Trump wil geen nieuwe moslims. Herhaalt de geschiedenis zich?

Donald Trump wordt door zijn uitspraken steeds meer in verband gebracht met het fascisme van de jaren ’20, ’30 en ’40 van de 20ste eeuw in Italië. Wegens verwarring van historische begrippen bedoelen velen met ‘fascisme’ het Duitse nationaal-socialisme van de NSDAP. Feitelijk een hardere variant van het fascisme. Het is één ding dat iemand zoiets zegt, het is een ander ding dat velen hem daarin steunen. Cenk Uygur van The Young Turks verwijst naar de internering van Amerikaanse staatsburgers van Duitse, Italiaanse en Japanse herkomst tijden de Tweede Wereldoorlog. Een beschamende episode in de Amerikaanse geschiedenis die Trump met zijn uitspraken over moslims opnieuw in herinnering brengt. En zelfs wil laten herleven.

In 2013 citeerde ik in een commentaar over de internering van Japans-Amerikanen -met een bijrol voor de huidige minister Lodewijk Asscher- opperrechter Hugo Black aan wie de volgende uitspraak toegeschreven wordt: ‘the need to protect against espionage outweighed individual rights‘. Dus de noodzaak om tegen spionage te beschermen weegt zwaarder dan individuele rechten. De hedendaagse variant van deze uitspraak luidt: ‘the need to protect against terrorism outweighs individual rights’. Ook politieke modes veranderen.

Spionage dat afgelopen jaren door de regering-Obama tegen de klokkenluiders Chelsea Manning, Edward Snowden en Julian Assange in stelling werd gebracht wordt nu rechts ingehaald door Trump. Een interessante ontwikkeling die de belangstelling voor het ‘Diepe Amerika’ in het centrum van de publieke opinie zet. Is het een reden voor Obama om voor het aflopen van zijn tweede termijn met de oneigenlijke verwijzing naar spionage de vervolging van klokkenluiders te staken? Als dat zo is, dan heeft Trump toch nog zin gehad.

Botsing bij Bill Maher tussen Ben Affleck en Sam Harris. Over islam?

Waar ligt de nuance over de islam? Vele posities kunnen over deze religie ingenomen worden: De islam is in de grond achterlijk en zou niet te verenigen zijn met democratie en een eigen rechtssysteem hebben dat haaks staat op de nationale rechtssystemen. Of de islam zou juist een religie van vrede zijn. Tussen die posities bestaan allerlei grijstinten. De islam is aan het emanciperen en loopt achter op de religies die grotendeels of volledig geëmancipeerd zijn. De islam wordt gekaapt door politieke groeperingen die deze religie misbruiken en in een kwaad daglicht stellen. De wereldreligie islam is te divers om nog over de islam te kunnen praten. ISIS vertegenwoordigt de islam. ISIS vertegenwoordigt niet de islam. De islam is kortom een dankbaar gespreksonderwerp voor verhitte discussie. Conclusie is dat ons beeld ervan versplinterd is.

Wat acteur Ben Affleck in de show Real Time with Bill Maher vertoont is opmerkelijk. Affleck is opgewonden en schiet vanuit de heup. Zonder de voorgeschiedenis te kennen lijkt zijn actie uit het niets te komen. Niets is minder waar. Atheïst Sam Harris ligt al lange tijd onder vuur van linkse journalisten als Glenn Greenwald die hem in april 2013 in The Guardian met Richard Dawkins en Christopher Hitchens bestempelde tot ‘New Atheists’. Greenwald en zijn medestanders verwijten Sam Harris en wat ze zien als andere nieuwe atheïsten in hun anti-islamisme door te slaan en zo indirect het Amerikaans militarisme in verdediging te nemen. In een postmortem op het gesprek zegt Harris te vermoeden dat Ben Affleck zijn werk niet eens kende, maar op het spoor werd gezet door Greenwald: ‘I suspect that among his handlers there is a fan of Glenn Greenwald who prepared him for his appearance by simply telling him that I am a racist and a warmonger.’

