Verzocht VS in 2010 Nederland om Assange aan te klagen?

Glenn Greenwald publiceert bovenstaand document in de marge van de publicatie van z’n boek ‘No Place to Hide’ dat gisteren verscheen. Ook in Nederlandse vertaling. Het gaat om een verzoek van 10 augustus 2010 van de VS  aan ‘andere landen met troepen in Afghanistan’ om strafvervolging tegen Julian Assange in te dienen. Australië, Groot-Brittannië en Duitsland worden met name genoemd. Het ‘met inbegrip‘ (including) laat ruimte voor de suggestie dat het Amerikaanse verzoek ook andere landen bereikte. Zoals Nederland.

In augustus 2010 was het kabinet Balkenende IV demissionair. Het werd nog gesteund door CDA en Christen-Unie. De bewindslieden van de PvdA waren in februari 2010 uit het kabinet gestapt. Notabene over Uruzgan. Eimert van Middelkoop (CU) was minister van Defensie en Ernst Hirsch Ballin (CDA) minister van Justitie.

Julian Assange is tot op de dag nooit formeel aangeklaagd en da’s rechtsstatelijk onaanvaardbaar. Men zou denken dat de profilering van Den Haag als stad van internationaal recht niet vrijblijvend is en verplichtingen met zich meebrengt. Maar de Nederlandse politiek bleef grotendeels doof. In april 2013 schreef ik: ‘De SP-fractie in de Tweede Kamer laat me weten dat het aanvullende kamervragen over de affaire Assange heeft ingediend. Met het oog op bemiddeling door Nederland. Mede naar aanleiding van stukken die hier en hier en hier en hier en hier verschenen. De vragen van woordvoerder buitenland Harry van Bommel geven minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken de mogelijkheid om voorbij te gaan aan de fouten van z’n voorganger Rosenthal.’ De zittende politiek hield opnieuw de boot af en verzon allerlei onwaarachtigheden om de asielaanvraag van Assange niet op de agenda te zetten. Het document verklaart mogelijk waarom. Julian Assange wordt nu al 1253 dagen zonder aanklacht gedetineerd. Hoogste tijd voor nieuwe kamervragen. 

De Task Force Uruzgan (TFU) was de Nederlandse operatie in Afghanistan. Deze duurde van maart 2006 tot augustus 2010. Pas in mei 2011 was al het militair materiaal teruggetrokken.  In naam was het een civiele actie, maar er waren op enig moment 1500 militairen bij betrokken. Nederland claimt dat het een succesvolle actie was, maar vraag is of dat meer dan wensdenken en het toedekken van een mislukking is. Uit de eindevaluatie van september 2011 blijkt dat er veel bereikt is, maar de omstandigheden moeilijk waren (p.100): ‘Vier jaar was echter niet genoeg om de lokale Afghaanse overheid in staat te stellen zelfstandig voor veiligheid, goed bestuur en ontwikkeling te zorgen. De geboekte vooruitgang is niet onomkeerbaar.’

PS: In een artikel van 18 februari 2014 voor The Intercept werd genoemd document voor het eerst -in fragmenten- gepubliceerd.

Foto: Schermafbeelding van document ‘Manhunting Timeline 2010’ (p.188), gepubliceerd door Glenn Greenwald.

Petitie voor vrijheid Vietnamese bloggers. Tegen cybercensuur

Het gaat niet goed met de vrijheid van Vietnamese bloggers. Nog in september 2012 verzocht Catherine Ashton, EU’s vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken de Vietnamese regering om drie bloggers vrij te laten. Hun misdaad was dat ze op internet corruptie en onrecht van de regering aan de kaak stelden. Reporters Without Borders (RWB) vraagt een halt aan de cybercensuur door de Vietnamese regering. Het vraagt om de vrijheid van 35 bloggers en roept iedereen op om hier een petitie voor hun vrijlating te tekenen.

RWB stelt dat Vietnam na China de grootste gevangenis ter wereld voor bloggers en cyber-dissidenten is: Vietnamese bloggers zijn een bron van onafhankelijk nieuws en informatie, als alternatief voor de door de regering gecontroleerde media. De bloggers schrijven over corruptie, milieuproblemen en politieke ontwikkelingen van het land.

De afgelopen jaren waren er verschillende golven van arrestaties van bloggers, netizens en journalisten. Gealarmeerd door de Arabische opstanden traden de Vietnamese autoriteiten harder op tegen afwijkende meningen om eventuele destabilisatie te voorkomen.

Onder de 35 bloggers die momenteel vastgehouden worden zijn onder meer de mensenrechtenactivist Dieu Cay en de advocaat Le Quoc Quan. Ze omvatten ook Paulus Le Son, Ta Phong Tan, Tran Huynh Duy Thuc en Nguyen Tien Trung. Ze zitten allemaal lange straffen uit op valse beschuldigingen als subversie, propaganda tegen de regering en pogingen om de regering omver te werpen.

