Petitie om sportschool in voormalige Sint-Hubertuskerk in Maastricht te verplaatsen is niet pragmatisch

Schermafbeelding van petitie ‘Sluit de Basic-Fit sportschool in de kerk op de Bosscherweg‘ van 27 februari 2023 op Petities.nl.

De petitie ‘Sluit de Basic-Fit sportschool in de kerk op de Bosscherweg‘ van Annelies verzoekt om een ‘Basic-Fit sportschool te verplaatsen en geen nieuwe sportscholen toe te staan in gebedshuizen die voor duizenden Nederlanders heilig zijn‘. Dat verzoek is ongelukkig en moet afgeraden worden.

Het gaat om de Sportschool Basic-Fit aan de Bosscherweg 161 in Maastricht die sinds 2020 in het gebouw van de voormalige Sint-Hubertuskerk is gevestigd. Volgens Wikipedia deed de kerk ‘van 1925 tot 2009 dienst als parochiekerk van de rooms-katholieke Sint-Hubertusparochie in  Boschpoort (ook wel Bosscherveld genoemd).’ In 2009 stootte het bisdom Roermond de kerk af, nadat het al enige tijd leeg had gestaan. Het is een rijksmonument dat door architect Jules Kayser in 1924-25 werd gebouwd.  

Petitionaris Annelies haalt twee zaken door elkaar. Een kerkgebouw is een gebouw als alle andere. Wat ze als een plek ziet ‘om God te ontmoeten‘ wordt een gebouw pas als het gewijd is. Welnu, gewijd is de voormalige Sint-Hubertuskerk allang niet meer. Het is geen geheiligde, maar een ontwijde plek. Een vergelijkbare kwestie ontstond in Utrecht in 2017 toen de katholieke Sint-Willibrordkerk door de gemeente verkocht werd aan de ultra-conservatieve katholieke vereniging Pius X.

Annelies kan vinden dat wat ooit een religieus gebouw was nooit een ander bestemming mag krijgen, maar dat is geen pragmatisch standpunt. Of zij moet zelf een alternatief bieden, maar dat doet ze niet. Ze is alleen tegen. Verwaarlozing of afbraak is het alternatief. Omdat het hier om een rijksmonument gaat, moet het beschermd worden. Vraag is hoe dat het beste kan.

Het is eenzijdig om over een voormalige kerk die een andere bestemming heeft gekregen te zeggen dat het niet is gebouwd ‘om commercieel uitgemolken te worden‘. Als dat klopt, dan treft dat verwijt de Nederlandse katholieke kerk en met name het Bisdom Roermond dat de Sint-Hubertuskerk in 2009 heeft afgestoten. Uiteraard was de kerk ooit gebouwd als kerk, maar die bestemming heeft het gebouw allang niet meer. Zoals vele katholieke kerken die vanwege afgenomen inkomsten en minder gelovige kerkbezoekers zijn afgestoten.

De voormalige Sint-Hubertuskerk in Maastricht wordt beschouwd als belangrijk cultureel erfgoed. Het is een rijksmonument. Dat bepaalt de noodzaak van de herbestemming.

De opdracht van diensten op het gebied van cultureel erfgoed, zoals de RCE en lokale monumentenfondsen, is om belangrijke gebouwen voor de toekomst zo goed mogelijk te bewaren. Dat is schipperen door ontbrekende middelen. Uitgangspunt is hier het gezegde ‘De vijand van goed is beter‘. Hoofdzaak is dat de elementen van het rijksmonument zo goed mogelijk bewaard blijven.

Er zal gezien de eerdere bestemming als gewijde kerk geen nachtclub, bordeel of schietbaan in zo’n voormalig kerkgebouw gevestigd worden, maar een fitnesscentrum annex sportschool is geen controversiële bestemming. Denk aan het citaat van de Latijnse dichter Juvenalis ‘Mens sana in corpore sano‘ dat zoiets betekent als ‘We moeten bidden om een gezonde geest in een gezond lichaam’. Het christendom staat minder haaks op het lichaam dan Annelies vermoedt.

Advertentie

Schrijver Pim Lammers geeft na intimidatie en bedreigingen op sociale media opdracht van CPNB terug voor gedicht kinderboekenweek

Schermafbeelding van deel artikel ‘Dichter Kinderboekenweek Pim Lammers trekt zich terug na doodsbedreigingen‘ in het AD, 4 februari 2023.

Cancelcultuur bedreigt de open samenleving. En de tolerantie om iemand een andere mening te gunnen. Studenten, burgers en buitenlui eisen een ‘veilige omgeving’ waar ze niet met voor hen onwelgevallige meningen worden geconfronteerd. Dat is de nieuwe apartheid. De paradox is echter dat degene die vanwege een mening aangevallen wordt in een onveilige situatie belandt.

Kunstenaars, opinieleiders en journalisten worden vanwege hun mening aangevallen, belasterd, uitgesloten en met de dood bedreigd. Om een mening. Soms verliezen ze daarom hun baan, een opdracht of worden uit een organisatie gegooid. 