Greenwald lijkt zo teleurgesteld in de opbouw van de Amerikaanse controlestaat, het buiten de orde plaatsen door president Obama van klokkenluiders als Chelsea Manning of Edward Snowden en de gevestigde media die hun controlerende rol verzaken dat-ie het geloof in de liberale democratie verloren heeft. Bill Maher en Sam Harris hebben dat geloof nog wel -en stellen het zelfs centraal- maar zijn in de visie van het Greenwald-kamp niet kritisch genoeg op de gevestigde macht, de controlestaat en de veiligheidsindustrie. Wat terechte kritiek lijkt. Er gaapt een kloof tussen beide kampen. Greenwalds ontwikkeling dat-ie alles en iedereen afwijst die direct of indirect de aanval op de gevestigde macht verzwakt of riposteert wijst op radicalisering.

De nuance over de islam heeft doorgaans niks met de islam te maken, maar alles met politieke standpunten over andere onderwerpen. Zoals het geloof in de liberale democratie of de kritiek op de controlestaat. De profilering pro of contra islam, of pro of contra andere deelnemers aan het debat wordt zo een afgeleide van iets anders. Islam is niet het onderwerp -ook omdat deze religie in het Westen weinigen intrinsiek echt interesseert- maar wel de katalysator. Zodat vooral de animositeit tussen Harris en Greenwald de mening van Affleck over de islam aanscherpt. Met de vraag hoeveel dat uiteindelijk waard is als valide uitspraak over de islam. In elk geval geldt dit voor de  generalisten die geen islam-deskundigen zijn. Zo ontstaat ook in de media een proxy-war -om een modeterm te gebruiken- waar niets lijkt wat het is. En zeker de islam niet.

Phil Donahue: gitzwart pessimisme over Amerikaanse democratie

Journalist Phil Donahue en gastheer Paul Jay praten over de Amerikaanse gevestigde media. Hoe functioneren ze en hoe beïnvloedt de macht van het bedrijfsleven de journalistiek? Welnu, daarover zijn ze pessimistisch. Journalistiek is ondergeschikt geworden aan bedrijfsbelang. Donahue vindt dat president Obama teleurstelt en de verwachtingen niet inlost. De 2 miljard dollar die de VS per dag aan defensie besteedt leidt onvermijdelijk tot oorlog. Want iets anders legitimeert nooit de besteding van zo’n enorm budget. Beide heren verschillen van mening over verandering. Hoe dan ook denken ze dat die niet vanuit het establishment zal komen dat zo gecorrumpeerd is -ook in de Democratische partij- maar van gewone mensen. Dit lijkt erg op denken tegen beter weten in om de hoop levend te houden. Ze weten als journalist dat het zo niet werkt. Hoe met media die de status quo en de oorlog promoten verandering tot stand kan komen is de vraag die onbeantwoord blijft.

Krijgt Snowden asiel in Duitsland? Of in Nederland? Wie weet

Hoe kunnen de krachten tegen de massale spionage door de NSA zich verenigen? Democracy Now! komt naar Duitsland en praat met Wolfgang Kaleck, de advocaat in Europa van Edward Snowden. Wat zijn de kansen van Snowden op asiel in de VS of Duitsland? Dit interview speelt tegen de achtergrond van nieuwe onthullingen uit de Snowden-documenten in de Washington Post dat de Amerikaanse overheid toestemming aan de NSA heeft gegeven om 193 landen te bespioneren. Waaronder Nederland en Duitsland. Kan dat proces ooit omgebogen worden, en wat is daar voor nodig bij de landen die continu bespioneerd worden? Hoe zelfstandig en moedig kunnen regeringen in Berlijn of Den Haag handelen? Komt er een moment dat de parlementen in die landen zich in meerderheid tegen de Amerikaanse spionage verzetten en Snowden ondubbelzinnig durven steunen?

Terugblik op een jaar Edward Snowden: held of held?