Hun gezinnen worden onderworpen aan intimidatie en lastercampagnes. De moeder van de gevangen gezette blogger Ta Phong Tan pleegde in een daad van wanhoop over de manier waarop haar dochter werd behandeld in 2012 zelfmoord door zich in brand te steken.

Reporters Without Borders vraagt ​​de onmiddellijke vrijlating van de gevangengenomen bloggers en netizens, de opheffing van de censuur en de intrekking van de repressieve wetten die worden gebruikt tegen nieuwsbronnen, met name artikel 88 en lid 1 van artikel 79 van het wetboek van strafrecht.

Help ons om cyber-censuur te bestrijden in Vietnam! Verspreid deze petitie zo breed mogelijk!

Foto: Schermafbeelding van de petitie van Reporters Without Borders voor vrijlating Vietnamese bloggers, 22 augustus 2013.

Antwoorden Timmermans over Assange teleurstellend en afhoudend

Minister Timmermans van Buitenlandse Zaken heeft de vragen van Harry van Bommel (SP) over De impasse in de zaak Julian Assange beantwoord. Hij stelt zich formeel op en laat geen ruimte voor bemiddeling. Op de vraag ‘dat de Zweedse regering Assange, in ruil voor diens komst naar Zweden, wel degelijk een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land‘ antwoordt de minister dat de Zweedse opperrechter Stefan Lindskog dat ‘in zijn artikel‘ niet heeft gezegd. De rechter heeft dit echter wel uitgesproken.

Het antwoord is strijdig met de strekking van Lindskogs woorden. In een analyse van het optreden van rechter Lindskog in Adelaide concludeert Marcello Ferrada de Noli op z’n blog: ‘Minister Carl Bildt incorrectly claimed that the Sweden government couldn’t make a guarantee that Assange won’t be extradited because the decision rests with the judiciary. This is now proven as flagrantly inaccurate. The final decision for approving an extradition rests with the government.’ Hoofdzaak is dat de politiek een garantie kan geven aan Assange om niet uitgeleverd te worden aan een derde land. Het klopt overigens dat rechter Lindskog niks nieuws zegt omdat al sinds augustus 2012 consensus bestaat over het feit dat de Zweedse politiek het laatste woord heeft over het geven van een garantie. Alleen aan minister Rosenthal was dit in november 2012 nog niet bekend.

Minister Frans Timmermans stelt dat de mogelijke uitlevering aan Zweden op basis van ‘verdenking van seksuele delicten‘ los staat van ‘de activiteiten van de heer Assange in het kader van WikiLeaks’. De minister gaat weer de fout in. Er is geen verdenking van seksuele delicten. Assange wordt in Zweden verzocht voor een politieonderzoek. Omdat er geen aanklacht tegen hem is ingediend is hij geen verdachte, maar getuige in deze zaak. Verder kan de minister niet aantonen dat er geen verband tussen de twee zaken bestaat. Daarom had-ie de opmerking beter achterwege gelaten. Er zijn trouwens wel aanwijzingen dat de Zweedse zaak en WikiLeaks in direct verband tot elkaar staan. Hierop duidt het instellen van een geheime Grand Jury in Virginia.

Op de vraag van Van Bommel of Nederland bereid is om te bemiddelen in deze zaak antwoordt de minister afwijzend. Hij noemt het een zaak tussen het Verenigd Koninkrijk en Zweden. Hij voegt eraan toe niet te twijfelen aan de rechtsgang in deze landen. Een ongelukkige opmerking omdat uit de aanpak door politie, aanklagers en regering evident blijkt dat Zweden juridisch onzorgvuldig heeft gehandeld. Het is begrijpelijk dat minister Timmermans in zijn functie een Europese partner niet voor het hoofd kan en wil stoten.

Er is vergeleken met de beantwoording van minister Rosenthal in november 2012 weinig vooruitgang geboekt door minister Timmermans. Het voortschrijdend inzicht op het ministerie van Buitenlandse Zaken is in de zaak Assange gering. Nog steeds gaan de antwoorden vergezeld van feitelijke onwaarheden. De wil om zich open te stellen en werkelijk in deze zaak te verdiepen, laat staan te bemiddelen ontbreekt bij de directie Europa van Buitenlandse Zaken. Dat is voor nu een gemiste kans. Maar de hoop is dat wat in antwoorden op kamervragen niet gezegd kan worden in het vertrouwelijk overleg met de Zweedse regering Reinfeldt toch met kracht van argumenten naar voren kan worden gebracht. Dan heeft de inspanning van Harry van Bommel geholpen.