Het overkwam schrijver Pim Lammers. Hij was door het CPNB aangezocht om het gedicht van de Kinderboekenweek te schrijven. Volgens critici die zich heftig roerden op sociale media zou hij een foute mening hebben. Die afweek van de hunne. Ze gingen flink tekeer, Lammers hield het vanwege de bedreigingen voor gezien en gaf zijn opdracht aan het CPNB terug. Hij heeft wel aangifte gedaan.

Schermafbeelding van deel artikel ‘Ophef over keuze schrijver Kinderboekenweekgedicht: ‘Het is een viezerik‘ in Hart van Nederland, 3 februari 2023.

Sommige media gingen er de laatste dagen gretig in mee en wakkerden het vuurtje van de malcontenten aan. Zo had Hart van Nederland op 3 februari 2023 de tendentieuze kop ‘Ophef over keuze schrijver Kinderboekenweekgedicht: ‘Het is een viezerik‘.

Tegen zo’n campagne kan een individu zich lastig verdedigen. De kritiek leek te zijn gebaseerd op Lammers’ verhaal De Trainer dat hij in 2015 voor volwassenen had geschreven. Dat leverde hem bij de critici de kwalificatie pedo of pedofiel op. Het CPNB liet volgens Hart van Nederland weten dat het ‘zeer bewust‘ voor Lammers had gekozen.

Schermafbeelding van deel petitie die inmiddels verwijderd is door de petitionaris.

Hoe ver de volkswoede gaat maakte de petitie ‘Geef geen podium aan schrijver Pim Lammers‘ van Nicole Muijsson duidelijk. Het wordt ‘verwerpelijk‘ genoemd dat Lammers dit jaar het kinderboekenweekgedicht mag schrijven ‘vanwege de thema’s in zijn werk‘. Muijsson verzoekt om ‘Pim Lammers géén podium te geven!‘. Cancelcultuur dus.

In een volwassen maatschappij met volwassen, democratische burgers mag men kritiek hebben op het werk van kunstenaars. Maar ze vanwege een afwijkende mening buiten de samenleving plaatsen door een aanval op hun integriteit, persoon en zelfs leven is absurd. Het geeft aan welke kant op dit moment de morele pendule uitslaat: in de richting van herstel van christelijke ethiek. Die overigens selectief wordt toegepast.

Is wat Pim Lammers overkomt typerend voor Nederland anno 2023? Een land met veel korte lontjes, kleinburgerlijke meningen, geprikkeldheid en heibel. Ofschoon een minderheid zich roert lijkt het veel door het multiplier-effect van de sociale media.

Het zijn barre tijden voor kunstenaars die volgens sommigen niet meer mogen zijn wat ze zijn. Dat brengt de volkswoede van een luidruchtige minderheid teweeg. De verwijzing naar het begrip ‘pedofiel‘ is blijkbaar al voldoende om iemand uit te sluiten.

Waar zijn de tegenkrachten om dit gebrek aan nuance in te dammen? Heeft het CPNB afgelopen week Pim Lammers voldoende in bescherming genomen? Dat zijn de vragen die deze kwestie oproepen. In welk Nederland willen we leven? Dat van de schreeuwlelijken?

Maurice van Ulden is verdwaald in de petitie ‘Stop de Nederlandse inmenging in de Oekraïne’

Schermafbeelding van petitie ‘Stop de Nederlandse inmenging in de Oekraïne‘ van Maurice van Ulden

Radicaal-rechts heeft het moeilijk sinds de invasie van de Russische Federatie in Oekraïne en de grootschalige schendingen van de mensenrechten door het Russische leger. Het kan niet volmondig de invasie goedkeuren omdat hiervoor geen publieke steun bestaat en men zich met zo’n standpunt in een uitzonderingssituatie plaatst.

Het enige dat radicaal-rechts resteert over de Russisch-Oekraiense oorlog is het verspreiden van mist. Dus benevelen, verbloemen en om de kern heen praten. De rechtse activist Maurice van Ulden probeert het in de petitie ‘Stop de Nederlandse inmenging in de Oekraïne‘, maar dat gaat hem slecht af.

Hij verraadt zich door te praten over ‘de Oekraïne‘, alsof het geen land is, maar een streek. Daarin volgt Van Ulden de talking points van het Kremlin dat Oekraïne niet als soeverein land wil zien, zodat het Oekraïne met de eigen artillerie terug naar de prehistorie kan schieten.

Van Ulden is in radicaal-rechts vaarwater terechtgekomen en noemt zich tegenwoordig ‘journalist’. In een filmpje van het rabiaat rechtse Blue Tiger Studio is hij te gast om over de krant ‘Hoe Nu Verder?‘ te praten waar hij een van de initiatiefnemers van is. Deze krant is een variant van ‘De Andere Krant‘. Maar hij lijkt eerder een conservatief dan een rechts-radicaal.

Men kan zich alleen maar afvragen hoe Van Ulden hier is terechtgekomen. Hij lijkt door zijn vriendelijke uitstraling en niet al te dolle uitspraken geen geharnaste radicaal en verdwaald te zijn geraakt in deze radicaal-rechtse omgeving vol beroepsactivisten die in hun radicalisme en verbetenheid een verdienmodel en carrière hebben gevonden.