Op 5 juni 2013 begonnen de onthullingen van Edward Snowden. Ik schreef een dag later onderstaande tekst die naar mijn idee een jaar later nog onverminderd geldig is. Alleen met het verschil dat een deel van de Amerikaanse en internationale gemeenschap zich nu bewuster is van wat er mis is met de privacy. Edward Snowden wacht een beter lot dan met een ingetrokken paspoort wachten op betere tijden in Rusland. Op 5 juni 2014 is het een jaar geleden. Kritische burgers zijn iets opgeschoten. Maar ze zijn er nog niet.

In de VS wordt iedere burger zonder onderscheid, laat staan kennisgeving door de overheid aangemerkt als verdachte. Zonder directe aanleiding. Dat kan onder de Patriot Act. Als legitimatie wordt er achteraf het label ‘terrorisme’ opgeplakt. Indien iets uitkomt dat verborgen had moeten blijven. Maar dat label is niet geloofwaardig, want de aanpak kan veel doelmatiger en gerichter. Daartoe hoeven niet de gegevens van miljoenen burgers opgeslagen te worden. Inclusief volksvertegenwoordigers, advocaten en journalisten.

In de VS is dus iedereen schuldig tot het tegendeel bewezen is. Wat Glenn Greenwald in zijn Guardian-column openbaart is nog steeds een effect van 9/11. Amerikanen lijken nu te schrikken hoe diep de overheid in hun leven ingrijpt. Maar klokkenluiders, activisten en politici waarschuwen al jaren dat de privacy in de VS zo goed als dood is. Burgers hadden het kunnen weten. Er zijn genoeg blogs die benadrukken dat de controlestaat in opbouw is. Zie wat Steven Rambam zegt. Of William Binney. Of Glenn Greenwald. Of Julian Assange. Of Thomas Drake. Hoe kan het dat Amerikaanse burgers zich zo slecht informeren? Er lijkt iets fundamenteel verkeerd aan de huidige Amerikaanse politiek. En de gevestigde journalistiek. Ze verzaken hun plicht.

Andere Tijden speculeert en maakt Snowden verdacht. Waarom?

‘Dat geeft steun aan de gedachte dat Agee wel heel goede contacten had met de autoriteiten en inlichtingendiensten daar [Cuba]. Dat kon wel een iets zeggen over het verblijf nu van zijn medeklokkenluider Edward Snowden in Moskou. Zijn ontvangst daar kun je zien als een humanitair gebaar van Putin, maar het kan zo zijn dat Snowden dat beantwoord heeft met informatie uit de files van de NSA.‘

Aldus de afsluitende opmerking van presentator Hans Goedkoop in een uitzending over geheimagent Philip Agee van Andere Tijden (AT) die gisteren werd uitgezonden. Deze afsluitende reeks suggesties is in strijd met de feiten. Er is geen bewijs voor samenwerking van Snowden met de Russische overheid of de Chinezen. AT voert ook geen bewijs aan, maar beschuldigt ‘contractor’ Snowden door associatie met ‘spion’ Agee.

Al in juli 2013 ontkende Snowden de samenwerking met de Russen. Journalist Barton Gellman van The Washington Post die directe toegang heeft tot de Snowden-documenten verwerpt de speculatie waaraan AT zich bezondigt. En dat vooral vanuit Republikeinse hoek gevoed wordt door politici als Mike Rogers, Lindsey Graham of Peter King. Nederlandse media als De Volkskrant of AT opereren in hun onkunde waarschijnlijk onbewust als waterdragers voor deze conservatieve politici. Gellman zei in september 2013 dat er sterk bewijs is dat de Russen en Chinezen geen toegang tot de Snowden-documenten hadden. In oktober 2013 verklaarde Snowden in een interview met James Risen voor The New York Times in Rusland zelfs nooit enig document bij zich gehad te hebben: ‘There’s a zero percent chance the Russians or Chinese have received any documenten‘. Volgens Michael Weiss in een interview met Edward Lucas beweren verschillende journalisten die dit verhaal volgen dat bronnen binnen de Amerikaanse inlichtingendiensten ontkennen dat Snowden ooit werd gerund door de Russen of zelfs dat de FSB een rol gespeeld heeft bij ‘zijn landing’ in Moskou.

