Het is moeilijk om niet cynisch te zijn over het gedrag van de Amerikaanse techgiganten, zoals Apple, Google, Facebook of Twitter. Uiteindelijk buigen deze commerciële ondernemingen voor de macht als hun economisch belang in het geding komt. Ze staan niet aan de kant van de machtelozen die de macht ter discussie stellen, maar volgen hun portemonnee. Facebook en Twitter maakten de ondermijning van de presidentsverkiezingen van 2016 in de VS door de Russische Federatie mogelijk. Apple heeft onder druk van de Chinese overheid nu een app verwijderd die de demonstranten in Hong Kong hielp om de bewegingen van de politie te volgen. Vraag is of deze demonstranten met een alternatieve app komen of op andere manieren de bewegingen van de politie kunnen volgen. De conclusie kan echter geen andere zijn dan deze, namelijk dat als het erop aankomt, dan kiezen Amerikaanse techgiganten voor winstgevendheid en laten ze demonstranten stikken. Dat geldt ook voor andere bedrijven. Laat daar geen enkele illusie over bestaan. Zie ook mijn commentaar van juni 2013 waarin ik constateerde dat autoritaire regimes hun naïviteit voorbij zijn en allang weten dat sociale media als katalysator van rebellie geblokkeerd kunnen worden door de techgiganten onder druk te zetten.
Angst voor de gele hesjes groeit onder Brabantse vrachtwagenchauffeurs. Ook onder journalisten die soms afgetuigd worden door de gele hesjes als ze verslag doen van de protesten. De agressie neemt niet af. Is dat een teken van machteloosheid of van infiltratie van de gele hesjes-beweging door beroepsactivisten die het vuurtje op willen stoken? Ze accepteren de bestaande democratie en rechtsorde niet. De gele hesjes zijn niet eenvorming, maar onderling verschillend. Daarom valt het nauwelijks vast te stellen wie er aan het woord is.
Het valt te verwachten dat de sleet erin komt zoals ook gebeurde bij het ‘hacktivistische’ Anonymous dat begon vanuit maatschappijkritiek, maar vervolgens verburgerlijkte en zich onder meer ging richten op het bestrijden van pedofielen. In 2014 schreef ik in een commentaar over die verburgerlijking en vertrutting van Anonymous: ‘Anonymous Nederland mixt ingrediënten door elkaar en kookt een heksensoep. Probleem is niet dat het een politiek standpunt inneemt, maar dat het wegduikt in de anonimiteit en geen duidelijkheid geeft over waarom, hoe, waar, volgens welk programma en namens wie het opereert. Daarnaast is Anonymous geen beschermd merk. Iedereen kan het kapen en ermee aan de haal gaan. Zodat vervlakking en vervaging op de loer liggen.’ Vijf jaar later kan Anonymous vervangen worden door gele hesjes. De geschiedenis herhaalt zich, maar dan anders. Het zich toe-eigenen van etiketten en schuilen in de anonimiteit blijft iets van alle tijden.
Het is een wetmatigheid dat maatschappelijke basisbewegingen geïnfiltreerd worden. Dat was al zo bij de Franse revolutie die door beroepsrevolutionairen gekaapt werd. Of bij de Russische opstanden van februari en oktober 1917. Er tekent zich een opvallende gelijkenis aan tussen de beweging van de Gele hesjes en een andere recente beweging die doodgebloed, gefragmenteerd, opgebrand, gekaapt en vertrut is: Anonymous.