Maar zijn argumenten in de petitie rammelen. Van Ulden zegt dat het ‘niet onlogisch‘ is dat de Russische Federatie wil dat Oekraïne zich ‘niet aansluit bij de EU en de NAVO‘. Hij probeert die stelling te onderbouwen door te stellen dat de ‘VS zouden nooit Russische militaire aanwezigheid aan hun grens dulden‘. Dat is een valse vergelijking. Ten eerste gaat de EU niet om militaire aanwezigheid en ten tweede is een soeverein Oekraïne dat kiest voor aansluiting bij de NAVO geen VS aan de grenzen van de Russische Federatie.

Hetzelfde geldt voor de Baltische landen die lid zijn van de NAVO en waar tot voor het toenemen van de Russische troepenopbouw aan de grens van de EU in 2021 nauwelijks NAVO-troepen gelegerd waren. Die zijn er uit zelfverdediging pas gekomen na toename van de Russische agressie.

Van Ulden keert het om als hij zegt dat de Nederlandse regering zich tegen de Russische Federatie heeft gekeerd. Het is andersom. Door de invasie van Oekraïne met een krijgsmacht van zo’n 200.000 militairen heeft de regering van de Russische Federatie zich tegen internationale verdragen die het zelf heeft ondertekend (Helsinki 1975, Boedapest Memorandum 1994), de internationale rechtsorde en de veiligheidssituatie van de EU gekeerd. En kan men toevoegen, tegen het gezond verstand.

De Oekraïense regering en president Zelensky vinden trouwens dat de NAVO te terughoudend is in het ondersteunen van Oekraïne. Ook Nederland was tot voor kort terughoudend in het sturen van militair materiaal naar Oekraïne en ging daar pas toe over na de Russische invasie en het grootschalig gebruik van geweld tegen de burgerbevolking dat in strijd is met het internationaal recht.

Russische belangen worden in de eerste plaats behartigd door de Russische president en regering. Die hebben door de invasie waar Oekraïne niet om heeft gevraagd hun eigen glazen ingegooid. Van Ulden vraagt begrip voor de invasie, maar kan uit de data van het slagveld concluderen dat het niet Nederland, maar Poetin is die het belang van de Russische Federatie en haar inwoners beschadigt.

Hoe kan Maurice van Ulden in ernst beweren dat Nederland begrip moet hebben voor het belang van de Russische Federatie dat Poetin zelf beschadigt?

Maurice van Ulden is een soort Kuifje in Afrika. Hij is verdwaald op een vreemd continent waar hij niet thuishoort. Hij mag in de hoop op een doorstart van zijn carrière aanschuiven bij de grote jongens van radicaal-rechts die een karikatuur van de werkelijkheid maken. Denkt hij nou echt dat het publiek op wie hij zich richt achterlijk is en in zijn voorstelling van zaken trapt?

Net als Kuifje noemt Van Ulden zich een journalist zonder dat te zijn. Door zijn schuchtere opstelling schemert door dat hij zelf niet gelooft wat hij zegt, maar dat hij het alleen maar zegt omdat anderen dat van hem willen horen. Van Ulden heeft verkeerde vrienden. Hij is een tragische figuur in wie de worsteling om een eigen identiteit en beroepsprofiel te ontwikkelen zichtbaar is.

Late kritiek in Rotterdam op Gergiev Festival

Raadsvragen ‘Afstand nemen of einde Gergiev Festival‘ van Ruud van der Velden van de PvdD Rotterdam, 25 februari 2022.

Eindelijk wordt Rotterdam wakker. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Gergiev Festival hebben kritiek op dirigent Valery Gergiev die wegens zijn pro-Kremlin houding en vriendschap met president Poetin door de Russische inval in Oekraïne aan de verkeerde kant van de geschiedenis is beland. Ze vragen Gergiev om afstand van de invasie te nemen. Dat past in het patroon van een kunst- en sportboycot die nu Russische instellingen treft. 

De late kritiek in Rotterdam op Gergiev die in feite zelfkritiek is over een mislukte relatie komt zeker zes jaar te laat. In die stad waar zo hard gewerkt wordt kan nu eindelijk de rekening opgemaakt worden. Het is berekening om afstand te nemen van iemand die bij wijze van spreken op de grond ligt en het niet durven handelen toen hij als publiekstrekker op de bok stond.

Gergiev is passé, zoals Poetin een internationale paria is, en pas nu wordt Rotterdam wakker. Maar Gergiev was al die tijd al een smerige meeloper van het Poetin-regime. Dat wist het Rotterdamse establishment al jaren, maar het deed net alsof het dat niet wist. Het Rotterdamse establishment liet zich jarenlang van haar smoezelige kant zien. 

In het commentaar ‘Valery Gergiev is een propagandist voor het Kremlin. Maar wordt verafgood in Rotterdam. Tijd voor bewustwording. En protest‘ van mei 2016 schreef ik: ‘

Schermafbeelding van deel commentaar ‘Valery Gergiev is een propagandist voor het Kremlin. Maar wordt verafgood in Rotterdam. Tijd voor bewustwording. En protest‘ van 20 mei 2016.

In het commentaar ‘Gergiev Festival is klassieke porno voor bedrijfsleven, overheid en politiek van Rotterdam‘ van augustus 2020 scheef ik:

Schermafbeelding van deel commentaar ‘Gergiev Festival is klassieke porno voor bedrijfsleven, overheid en politiek van Rotterdam‘ van 13 september 2017.