Foto: Minister Frans Timmermans. Credits: Hollandse Hoogte / Evert-Jan Daniels.

SP stelt vragen over bemiddeling Nederland in kwestie Assange

De SP-fractie in de Tweede Kamer laat me weten dat het aanvullende kamervragen over de affaire Assange heeft ingediend. Met het oog op bemiddeling door Nederland. Mede naar aanleiding van stukken die hier en hier en hier en hier en hier verschenen. De vragen van woordvoerder buitenland Harry van Bommel geven minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken de mogelijkheid om voorbij te gaan aan de fouten van z’n voorganger Rosenthal. Door nieuwe feiten lijkt Timmermans niet langer gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Dat geeft de SP de mogelijkheid om opnieuw vragen over deze kwestie in te dienen. Dat nieuwe feit is een door de hoogste Zweedse opperrechter Stefan Lindskog in Adelaide op 3 april gemaakte opmerking dat de politiek het laatste woord heeft over een garantie aan Assange. Politiek opvallend is dat de PvdA bij monde van woordvoerders Désirée Bonis of Michiel Servaes niet in deze kwestie gedoken is. Ik geef de vragen weer:

Vragen van het lid Van Bommel (SP) aan de minister van Buitenlandse Zaken over de impasse in de zaak tegen WikiLeaks oprichter Julian Assange

1. Herinnert u zich het antwoord van uw voorganger op mijn vraag over WikiLeaks oprichter Julian Assange dat de Zweedse wet niet in de mogelijkheid van een vooraf af te geven garantie tegen uitlevering voorziet? 1)
2. Bent u bekend met de opvatting van de Zweedse opperrechter Stefan Lindskog dat de Zweedse regering Assange, in ruil voor diens komst naar Zweden, wel degelijk een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de Verenigde Staten? 2) Kunt u aangeven of u dit nieuwe inzicht deelt? Indien u dit niet deelt, waarom niet?
3. Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat Zweden, indien Assange naar dat land zou gaan voor verhoor vanwege verdenking van seksuele delicten, de verzekering zou moeten geven dat hij niet aan de Verenigde Staten uitgeleverd zou worden met betrekking tot activiteiten voor WikiLeaks? 3)
4. Deelt u mijn opvatting dat een garantie tegen uitlevering de huidige impasse met betrekking tot deze zaak mogelijk kan doorbreken en dat het wenselijk is dat deze impasse wordt doorbroken? Indien neen, waarom niet?
5. Bent u bereid bij uw Zweedse collega’s te pleiten voor een garantie tegen uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten? Indien neen, waarom niet?
6. Herinnert u zich het antwoord van de minister op mijn vraag dat de Zweedse wet waarborgen kent op het gebied van uitlevering aan landen waar de persoon in kwestie het risico loopt op schending van zijn of haar mensenrechten? 4)
7. Bent u bekend met de opvatting van Amnesty International dat wanneer Assange in de huidige omstandigheden aan de Verenigde Staten zou worden uitgeleverd er een reëel risico bestaat dat dit hem zal blootstellen aan mensenrechtenschendingen, waaronder detentiecondities die neer kunnen komen op marteling? 5) Deelt u deze zorgen van Amnesty International? Indien neen, waarom niet?
8. Deelt u de opvatting van de opperrechter Lindskog dat het openbaren van een misdaad begaan door een land nooit als een misdaad zou moeten worden gezien? 6) Indien neen, waarom niet?
9. Bent u het met mij eens dat zolang de huidige impasse voortduurt en als de Zweedse regering niet bereid is tot concrete oplossingen er een rol is weggelegd voor Nederland, als de bakermat van het internationaal recht, om een oplossing te bieden voor deze internationale impasse, bijvoorbeeld door Assange op Nederlands grondgebied te laten ondervragen? Indien neen, waarom niet?
10. Bent u bereid om Nederlandse hulp te bieden om naar deze of andere oplossingen te zoeken? Indien neen, waarom niet?

Bronnen:

1. Aanhangsel van de Handelingen, 359, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20122013-359.html, 25 oktober 2012.
2. Julian Assange: Swedish justice, http://www.afr.com/p/lifestyle/review/julian_assange_swedish_judge_view_UKXfH1WonxwgZeaG0XnizI, 28 maart 2013.
3. Amnesty International calls on Sweden to assure Julian Assange won’t be extradited to the United States, http://www.amnestyusa.org/news/press-releases/amnesty-international-calls-on-sweden-to-assure-julian-assange-won-t-be-extradited-to-the-united-sta, 27 september 2012.
4. Aanhangsel van de Handelingen, 359, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20122013-359.html, 25 oktober 2012.
5. Amnesty International calls on Sweden to assure Julian Assange won’t be extradited to the United States, http://www.amnestyusa.org/news/press-releases/amnesty-international-calls-on-sweden-to-assure-julian-assange-won-t-be-extradited-to-the-united-sta, 27 september 2012.
6. Julian Assange safe from extradition to US, says Justice Stefan Lindskog, http://www.news.com.au/national-news/julian-assange-safe-from-extradition-to-us-says-justice-stefan-lindskog/story-fncynjr2-1226612062993, 3 april 2013.