Hoe deze beweging verburgerlijkte beschreef ik in een commentaar van 2013 over de Belgische kunstenaar Jan Fabre: ‘Anonymous zou zich beter richten op die ontwikkelingen die ons leven voor de toekomst bepalen. Zoals de opbouw van de controlestaat door overheden en de inperking van de burgerrechten. Maar kritiek daarop vraagt inzicht, kennis, een lange adem en het opbouwen van weerstand tegen de invloed van geheime diensten. Een aanval op een individuele kunstenaar is net zo gemakzuchtig als wat overheden doen door de kunstensector bovenmatig te korten. De aanval op Jan Fabre symboliseert de verburgelijking van Anonymous.‘
Anonymous werd een sleets merk omdat het gekaapt werd. Met de Gele hesjes dreigt in snel tempo hetzelfde te gebeuren zoals deze video toont van een ‘Volhardend vader en rechtzoekend burger vecht voor zijn drie dochters en tegen criminele jeug’hulp’verlening & Co!’. Nu lijkt een ‘volhardend vader’ nog een tamelijk onschuldig opererend individu, maar als de Guy Fawkes-maskers worden ingewisseld voor Gele hesjes waarachter gefrustreerde of verwarde individuen of binnen- en buitenlandse actoren zich in betrekkelijke anonimiteit kunnen verschuilen, dan gaat het niet om de politisering van de maatschappij, maar om een poging om de politiek buiten de politiek om te kapen. De instrumenten zijn de gemakzuchtig opgestoken middelvingers van de sociale media die vooral wijzen op het protest om het protest. Niet meer dan dat.
Door de verscheidenheid aan actoren in diverse landen, op sociale media en met opvattingen is lastig te onderscheiden wie namens de Gele hesjes handelt of het woord voert. Een basisbeweging die zich verliest in negativisme, complottheorieën, rellerigheid, onhaalbare doelstellingen, frustratie over zowel de eigen persoonlijke situatie als de huidige maatschappij biedt weinig perspectief. De beste hoop is nog dat door het protest de zittende macht met schrik tot het besef komt dat het in haar eigen belang is om de macht te delen, de verzorgingsstaat niet verder uit te kleden en de economisering van de politiek die wordt aangejaagd door de almacht van financiële instellingen en multinationals terug te dringen. Als het protest van de Gele hesjes als hefboom werkt om de macht in gesprek te brengen met linkse partijen en vakbonden, dan heeft het zin.
In een artikel op BuzzFeed gaat Ryan Broderick in op de rol van Facebook bij de protesten in Frankrijk. Ik schreef er elders over: ‘Interesting analysis that is not about the protest, but about spreading fake news and conspiracy theories via social media and the infiltration of a grassroots movement by professional agitators. Because the latter is the danger for every popular movement that is hijacked by radical elements with other motives. What now? Do the radical yellow jackets push the original and more moderate yellow jackets into the background? You can count on the fact that at the moment the French and friendly (German, British, American) intelligence services are working overtime to chart the political influence and undermining by domestic and foreign actors who have joined the protests to weaken the position of President Macron.’
In een opvallende reeks recente optredens in de Franse media meent de gezaghebbende historica Danielle Tartakowsky dat het lastig is om de beweging van de Gele hesjes te vergelijken met eerdere opstanden of maatschappelijke onrust. Zoals de opstand van mei 1968, de rechtse Poujadisten van de jaren ’50 (‘de gewone man tegen de elites’), het linkse Volksfront van de jaren ’30 of de Revolutie van 1789. Wel constateert ze dat een volksbeweging altijd richting en krediet ontleent aan eerdere bewegingen. De politieke kleur van de Gele hesjes is het onbekende zoals de interviewer Tartakowsky in een interview voorhoudt. Haar bedachtzame antwoord verklaart, maar houdt ook alle opties voor de toekomst open: ‘In alle omstandigheden is het nodig om onderscheid te maken tussen de lidmaatschappen (of liever hier niet-lidmaatschappen) die opgeëist worden door de actoren van een beweging, en de objectieve politieke plaats die deze beweging vandaag, morgen en overmorgen speelt en zal spelen. Daar worden dingen nog ingewikkelder.’ De beweging van de Gele hesjes wacht de verandering waar het tegen zegt te strijden, namelijk fragmentatie en vervlakking.