Het Westen heeft sinds de invasie van 2008 in Georgië verkeerd gereageerd op Poetin en zijn zakenvrienden en meelopers. Het is daarom medeplichtig en heeft zelfs actief geholpen Poetins machtspositie op te bouwen. Het is daarom medeverantwoordelijk voor wat er nu in Oekraïne gebeurd. Anders was het nooit zover gekomen. Want Poetin heeft door de miljarden die hij met de verkoop van olie en gas in Europa verdiende zijn krijgsmacht kunnen moderniseren.

Dus al sinds 2008 was de ware aard van het leiderschap in het Kremlin voor iedereen duidelijk. Maar het Westen en met name Duitsland en Nederland deden alsof hun neus bloedde. Ook Nederland wilde een graantje meepikken als rotonde van het Russische gas en kneep daarom een oogje dicht. Ook na het neerschieten van de MH17 in 2014 bleven de economische banden van Nederland met de Russische Federatie intact.

Rotterdam als centrum van de Nederlandse economie negeerde alle politieke signalen over Poetin. Dat doet denken aan de positie van de Rotterdamse havenbaronnen die vanaf 1870 op het Duitse Ruhrgebied was gericht en nog tot in de Tweede Wereldoorlog een oogje dichtknepen voor het Duitse bombardement op hun eigen stad vanwege hun eigen in Duitsland verankerde belangen. Cynischer is niet mogelijk. Die grondhouding van opportunisme van het Rotterdamse establishment dat weliswaar internationaler is dan in 1870, 1914 of 1941 viel de laatste jaren te herkennen in de houding tegenover Poetin en Gergiev.

Het Gergiev Festival kreeg in het laatste Cultuuradviesplan toch al kritiek omdat het geen inbedding in de stad had en nu eindelijk durft de politiek zich uit te spreken. Raadslid Ruud van der Velden van de PvdD is de uitzondering, zoals ook weer uit bovenstaande raadsvragen van 25 februari 2022 blijkt. Hij maakte zich er de afgelopen jaren als enige lokale politicus sterk voor om het Gergiev Festival in het openbaar ter discussie te stellen. De rest inclusief burgemeester Aboutaleb en gemeentebestuur keken lafhartig weg. Nu het tij gekeerd is springen lokale bestuurders op de wagen om aan te haken bij de kritiek op Poetin, volgens een bericht van RTV Rijnmond. 

Dat zijn de helden die zwegen toen het erop aankwam en zich nu opstellen als verzetsstrijders na de oorlog die zich met terugwerkende kracht beroepen op hun moedige daden die ze in werkelijkheid nooit verrichtten. Ze brengen in praktijk waar het in deze hele kwestie van een controversieel en obsceen Gergiev Festival jarenlang aan schortte: het menselijk tekort. Ofwel, ontbrekende persoonlijke moed van mensen in het Rotterdamse bedrijfsleven, politiek en de kunstsector. 

Gergiev is een smerige meeloper van Poetin en Rotterdam werd een smerige meeloper van Gergiev. Rotterdam had het niet door. Er was de schok van een invasie van Oekraïne van een ontketende Poetin voor nodig om het Rotterdamse establishment in de spiegel te laten kijken. Het mag over zichzelf oordelen.

Zie voor verdere commentaren over het Gergiev Festival in Rotterdam:

• Rotterdam: Partij voor de Dieren stelt raadsvragen over Gergiev Festival (2016)
• Gemeentebestuur Rotterdam neemt in antwoorden op raadsvragen geen verantwoordelijkheid voor het Gergiev Festival (2016)
• Gergiev Festival verdient geen steun met Rotterdams subsidiegeld om artistieke, maatschappelijke en politieke redenen (2020)

Dordrecht steggelt over erfgoed. De Teerlink is nog niet geworpen

INGANG KALKHAVEN VANAF DE SPOORBRUG NAAR ZWIJNDRECHT (1937). Collectie: Regionaal Archief Dordrecht.

De Kalkhaven en directe omgeving in Dordrecht is een van de mooiste plekken van de stad. En van Nederland. Ernaast stroomt de Oude Maas. Op de kop staat op een ook vanuit de nabijgelegen spoorbrug zichtbare plek het iconische Teerlink pand waar op bovenstaande foto uit 1937 het huis met de Blue Band muurreclame gesitueerd is. Het staat op de Monumentenlijst.

De voormalige plek voor scheepsreparatie, dat eerder een café en bordeel was, is in slechte conditie. De kritiek gaat over de zichtbare buitenkant, want van het interieur is weinig meer over. Het zou worden ‘gegijzeld’ door eigenaar Arie van Pelt zoals een petitie stelt: ‘Het verloedert en verkrot steeds meer. De gemeente moet het pand desnoods onteigenen zodat het gerestaureerd kan worden en een mooie functie kan krijgen‘.

Het pand van Teerlink in Dordrecht is de afgelopen jaren verder verpauperd. © André Oerlemans. In: AD, 13 oktober 2021.