Foto: De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog spreekt over de kwestie Assange in het Australische Adelaide op 3 april 2013.

Opperrechter Lindskog wijst weg in Haagse bemiddeling Assange

Update 3 april: Glenn Greenwald citeert in z’n Guardian-column van 2 april ook de argumenten van rechter Lindskog. Hij wijst op pogingen van Ecuador om tot een vergelijk te komen met Zweden. In zijn lezing in Adelaide noemde Lindskog de Zweedse beschuldigingen tegen Assange vanwege een sexueel misdrijf een rommeltje. Bij de commentaren reacties van kamerleden Pieter Omtzigt (CDA) en Harry van Bommel (SP).

De Zweedse opperrechter Stefan Lindskog geeft op 3 april 2013 een lezing over de zaak Assange aan de Universiteit van het Australische Adelaide. Hier kwam kritiek op van zowel Assange als de woordvoerder van de Australian Lawyers Alliance. Kan een rechter zich in de publiciteit uitspreken over een zaak die nog onder de rechter is? Door zich uit te spreken nemen de bewegingsvrijheid en de onafhankelijkheid van de rechter af. Daarbij komt dat rechter Lindskog door zijn optreden het vertrouwen in de rechterlijke macht kan schaden.

Wat beweert Lindskog? De Australian Financial Review publiceert vandaag een samenvatting van zijn lezing in Adelaide. Lindskog herinnert eraan dat de regering-Reinfeldt Assange in ruil voor diens komst naar Zweden een garantie kan geven niet uitgeleverd te worden aan een derde land, zoals de VS: ‘If the Supreme Court holds that there is any legal impediment to extradition, the government is not allowed to approve the request. The government can, however, refuse extradition even if the Supreme Court has not declared against it.’

Dit inzicht wordt door de regering-Reinfeldt nog steeds niet gevolgd. Zo staat ook vandaag nog op de site van het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken een verklaring van 23 augustus 2012 te lezen. Zonder correctie of toelichting dat het inmiddels is herroepen. Zodat aangenomen kan worden dat deze verklaring nog steeds het officiële standpunt van de Zweedse regering is: ‘Many people are also wondering about the matter of extradition to the United States. Can we give a guarantee that Mr Assange will not be extradited? No: Swedish legislation does not allow the possibility to take decisions on a possible extradition in advance.’ 

De Zweedse politiek en de  rechterlijke macht staan dus lijnrecht tegenover elkaar over de vraag wie het laatste woord heeft over de uitlevering van Assange naar de VS. De regering-Reinfeldt wijst naar de rechter, en de rechter naar de politiek. Rechter Stefan Lindskog verwijt de regering-Reinfeldt zich uit gemakzucht te verschuilen achter het Hooggrechtshof en de eigen verantwoordelijkheid niet te nemen: ‘The reason for involving the Supreme Court is basically a variation of the blame game. It is convenient for the government to declare that the request for extradition must be denied because the Supreme Court has ordered so.’

Dit zijn harde woorden die opperrechter Lindskog laat horen over de Zweedse regering. Hij veegt het bordje van het Hooggerechtshof schoon door te suggereren dat de regering geen initiatief neemt in het zoeken naar een oplossing in de zaak Assange. Tot nu toe lieten mensenrechtenactivisten en politieke opponenten van de conservatieve regering-Reinfeldt zich het hardst horen. Door de taal is het Zweedse debat voor buitenlanders lastig te volgen. De afwijzing door de Zweedse regering van elke toenaderingspoging van de Ecuadoriaanse regering oogt nog vreemder nu ook een Zweedse opperrechter stelt dat de Zweedse regering zich verschuilt voor haar verantwoordelijkheid. Er wacht ook de Nederlandse regering nog steeds een rol om te bemiddelen.

Op 25 oktober 2012 antwoordde toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal op kamervragen van SP’er Harry van Bommel. Ook toen was al duidelijk dat Rosenthal aantoonbaar onjuiste informatie gaf over de mogelijkheid van de Zweedse regering om Julian Assange een garantie te geven. Rosenthals opvolger minister Frans Timmermans is staatsrechtelijk gebonden aan de antwoorden van Rosenthal. Ook als ze aantoonbaar fout zijn. Toch zou het gewenst zijn dat de fout van Rosenthal rechtgezet wordt. De PvdA kan hierin een constructieve rol spelen. De woorden van opperrechter Lindskog kunnen als nieuwe feiten dienen.