Waarom begeeft AT zich ondanks herhaalde ontkenningen van Snowden en journalisten als Greenwald, Risen en Gellman waarmee hij samenwerkt, politici als Dianne Feinstein en Amerikaanse inlichtingendiensten toch op het terrein van de speculatie? Het is uiteraard niet zo dat Snowden op z’n woord geloofd moet worden. Maar het is gemakzuchtige journalistiek om een beschuldiging die al vele malen weersproken is te herhalen zonder een nieuwe bewijsvoering toe te voegen die de beschuldiging op z’n minst aannemelijk maakt.

Er is nog meer mis met de opmerking over Snowden. De woordkeuze is onzorgvuldig. Een spion die met de Russen samenwerkt is per definitie geen klokkenluider. De analogie tussen Agee en Snowden over hun vlucht naar respectievelijk Cuba en Rusland klopt niet. Klaarblijkelijk koos Agee bewust voor Cuba, maar Snowden strandde tegen zijn wil in Moskou dat niet z’n reisdoel was. De regering-Obama trok diens paspoort in.

De suggestie over Edward Snowden vraagt om een ruimhartige rectificatie door AT in een toevoeging voor het archief. Zo kan AT deze slechte journalistiek die dit meestal vlekkeloze programma doorgaans weet te vermijden rechtzetten. Iedereen heeft wel eens een slechte dag. Andere Tijden was gisteren aan de beurt.

Foto: Pedro Molina, Snowden, een hinkelspel. Credits: P.X. Molina.

Heeft Obama de macht om Snowden immuniteit te geven?

Edward Snowden verdient immuniteit. President Obama kan hem die geven. Teken hier de petitie van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging ACLU. Tevens juridische vertegenwoordiger van Snowden. Hij maakte de weg vrij voor anderen, zoals de senatoren Rand Paul of Ron Wyden die pas moed toonden nadat Snowden moed toonde. Maar nu vrijheid geniet in een niet-vrij Rusland. Wikileaks-oprichter Julian Assange twijfelt wie het laatste woord in de regering heeft: president Obama of de veiligheidsdiensten? Assange suggereert dat Obama gechanteerd wordt en zijn handen gebonden zijn omdat de veiligheidsdiensten de macht hebben: ‘Congress would impeach him for some act or another, or he would have been found to have committed some criminal act.’ De geluiden dat Obama niet durft op te treden en voor z’n leven vreest klinken al jaren. ‘Don’t you remember what happened to Martin Luther King Jr.‘ zei Obama ooit tegen vrienden. Had de president maar dezelfde moed en vastberadenheid als Edward Snowden. Dan kwam het alsnog goed met de VS. 

Foto: Schermafbeelding van petitie ‘President Obama: Grant Edward Snowden Immunity Now‘ van ACLU, 9 maart 2013.

Glurende GCHQ onderschept miljoenen webcam beelden van Yahoo

Guardian-journalist James Ball legt uit aan Amy Goodman van Democracy Now! Samen met Spencer Ackerman ‘brak’ Ball voor The Guardian nieuws dat op de Snowden-documenten gebaseerd is. Optic Nerve, zo heet het programma van de Britse geheime dienst GCHQ dat met assistentie van de NSA beelden opslaat van webcam chats van Yahoo-gebruikers. Onduidelijk is of het nog operationeel is. In 2008 ging het in een periode van zes maanden om meer dan 1,8 miljoen Yahoo-gebruikers. Het programma diende ook om te experimenteren met ‘automatische gezichtsherkenning’ en verdachten van terrorisme te volgen. De spionage bleef niet beperkt tot Britten en Amerikanen, zodat ook Nederlanders bespioneerd kunnen zijn door deze geheime diensten.