De gemeente denkt er ook zo over. Het AD zegt in een bericht van 13 oktober 2021 dat het geduld van de gemeente Dordrecht op is: ‘De gemeente Dordrecht gaat eigenaar Arie van Pelt opnieuw dwingen om het zwaar verloederde pand van Teerlink op te knappen, te restaureren of een nieuwe bestemming te geven. De afgelopen vijf jaar is er niets gebeurd met het iconische monument op de kop van de Kalkhaven.‘ De gemeentelijke afdeling Erfgoed wil restauratie, maar het afdwingen daarvan is een complex proces.

Van Pelt meent dat ‘al sinds de aankoop in 2014 dat de gemeentelijke regels een verbouwing en nieuwe functies als horeca, wonen of kantoren in de weg staan. De gemeente op haar beurt stelt dat Van Pelt zich aan het bestemmingsplan moet houden.’ Het gevolg is een patstelling en verdere verloedering van dit iconische pand en eigenaar en gemeente die elkaar de schuld geven van de verloedering. Tussentijds heeft Van Pelt reparaties aan het dak laten uitvoeren.

Bij dit gesteggel tussen gemeente en eigenaar over erfgoed, bestemming en verloedering moet ik denken aan een kunstmanifestatie in 1993 toen ik de omgeving voor het eerst bezocht. De Armeens-Turks-Franse kunstenaar Sarkis had tegen het Teerlink-pand een huisje neergezet met allerlei werken met rode waterverf die van buitenaf bekeken konden worden. Sarkis’ eigen foto leest als een archeologisch fragment. Ik vond het een dynamische plek die nu blijkbaar in verval is geraakt. Dat grieft buitengewoon. Verval is link.

Sarkis, ‘51° 48’ – 04 °40’ : 1993, Dordrecht, 4 septembre – 31 octobre.

Petitie ‘Kabinet, blijf weg uit theater, concertzaal, museum na heropening cultuursector’ beantwoordt minachting van politiek met minachting voor politiek

Deel van petitie ‘Kabinet, blijf weg uit theater, concertzaal, museum na heropening cultuursector’ op Petities.nl.

Dit is een petitie met een grimlach. Kwaadaardig en ironisch tegelijk. Het is een reactie op de minachting die minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) tentoonspreidde toen hij de Nederlanders adviseerde thuis een DVD’tje op te zetten omdat het kabinet de sportscholen, bordelen, dierentuinen en caféterrassen wel opende, maar de kunstsector niet. De Jonge begreep vermoedelijk niet hoe onnozel zijn opmerking was en hoe geringschattend dat klonk. Overigens voegde De Jonge zich hiermee in een reeks bewindslieden die kunst niet serieus neemt en als een luxeproduct of amusement ziet dat gemist kan worden.

Het is de vraag of De Jonge en zijn politieke collega’s bewust of onbewust voorbijgaan aan de functie van kunst. Het ontregelt, zet op scherp en is niet te vangen. Vooral dat laatste vinden politici vervelend. In hun regelzucht en streven naar controle begrijpen politici de functie van kunst niet echt omdat ze het niet kunnen sturen en voorspellen. Overigens sloeg De Jonge de afgelopen 1,5 jaar in de projecties over het verloop van de pandemie en de bestrijding ervan zo vaak de plank mis en verkocht hij zo vaak leugens die hem om onbegrijpelijke redenen niet zijn functie kostten dat de kunst die zich aan beteugeling onttrekt erbij in het niet viel.

Vanuit het perspectief van een sturende overheid was de dynamiek van de pandemie kwalijker dan de dynamiek van de kunsten. Dat laatste zou de politici tot enige relativering over de vermeende onvoorspelbaarheid van de kunst moeten brengen. Bij nader inzien is de kunstsector niet zo uniek als politici menen. Wat er in China, de Russische Federatie, de bankwereld of de multinationals gebeurt is niet minder onvoorspelbaar en stuurbaar dan wat er in de kunstsector gebeurt. Waarom dan toch die koudwatervrees voor de kunsten?

Tegelijk is het zo dat kabinetsleden graag de praal en schittering van de meer sexy aspecten van de kunsten op zich af willen laten stralen. Dan zijn ze niet te beroerd om in het middelpunt van de belangstelling te staan naast een ster uit de cinema, de beeldende kunst of design, de klassieke of populaire muziek. De oproep van de petitie snijdt daarom hout. ‘Leden van dit kabinet zijn daarom niet langer welkom in theaters, concertzalen, musea’ zegt de petitie.

Er zijn twee kanttekeningen bij te plaatsen. De petitie zou uitgebreid moeten worden tot leden van de regering, zodat ook de koning en indirect zijn echtgenote hier onder vallen. De koninklijke familie kwam afgelopen jaren herhaaldelijk negatief in het nieuws door hun omgang of verkoop van beeldende kunst waarvan het de vraag was of het er wel de eigenaar van was. Deze familie heeft zich hiermee laten kennen als hebzuchtig ten koste van de kunst en het algemeen belang. Hun houding tegenover kunst rechtvaardigt niet dat ze publiekelijk optreden als ambassadeurs ervoor.

Daarnaast is het de vraag of het principe van oog om oog, tand om tand werkt. Als dat de kloof tussen politiek en kunst nog meer verdiept, dan zijn zowel de kunstsector als de politiek daarmee niet geholpen. De symboliek van de petitie is weliswaar duidelijk doordat het de minachting van het kabinet voor de kunstsector beantwoordt met de minachting van de kunstsector voor de politiek, maar wijzer worden ze er niet van.