Foto 1: Regering Reinfeldt, 2010.

Foto 2: Schermafbeelding van antwoord 3 door minister Rosenthal op kamervraag 3 van SP’er Van Bommel. 25 oktober 2012.

Timmermans symboliseert de open blik naar het buitenland

Zonder per se sociaal-democratische sympathie te hebben kan toch gesteld worden dat het een verademing is dat minister Timmermans zijn collega Uri Rosenthal opgevolgd is. Een verschil tussen een open blik en dichte ramen. Sinds Frans Timmermans op Buitenlandse Zaken zit is het een plezier om de antwoorden op de kamervragen te lezen. De geest van een tolerant Nederland klinkt erin door. Inclusief het realisme dat ook de verre voorganger Max van der Stoel kenmerkte. Niet voor niks een voorbeeld van Timmermans. Na de periode-Wilders zoekt Nederland weer aansluiting bij de wereld. Hoewel de indruk bestaat dat Timmermans dat in het kabinet in z’n eentje  moet bevechten en niet vanzelf cadeau krijgt. Hij krijgt die ruimte echter wel.

De antwoorden van Timmermans op de kamervragen van D66-er Sjoerd Sjoerdsma over de discriminatie van niet-gelovigen vatten de open blik programmatisch samen. Ze werden gesteld naar aanleiding ‘Freedom of Thought 2012; A Global Report on Discrimination Against Humanists, Atheists and the Nonreligious‘. Een rapport van de International Humanist and Ethical Union. De woorden van de minister zijn het citeren waard.

Reactie op het rapport: ‘Nederland zet zich al vele jaren in om de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging in brede zin te bevorderen. Het is mijn stellige overtuiging dat de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging ook het recht omhelst om van geloof te veranderen of zonder enige vorm van religieuze overtuiging of activiteit te leven.‘

Inzet om de situatie van niet-gelovigen te verbeteren: ‘Nederland [zet] zich in om de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging in brede zin te bevorderen. We besteden in dit kader al langer expliciet aandacht aan de situatie van niet-gelovigen. (..) Nederland heeft in Europees verband gepleit om de rechten van niet-gelovigen op te nemen in de EU-richtlijnen over godsdienstvrijheid.’

Actie in het buitenland: ‘Ik heb kennis genomen van het deel van het rapport dat erop wijst dat er ook binnen de EU voorbeelden zijn van atheïsten die achtergesteld worden alsook de organisaties die hun belangen behartigen. Ik ben van mening dat de EU zijn eigen huis op orde moet hebben als we op een geloofwaardige manier andere landen willen aanspreken.‘

Foto: ‘Meer dan 300 nieuwe leden van de Zevende-Dag-Adventisten afkomstig van 20 congregaties in West-Java, zijn in het Senajan zwembad van de Indonesische hoofdstad gedoopt‘. Indonesië, 1966. 

Wanneer neemt Nederland afstand van Obama’s wanbeleid?

Glenn Greenwald fileert in twee sublieme artikelen in The Guardian de dubbele standaard van de regering-Obama, de heksenjacht op Bradley Manning en WikiLeaks, en het gevaar dat media in de VS lopen. Ze gaan over Bradley Manning en sterjournalist en topverdiener Bob Woodward. De consequentie van de door Obama ingezette weg is dat journalisten straks vanwege hun bronnen in de gevangenis verdwijnen. Hoewel lezing geen nieuwe feiten brengt zijn beide stukken onthutsend doordat het de slechte onderbouwing van het beleid op een rijtje zet. Aangetoond wordt dat vervolging van Manning en WikiLeaks niet ingegeven is door nationale veiligheid of behoefte aan een ordentelijke rechtsgang, maar door emotie en grilligheid van een staatshoofd.

In z’n stuk over Bradley Manning concludeert Greenwald dat zelfs een militaire rechtbank toegeeft dat deze aan een onmenselijk regime is onderworpen. Terwijl president Obama het tegendeel beweerde: ‘ … terms of his confinement are appropriate and are meeting our basic standards. They assure me that they are‘. En Bob Woodward maakte in z’n boek ‘Obama’s Wars‘ overduidelijk gebruik van bronnen uit de regering-Obama dat leidde tot het openbaren van ‘classified information‘ die geheimer was dan alles wat WikiLeaks naar buiten bracht. Osama bin Laden refereerde hier in een video-boodschap aan als bron van informatie. Maar Manning en Assange worden door de Amerikaanse overheid aangepakt, terwijl Bob Woodward met rust wordt gelaten.