Foto: Schermafbeelding van artikel ‘Quand une historienne spécialiste des mouvements sociaux analyse les “Gilets jaunes”’ van Mathieu Dejean op lesinrocks, 29 november 2018.
Cenk Uygur neemt claims van Anonymous voor waar aan dat het succesvolle cyberaanvallen tegen ISIS heeft uitgevoerd. Mogelijk, maar claims zijn nog geen bewijs daarvan. Uygur schetst ook een tegenstelling tussen Anonymous en de veiligheidsdiensten. Maar dat laat buiten beschouwing hoe het gefragmenteerde en ‘losjes’ georganiseerde Anonymous intussen kan zijn geïnfiltreerd door de veiligheidsdiensten. Maar het is waar dat Anonymous in elk geval een signaal van daadkracht afgeeft. Daar komen veiligheidsdiensten niet aan toe. Hun marketing is slecht omdat hun prestaties slecht zijn. Komt dat doordat ze inzetten op techniek en het veldwerk hebben verwaarloosd? Zodat een potentiële terrorist die op de lijst van verdachten staat en bij een controle wordt aangehouden er niet uit wordt gefilterd? Edward Snowden heeft gelijk, veiligheidsdiensten zijn beter in het schermen met claims en verijdelde aanslagen, en het opbouwen van de controlestaat dan in het doelmatig realiseren van hun kerndoelen. Maar of Anonymous zoveel doelmatiger is valt te betwijfelen.
Anine van der Ree is D66-stemmer en fiscaal adviseur en heeft een opinieartikel over Oekraïne en het associatieverdrag met de EU in De Volkskrant geplaatst waarin ze pleit voor een neutrale positie van Oekraïne. Het gaat zijdelings over het referendum waar GeenStijl en Thierry Baudet zich achter hebben gezet en de Russische propaganda handig gebruik van maakt om verdeeldheid in Nederland te suggereren. In het artikel van Van der Ree staan opmerkelijke zinnen die tot nadenken stemmen. Maar vooral over de opvatting van soevereiniteit en territoriale integriteit en de democratische gezindheid van Van der Ree. Neem dit citaat:
Uit een hack in december 2011 door Anonymous en WikiLeaks van servers van Stratfor bleek dat dit bedrijf hecht samenwerkt met de Amerikaanse regering en veiligheidsdiensten. Veelzeggend dus om George Friedman als bron op te voeren. Neorealisten in de conservatieve hoek van de Amerikaanse politiek menen dat het belangrijk is om het op een akkoordje te gooien met de Russen. Zoals de oud-minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger in opinieartikelen bepleit. Neorealisten onder wie ook de conservatieve historicus John Mearsheimer reduceren politiek tot een gevecht om de macht en het vinden van een evenwicht. Ze zien ethiek en afspraken zoals vastgelegd in internationale verdragen en handvesten als secundair. Daarnaast zijn er nog de handelaren die gruwen van oorlog omdat het hun zaken schaadt en die onder alle omstandigheden zaken willen doen met agressors. De dubbele standaard van business as usual. In dat kamp bevinden zich de ideeën van Van der Ree. Thierry Baudet profileert zich als volbloed conservatief en GeenStijl is populistisch rechts.
Om twee redenen gaat Van der Ree de mist in als ze stelt dat de Oekraïense parlementsverkiezingen niet representatief waren omdat de bewoners in de Donbas niet konden stemmen. De Russische agressie is juist bedoeld om Oekraïne te destabiliseren, het in die situatie te houden en zo de voorwaarden voor toetreding tot EU en NAVO te blokkeren en het land te remmen in ontwikkeling. Niet Oekraïne is de oorlog begonnen maar Rusland. Russische onderzoekers hebben recent naar buiten gebracht dat een grote meerderheid van de bezette Donbas voor de eenheidsstaat Oekraïne is en weinig perspectief ziet in de separatisten. Het beeld is gemengder dan Van der Ree meent. De Donbas die vroeger in meerderheid op de Partij van de Regio’s van toenmalig president Janoekovitsj stemde weet ook dat hij in november 2013 op het punt stond het associatieverdrag met de EU te ondertekenen toen president Putin hem onder druk zette dat niet te doen.