Een petitie die op zou roepen om de huidige politieke klasse verplicht bij te scholen over kunst zou een constructiever antwoord zijn. Leden van de Tweede Kamer hebben doorgaans overal een mening over, maar weten feitelijk niet altijd echt iets over het onderwerp waarover ze een mening verkondigen. Bij de kunst lijkt die kloof van onkunde bij politici nog groter dan bij andere onderwerpen. Ook van kabinetsleden kan aangenomen worden dat ze niet echt weten waarover ze praten als ze het over kunst hebben.

Overigens is een gemis van de petitie dat het spreekt over ‘de cultuursector’. Dat is fout. Kunst en cultuur staan haaks op elkaar en hebben tegengestelde functies. In de titel had moeten staan ‘de kunstsector’.

Petitie ‘Maak een einde aan de betrekkingen met Suriname’ scoort hoog op onbenul-maatstaf

Schermafbeelding van deel petitie ‘Maak een einde aan de betrekkingen met Suriname’ van Nathanael Robert Mulder.

Als de suggestie in deze petitie ‘Maak een einde aan de betrekkingen met Suriname’ is dat Duitsland geen zwart koloniaal verleden heeft, dan is dat onjuist. De massamoord door de Duitsers op de Herero’s en Nama’s in Namibië (tot 1919 Duits-Zuidwest-Afrika) is door de Verenigde Naties erkend als de eerste genocide van de 20ste eeuw en kreeg de naam Namibische Genocide. Hitler had de Holocaust niet van een vreemde.

Het is evenmin onjuist dat Duitsland een beter verleden heeft dan Nederland. Zie wat het vanaf 1914 en 1939 aanrichtte door buurlanden binnen te vallen met tientallen miljoenen slachtoffers tot gevolg. Daar kan Nederland ondanks het feit dat het ook een zwart koloniaal verleden heeft niet aan tippen.

Duitsland is geen lichtend voorbeeld om tegen Nederland af te zetten. Daar komen eerder andere landen voor in aanmerking, hoewel bijna alle Europese landen in de 19de en 20ste een koloniaal verleden hebben met ontsporingen en onrecht tot gevolg. Maar juist Duitsland is niet zo’n uitzondering.

Verder bevat deze petitie zoveel onjuiste, onzinnige en niet onderbouwde beweringen dat het de vraag is of hier wordt beoogd om satire te bedrijven. De humor is dan dat het verleden van Duitsland als tolerant en anti-koloniaal wordt voorgesteld. Petitionaris Nathanael Robert Mulder probeert zich te laten kennen als een grappenmaker.

De petitie gaat ook voorbij aan de politieke realiteit van een verbeterde relatie van de regering Santokhi met Nederland. De uiting in een besloten bijeenkomst van minister Blok dat Suriname een mislukte staat is vanwege de etnische opdeling dateert van 2018 en is sindsdien afgedaan als onjuist en te kort door de bocht. Minister Blok is binnen de Nederlandse politiek geen man van grote ideeën en interessante visies, maar een boekhouder die op de winkel past. Nederland heeft afstand genomen van Bloks uitspraken en laat de frustratie aan Blok over voor een mislukte bijeenkomst. Nederland scoort in alle internationale vergelijkingen over de stand van de democratie, de rechtsstaat en het welzijn hoog en weet prima voor de eigen bevolking te zorgen.

Deze petitie is een dieptepunt van feitenvrije schrijverij. De petitionaris neemt de pose aan van de veelweter die niks weet. Als zijn petitie ergens een teken van kan zijn, dan is dat nog niet zo makkelijk uit te maken wat dat dan is. Een roep om aandacht? Liefde voor Duitsland? Anti-Nederlands sentiment? Gebrek aan historisch besef? Een aanval op de regering Santokhi en de verbeterde relatie van Suriname met Nederland? Een poging tot humor? Of is het dat allemaal gecombineerd in een poging om aan de hand van deze elementen de meest onbenullige petitie ooit op petities.nl te plaatsen? Deze poging heeft een goede kans van slagen.

Ik signaleer het omdat de overmoed van en het overschreeuwen van deze petitionaris staat voor veel wat er gebeurt in de publieke opinie. Waar toetsenbordactivisten zich met aplomb een aureool aanmeten van de veldheer die alles overziet en de wereld wel eens zal veranderen. Dat is trouwens iets van alle tijden. Malloten bestaan eeuwig.

Petitie ‘Stop het herstel van Vanishing Staircase in Utrecht’ heeft gelijk dat gemeente zich er niet mee moet bemoeien

Schermafbeelding van deel petitie ‘Stop het herstel van Vanishing Staircase in Utrecht’ op Petities.nl.

Elke actie roept een reactie op. Dat is soms vermoeiend. Overigens ontkom ik er niet aan door dat op te merken. Neem de petitie van Mathijs Cremers die is geschreven naar aanleiding van het onbewust weghalen door een medewerker van de gemeente Utrecht van planten in een stenen trap tussen Centraal Museum en Singel. Het betreft het kunstwerk ‘Vanishing Staircase’ van Berthe Leemeijer.