Pikant is dat zo’n 3 tot 11% procent van de chats te maken heeft met ongewenste naaktheid (undesirable nudity). Wat trouwens de vraag oproept wat gewenste naaktheid in de optiek van deze geheime diensten zou kunnen zijn. Die beelden heeft de GCHQ dus ook opgeslagen, maar er zijn geen aanwijzingen dat hieruit acties gevolgd zijn. Yahoo zegt niks van Optic Nerve te weten en er afstand van te nemen. Maar de vraag is welke uitruil (trade-off) computerbedrijven als Google, Microsoft, Apple, Facebook, Twitter of Yahoo moeten maken met de Amerikaanse overheid om sowieso ‘onder de wet’ te mogen opereren.

Niet voor de eerste keer sinds de Snowden-documenten sinds juni 2013 tot kritische publicaties leidden roept het handelen van Britse en Amerikaanse geheime diensten de vraag op wat de massale spionage van onschuldige burgers te maken heeft met de bestrijding van terrorisme. Des te meer omdat vermoed wordt dat de diensten steeds meer hooibergen verzamelen zonder de naalden erin nog te kunnen vinden. Zodat de criminelen en terroristen eerder uit zicht dan in zicht raken. Ondersteunend bewijs voor dit vermoeden is dat de geheime diensten niet kunnen aantonen door de massale spionage van burgers ook maar enige aanslag of complot te hebben voorkomen. De echte vraag in dit ‘NSA-dossier’ is hoe het mogelijk is dat het politieke en juridische toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten de praktijken van Optic Nerve toelaat. 

Foto: Still uit Peeping Tom (1960) van Michael Powell.

Matt Taibbi ziet in VS journalistieke onafhankelijkheid bedreigd

Journalist Matt Taibbi stapt van Rolling Stone over naar First Look Media (FLM) waarvoor-ie een digitaal magazine gaat coördineren dat gericht is op ‘financiële en politieke corruptie’. Kortom, over de corruptie van Wall Street en de verstrengeling van politiek en bankensector. Naast The Intercept dat zich richt op politiek en veiligheid. Naar verwachting wordt dit tweede digitale magazine van FLM binnen enkele maanden gelanceerd.

Taibbi schetst een klimaat in de VS waarin kritische journalisten naar het buitenland moeten vluchten omdat ze zich in eigen land niet meer veilig voelen. Leden van de regering-Obama en politici schilderen deze journalisten af als medeplichtigen van klokkenluiders die documenten lekken. Taibbi merkt op dat het 30 jaar geleden ondenkbaar was dat er zo over journalistiek gedacht werd. Let op: dit gaat over president Reagan die tegenover de media toleranter was dan president Obama nu is. Degenen die hun nek uitsteken worden in de steek gelaten door andere media en journalisten. Toen sloten de rijen zich. Nu worden journalisten uit jaloezie of onwil aan hun lot overgelaten. Er is dus nogal wat mis met de  Amerikaanse (en ook Britse) journalistiek. Er ontstaan nieuwe initiatieven waar kritische journalistiek een plek vindt. Wellicht komen media zo tot inzicht.

Foto: Sweet Smell of Success (1957): ‘NEW YORK, NEW YORK (..) James Mangold: In the opening scene, Falco buys an early edition to check Hunsecker’s column.

Assange en Ratner in Democracy Now over mensenjacht door NSA

Julian Assange geeft vanuit Londen aan Amy Goodman van Democracy Now! een toelichting op eerdere onthullingen vandaag in een Intercept-artikel van Glenn Greenwald en Ryan Gallagher. De essentiële vraag is wat de mensenjacht op Assange en WikiLeaks met de bestrijding van het terrorisme te maken heeft. Achterliggende vragen zijn wat de rol van de journalistiek is en hoe de burgerrechten in de VS en het Verenigd Koninkrijk onder druk staan. Mensenrechtenactivist Michael Ratner licht een en ander toe vanuit de studio.