In m’n kop resoneren de zinnen die ik VVD-kamerlid Klaas Dijkhoff op 22 augustus 2012 per e-mail stuurde: ‘De gezaghebbende New York Times die exact dezelfde gegevens publiceerde als WikiLeaks wordt door de Amerikaanse regering niet vervolgd. Die dubbele maat verbaast velen en suggereert dat er wel degelijk sprake is van een heksenjacht op Assange.’ Uit het antwoord van een medewerker van Mark Verheijen die de portefeuille van Dijkhoff in september overnam bleek dat de VVD-fractie niet op de hoogte is van de feiten en alles door elkaar schudt. Dat in mijn poging om de Nederlandse politiek tot een bemiddelingspoging aan te zetten. Maar omdat deze politiek de feiten verdraait of verkeerd voorstelt, houdt het zo’n poging af.

De geschiedenis is niet af. We zitten er midden in. Interessante tijden zijn woelige tijden. De teleurstelling die Barack Obama oproept dient als aanjager voor kritiek en zal naar verwachting in z’n komende termijn alleen maar in kracht toenemen. Deze tegenbeweging in de Angelsaksische landen tegen Obama die zich steeds meer verdiept en verbreedt is ook voor Nederland van belang omdat het de vanzelfsprekendheid van de leugens doorprikt zoals die door voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal werden verwoord. Autonoom denkende Nederlandse politici behoren zich geen knollen voor citroenen te laten verkopen. Toch?

Foto: Omslag van Bob Woodward, ‘Obama’s Wars‘.

Onstabiele politici als nuttige idioten: WikiLeaks, Karl Rove en VVD

De IJslandse WikiLeaks-woordvoerder Kristinn Hrafnsson introduceert in een interview met John Robles van de Voice of Russia de term ‘unstable politicians‘.  Het gesprek loopt de problemen na die de onlangs opgerichte Freedom of the Press Foundation zou kunnen ontmoeten van degenen die WikiLeaks het zwijgen op willen leggen. Een batterij advocaten staat klaar om een nieuwe bankblokkade van WikiLeaks te counteren. Doel van de Freedom Foundation is het steunen van transparante journalistiek. Hrafnsson merkt op dat WikiLeaks tot nu toe nergens ter wereld ooit door wie dan ook aangeklaagd is voor het begaan van welke misdaad dan ook.

Onstabiele politici gebruikten grote woorden om WikiLeaks naar de hel te wensen, maar voegden de daad niet bij het woord. Amerikaanse politici kunnen sinds eind 2010 met hun vrije mening Julian Assange ongestraft criminaliseren en de publieke opinie beïnvloeden. Hun aantijgingen zijn opinies zonder onderbouwing. Dit wordt niet geformaliseerd in een aanklacht, maar informeel gespind. Uit calculatie door hardliners en impuls van navolgers. Onstabiele politici bouwen niet alleen een relatie met nieuwsmedia op om zelf te scoren, maar manipuleren ook de werking van transparante journalistiek. Zodat WikiLeaks geen steun meer vindt in het centrum van de publiciteit. De karakterisering onzorgvuldig of zonder verplichting past onstabiele politici.

Onstabiele politici staan in een hiërarchische relatie tot elkaar. Republikeins strateeg Karl Rove zet een lijn uit die door het politieke voetvolk dat zijn gedachtengoed deelt gevolgd wordt. Zelfs vice-president Joe Biden neemt als ‘tough guy’ van de regering-Obama de patriottische lijn over om de verdediging op rechts af te dekken. Uiteindelijk sijpelt de manipulatie door naar de nationale politiek van de bondgenoten. Zodat de VVD zonder eigen meningsvorming over Assange zich ezelachtig door Rove en de Tea Party laat beïnvloeden. Voormalig minister Uri Rosenthal etaleerde zijn gebrek aan autonoom denken in antwoord op vragen van SP-Kamerlid Harry van Bommel door de leugens van zijn Zweedse collega Carl Bildt uit de regering-Fredrik Reinfeldt over te nemen. Diens ‘Nieuwe Conservatieven’ worden al ruim 30 jaar geadviseerd door Karl Rove.

Zo laten onstabiele politici zich in Nederland als marionetten door de Amerikaanse partijpolitiek sturen. Ze beseffen stellig hun eigen rol. Maar ze vinden het geschikter om His Master’s Voice na te echoën dan een eigen geluid te ontwikkelen. Zelfs ik krijg een voorgekauwd antwoord uit Amerikaanse koker van de medewerker van VVD-Kamerlid Mark Verheijen op mijn suggestie om Nederland te laten bemiddelen in de zaak-Assange. Uiteindelijk maakt dit onze onstabiele politici tot ‘nuttige idioten’. We zijn ons ervan bewust.