De gemeente Utrecht heeft intussen toegezegd om de kosten van een nieuwe inrichting voor haar rekening te nemen. In een raadsbrief waaruit de DUIC citeert zegt wethouder Kees Diepeveen: ‘Samen met alle betrokken partijen stellen we zo snel mogelijk een plan op voor de nieuwe, groene inrichting van de trap. Ook kijken we samen met de betrokkenen naar een toevoeging bij het kunstwerk om nog explicieter te maken dat het hier gaat om een kunstwerk met een groen element’.

Het is de laatste toevoeging waartegen de petitie zich verzet als het zegt: ‘Ook vragen we de gemeente om af te zien van hekjes, bordjes en andere vormen van ‘regulering’. Voor je het weet is het bordje ‘Dit is kunst’ het kunstwerk’. Dat is hedendaags meta-denken dat scherts lijkt, maar een diepere waarheid bevat.

Schermafbeelding van deel foto van het kunstwerk ‘Vanishing Staircase’ van Berthe Leemeijer. Credits: Berthe Leemeijer.

Begin 2021 liep ik langs het kunstwerk en moest constateren dat de begroeiing armetierig was. Het zag er niet uit als beginnende wildernis, maar als aarzelend onkruid. Van overwoekering waardoor de trap zou moeten verdwijnen was nog lang geen sprake. Met mijn medewandelaar constateerde ik dat het niet opschoot en vreesden we of het wel ooit goed zou komen. Denk ook aan de warme zomers. Ik verbaasde me erover dat er in ruim twee jaar tijd sinds de realisatie in 2018 zo weinig was gegroeid en waarom niet gekozen was voor een vegetatie die de trap nu al wat meer had bedekt.

De petitionaris heeft gelijk dat er geen bordjes bij de trap gezet worden omdat dat afbreuk doet aan de terloopsheid van het kunstwerk dat alleen in die hoedanigheid zijn waarde kan hebben. De kunstenaar zegt hierover: ‘In de loop der jaren zal de trap steeds verder door de natuur worden overgenomen’. Die ‘loop der jaren’ kent geen limiet en is eindeloos. Een bordje dat zegt dat het een kunstwerk is dat niet als zodanig genoemd wil worden is een onmogelijkheid.

Maar het is een lastige afweging. Men kan zich er alleen maar over verbazen dat de organisatie die verantwoordelijk is voor het onderhoud van de trap, te weten de initiatiefgroep vergroening Singel, en de groenvoorziening van de gemeente Utrecht die er niks had te zoeken geen contact met elkaar hebben gehad die dit misverstand heeft kunnen voorkomen.

Ik voel mee met de petitionaris die geen regulering wil. In de kern is het omgekeerd, de gemeente Utrecht heeft er niks mee te maken en moet zich er niet mee bemoeien. Want juist door dat wel te doen is het misgegaan. De gemeente moet de verleiding weerstaan om de gemaakte incidentele fout te willen herstellen door verdere bemoeienis die wordt gematerialiseerd in een structurele fout en het kunstwerk van karakter verandert. Berthe Leemeijer kan helpen om de overwoekering wat vaart te geven door voor vegetatie te kiezen die sneller groeit en de naam van het kunstwerk eer aandoet. Wellicht kan hovenier en kunstenaar Hans van Lunteren hierbij adviseren.

COVID-19 houdt ons een spiegel voor: ‘De rek is eruit’ of ‘Onze veerkracht is groter dan ons verteld wordt’?

Je hoort het de laatste weken steeds meer ‘de rek is eruit’. Een petitie vraagt om ‘een open en vrije samenleving, waarin iedere burger vrij is om te gaan en te staan waar hij wil.’ Dat is marketing van de politieke partij Vereniging Vrij en Sociaal Nederland. Burger is mannelijk.

De medische oorzaak die kan leiden tot overbezette ziekenhuizen en IC’s, en uitgestelde zorg voor andere ziektes wordt weggemoffeld. Vrijheid is de leus. Ieder voor zich. De banvloek van 2021 is de excommunicatie van de werkelijkheid. Daar gaan velen lichtzinnig in mee.

Wie de media volgt komt al snel tot het vermoeden dat er een complot is om burgers als zielig, afhankelijk en op de rand van een zenuwcrisis of depressie af te beelden. Media doen niet alleen verslag, maar zetten zelf de toon van het opzwepen en het wijzen op de miskenning.

Hulp zou nodig zijn voor jongeren, ouderen en iedereen in psychische nood. Burgers kunnen het blijkbaar niet meer alleen klaren. Ze zijn te beklagen en hebben hulp van de staat nodig.

Nederland heeft zich onder het regime van COVID-19 verklaard tot een land van watjes. Terwijl de zorgsector onder enorme druk staat schiet Nederland in de verpleegstand. Als in een eierdoosje van zes met schattige veertjes liggen ze zacht met elkaar afgesloten van de harde wereld verbolgen te wachten op wat komen gaat. Of zo lijkt het in de media.

Vermoedelijk zijn Nederlanders veerkrachtiger en souvereiner dan nu alom wordt gesuggereerd. Dat geluid dringt slecht door omdat het niet in het denken past. Maar de befaamde Nederlandse trits van individualisme, nuchterheid en medemenselijkheid is niet weggesmolten als het laatste restje sneeuw voor de zon. Het is een beeld dat wordt vervormd.