De cijfers die Van der Ree aanhaalt zijn niet representatief of de meest relevante die er te vinden zijn. Ze shopt selectief. Zelfs Russische onderzoeken zijn positiever over het EU-associatieverdrag met Oekraïne dan zij suggereert. Zo vond 60% van de Russen in december 2014 in een Russisch opinieonderzoek van Levada dat Oekraïne zelf moet weten dat het een associatieverdrag met de EU sluit. Van der Ree gaat ongemerkt mee in het negatieve beeld dat de Russische propaganda verspreidt. Hoe kan het dat zij als Europese democraat vijandiger tegenover Oekraïne staat dan de meerderheid van de Russen? Zij zijn zo verstandig Oekraïners hun idee van autonomie te gunnen. Soevereiniteit heet dat. Van der Ree legt het lot van Oekraïne in handen van de Russische Federatie. Zij en anderen zijn tegen overdracht van soevereiniteit aan Brussel, maar leveren een Europees land over aan het Kremlin. Nuttige idioten wordt dat genoemd. Rare mensen die D66-democraten.
Anonymous Nederland mixt ingrediënten door elkaar en kookt een heksensoep. Probleem is niet dat het een politiek standpunt inneemt, maar dat het wegduikt in de anonimiteit en geen duidelijkheid geeft over waarom, hoe, waar, volgens welk programma en namens wie het opereert. Daarnaast is Anonymous geen beschermd merk. Iedereen kan het kapen en ermee aan de haal gaan. Zodat vervlakking en vervaging op de loer liggen.
Eerder uitte ik mijn bedenkingen over de verburgerlijking en oppervlakkigheid, zoals hier: ‘Anonymous zou zich beter richten op die ontwikkelingen die ons leven voor de toekomst bepalen. Zoals de opbouw van de controlestaat door overheden en de inperking van de burgerrechten. Maar kritiek daarop vraagt inzicht, kennis, een lange adem en het opbouwen van weerstand tegen de invloed van geheime diensten.’ of hier: ‘We zullen komende jaren in naam van Anonymous steeds meer berichten met een lokaal karakter ontvangen. Decentraal in elkaar gezet met van internet geplukte elementen. Niet altijd volledig te begrijpen. Gevaar is inflatie. Ze worden niet serieus genomen als de organisatie erachter niet herleidbaar is. Een Twitter-account kan voldoende zijn voor geloofwaardigheid, zoals AnonymousIRC. In Nederland stapelen de accounts zich op, zoals Anonymous-Nederland, Dutch Anonymous of Anonymous Netherlands. Overheden perken meest de internetvrijheid in vanwege terrorisme of pedofilie. Opmerkelijk is dat AN aan beide kanten van de lijn staat.’
Opvallend aan het bericht is dat het niets noemt wat wijst op een oplossing of het verbeteren van de wereld. Het enige wat in de buurt komt is ‘het verdedigen van uw rechten’ en het verwijzen naar een mooie toekomst. Maar hoe daar te komen blijft onduidelijk. Dit Anonymous breekt af, is negatief, ziet complotten, maar komt niet toe om zelfs maar een begin van een richting aan te geven voor een betere samenleving. Het blijft steken in verwijzingen naar het ‘samen‘ van het ‘legioen’. Maar da’s niet meer dan een aanzet die bij gebrek aan inhoud als conclusie wordt gebruikt. Dit bericht van Anonymous is stapelen zonder onderscheid door te knippen en plakken zonder knopen door te haken en een richting te bepalen. Dit Anonymous is abstractie en vergezicht, geen praktijk en realiteit. Dit Anoymous speelt politiek zonder iets zinvols toe te voegen aan het politieke debat. Dit Anonymous staat de deelname van de tegenbeweging aan het publieke debat in de weg.