Foto: Bizarro, 2004. ‘But surely you agree that truth can be created by the repetition of a lie‘ (Maar zeker gaat u ermee akkoord dat de waarheid kan worden gecreëerd door de herhaling van een leugen).

Wenst VVD rol Timmermans als bemiddelaar in zaak-Assange?

De Tweede Kamer komt moeizaam in beweging om een bemiddelende rol te spelen in de zaak-Assange. Eerste aanleiding was het voorstel Hewson. SP-Kamerlid Harry van Bommel stelde kamervragen, maar werd door toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal met een kluitje in het riet gestuurd. Deze minister wilde geen initiatief nemen en sprak aantoonbaar niet de waarheid over garanties die de Zweedse regering zou kunnen geven om de zaak vlot te trekken. Moeilijkheid is dat zijn opvolger Frans Timmermans gebonden is aan deze antwoorden. Hoe dan ook ligt de sleutel bij de beide regeringspartijen VVD en PvdA. Minister Timmermans moet in staat worden geacht om Nederland een actieve, positieve rol te laten spelen.

Uit antwoorden via e-mails van kamerleden of hun medewerkers blijkt dat de VVD moeite heeft om de finesses van de zaak-Assange goed weer te geven. Of het moet bewust haar mening verhullen, maar dat valt moeilijk te geloven. De PvdA houdt zich op de vlakte en de VVD lijkt eerlijk over haar beweegreden. Vandaag antwoordde ik de medewerker van VVD-kamerlid Mark Verheijen. Onder meer lid van de commissies Europese Zaken en Buitenlandse Zaken. Kern van het bezwaar van de VVD is niet makkelijk terug te vinden. Mij gaat het niet om de verdediging van Assange, maar de promotie van een liberaal Nederland dat open de wereld inkijkt. Dat niet afwacht, maar in zichzelf gelooft door ambitie en zelfvertrouwen te tonen. En zo zichzelf terugvindt:

“Van uw antwoord begrijp ik weinig. Julian Assange is in juridische zin geen verdachte in een verkrachtingszaak. Hij is noch in Zweden noch elders aangeklaagd. Julian Assange is een persoon die door diverse leden van de Zweedse sociaal-democratische partij tot onderdeel gemaakt is in een Zweeds onderzoek door de politie. Daarop is vervolgens een beeld gebouwd van iemand die verdachte zou zijn. Juist dat zou naar mijn idee de nieuwsgierigheid van de VVD naar de ware toedracht moeten prikkelen.

Het is correct dat er door WikiLeaks informatie uit Amerikaanse regeringsdocumenten (‘Cablegate’) is gepubliceerd. Andere journalistieke bronnen zoals de New York Times of The Guardian hebben dezelfde informatie geopenbaard. Als er dus al diplomaten of informanten in gevaar zijn gekomen door deze informatie, dan is dat in commissie gebeurd. Dit rechtvaardigt niet waarom alleen WikiLeaks met de publicatie geassocieerd wordt. Uw idee dat er ‘mogelijk’ diplomaten in gevaar zijn gekomen door publicatie is een aanname die tot nu toe niet aangetoond is.

Of Zweden een stabiele rechtsstaat is staat ter discussie. De reputatie van Zweden is niet zo brandschoon als u suggereert. Zoals u wellicht weet heeft The European Convention for the Prevention of Torture in rapportages herhaaldelijk kritiek geuit op de zogenaamde ‘pre-trial detentie’ (‘Häktning’) in Zweden. Precies het regime dat het mogelijk zou maken om Julian Assange zonder mogelijkheden tot communicatie weg te stoppen in detentie.

Zowel Julian Assange, vertegenwoordigers van de Ecuadoriaanse regering, advocaten en juridische adviseurs van Assange hebben sinds herfst 2010 de Zweedse overheid meermalen laten weten bereid te zijn mee te werken aan het Zweedse politie-onderzoek. Zij streven de transparantie na die u noemt. In de publiciteit valt na te gaan dat het de Zweedse aanklager Marianne Ny is die elke samenwerking en zoeken naar een oplossing blokkeert. Over die weigering heeft zij in het openbaar tot nu toe geen verantwoording afgelegd. De Zweedse regering-Reinfeldt die formeel het laatste woord heeft weigert Assange garanties over zijn komst naar Zweden te geven.

Gezien het bovenstaande vraag ik u daarom om uw antwoord te heroverwegen. En de zaak met dhr. Verheijen te bespreken. Assange en Zweden hebben zich ingegraven en zitten vast in hun loopgraven. Een geloofwaardige buitenstaander als Nederland kan behulpzaam zijn om de impasse te doorbreken. Ons land moet naar mijn idee in staat worden geacht om met beide partijen, en de VS, een voldoende verstandhouding hierover op te kunnen bouwen. Ik vermoed dat de regering Rutte-Asscher met een bemiddelingspoging veel te winnen heeft voor Nederland. En het profiel van minister Timmermans lijkt passend om een bemiddelende rol te spelen.