Gaat het zo slecht met de Nederlanders dat ze reden tot klagen hebben? Er zijn beperkingen waarvan iedereen baalt. Maar het raderwerk van de samenleving loopt toch gewoon door? Iedereen kan de straat op en genieten van de zon. Iedereen kan een vriend of vriendin ontvangen of spreken. Onze veerkracht is groter dan ons verteld wordt. Weten we het niet? Daar op wijzen is het beste medicijn.

Foto: Aleksandr Mikhailovich Bermant, Yuzhno-Kurilsk. 2000. In de serie: ‘The Russian Far East in Modern Photography’. Collectie: Library of Congress.

Kritiek op kunstwerk ‘Americana’ van Eric Bui dat politiegeweld zou aanmoedigen leidt tot verwijdering en roep tot inperking van kunst

Begin december 2020 werd het kunstwerk ‘Americana’ van Eric Bui verwijderd van de tijdelijke tentoonstelling ‘Holding the Moment’ op de luchthaven van het Californische San Jose. Aanleiding waren klachten van het publiek dat het geweld tegen de politie zou aanmoedigen. Het was een gezamenlijk project van stad en luchthaven. Het zou op 5 december in deze tentoonstelling worden afgewisseld met werk van andere kunstenaars.

Bui ontkent dat hij geweld tegen de politie wil aanmoedigen, maar zegt tegelijk dat iedereen een eigen interpretatie over zijn werk kan geven. Hij beweert dat zijn werk een reactie is op het buitensporig politiegeweld dat de VS treft. Zoals in mei 2020 tot uiting kwam in de moord op George Floyd door een politieagent.

Eric Bui’s reactie op de kritiek uit onder meer politiekringen is autonoom: ‘Het belangrijkste voor mij is om niet te reageren op de zorgen van mensen door ze weg te poetsen, maar eerder te luisteren naar waarom mijn kunstwerken en het onderwerp in het algemeen zo’n sterke reactie van hen oproepen’.

Deze controverse maakt duidelijk dat kunst er toe kan doen en geen franje of amusement hoeft te zijn. Kunst scherpt aan, kunst stelt ter discussie. Tegelijk lijkt het ook of (een deel van) het publiek weinig kan hebben en niet goed weet hoe het met kritische kunst die inhaakt op een actueel thema om dient te gaan.

Of het stadsbestuur van San Jose verstandig heeft gehandeld door dit kunstwerk van de tentoonstelling te verwijderen na kritiek van luchthavenmedewerkers, leden van een politievakbond en leden van het publiek en mee te gaan in de interpretatie dat ‘Americana’ geweld tegen de politie aanmoedigt valt te bezien.

Opvallend in de mediaberichten die deze kwestie berichten is de invalshoek die gekozen wordt. Die kan toch niet anders dan als onevenwichtig worden beoordeeld. De grote aandacht voor de kritiek uit politiekringen op het werk benadrukt de maatschappelijke macht die de politie in de VS inneemt. Een weerwoord uit de kunstsector, een universiteit of museum dat de vrijheid van expressie en de autonomie van kunst benadrukt ontbreekt. Hoewel Eric Bui zijn zaak goed bepleit laten de media hem geïsoleerd staan in zijn verdediging. Dat is veelzeggend en roept daarenboven de vraag op of Amerikaanse media zich onder druk laten zetten door de wetshandhavingsinstanties.

De klap op de vuurpijl van deze controverse is de rancuneuze en weinig succesvolle petitie op Change.org die dateert van na de verwijdering van het werk en als boter na de vis onder meer eist dat het proces voor het kiezen van kunst wordt gecontroleerd en aangepast om ervoor te zorgen dat ‘geen enkele toekomstige artistieke vertoning geweld of discriminatie bevordert of iemand in gevaar brengt’. Dat is een verregaande en onmogelijke eis. De petitionaris roept niet op tot een open debat met de kunstenaar of degenen die de tentoonstelling hebben ingericht, maar wil het debat erover eenzijdig verbieden en de verantwoordelijken bij stad en Culturele Zaken straffen.

De mentaliteit die uit deze petitie spreekt is angstaanjagend en plaatst kunst en allen die kunst een warm hart toedragen buiten de orde en ontneemt kunst de vrijheid van meningsuiting of expressie. Te weten het in de VS bijna onaantastbare Eerste Amendement van de Grondwet. Dat is een on-Amerikaanse wijze van denken die in bepaalde segmenten van de Amerikaanse samenleving steeds meer ingang vindt vanwege de rugwind van Trumps presidentschap. Deze kwestie is van belang als teken van de intolerantie en de poging tot knechting van de kunst.

Foto 1: Informatie over ‘Americana’ van Eric Bui door de City of San Jose voor de tentoonstelling ‘Holding the Moment’ op San Jose Airport.  Het werk zou tentoongesteld worden van 1 november tot 5 december 2020.

Foto 2: Schermafbeelding van deel petitie ‘San José: Government Should Not Encourage Violence Against Our Police’ van Jonathan Fleming op Change.org, vermoedelijk gepost op 8 of 9 december 2020.