Hoe kunnen de krachten tegen de massale spionage door de NSA zich verenigen? Democracy Now! komt naar Duitsland en praat met Wolfgang Kaleck, de advocaat in Europa van Edward Snowden. Wat zijn de kansen van Snowden op asiel in de VS of Duitsland? Dit interview speelt tegen de achtergrond van nieuwe onthullingen uit de Snowden-documenten in de Washington Post dat de Amerikaanse overheid toestemming aan de NSA heeft gegeven om 193 landen te bespioneren. Waaronder Nederland en Duitsland. Kan dat proces ooit omgebogen worden, en wat is daar voor nodig bij de landen die continu bespioneerd worden? Hoe zelfstandig en moedig kunnen regeringen in Berlijn of Den Haag handelen? Komt er een moment dat de parlementen in die landen zich in meerderheid tegen de Amerikaanse spionage verzetten en Snowden ondubbelzinnig durven steunen?
Of Anonymous van voetbal houdt is niet de vraag. In elk geval houdt het niet van groot geld, multinationals, de wereldvoetbalbond FIFA en het wereldkampioenschap voetbal dat over anderhalve week in Brazilië begint. Ook Nederland neemt deel. Het komend WK kost meer dan de vorige drie WK’s samen. Brazilië is een semi-ontwikkelingsgeld dat het geld beter had kunnen gebruiken voor onderwijs en ontwikkeling. Waar veel geld stroomt liggen corruptie en verspilling op de loer. Er zijn niet alleen teveel, maar ook te dure stadions gebouwd. Die ook nog eens niet allemaal op tijd af zijn. Hoe krom is dat? Anonymous heeft gelijk: de FIFA en de sponsors van het WK verdienen het aan de digitale schandpaal genageld te worden. In deze vorm had het WK nooit gehouden mogen worden. Da’s geen kwestie van rancune of voetbalhaat, maar van rechtvaardigheid en democratie. Digitale aanvallen worden verwacht. Welk systeem Anonymous speelt is nog onduidelijk.
De recente ontwikkelingen in Oekraïne en de Krim zijn niet aan dit blog voorbijgegaan. Opinies verschilden. Aangejaagd door Russische en Westerse propaganda die bleef hameren op de zwakte van de ander, maar de eigen minpunten wegmoffelde. Er klonken zelfs verwijten van niet begrijpen vanwege het ontbreken van het juiste gevoel. Zover was het ook hier al gekomen. Het was niet altijd een rationeel debat over standpunten.
Met vele beschouwers die gaan voor een haalbare oplossing zie ik het meeste perspectief in Finlandisering van Oekraïne. Dat wil zeggen een staat tussen Oost en West die rekening houdt met de bijzondere positie van buurland Rusland. Maar de autonomie van Oekraïne centraal zet. Dit geeft ruimte voor economische banden met zowel de EU en z’n bondgenoten als met Rusland. En geen opname in de NAVO of een Russisch militair bondgenootschap, maar wel de garantie van beide blokken die de neutraliteit en autonomie waarborgt.
Het perspectief op zo’n tussenweg wordt echter met de dag slechter. Daarnaast moeten eerst vele belangen ontknoopt worden om een positie van neutraliteit te bereiken. Het optreden van beide kanten geeft weinig reden tot optimisme. Rusland schendt eenzijdig en zonder overleg de Oekraïense territoriale integriteit en meent eenzijdig grenzen te kunnen corrigeren. Het staat daarin alleen. Zelfs in de Veiligheidsraad steunde China de Russen niet. Van de andere kant zoekt de overgangsregering-Jatsenjoek in samenwerking met en toenadering tot de VS en EU de vlucht vooruit om voldongen feiten te creëren die ook een balans verstoren.
