stoppen is niet makkelijk te geven. De Tilburgse hoogleraar regulering van technologie Bert-Jan Koops noemt de langzame uitholling van privacy tragisch maar onvermijdelijk. Hij koppelt de inperking van de privacy aan de afhankelijkheid van de opsporingstechnologie. Het valt volgens hem nooit meer terug te draaien. Dat klinkt somber. Want als technologie een probleem is kan het toch ook een oplossing worden voor meer transparantie en privacy? Dat gaat via bewustwording. Weliswaar doen kritische groeperingen als Bits Of Freedom, het CBP en politieke partijen als GroenLinks, D66 en de Piratenpartij hun best, maar ze dringen onvoldoende door tot de burger.

Technologie is een middel en geen doel. Het wordt in de wereld gebracht om in de behoeften van de mens te voorzien. Die relatie lijkt de afgelopen decennia verloren gegaan en kan weer centraal komen te staan. Het is geen onbegrijpelijke kracht waarover burgers geen controle kunnen hebben. Technologie is geen mysterie. Rudy Kousbroek benoemde dat 35 jaar geleden toen-ie over het nieuwe bijgeloof sprak. Nu is er een nieuw nieuw bijgeloof dat technologie en de controlestaat niet te stoppen zijn. Da’s pessimistisch gedacht. Burgers hebben in de technologische opgang de controle over hun levenssfeer uit handen gegeven. Of overheden hebben die onder het mom van veiligheid en openbare orde slinks en tersluiks naar zich toe getrokken.

Het pessimisme van Bert-Jan Koops of Steven Rambam dat privacy zo goed als dood is valt te begrijpen, maar is onverteerbaar. Zeker voor jongeren. Het redeneert vanuit de technologie over de technologie. Maar betrekt daar onvoldoende de menselijke factor in. Natuurlijk stelt de met het bedrijfsleven samenwerkende overheid zich steeds harder op tegenover de burger, zorgt het ervoor dat het toezicht op het eigen handelen afneemt en heeft de burger steeds minder te zeggen over de eigen levenssfeer. Maar door bewustwording kunnen burgers zich aaneensluiten om deze ontwikkeling terug te draaien. Het wordt een hard gevecht om de macht. Omdat het gaat over het geld achter de macht. Maar om lucht te houden over de eigen levenssfeer is het onze burgerplicht om in elk geval een poging te doen om de controle over ons eigen leven terug te veroveren.

Foto: Strip Mimi & Eunice, 2011. Tekst: Bedrijven bezitten de overheid/ Ze moeten gereguleerd worden. Door wie?/ Door de overheid.

Google waarschuwt voor Google: Eric Schmidt

In een lezing op Cambridge University over connectiviteit in de technologische toekomst waarschuwt Google’s bestuursvoorzitter Eric Schmidt voor de donkere kanten van internet en sociale media. Zoals cyberterrorisme of digitale chantage. De beloften en uitdagingen van de toekomst zijn het vinden van een nieuw evenwicht in een tijd van snelle veranderingen. Wie garandeert dat bijvoorbeeld hackers straks niet de besturing van drones overnemen? Hoe dan ook zouden ouders hun kinderen moeten voorlichten over internet en sociale media zoals ze dat nu over sex doen. Ter aanvulling, dat zou geïntegreerd kunnen worden in het vak mediakunde.

De waarschuwingen en vergezichten van Schmidt ogen merkwaardig. Google speelt een dubbel spel. Soms positioneert het zich aan de kant van de burger, maar meestal ligt het in bed met overheden. Zoals in Rusland of de VS. Als de vuistregel is dat staatsmacht, burgerrechten en bedrijfsbelangen communicerende vaten zijn, dan betekent dat het ene ten koste van het andere gaat. Tendens is dat burgers buitenspel worden gezet ten koste van de samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. Deze laatsten worden binnenboord gehaald. Want hun techniek is nodig om de burger te controleren. Dat kunnen overheden niet alleen.

Eric Schmidt bedrijft met zijn lezing public relations en meet zich het aureool van de onafhankelijke buitenstaander aan die waarschuwt voor de gevaren van de toekomst. Wat-ie in zekere zin ook is omdat Larry Page als CEO sinds 2011 verantwoordelijk is voor de dagelijkse zaken. Schmidt bewaakt de naam van Google en gooit op prestigieuze plekken waarschuwingen over de toekomst in de publiciteit. Over het nu rept-ie niet. Dat komt te dichtbij. De gevaren zijn zeker realistisch. Maar sommige ervan zijn mede door Google ontstaan.

Controlestaat is echt. Geen karikatuur van het verleden

The Surveillance State, ofwel de controlestaat houdt ons bezig. En laat ons nooit meer los. Het Australische ‘the juice media‘ brengt het rap news. Big Brother is watching you. Met generaal Baxter als afschrikwekkend voorbeeld met overmaatse pet. Echt? Het klinkt erg 20ste eeuws. Ook nog eens met George Orwell uit 1948 als goeroe. De karikatuur zit de echte stand van zaken in de weg. De controle van de burger is al veel verder gevorderd dan het rap news signaleert. Een model dat loopt via de veiligheidsdiensten kan fysiek de controle niet eens bijbenen. Het nieuwe model wordt gekarakteriseerd door de hechte samenwerking van overheid en bedrijfsleven. Staatsfascisme noemt Chris Hedges dat. De inperking van de burgerrechten lokaliseert Steve Rambam vooral bij Google: Big Marketer is watching you. Privacy is al lang dood. Wel een leuk filmpje, toch?

Foto: Big Marketer is watching you

Steven Rambam: Privacy is dood

Privacy is dood, een oud verhaal dat telkens opgepoetst wordt. Maar te interessant om er niet steeds weer bij stil te staan. De onderzoeker Steven Rambam -eigenlijk: Rombom- die Pallorium heeft opgezet hamert op de macht van de overheid en het bedrijfsleven. Rambam werd in 2006 vlak voordat-ie de toespraak ‘Privacy is Dead… Get Over It‘ op de zesde HOPE-conferentie (Hackers on Planet Earth) zou houden opgepakt door de FBI. Pas op 17 november 2006 kon Rambam zijn praatje houden. De aanklachten waren ingetrokken.

Rambam wijst erop dat bij de protesten van Occupy Wall Street iedereen met een mobiele telefoon kon worden opgespoord: ‘I can tell you that everybody that attended an Occupy Wall Street protest, and didn’t turn their cell phone off, or put it — and sometimes even if they did — the identity of that cell phone has been logged, and everybody who was at that demonstration, whether they were arrested, not arrested, whether their photos were ID’d, whether an informant pointed them out, it’s known they were there anyway. This is routine.’

Hoe verhoudt de praktijk van de overheid in samenwerking met het bedrijfsleven om toezicht te houden op de burger zich met het idee dat de privacy van de burger gewaarborgd wordt? Is dat intussen geen denkbeeldig en onhoudbaar standpunt? Juist omdat het bedrijfsleven -Google- niet direct door de burger aangesproken kan worden. Zo zeggen digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom en de Piratenpartij veel verstandigs en zinnigs over privacy. Maar is via de achterdeur van het bedrijfsleven de privacy niet al lang weggegeven? Zoals Steven Rambam zegt: ‘Je privacy wordt niet onderschept door Big Brother, maar door Big Marketeer’.

Deel 1 en deel 2 van de lezing ‘Privacy A Postmortem‘ van Steven Ramban

Foto: Apparatuur die dient om dataverkeer van Occupy Wall Street te onderscheppen?