Als u meent dat een neutrale positie als bemiddelaar Nederland vanwege de betrekkingen met het Verenigd Koninkrijk en de VS niet uitkomt, dan begrijp ik dat. Dan moet Nederland om bondgenootschappelijke redenen passen. Maar dan kunt u dat beter zeggen dan de zaak-Assange anders voor te stellen dan deze is.”

Foto: L.M. Cordonnier en J.A.G. van der Steur ‘Centrale hal van het Vredespaleis Den Haag‘.

Nederland wacht nog steeds rol als bemiddelaar in zaak Assange

De Zweedse, liberale EU-commissaris voor Binnenlandse Zaken Cecilia Malmström was van 2006 tot 2010 minister in de conservatieve regering-Reinfeldt. Die nog steeds regeert. In de marge van een ontmoeting met journalisten werd haar gevraagd naar de zaak-Assange. De voorman van WikiLeaks tegen wie op initiatief van Zweden in 2010 een Europees arrestatiebevel is uitgevaardigd zonder formele Zweedse aanklacht.

Malmström zegt dat Julian Assange gewoon naar Zweden moet gaan, ‘just go‘ om vragen te beantwoorden. De zorgen van Assange dat-ie vanuit Zweden uitgewezen wordt naar de VS wimpelt ze af als theoretisch: ‘I don’t think that would happen. That’s purely theoretical.’ Ze gelooft geen minuut dat-ie door de Zweden zal worden uitgeleverd naar de VS. Het tegendeel kan ze evenmin garanderen. Daarom zijn haar woorden vrijblijvend.

Australische diplomaten worden in een opinie-artikel in de Sydney Morning Herald geciteerd en geven een andere lezing van het vervolg. Ze zien evenals Malmström slechts een uitkomst, namelijk uitwijzing naar Zweden, maar een andere afloop. In tegenstelling tot haar achten ze uitwijzing naar de VS niet  theoretisch, maar goed mogelijk. Ze schetsen hoe WikiLeaks om die reden economisch wordt gewurgd door de VS.

Opmerkelijk genoeg zegt Cecilia Malmström niet dat de regering-Reinfeldt aan Assange de garantie zal geven dat-ie niet uitgeleverd wordt aan de VS als-ie naar Zweden komt. Aangetoond is dat de regering daarover het laatste woord heeft. Nog onlangs publiceerde ze samen met de Amerikaanse minister van Justitie Eric Holder een stuk over pedofilie. Als oud-minister moet ze goede contacten hebben in de regering Reinfeldt.

De VS hebben de langste adem en winnen de strijd als Europese landen het niet opnemen voor Assange. Zoiets verloopt volgens het boekje hoe een machtige speler met oneindige financiële middelen de publiciteit koopt en een kleine speler verplettert. Gevestigde media die eerst positief tegenover WikiLeaks stonden zijn stuk voor stuk overstag gegaan richting Amerikaanse regering. De VS hebben Assange gecriminaliseerd met een drieledig doel. Zijn verdediging tegen vage beschuldigingen die nooit geformaliseerd zijn kost hem al zijn middelen en energie, zijn inkomstenbronnen via Amerikaanse bedrijven zijn geblokkeerd en dat alles leidt weer de aandacht af van de mensenrechtenschendingen door de VS die WikiLeaks aan de orde heeft gesteld.

Wat doet Nederland met Den Haag als hoofdstad van het internationaal recht? Ons land laat kansen liggen om te bemiddelen. Niet om stelling te nemen in het geschil tussen Assange en de VS, maar om toe te zien op een eerlijke rechtsgang. Op 28 september stelde SP-kamerlid Harry van Bommel kamervragen over Assange en de positie van Nederland om te bemiddelen aan toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Op 25 oktober antwoordde de minister. Zijn antwoorden waren teleurstellend omdat-ie elk initiatief afhield en zelfs een verkeerde voorstelling van zaken gaf op een essentieel aspect, namelijk de garantie die de regering-Reinfeldt aan Assange kan geven. Frans Timmermans is opvolger van minister Rosenthal. De nieuwe minister en Nederland kunnen aan ambitie en geloofwaardigheid winnen als ze Nederland aanbieden als bemiddelaar.

Foto: Internationaal Gerechtshof. Tijdens een bezoek aan het Vredespaleis, de zetel van het Internationale Hof van Justitie, vertelt een moeder haar dochter over ‘Justicia’-een standbeeld van Justitie. Den Haag, 1950. Credits: UN Photo.