Anonymous bekritiseert de opstelling van zowel Rusland als het Westen. Machtige landen geven immers niets om het Oekraïense volk en hun grensland, maar denken vooral om het eigen strategisch belang. Begrijpelijk, zo werkt geopolitiek, maar hoe kan dat anders? Waarschijnlijk is de analyse iets te kort door de bocht, want een land als Duitsland redeneert naar een oplossing toe die ook Rusland dient. Anonymous laat het bij kritiek op beide blokken. Een oplossing kan dus de Finlandisering van Oekraïne zijn. Wie weet is het nog haalbaar.
By now most of you have likely heard about the situation unfolding in the Ukraine. The actions of a few threaten to escalate the standoff into an armed conflict. Putting innocent lives at risk and threatening to start World War 3 in a worse case scenario.
So with that being said, it’s far past time everyone cuts the bullshit. Russia, this nonsense about the forces in Crimea being “pro-Russian self-defense forces” is ridiculous, you have full power to call them back to base and you damn well know it. So stop with the ludicrousy and tell people what it’s really about. As for the United States, please shut the fuck up already because you aren’t fooling anyone either. This self-righteous hogwash about standing up for the Ukrainian people and respecting Ukraine’s sovereignty is downright insulting coming from the United States.
Shall we listen to what the U.S. Assistant Secretary of State said only a month prior to this current situation in the Ukraine? The United States has been meddling in this from the start. Lets also not forget how the United States “respected” the sovereignty of Syria, Libya, and of course who could forget Iraq to name but a few. The United States Government has been interfering with other countries for decades, so honestly they have no right to preach to Russia about “respecting a nations sovereignty”. Nonetheless, that’s no excuse for Russia to follow the same tactics.
Russia has legitimate reasons to be concerned about the future of the Ukraine, more so than the United States does for sure. However lets be 100% honest with people shall we? Russia, the United States, as well as the European Union don’t honestly care about the Ukrainian people, to all of them the Ukraine is nothing more than a strategic position in their war games.
To put this simply, Russia wants to ensure Crimea at the very least is firmly allied with them. This is for two main reasons, firstly the Russian Black Sea Fleet is stationed there. Secondly, Crimea (as well as eastern Ukraine) poses a national security risk to Russia if it was to fall into the hands of NATO allied forces. And now we get to the reason the United States & EU wants the Ukraine allied with them instead of Russia… It’s a strategic position to hold power over Russia, to make them think twice before pulling another “stunt” like they did with Syria.
In the end it’s countries playing politics with a nation caught in the crossfire. This is where we the people need to step in! We need to tell the governments of all parties involved that we won’t be part of their war games! The people of the Ukraine do have a right to decide their own future, however they’ll never have their voices heard with every other nation trying to poke their fingers around and influence Ukrainian politics.
Get your act together everyone!
We are Anonymous,
We are Legion,
We can Forgive,
Though we do not Forget,
Expect Us!
Glenn Greenwald komt voor The Intercept met onthullingen die gebaseerd zijn op de Snowden-documenten: ‘How Covert Agents Infiltrate the Internet to Manipulate, Deceive, and Destroy Reputations‘. Westerse veiligheidsdiensten infiltreren stiekem het internet om de reputatie van degenen die ze als opposanten zien te vernietigen. Alle middelen worden door de geheime diensten ingezet waarbij een open debat gemanipuleerd wordt. Het gaat veel verder dan de normale spionage. Doel zijn niet politieke leiders, vreemde krijgsmachten of inlichtingendiensten, maar eigen burgers of maatschappelijke organisaties. Die nergens aangeklaagd of veroordeeld zijn. Zoals Anonymous of WikiLeaks. Daartoe plaatsen deze diensten vals materiaal op internet en gebruiken ze de sociale wetenschappen en andere technieken om online debatten en activisme in de door hen gewenste richting te manipuleren. Greenwald citeert vooral uit een gelekt document van de Britse GCHQ.
Foto: Schermafbeelding uit het JTRIG-programma (Joint Threat Research Intelligence Group) getiteld ‘The Art of Deception: Training for Online Covert Operations’ van de GCHQ.
George Knight 